اثر تلفیق اوره با کود دامی و دو نوع کمپوست بر دانه و برگ و ساقه گندم و غلظت نیتروژن و پتاسیم چیست ؟

Question

اثر تلفیق اوره با کود دامی و دو نوع کمپوست بر دانه و برگ و ساقه گندم و غلظت نیتروژن و فسفر و پتاسیم چیست ؟

حسین برخورداری · Answer

اثر تلفیق اوره با کود دامی و دو نوع کمپوست بر دانه و برگ و ساقه گندم و غلظت نیتروژن و فسفر و پتاسیم چیست ؟

برای استفاده مؤثر از کودهای شیمیایی و آلی، کاهش آلودگی محیطزیست و دستیابی به کشاورزی پایدار، مصرف تلفیقی کودهای آليی و شيیمیایی توصیه شده است. لذا، این پژوهش برای بررسی تأثیر تلفیق کود دامی، کمپوست پسماند شهری و کمپوست لجن فاضلاب شهری با اوره بير ملکيرد و غلظت نیتروژن، فسفر و پتاسیم دانه، برگ و ساقه گندم ( Triticum aestivum L.) رقم الوند، در قالب طرح بلوكهای کامل تصادفی بيا 15 تیميار و سه تکرار در شرایط مزر های و در کرتهایی به ابعاد 2 × 9 / 1 متر مربع انجام شد. تیمارها شامل 1 شاهد (بدون مصرف کود آليی و اوره)، - 2 کيود اوره - ( kg/ha150 ،) 3 کود اوره ) - kg/ha300 ،) 4 کمپوست پسماند شهری ) - t/ha30 ،) 5 کمپوست پسماند شيهری ) - t/ha30 (+ کيود اوره ) kg/ha150 ،) 6 - کمپوست پسماند شهری ) t/ha60 ،) 7 کمپوست پسماند شهری ) - t/ha60 (+ کود اوره ) kg/ha150 ،) 8 کمپوست لجن فاضيلاب شيهری ) - t/ha30 ،) 9 - کمپوست لجن فاضلاب شهری ) t/ha30 (+ کود اوره ) kg/ha150 ،) 10 کمپوست لجن فاضلاب شهری ) - t/ha60 ،) 11 کمپوست لجن فاضلاب شهری - ( t/ha60 ( + کود اوره ) kg/ha150 ،) 12 کود دامی ) - t/ha30 ،) 13 کود دامی ) - t/ha30 ( + کود اوره ) kg/ha150 ،) 14 کود دامی ) - t/ha60 (، و 1  کود - دامی ) t/ha60 (+ کود اوره ) kg/ha150 ( بودند. نتایج نشان داد که مصرف 300 کیلوگرم اوره در هکتار نسبت به تیميار شياهد، ملکيرد دانيه و غلظيت نیتروژن، فسفر و پتاسیم دانه، ساقه و برگ گندم را افزایش اما ملکرد ساقه را کاهش داد. مصرف 150 کیلوگرم اوره در هکتيار بير ملکيرد بيرگ اثير معناداری نداشت اما تلفیق آن با 60 تن کمپوست پسماند شهری ملکرد برگ را نسبت به شاهد و 60 تن کمپوست پسماند شيهری بيه طيور معنياداری افزایش داد. تلفیق 150 کیلوگرم اوره با 30 و 60 تن کمپوست لجن فاضلاب، کمپوست پسماند شهری و کيود داميی ملکيرد دانيه و سياقه و غلظيت نیتروژن و فسفر آنها را نسبت به شاهد و اوره و کودهای آلی بهتنهایی افزایش داد. مصرف کمپوست لجن فاضلاب، کمپوست پسيماند شيهری و کيود دامی ملکرد دانه و غلظت نیتروژن، فسفر و پتاسیم دانه، ساقه و برگ گندم را نسبت به شاهد افزایش داد اما اثر آنها بر ملکرد ساقه و برگ بيه نيو کود آلی و سطح آن بستگی داشت. بیشترین ملکرد و غلظت نیتروژن و فسفر دانه، ساقه و برگ گندم در تیمارهای تلفیق کودهای آلی با اوره مشياهده شد. بهطورکلی، در این پژوهش مشاهد شد که برای کاهش مصرف کودهای نیتروژن، بهبود تغذیه نیتروژن، فسفر و پتاسیم گندم و بهبيود کیف یيت آن و افزایش ملکرد گندم، مصرف توأم 60 تن کود دامی و 150 کیلوگرم اوره در هکتار بهترین تیمار بود. بيااین حيا ، اگير کيود داميی در دسيترا نباشيد، میتوان مصرف 60 تن لجن فاضلاب شهری یا کمپوست پسماند شهری به همراه 150 کیلوگرم اوره در هکتار را در شرایط مشابه توصیه کرد

این پژوهش در ایستگاه تحقیقات کشاورزی خلعتپوشان دانشگاه تبریز در شرایط مزر های انجيام شيد. قبيل از کشيت گیياه، از خياك مزر ه نمونه مرکب تهیه و بعد از هواخشک شدن و بيور از اليک دو pH ، میلیمتری، ویژگیهای شیمیایی و فیزیکی خياك شيامل بافيت صاره اشيبا ، کيربن آليی، کربنيات کلسيیم معياد ، EC ، گل اشبا نیتروژن کل و فسفر، پتاسیم، آهن، منگنيز، روی و ميق قابيل هيذب اندازهگیری شد ( 16 و 59 ). کودهای آلی مورد استفاده در این تحقیيق شامل کمپوست لجنفاضلاب شهری، کمپوست پسماند شهری و کود دامی بود که بهترتیب از تصفیهخانه فاضلاب شهر تبریز، کارخانه کيود آلی شهرداری تبریيز و ایسيتگاه تحقیقيات کشياورزی خلعيت پوشيان دانشگاه تبریز تهیه شدند. کودهای آلی از اليک دو میليی متيری بيور داده شده و ویژگیهای شیمیایی آنها تعیین گردید ( 50 ). مزر ه مورد نظر در اردیبهشت ماه شخم زده شيد و قبيل از آن بيه ميدت دو سيا به صورت آیش بود. در اواخر شهریور ماه مزر ه مذکور آبیياری شيد و پق از رسیدن رطوبت خاك به حدود ظرفیت مزر يه ای، دیسيک زده شد. سپق آزمایشی در قالب طرح بلوكهيای کاميل تصيادفی بيا  تیميار و 3 تکيرار در زمینيی بيه مسياحت 300 مترمربيع انجيام شيد. تیمارهای آزمایش شامل 1 شاهد )بدون مصرف کود آلی و اوره(، - 2 - کييود اوره ) kg/ha150 ،) 3 کييود اوره ) - kg/ha300 ،) 4 کمپوسييت - پسماند شهری ) t/ha30 ،) 5 کمپوست پسماند شهری ) - t/ha3  (+ کود اوره ) kg/ha150 ،) 6 کمپوسيييت پسيييماند شيييهری ) - t/ha60 ،) 7 - کمپوسييت پسييماند شييهری ) t/ha60 (+ کييود اوره ) kg/ha150 ،) 8 - کمپوست لجن فاضلاب شهری ) t/ha30 ،) 9 کمپوست لجن فاضلاب - شييهری ) t/ha30 (+ کييود اوره ) kg/ha150 ،) 10 کمپوسييت لجيين - فاضيلاب شيهری ) t/ha60 ،) 11 کمپوسيت لجين فاضيلاب شيهری - ( t/ha60 ( + کيود اوره ) kg/ha150 ،) 12 کيود دامييی ) - t/ha30 ،) 13 - کييود دامييی ) t/ha30 ( + کييود اوره ) kg/ha150 ،) 14 کييود دامييی - ( t/ha60 (، و 15 کود دامی ) - t/ha60 (+ کيود اوره ) kg/ha150 ( بودنيد. سطوح کودهای آلی و اوره بهترتیب بر اساا نتایج گيزار شيده بيه وسیله نجفی و مردمی ) 41 ( و ملکوتی ) 34 ( انتخاب شد. تمام کودهای آلی و kg/ha150 کود اوره چند روز قبل از کشيت بهطور یکنواخت به سطح خاك مزر ه داده شد و با بیل تيا ميق 25 سانتیمتری بهخوبی با خاك هر کرت مخلوط شد. بقیه کود نیتيروژن در دو بار در مراحل پنجهزنی و خوشهدهی گیياه مصيرف شيد. بيرای مصرف یکنواخت کود اوره در داخل کرتها، کود اوره در حجم معینی آب حل شده و با آبپا بهطور یکنواخت در هر کرت پخش شيده و آبیاری شد. آزمایش 45 کرت داشت و مساحت هر کرت 8 / 3 مترمربع بود. طو هر کرت 2 متر و رض آن 9 / 1 متر بود. فاصله بین کرتها 50 سانتیمتر، فاصله بین بلوكها یک متر و فاصله ردیفهای کاشيت 20 سانتیمتر بود. دور هر کرت پشتهای به ارتفا 15 سانتیمتر ایجاد گردید تا آب آبیاری و بارندگی از کرت خارج نشده و از خارج هيم بيه آن وارد نشود. تعداد 500 بذر گنيدم ( Triticum aestivum L. ) رقيم الوند که از مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجيان غربی تهیه شده بود، در هر مترمربع کرت در ابتدای مهر ماه به صورت ردیفی کاشته شد. سپق آبیاری کرتها بهصيورت کنتير شيده و بيا استفاده از یک کنتور وصل شده به انتهای شلنگ و بيه طيور یکسيان برای همه کرتها انجام گرفت. برای تعیین نیياز آبيی گیياه گنيدم در مراحل مختلف رشد و محاسبه حجم آب مورد نیياز در هير آبیياری از هدو های نیاز آبی گیاهان استفاده شد که بهوسیله مؤسسه تحقیقيات خاك و آب کشور برای هر گیاه و منطقه منتشر شيده اسيت ( 20 ). در این هدو ها، میزان نیاز آبی گیاه گندم باتوههبه مرحليه رشيد آن بير حسب میلیمتر در روز تعیین و سپق با در نظير گيرفتن رانيدمان 90 درصد و مساحت کرت (متر مربع)، حجم آب مورد نیياز محاسيبه شيد. باتوهه به اینکه هر کرت با کرت بعدی فاصله داشت. انتظار ایين بيود که هنگام آبیاری حدود 10 درصد از آب مصيرف شيده در داخيل هير کرت از طریق نفوذ هانبی و نشت از کرت خارج شده و صرف خيیق کردن خاك پیرامون هر کرت شود. لذا راندمان آبیياری 90 درصيد در نظر گرفته شد. همچنيین، ویژگيی هيای شيیمیایی آب آبیياری ميورد استفاده در آزمایشگاه تعیین گردید ( 24 ). برداشت گیياه در پایيان دوره رشد و پق از رسیدگی فیزیولوژیک )تیر ماه(، بعد از حذف حاشیههای هر کرت، در نیم مترمربع وسط هر کرت انجام و ملکرد دانه، برگ و ساقه گندم تعیین شد. غلظت نیتروژن در دانه، برگ و ساقه گنيدم بيه رو کجلييدا ) 29 ( و غلظييت فسييفر و پتاسييیم در آنهييا بييه رو خشييکسييوزانی و حييل کييردن خاکسييتر در محلييو دو اسييید ( 3HCl+HNO ( اندازهگیری شيد ) 62 . در صياره هيای تهیيه شيده، غلظت فسفر بهرو وانادومولیبدوفسفریک اسید ارا ه شده بيه وسيیله رایليی و ميورفی ( 59 ) و بيا دسيتگاه اسيپکتروفتومتر ميد PD-303 ساخت شرکت Apel ژاپن و غلظت پتاسیم بيا دسيتگاه فليیم فتيومتر مد 410 ساخت شرکت Corning انگلستان تعیین شد ( 29 ). تحلیل آماری دادهها با نرمافزار MSTATC و رسيم نمودارهيا بيا نيرم افيزار Excel انجام شد. برای انجام تحلیل آماری، ابتدا نرما بيودن توزیيع دادهها آزمون شد و پق از انجام تجزیه واریانق، مقایسه میانگینها با آزمون چند دامنهای دانکن در سطح احتما پنج درصد انجام شد.
نتایج و بحث
برخی ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خياك مزر يه در هيدو 1 ارا ه شده است. خاك مزر ه بر اسياا Soil Taxonomy 2014 ، در طبقيه Fine, mixed, active, mesic Typic Calcixerepts قيرار گرفت. خاك قلیایی بوده و با 76 / 0 درصد کربن آلی، کمبود مواد آليی داشت. غلظت فسفر، روی، مق و منگنيز قابيل هيذب گیياه گنيدم در خاك مورد آزمایش بیشتر از سطح بحرانی، غلظت آهن قابلهيذب آن کمتر از سطح بحرانی و پتاسیم قابلهذب آن نزدیک سيطح بحرانيی بود ( 26 و 34 ). نتایج تجزیه کودهای آلی مورد استفاده در هدو هيای 2 و 3 ارا ه شده است. همانطور که مشاهده ميی شيود کودهيای آليی مورد استفاده از نظر ویژگیهای مختلف باهم تفاوت قابيل ملاحظيه ای داشتند. سازمان حفاظيت محيیط زیسيت آمریکيا ( 1993 ) حيد مجياز استاندارد غلظت سرب و کادمیم در کودهای آليی را بيه ترتیيب 300 و 39 میلیگرم بر کیلوگرم گزار کرده است ( 5 ). باتوهه بيه هيدو 2 ، غلظت این دو فلز سنگین در هر سه کود کمتر از این حد بيود و ایين مواد از نظر سمیت فلزات سنگین خطری نداشيتند. نتيایج تجزیيه آب آبیاری مورد استفاده که از آب لولهکشی ایستگاه تحقیقيات کشياورزی تأمین شد، در هدو 4 ارا ه شده که از لحاظ کشاورزی مشکل خاصی نداشت.

عملکرد دانه، برگ و ساقه

تجزیه واریانق نشان داد که اثر تیمارها بر ملکرد دانه، بيرگ و ساقه در سطح احتما یيک درصيد معنيادار بيود (هيدو 5 ). مقایسيه میانگینها نشان داد که مصرف کود اوره با افزایش ملکيرد دانيه نسبت به تیمار شاهد شد ولی میان دو سطح 150 و 300 کیلوگرم اوره در هکتار تفاوت معناداری وهود نداشت. همچنین مصرف کود اوره بير ملکرد برگ اثر معناداری نداشت ولی ملکرد ساقه گندم را کياهش داد. بهنظر میرسد که در این آزمایش نیاز گیاه به نیتيروژن در سطح 150 کیلوگرم اوره در هکتار تأمین شده و افزایش سطح اوره از 150 به 300 کیلوگرم در هکتار تيأثیر معنياداری بير ملکيرد دانيه نداشته است. شهسواری و صفری ( 57 ) نیز مشاهده کردند که مصرف نیتروژن از منبع اوره تا یک سطحی با ث افزایش ملکرد دانه گنيدم شد و پق از آن تغییر معناداری نکرد. ایرانی سرند ( 28 ) نیيز گيزار داد که با مصرف سطوح مختلف کود اوره رشد گندم رقم الوند کشيت شده در دو خاك قلیایی مختلف، بهطيور معنياداری نسيبت بيه شياهد افزایش یافت. نیتروژن بر واکنشهای بیوشيیمیایی، شيدت فتوسينتز، افزایش دوره رویش و تجمع ماده خشک بیشتر در اندامهای هيوایی و در نتیجه بر اهزای ملکرد گندم مؤثر است ( 58 و 63)، بهطيوری کيه افزایش ارتفا و وزن خشيک بخيش هيوایی گنيدم بيا مصيرف کيود نیتروژن گزار شده است ( 19 و 57 ). افزایش ملکيرد دانيه را ميی توان به افزایش غلظت کلروفیل برگهيا، افيزایش شيدت فتوسينتز و تولید کربوهیدراتها نسبت داد که سبب بهبود پرشدن دانيه، افي زایش وزن هزاردانه، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانيه در سينبله و طيو سنبله میشود . افزایش غلظت کلروفیل بيرگ هيای گنيدم بير اثير مصرف کود اوره ( 28 ) را میتوان به شرکت داشتن چهار اتم نیتيروژن در ساختمان هر مولکو کلروفیل نسيبت داد ( 25 و 35 ). دلیيل دیگير برای افزایش ملکرد دانه با مصرف کود اوره ممکن است کاهش pH خاك باشد ( 28 ). آسینگ و همکاران ( 6) مشاهده کردند تيا چهيار روز پق از افزودن کود اوره، pH خاك افزایش و پق از آن کاهش یافت. افزایش اولیه pH بيه دلیيل آبکافيت اوره و تولیيد کربنيات آمونیيوم و کاهش بعدی آن، بر اثر فرآیند نیتراتسيازی بيود. دلیيل دیگير بيرای کاهش pH خاك این است که ریشه گیاه با هيذب یيون هيای +4NH حاصل از آبکافت اوره، برای حفظ خنثی بودن بار الکتریکی در داخل و پیرامون ریشه، +H به ریزوسفر آزاد میکند که سبب اسیدی شيدن آن میگردد. این کاهش pH خاك سيبب افيزایش فراهميی نصي رهای غذایی مختلف از همله فسفر، پتاسیم، روی، آهن، منگنز و مق شده و تغذیه گیاه بهبود یافته و ملکرد دانه گنيدم افيزایش ميی یابيد ( 35 و45 .) مصرف کود دامی، کمپوست لجن فاضيلاب و کمپوسيت پسيماند شهری همراه با اوره یا بهتنهایی، ملکرد دانه را نسبت به تیمار شاهد بهطور معناداری افزایش داد اما اثر آنها بر ملکرد برگ و سياقه بيه سطح آنها و تلفیق یا دم تلفیق آنها با کيود اوره بسيتگی داشيت. تلفیق کود دامی، لجن فاضلاب و کمپوسيت پسيماند شيهری بيا اوره ملکرد دانه را بیشتر از مصرف کود اوره بهتنهایی یا کودهای آلی بيه تنهایی، افزایش داد. مصرف هر دو سطح کود اوره و سطح 30 تين در هکتار کمپوست پسماند شهری و کود داميی سيبب کياهش ملکيرد ساقه و افزایش ملکرد دانه گردید کيه نشيان دهنيده انتقيا ميواد و نصرهای غذایی بیشتر به دانهها است. بهطورکلی، تیمارهيای تلفیيق کود آلی و نیتروژن ملکرد دانه، برگ و ساقه بهتری داشتند. بیشترین ملکرد دانه از تیمار تلفیقی 60 تن کود دامی+ 150 کیليوگرم اوره در هکتيار و بیشيترین ملکيرد بيرگ و سياقه از تیميار تلفیقيی 60 تين کمپوست پسماند شهری + 150 کیلوگرم اوره در هکتيار حاصيل شيد . بهطور کلی، میانگین ملکرد اندامهای مختلف گندم )برای15 تیميار و 3 تکيرار( بيهصيورت ملکيرد دانيه ) 238  کیليوگرم در هکتار(< ملکرد ساقه ) 2236 کیليوگرم در هکتيار( < ملکيرد بيرگ ) 627 کیلوگرم در هکتار( بود . میان ملکيرد بيرگ و سياقه گندم همبستگی مثبت (** 8 / 0r = ) وهود داشت (هدو 6) که نشيان میدهد با افزایش رشد ساقه گندم، رشد برگهای آن نیز افزایش می یابد. همچنین، میان ملکرد دانه گنيدم و غلظيت نیتيروژن، فسيفر و پتاسیم برگ، ساقه و دانه همبستگیهيای مثبيت و معنيادار در سيطح احتما 1 درصد وهود داشت (هدو 6 ) که نشاندهنده نقيش تغذیيه نیتروژن، فسفر و پتاسیم گیاه گندم در افزایش ملکرد آن است.

نجفی و مردمی ( 41 ) گزار دادند که مصرف کود دامی و لجين فاضلاب رشد ریشه و بخش هوایی گیياه آفتياب گيردان را نسيبت بيه شاهد بهطور معناداری افزایش داد. محمودی و همکاران ( 32 ) مشاهده کردند که مصرف 15 و 30 گرم لجين فاضيلاب بير کیليوگرم خياك ، شاخص کلروفیل برگ، وزن خشک بخيش هيوایی و ریشيه و ارتفيا بوته یونجه را بهطور معنادار افزایش داد. همچنین، نتيایج آنيان نشيان داد که مصرف 30 گرم لجن فاضلاب در کیلوگرم خاك، با ث کاهش اثر تنش کمبود آب بر گیاه یونجه گردید. فتحالعلومی و همکاران ( 21 ) با انجام یک آزميایش گلخانيه ای گيزار دادنيد کيه مصيرف لجين فاضلاب شهری سبب افزایش ملکرد دانه و بخش هوایی گندم شيد. آنان مقدار 120 تن در هکتار را توصیه نمودند. برومند و بهمنیيار ( 11 ) گزار دادند که مصرف کمپوست پسماند شهری و لجن فاضلاب به میزان 5 و 10 درصد هرم خاك، وزن بخش هوایی و میوه گیاه فلفيل سبز قلمی را نسبت به شياهد بيه طيور معنيادار افيزایش داد. افيزایش ملکرد دانه گندم در تیمارهای تلفیقی نسبت به شاهد و مصرف فقط کودهای آلی یا فقط اوره، با گزار های پژوهشگران دیگير ( 2 ، 22 و 63 ) مطابقت داشت. گاگنون و همکاران ( 22 ) مشاهده کردنيد کيه بيا افزودن کود نیتروژن به کمپوست، ملکرد دانه گندم افيزایش یافيت. متقیان و همکاران ( 39 ) گزار دادند کيه مصيرف لجين فاضيلاب و کمپوست پسماند شهری به میيزان 20 و 40 تين در هکتيار، ملکيرد دانه سویا را بهطور معنادار افزایش داد. کاظم لیلو و همکاران ( 31 ) بيا انجام یک آزمایش مزر های در دو سا گزار دادند که ملکرد دانه آفتابگردان با مصرف لجين فاضيلاب افيزایش یافيت اميا بیشيترین ملکرد با مصرف توأم 60 تن لجين فاضيلاب و 200 کیليوگرم کيود سوپرفسفات تریپل در هکتار در شرایط آبیاری نرما و مصيرف تيوأم 60 تن لجن فاضيلاب و 100 کیليوگرم کيود سوپرفسيفات تریپيل در هکتار در شرایط کمآبيی مشياهده شيد. چيرم و آقيایی ( 14 ) افيزایش معنادار ملکرد دانه و لوفه هو را با مصرف 100 تن در هکتار لجين فاضلاب تصفیهخانه شهر اهواز نسبت به شاهد مشاهده نمودند. کبیر و همکاران ( 30 ) نیيز بیشيترین مياده خشيک کياه و کليش بيرنج را در تیمارهای تلفیق لجن فاضلاب با کود نیتروژن مشاهده کردند. آینيی و آدتونجی ( 7) افزایش ملکرد دانه و ساقه ذرت بير اثير مصيرف کيود مرغی بهتنهایی یا همراه با NPK را گزار کردند.

در نظام مدیریت تلفیقی تغذیه گندم، مصرف کود نیتروژن نهتنهيا با ث افزایش رشد رویشی گندم میشود، بلکه با تعدیل نسيبت C/N ، سيير ت معييدنی شييدن کودهييای آلييی و رهييایش نیتييروژن و سييایر نصرهای غذایی را افزایش داده و موهب بهبود تغذیه گیاه و تقویيت رشد زایشی آن میشود. از طرف دیگر، بر اثر تجزیيه کودهيای آليی، انوا اسیدهای آلی و ترکیبهای کیلیت کننده آزاد میشود که سبب کاهش pH خاك و افزایش فراهمی نصرهای غذایی در خياك ميی گردد ( 25 ). همچنین، بهنظر میرسد افزایش ملکرد دانه در تیمارهای تلفیقی و فقط کود آلی، نسبت به تیمار شياهد بيه ليت بیشيتر بيودن غلظت کل نصرهای غذایی در کودهای آلی نسبت به خاك میباشد (هدو های 1 تا 3 ). منتلر و همکاران ( 37 ) نیز نشان دادند که مصرف تلفیقی کودهای دامی با کود شیمیایی، با ث افزایش وزن هيزار دانيه ذرت گردید. لت این افزایش به اثرهای مفید کود داميی در افيزایش رشد ریشه، رضه مناسب نصرهای غيذایی، افيزایش سيهم بيرگ و بهبود شدت فتوسنتز و تسهیم بهتر مواد در دانيه هيا نسيبت داده شيد ( 37 ). از طرف دیگر، بهنظر میرسد بيا مصيرف ميواد آليی، فشيردگی خاك کاهش و تخلخل آن افيزایش یافتيه و سيبب بهبيود سياختمان خاك، افيزایش تهویيه و ظرفیيت نگهيداری آب و افيزایش آب قابيل استفاده گیاه در خاك میشيود. در نت یجيه، رشيد و گسيتر ریشيه و هذب آب و نصرهای غذایی بهبود یافته و رشد گیاه و ملکيرد دانيه افزایش مییابد ) 10 ، 23 ، 38 و 43 (. ملکرد دانه با غلظيت نیتيروژن، فسفر و پتاسیم در دانه، بيرگ و سياقه گنيدم همبسيتگی هيای مثبيت معنادار داشت )هدو 6( که نشان دهنده اهمیيت نصيرهای غيذا یی پرمصرف نیتروژن، فسفر و پتاسیم در بهبود تغذیه گیاه گندم و افزایش ملکرد دانه آن میباشد. غلظت نیتروژن دانه، برگ و ساقه گندم تجزیه واریانق نشان داد که اثر تیمارها بر غلظت نیتيروژن دانيه، برگ و ساقه گندم در سطح احتما یک درصد معنادار بود )هيدو 5 .) مقایسه میانگینها نشان داد که مصرف 150 کیلوگرم اوره در هکتيار، بر غلظت نیتروژن دانه در مقایسه با شاهد اثير معنياداری نداشيت اميا افزایش سطح اوره به 300 کیلوگرم در هکتار، غلظت نیتروژن دانيه را نسبت به شاهد بهطور معناداری افزایش داد. مصرف هر دو سطح 150 و 300 کیلوگرم اوره در هکتار غلظت نیتروژن بيرگ و سياقه گنيدم را بهطور معناداری نسبت به شاهد افزایش داد. مصرف 30 و 60 تين در هکتار کود دامی، کمپوست پسماند شهری و لجين فاضيلاب شيهری بهتنهایی یا همراه 150 کیلوگرم کود اوره در هکتيار غلظيت نیتيروژن دانه، برگ و ساقه گندم را بهطور معناداری نسبت بيه شياهد افيزایش داد. بهطورکلی، تیمارهای تلفیقی نسبت به مصرف فقط کودهای آليی یا فقط نیتروژن از لحاظ اثر بر غلظت نیتروژن دانه، برگ و ساقه گندم برتر بودند؛ بهطوریکه بیشترین غلظت نیتروژن دانيه، بيرگ و سياقه گندم از تلفیق 60 تن کود دامی و 150 کیلوگرم اوره در هکتار بهدست آمد. این تیمار از نظر غلظت نیتروژن دانه با تیميار 60 تين کمپوسيت پسماند شهری + 150 کیلوگرم اوره در هکتار و از نظر غلظت نیتروژن ساقه با تیمار 60 تن کمپوست لجن فاضلاب + 150 کیليوگرم اوره در هکتار تفاوت معنادار نداشت. کمترین غلظيت نیتيروژن دانيه، بيرگ و ساقه گندم در تیمار شاهد بود. بهطورکلی، میيانگین غلظيت نیتيروژن اندامهای مختلف گندم )برای 15 تیمار و 3 تکرار( بر حسب میلیگيرم در گرم ماده خشک بهصورت دانيه ) 5 / 26 ( < بيرگ ) 9 / 12  < سياقه  9 / 6 کيه بيا نتيایج گيزار شيده بيهوسيیله سيایر پژوهشگران مطابقت داشت  میان غلظت نیتروژن دانيه، بيرگ و ساقه همبستگیهای معنادار مثبت وهود داشت (هدو 6 .) منلیک و همکاران  نشان دادند که افزودن لجن فاضلاب بيه گنيدم را بيه طيور معنيادار افيزایش داد. فتحالعلومی و همکاران  گزار دادند که مصرف لجين ف اضيلاب شهری سبب افزایش غلظت کربن آلی و نیتروژن کل خاك و نیتروژن دانه گندم در شرایط گلخانهای شد. سيرور و همکياران ( 56 )گيزار نمودند که تلفیق کمپوست با کود شیمیایی، غلظت نیتروژن دانه گندم را بیشتر از مصرف کمپوست بيه تنهيایی افيزایش داد. افيزایش هيذب نیتروژن پق از تلفیق کود دامی، کود سيبز و کمپوسيت بيا کودهيای شیمیایی، در گندم بهوسیله تبسم و همکياران ، در بيرنج و گنيدم بهوسیله یادوانشی ، و در گیاه برنج بيه وسيیله دیکسيیت و گوپتيا ، سینگ و همکاران  و باسی و همکاران  گزار شيده است. متقیان و همکياران  مشيا هده نمودنيد کيه مصيرف لجين فاضلاب و کمپوست پسماند شهری به میزان 20 و 40 تن در هکتيار، غلظت نیتروژن برگ سویا را بهطور معناداری افيزایش داد. ابيراهیم و همکاران  گزار دادند که مصرف کود دامی و کمپوست غلظيت نیتروژن دانه و ساقه گندم و برنج را نسبت به شاهد افزایش داد. رام و همکاران بیشترین ملکرد دانيه بيرنج را در تیميار تلفیقيی کيود دامی+ کود نیتروژن مشاهده کردند. مصرف کودهای آليی بيه تنهيایی )بدون اوره(، غلظت نیتروژن ساقه را در مقایسه با تیمار شاهد افزایش داد که با نتایج چرم و آقایی  مطابقت داشت. باسی و همکياران نشان دادند که لجن فاضلاب بهدلیل حضور شيکل هيای مختليف نیتروژن )نیترات و آمونیم( در آن میتواند در تأمین نیتروژن گیاه نقش مهمی داشته باشد. اکبرنژاد و همکاران  گزار دادند کيه مصيرف کمپوست پسماند شهری و لجن فاضلاب، کربن و نیتروژن آلی خياك را بهطور معنادار نسبت به شياهد افيزایش داد. محميودی و همکياران  نیز مشاهده کردند که مصرف لجن فاضلاب به میزان 60 تن در هکتار pH محلو یک خاك آهکی را از 2 / 8 به 6 / 7 کاهش داد. باتوههبه سطح کفایيت نیتيروژن در بيرگ گنيدم کيه 15 تيا 30 میلیگرم در گرم ماده خشک گزار شيده اسيت ، در تیمارهيای 60 تن در هکتار کود داميی، کمپوسيت لجين فاضيلاب و کمپوسيت پسماند شهری همراه با 150 کیلوگرم اوره در هکتار، همچنيین تیميار 300 کیلوگرم کود اوره در هکتار، کمبود نیتروژن دیده نشد اما در بقیه تیمارها، کمبود نیتروژن مشاهده شد. ایين نتيایج نشيان داد کيه کيود دامی، کمپوست پسماند شهری و کمپوست لجن فاضلاب شهری بيه - تنهایی نمیتوانند نیاز گیاهان به نصرهای غذایی پرمصرف از همليه نیتروژن را تأمین کنند و لازم است با مقادیر مناسبی از کيود نیتيروژن همراه شوند که با نتایج باسی و همکاران  و آینی و آدتونجی  مطابقت داشت. آینی و آدتونجی نیز بیشترین غلظت نیتروژن ذرت را در تیمارهای تلفیق کود مرغی و کودهيای NPK مشياهده کردنيد. چرم و آقایی  گزار دادند که مصرف 50 و 100 تين در هکتيار لجن فاضلاب تصفیهخانه شهر اهواز غلظيت نیتيروژن دانيه، بيرگ و ساقه هو را نسبت به شاهد بيه طيور معنيادار افي زایش داد. براهیميی و همکاران  افزایش معنادار غلظت نیتروژن سياقه گنيدم نسيبت بيه شاهد را بر اثر مصرف لجن فاضلاب گزار دادند. کبیير و همکياران ( 30) بیشترین غلظت نیتروژن بخش هوایی برنج در تیمارهای تلفیيق لجن فاضلاب و کود نیتروژن مشاهده کردند. غلظت پتاسیم دانه، برگ و ساقه گندم تجزیه واریانق نشان داد که اثر تیمارها بير غلظيت فسيفر دانيه، برگ و ساقه گندم در سطح احتما یک درصد معنادار بود مقایسه میانگینها نشان داد که مصرف 150 و 300 کیليوگرم اوره در هکتار غلظت پتاسيیم دانيه و بيرگ و مصيرف 300 کیليوگرم اوره در هکتار غلظت پتاسیم ساقه گنيدم را نسيبت بيه تیميار شياهد بيه طيور معناداری افزایش داد . ایرانی سرند  گزار داد کيه بيا مصرف سطوح مختلف کود اوره، غلظت پتاسیم بخش هوایی گیاهيان برنج و گندم کشت شده در دو خاك قلیایی مختلف، تفاوت معنياداری با شاهد نداشت اما هذب کل پتاسیم بر اثر افزایش ماده خشک بخش هوایی، افزایش یافت. باتوههبه اینکه از آبکافت اوره مصيرف شيده در خاك، آمونیوم تولید میشود، ممکن اسيت مصيرف کيود اوره، هيذب پتاسیم را کاهش دهد چون بین این دو یون رابطه ناهمسازی از نظير هذب یکدیگر وهود دارد ؛ در تا ید این مطلب، نجفی و همکياران گزار دادند که با افيزایش غلظيت آميونیم محليو غيذایی در کشت هیدروپونیک با بستر هامد پرلیت، غلظت پتاسیم بخش هيوایی اسفناج کاهش یافت. به هر حا ، افزایش غلظت پتاسیم دانه، سياقه و برگ گندم با مصرف 300 کیلوگرم اوره در هکتار نشان ميی دهيد کيه که اثر متقابل ناهمسازی بین پتاسیم و آمونیوم در شرایط این پژوهش غالب نبوده است. از دلایل مشاهده این نتیجه شاید بتوان بيه تبيدیل آمونیوم به نیترات طی فرآیند نیتراتسازی، تباد کياتیون آميونیم بيا پتاسیم و رهایش پتاسیم تبادلی به محلو خاك اشاره کرد ( 25 و 35 .) پق از تبدیل آمونیوم به نیترات، هذب نیترات بهوسیله ریشه گندم می تواند هذب پتاسیم را افزایش دهد . به نظر میرسيد کياهش pH خاك پق از مصرف کود اوره  و حلشدن ترکیبهای پتاسيیم در خاك نیز در این نتیجه نقش داشته باشد. همچنيین، نيو کيانی هيای را خاك ممکن است از راه اثر بر فرایندهای تثبیت پتاسیم و تبياد دو کاتیون آمونیم و پتاسیم بر این نتیجه اثرگذار باشد. مصرف 30 و 60 تين در هکتيار کيود داميی، کمپوسيت پسيماند شهری و لجن فاضلاب شهری بهتنهایی یا همراه 150 کیلوگرم کيود اوره در هکتار غلظيت پتاسيیم دانيه، بيرگ و سياقه گنيدم را بيه طيور معناداری نسبت به شاهد افزایش داد با این استثنا که این افيزایش در مورد غلظت پتاسیم ساقه برای 30 تين در هکتيار کمپوسيت پسيماند شهری معنادار نبود. نجفی و همکياران نیيز گيزار دادنيد کيه مصيرف کيود دامييی غلظييت پتاسيیم ریشييه و بخييش هييوایی گیيياه آفتابگردان را نسبت به شاهد بهطور معناداری افزایش داد اما مصرف لجن فاضلاب غلظت پتاسیم بخش هوایی گیاه آفتابگردان را نسيبت به شاهد بهطور معناداری کاهش داد. آنيان ایين کياهش را بيه وقيو پدیده اثر رقت بر اثر افزایش رشد گیاه نسيبت دادنيد. فيتح العليومی و همکاران  مشاهده کردنيد کيه مصيرف لجين فاضيلاب شيهری غلظت پتاسیم قابلهذب گیاه در خاك و غلظت پتاسیم دانيه گنيدم را در شرایط گلخانهای افزایش داد. بهطورکلی، تیمارهای تلفیق کودهای آلی با نیتروژن نسبت به فقط کودهای آلی یا فقط اوره از لحاظ اثر بير غلظت پتاسیم دانه، بيرگ و سياقه گنيدم اثربخشيی بهتيری داشيتند. کمتيرین غلظيت پتاسيیم دانيه و بيرگ گنيدم در تیميار شياهد بيود. بهطورکلی، میانگین غلظت پتاسیم اندامهای مختلف گندم )بيرای 15 تیمار و 3 تکرار بر حسب میلیگرم در گرم مياده خشيک بيه صيورت ساقه ) 1 / 26 ( < برگ ) 5 / 25 ( < دانه ) 03 / 5 که با نتایج گزار شده بهوسیله سایر پژوهشگران مطابقت داشت ساهنی و همکياران  Sahni et al., 2008  گيزار کردنيد کيه استفاده از کمپوست پسماند شهری با ث افزایش غلظت پتاسیم نخود شد ) 55 (. چرم و آقایی  گزار دادند که مصيرف 50 و 100 تين در هکتار لجن فاضلاب تصفیهخانه شهر اهيواز غلظيت پتاسيیم دانيه، برگ و ساقه هو را نسبت به شاهد بهطور معنادار افزایش داد. براهیمی و همکاران  افزایش معنادار غلظت پتاسیم ساقه گنيدم نسيبت شاهد را بر اثر مصرف کمپوست گزار دادند. محميودی و همکياران  ( مشاهده کردند که با مصرف لجن فاضلاب و افزایش سيطح آن، پتاسیم محلو یک خاك آهکی و غلظت پتاسیم شاخساره گیاه یونجه بهطور معناداری افزایش یافت. بهطورکلی، مصرف هر سيه کيود آليی )کود دامی، کمپوسيت پسيماند شيهری و کمپوسيت لجين فاضيلاب شهری) بهتنهایی یا همراه با کود اوره غلظت پتاسیم اندامهای مختلف گندم را نسبت به شاهد افزایش داد. پق از مصرف کودهيا ی آليی در خاك، پتاسیم موهود در این کودها (هدو های 1 تا 3) حيل شيده یيا اینکه بر اثر معدنی شدن این مواد آلی رها شده و به محلو خاك وارد میشود. در نتیجه، پتاسیم قابلهذب گیاه گندم در خاك زیاد میشود. کاهش pH خاك پق از مصرف کودهای آلی ( 33 ) میتوانيد ترکیيب های پتاسیم در خاك را حل کرده و فراهمی پتاسیم برای ریشه گنيدم را افزایش دهد.

همچنین، پق از مصرف کودهای آلی در خياك، غلظيت آميونیم محلو خاك بر اثر فرایند آمونیاكسازی افزایش یافته  و بير اثير انجام پدیده تباد کاتیونی، پتاسیم قابلتباد را به محلو خاك رهيا میکند. کاهش پتانسیل ریيداکق محليو خي اك و افيزایش تشيکیل کیلیتهای فلزی مختلف پيق از مصيرف کودهيای آليی و افيزایش
غلظت کاتیونهایی مانند 2+Fe ، 2+Mn و غیره در محلو خاك نیيز از طریق تباد کاتیونی میتواند فراهمی پتاسیم به ریشه را افزایش دهد . همچنین، هذب نیترات موهود در کودهای آلی بهوسيیله ریشيه گندم میتواند هذب و غلظت پتاسیم را نیز افزایش دهد  سرور و همکاران  گزار کردند که تلفیق کمپوست با کيود شیمیایی، غلظت پتاسیم دانه گندم را نسبت به مصرف فقط کمپوست بیشتر افزایش داد و بیشترین غلظت پتاسیم در تیمار تلفیق کمپوسيت با کود شیمیایی بود. آنيان ب یيان کردنيد کيه حيل پيذیری بسيیاری از نصرهای غذایی با کاهش pH پيق از مصيرف کمپوسيت افيزایش یافت که منجر به افزایش هيذب نصيرهای غيذایی بيه وسيیله گیياه گردید. افزایش هذب پتاسیم بر اثير تلفیيق کيود داميی، کيود سيبز و کمپوست با کودهای شیمیایی، در گندم بيه وسيیله تبسيم و همکياران (، در برنج و گندم بهوسیله یادوانشی )  و در گیاه برنج بهوسیله دیکسیت و گوپتا ، سینگ و همکاران  و باسی و همکياران گزار شده است. کبیر و همکاران  بیشترین غلظت پتاسيیم بخش هوایی برنج را در تیمارهای تلفیق لجن فاضلاب و کود نیتروژن مشاهده کردند. باتوههبه اینکه غلظت مطلوب پتاسیم در برگ گنيدم بین 15 تا 30 میلیگرم در گرم ماده خشک گزار شده اسيت  غلظت پتاسیم برگ و ساقه گندم در همه تیمارها در گستره فوق قيرار داشت که حاکی از کافی بودن پتاسیم قابلهذب گیاه گنيدم در خياك مزر ه و در شرایط این آزمایش است.

منبع : نشریه اب و خاک (علوم صنایع کشاورزی)

کود مناسب رشد و عناصر ریز مغذی ( میکرو ) 
مشخصات کود های میکرو
یکی از صدها خدمات مجموعه ی بزرگ پارادایس تهیه و بسته بندی بهترین نوع کودهای میکرو می باشد ، که تهیه نمودن آن برای شما دوستان عزیز به علت سنگین بودن وزن بسته های آن (25 کیلوگرم ) هزینه بر و گاهی اوقات غیرممکن است .
میکرو المنت ها یا عناصر یا عناصر کم مصرف ( ریز مغذی ها ) مانند :
آهن ، روی ، منگنز ، مس ، بور ، مولیبدن و کلر گیاهان مختلف برحسب نیاز و با توجه به نتایج آزمایشات خاک و برگ به کود های فوق نیازمند خواهند بود . ادامه مطالب کلیک کنید .
جایگاه میکروالمنت در تولیدات کشاورزی :
با وجود این که گیاهان به شکل واضحی به کود های ماکروالمنت ها نیازمندند ، اما کودهای میکروالمنت یا ریز مغذی ها علی رغم نیاز کم گیاهان جایگاه ویژه ای در تولیدات کشاورزی دارند لذا از آنها به عناصر خرد با تاثیرات مکان یاد میشود.

کود مناسب رشد و عناصر درشت مغذی ( ماکرو) 
مشخصات کود های ماکرو
در این قسمت از بانک اطلاعاتی مجموعه ی پارادایس نظر شما را به توضیحاتی هر چند مختصر توسط متخصصان این مجموعه در رشته ی کشاورزی و کود شناسی در رابطه با کود های ماکرو بستته بندی شده توسط این مجموعه جلب می نماییم .
معرفی عناصر کود ماکرو :
کودهای ماکرو موضوع بحث ما را تشکیل می دهند این کودها از مجموع سه عنصر : ازت ، فسفر و پتاسیم به نسبت های مختلف و متناسب با زمانبندی رشد و باروری گیاه تشکیل میشود .

حال برای درک هرچه بیشتر تاثیر این کودها نظر شما را به تاثیر هر یک از این عناصر به تنهایی بر روی گیاهان و درختان جلب می نماییم : جهت مطالعه ادامه مطالب کلیک کنید .

کود مناسب تقویت محصول و گلدهی ( پتاس بالا )

تغذیه گیاهان شامل چندین مرحله می باشد، مرحله رویشی ، نمو و گلدهی، گیاهان برای رشد به ازت برای ریشه دهی و شروع سوخت و ساز و پتاسیم مسئول خیلی از وقایع فیزیولوژیک گیاه می باشد. گیاهی که وارد فاز گلدهی نمی شود، به خاطر رشد رویشی ناشی از مصرف کود ازته یا ضعف عمومی گیاه می باشد. فاز رویشی ناشی از استفاده از ازت باعث آبدار شدن بافت گیاه شده و نسبت C/N را کمتر یا به زبان ساده پوست به گوشت را بیشتر میکند، و همین عامل باعث می شود گیاه شما بزرگ و قوی شده ولی به شما گل نمی دهد ! با دادن کودهای گلدهی میزان گوشت را بیشتر کرده و از شیره گیاهی کاسته می شود. همین امر موجب افزایش گلدهی در همه گیاهان می شود. برای افزایش کیفیت گلها باید هنگام اتمام عمر گل ، غنچه های خشک شده رو از ته بچینید ، تا انرژی گل روی تولید بذر متمرکز نشود ! همینطور برای افزایش کیفیت گلدهی باید از مکمل های غذایی استفاده نمود ، از آنجایی که جذب مواد غذایی و کودهای شیمیایی تابع اسیدیته ی خاک می باشد و درصورت بالاتر رفتن اسیدیته خاک از 7 ، برخی از مواد غذایی قابلیت جذب خود را از دست می دهند  جهت کسب اطلاعات بیشتر و طرح سوال کلیک کنید .

جهت خرید انواع محصولات کشاورزی اعم از کود ، سم و اقلام کلیک کنید .

جهت بازدید از ویدئو های آموزش کشاورزی رایگان کلیک کنید .