انواع نمونه: ساده، مرکب ،دست نخورده ،دست خورده خاک را شرح دهید؟

Question

انواع نمونه: ساده، مرکب ،دست نخورده ،دست خورده خاک را شرح دهید؟ 
انواه خاک به چند دسته تقسیم میشوند

مصطفی قدیری · Answer

با عرض سلام و درود خدمت دوست عزیز در پاسخ به سوال شما مطالب زیر ارایه می گردد :

انواع نمونه

نمونه ها به دو دسته تقسیم می گردند :

بهم خورده یا Disturbed

بهم نخورده یا Undisturbed
وقتی در نمونه برداري وضعیت ساختمانی خاك مزرعه حفظ شود نمونه بهم نخورده نام دارد .

معمولاً با استوانه  نمونه برداري از مزرعه گرفته می شود .

استوانه نمونه برداری بسته به نیاز در اندازه هاي مختلف می باشد.

این نوع نمونه به منظور :

تعیین جرم مخصوص ظاهري خاك یا Soil Bulk Density
هدایت هیدرولیکی خاک یا Hydraulic Conductivity of Soil
منحنی مشخصه آب - خاک یا Characteristic Curve Soil Water

رطوبت حجمی خاک به روش توزینی

کاربرد خواهد داشت .

نمونه بهم نخورده : 
براي تهیه  نمونه بهم نخورده از سطح خاك به صورت زیر عمل می نماییم :
1 - محل نمونه برداري را مشخص می کنیم.
2 - سطح خاك را از خار و خاشاك پاك نموده و استوانه  فلزي را از نوك تیز روي آن قرار می دهیم و با دست کمی فشار می دهیم.
چنان چه بخواهیم نمونه  بهم نخورده از پروفیل معمولی برداریم ابتدا استوانه را در چکش قرار می دهیم

سپس آنرا بر روي دیواره قرار می دهیم ولی در پروفیل پله اي، همانند سطح خاك عمل می کنیم.

3 - با ضربه  چکش نقطه اي استوانه را در خاك فرستاده و تا جایی این کار را ادامه می دهیم تا نوك چکش حدود یک سانتیمتر در خاك فرو رود (برخی چکشها باید کاملاً در خاك قرار گیرند).
4 - به آرامی چکش را به اطراف تکان داده و از استوانه جدا می کنیم.
5 - اطراف نمونه را با بیلچه یا کلنگ خالی کرده، سپس سطح استوانه را با چاقو یا کاردك صاف می کنیم .(نحوه صاف کردن با چاقو همانند پوست کندن میوه است) و یک در پوش روي آن قرار می دهیم.
اگر در سطح نمونه ریشه گیاه وجود داشت با قیچی به آرامی ریشه ها را قطع می کنیم.

اگر در سطح نمونه سنگ ریزه وجود داشت و امکان صاف کردن وجود نداشت به یکی از دو طریق زیر عمل می کنیم :
الف  - اگر سنگریزه بزرگ باشد، نمونه برداري را تکرار می کنیم.
ب - اگر سنگریزه کوچک باشد به آرامی آن را برداشته و جاي آن را با خاك محل نمونه پر می کنیم آنگاه درپوش را می گذاریم.
معمولاً در خاک هاي سنگریزه اي نمونه برداري مشکل است و باید آنقدر نمونه برداري را تکرار کنیم تا نمونه صحیح بدست آید .

اگر آزمایش مربوطه روش دیگري دارد از آن روش استفاده می کنیم.

6 - اطراف نمونه را طوري که هنوز کمی در خاك باشد با بیلچه خالی می کنیم.

یک دستمان را روي نمونه گذاشته آنگاه با دست دیگر بیلچه را به صورت اریب (45 درجه) زیر نمونه می فرستیم و به آرامی استوانه را روي دست بر می گردانیم، آنگاه سطح دیگر را نیز صاف می کنیم.

اگر خاك کلوخه اي بود با آب پاش آن را کم کم مرطوب کرده و می تراشیم.
7 - اگر نمونه ها به منظور تعیین رطوبت حجمی یا جرم مخصوص ظاهري برداشته شده اند، نمونه را به طور کامل در کیسه  پلاستیکی خالی نموده و مشخصات را روي یک کاغذ مخصوص (کاغذ بستنی) نوشته داخل پلاستیک قرار داده و به آزمایشگاه انتقال می دهیم.
باید زمان نمونه برداري مناسب باشد تا خاك رطوبت کافی داشته باشد .

رطوبت ظرفیت مزرعه یا Moisture Capacity Filed

وگرنه احتمال خراب شدن نمونه و استوانه زیاد است.

اگر مجبور بودیم در خاك خشک نمونه برداریم ابتدا خاك را کمی مرطوب کرده و بعد از مدتی نمونه بر می داریم.

نمونه بهم نخورده

نمونه بهم خورده با :

بیل ، بیلچه و آگرها بدست می آید که براي اکثر آزمایش هاي خاك کاربرد دارد .

نمونه مرکب

به منظور افزایش دقت آزمایش پس از تعیین مکان نمونه باید از اطراف چند نمونه برداریم و با هم مخلوط کنیم .

آنگاه از بین آنها یک نمونه براي آزمایش برداریم که به آن نمونه مرکب یا Composite Sample می گویند

زمانی که از آگر استفاده می گردد در اطراف مکان مورد نظر چند آگر می زنیم و هر عمق را به عمق مشابه آگر دیگر مخلوط می کنیم.

آنگاه از بین آنها یک نمونه برمی داریم ، جایی که پروفیل داریم از هر لایه در فواصل مختلف چند نمونه بر داشته و مخلوط می کنیم و یک نمونه از میان آن بر می داریم .
زمانی که زمین ما به کرت هایی تقسیم شده باشد و بخواهیم از هر کرت یک نمونه برداریم باید در هر کرت چند نمونه به طور تصادفی برداشته

و با هم مخلوط کنیم و یک نمونه 1.5 تا 1 کیلوگرمی بسته به نیاز براي آزمایش بر می داریم .

اگر به دقت زیاد نیاز نباشد جهت کاهش هزینه هاي آزمایش می توانیم از هر پلات به طور مساوي نمونه برداشته ، مخلوط نموده، و یک نمونه مرکب براي مزرعه بدست آوریم.