تأثیر کاربرد مایکوریزا و برادي ریزوبیوم بر سویا در مقادیر مختلف کود نیتروژن را شرح دهید .

Question

تأثیر کاربرد مایکوریزا و برادي ریزوبیوم بر عملکرد و اجزاي عملکرد سویا در مقادیر مختلف کود نیتروژن را شرح دهید .

حسین برخورداری · Answer

تأثیر کاربرد مایکوریزا و برادی ریزوبیوم بر عملکرد و اجزای عملکرد سویا در مقادیر مختلف کود نیتروژن را شرح دهید .

ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا و ﺑﺮاديرﯾﺰوﺑﯿﻮم ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﻮﯾﺎ در ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﻮد ﻧﯿﺘﺮوژن ﺷﺮوع )اﺳﺘﺎرﺗﺮ(، آزﻣﺎﯾﺸﯽ در اﯾﺴﺘﮕﺎه ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ داﻧﺸﮕﺎه 1394 ﺑﻪﺻﻮرت ﻓﺎﮐﺘﻮرﯾﻞ در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح ﺑﻠﻮكﻫﺎي ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺑﺎ ﺳﻪ ﺗﮑﺮار در ﺑﻬﺎر و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﺳﺎل ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر ﻧﯿﺘﺮوژن، ﺑﺮادي رﯾﺰوﺑﯿﻮم در دو ﺳﻄﺢ ﮐﺎرﺑﺮد و 60و 30 ،0ﺑﻮﻋﻠﯽ ﺳﯿﻨﺎي ﻫﻤﺪان اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. ﮐﻮد ﺷﺮوع در ﺳﻪ ﺳﻄﺢ (ﻧﯿﺰ در دو ﺳﻄﺢ ﮐﺎرﺑﺮد و ﺑﺪون ﮐﺎرﺑﺮد، ﻋﺎﻣﻞﻫﺎي اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶﺑﻮدﻧﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد، Glomus mossea) ﺑﺪون ﮐﺎرﺑﺮد و ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪ، ﺷﻤﺎر ﺑﺮگ در ﺑﻮﺗﻪ، ﻋﻤﻠﮑﺮد و اﺟﺰاي ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ، ﻋﻤﻠﮑﺮد زﯾﺴﺖﺗﻮده )ﺑﯿﻮﻣﺎس( و درﺻﺪ ﭘﺮﮔﻨﻪ ﺷﺪن )ﮐﻠﻮﻧﯿﺰاﺳﯿﻮن( ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا ﺑﻪﻃﻮرﻣﻌﻨﯽداري ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﺮﻫﻤﮑﻨﺶ ﻋﺎﻣﻞﻫﺎي ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ. ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺷﻤﺎر ﻏﻼف در ﺑﻮﺗﻪ از ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺗﯿﻤﺎري ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﺎ ﺑﺮادي رﯾﺰوﺑﯿﻮم ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ؛ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻫﺮ دو ﮐﻮد زﯾﺴﺘﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺷﻤﺎر ﻏﻼف در ﺑﻮﺗﻪ را اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﻨﺪ. 30 60 ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ وزن ﻫﺰارداﻧﻪ ﻧﯿﺰ از ﺗﻠﻘﯿﺢ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺑﺎ ﺑﺮادي رﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا در ﺑﺪون ﮐﺎرﺑﺮد ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ. ﮐﺎرﺑﺮد درﺻﺪي ﭘﺮﮔﻨﻪ ﺷﺪن ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺪون ﮐﺎرﺑﺮد ﮐﻮد ﺷﺮوع در ﭘﯽ داﺷﺖ. ﮐﺎرﺑﺮد 20/22 ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر ﻧﯿﺘﺮوژن، ﮐﺎﻫﺶ ﮔﺮم در ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ( و 511/67ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺘﺮوژن در ﻫﮑﺘﺎر، ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ ) 30 ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺮادي رﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا در ﺳﻄﺢ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر ﻧﯿﺘﺮوژن ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﮐﺎرﺑﺮد 30 ﮔﺮم در ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ( را ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﮐﺎرﺑﺮد 1223/16 ﻋﻤﻠﮑﺮد زﯾﺴﺖﺗﻮده ) ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺮادي رﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا، ﺿﻤﻦ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺑﺎﻻ، ﮐﺎﻫﺶ ﮐﺎرﺑﺮد ﮐﻮد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻧﯿﺘﺮوژن را در ﭘﯽ دارد

ﺑﯿﺶ از واردات ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻣﯽﺷﻮد و ﻗﯿﻤﺖ ﺟﻬﺎﻧﯽ آن، ﻫﺮﺳﺎﻟﻪ رو ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﯿﺎﻫﺎن داﻧﻪ روﻏﻨﯽ و ﺣﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺧﻮدﮐﻔﺎﯾﯽ در ﺗﻮﻟﯿﺪ روﻏﻦ، اﻣﺮي ﺿﺮوري ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ. در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﮔﯿﺎه ﺳﻮﯾﺎ )Glycine max درﺻﺪ روﻏﻦ، 18-25 ( ﺑﺎ داﺷﺘﻦ L. درﺻﺪ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ، ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻨﺠﺎﻟﮥ ﻣﺮﻏﻮب، داﺷﺘﻦ 30 -50 اﻧﻮاع وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ، ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺑﺎﻻي ﻫﻀﻢ روﻏﻦ آن و وﺟﻮد اﺳﯿﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﻏﯿﺮاﺷﺒﺎع، اﻫﻤﯿﺖ وﯾﮋهاي دارد )Khaje -(. ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ در poor, 2006 ﺑﻬﺒﻮد رﺷﺪ و اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﮔﯿﺎﻫﺎن داﻧﻪ روﻏﻨﯽ، ﺗﻐﺬﯾﮥ درﺳﺖ و ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﻃﻮل ﻓﺼﻞ رﺷﺪ و ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻋﻨﺼﺮﻫﺎي ﻏﺬاﯾﯽ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﮔﯿﺎه اﺳﺖ. در ﺳﺎلﻫﺎي اﺧﯿﺮ اﻓﺰاﯾﺶ ﻗﯿﻤﺖ ﮐﻮدﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ در ﺟﻬﺎن و ﺿﺮورت اﻗﺘﺼﺎدي ﮐﺮدن ﺗﻮﻟﯿﺪ، آﻟﻮدﮔﯽ آبﻫﺎي زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ و ﺗﺨﺮﯾﺐ ﺳﺎﺧﺘﻤـﺎن ﺧﺎك در اﺛـﺮ ﮐﺎرﺑـﺮد ﺑﯽروﯾﮥ ﮐﻮدﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ، ﺿﺮورت ﺑﺎزﻧﮕﺮي در روشو ﻣﯿﺰان ﮐﺎرﺑﺮد اﯾﻦ دﺳﺘﻪ از ﻧﻬﺎدهﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ را اﯾﺠﺎب ﮐﺮده اﺳﺖ، ﺑﻪﻃﻮريﮐﻪ اﻣﺮوزه اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﻮدﻫﺎي زﯾﺴﺘﯽ در ﮐﺸﺎورزي ﺑﻪﻋﻨﻮانﯾﮏ راﻫﮑﺎر ﻣﺆﺛﺮ در ﮐﺎﻫﺶ ﮐﺎرﺑﺮد اﯾﻦ ﻧﻬﺎدهﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻣﻄﺮح ﺷﺪه اﺳﺖ. ( از ﺟﻤﻠﻪ ﺳﻮﯾﺎ Fabaceaeﮔﯿﺎﻫﺎن ﺧﺎﻧﻮادة ﺑﻘﻮﻻت ) اﯾﻦ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ را دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺨﺸﯽ از ﻧﯿﺘﺮوژن ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺧﻮد را از راه ﺑﺮﻗﺮاري راﺑﻄﮥ ﻫﻤﺰﯾﺴﺘﯽ ﺑﺎ ﺑﺎﮐﺘﺮيﻫﺎي رﯾﺰوﺑﯿﻮم ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ. ﮔﺰارشﻫﺎ ﮔﻮﯾﺎي آن اﺳﺖ ﺗﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽﮐﻪ رﯾﺸﮥ اﯾﻦ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺑﻪاﻧﺪازة ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺑﺎﮐﺘﺮي آﻟﻮده ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ، ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﯿﺰان ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ از ﮐﻮد ﺷﺮوع )اﺳﺘﺎرﺗﺮ( ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﺮاي ﺗﺤﺮﯾﮏ رﺷﺪ اوﻟﯿﮥ ﮔﯿﺎه .(ﺑﻪﺑﯿﺎندﯾﮕﺮ Majnoon Hoseini, 1997) ﻻزم اﺳﺖ اﯾﻦ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻫﻤﮥ ﻧﯿﺘﺮوژن ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺧﻮد را .(Dakora, 2003 ﺑﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﮥ ﻫﻤﺰﯾﺴﺘﯽ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪ ) ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﮐﺎرﺑﺮد ﻧﯿﺘﺮوژن ﻣﮑﻤﻞ از راه ﮐﺎرﺑﺮد ﮐﻮدﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺮاي دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﻋﻤﻠﮑﺮدي در اﯾﻦ ﮔﯿﺎﻫﺎن، اﻣﺮي ﺿﺮوري اﺳﺖ. اﻣﺎ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ در ﮐﺸﻮر اﯾﺮان ﺑﺎ ﮐﺎرﺑﺮد ﺑﯽروﯾﻪ و ﻧﺎﻣﺘﻌﺎدل ﮐﻮدﻫﺎي
ﻧﯿﺘﺮوژﻧـﯽ ﮐﻪ ﺗﺄﺛﯿـﺮ ﻣﻨﻔـﯽ ﺑﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿـﺖ ﺑﺎﮐﺘـﺮيﻫﺎ و آﻧﺰﯾﻢﻫﺎي ﺗﺜﺒﯿﺖ ﻧﯿﺘﺮوژن دارﻧﺪ، ﻋﻤﻠﮑﺮد رﺿﺎﯾﺖ Taher khani ﺑﺨﺸﯽ از اﯾﻦ ﮔﯿﺎه ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﻤﯽآﯾﺪ ) et .(در ﻧﺘﺎﯾﺞ ﯾﮏ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﮔﺰارش ﺷﺪ، ﺗﻠﻘﯿﺢ al., 2007 (ﺑﺎ ﺑﺎﮐﺘﺮي رﯾﺰوﺑﯿﻮم Cicer arietinumﺑﺬرﻫﺎي ﻧﺨﻮد ) درﺻﺪ ﮐﻮد ﻧﯿﺘﺮوژن ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز 50ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﮐﺎرﺑﺮد ﮔﯿﺎه، ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد زﯾﺴﺖﺗﻮده )ﺑﯿﻮﻣﺎس( و Saini داﻧﻪ ﺷﺪ ) (.ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در ﺑﺮرﺳﯽ et al., 2004 ، ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﻮد ﺷﺮوع در ﻧﺨﻮد ﮔﺰارش ﺷﺪ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر 30و 15ﮐﺎرﺑﺮد ﻧﯿﺘﺮوژن در ﻣﻘﺎدﯾﺮ اﻓﺰون ﺑﺮ ﺑﻬﺒﻮد ﺻﻔﺎت رﺷﺪي ﮔﯿﺎه، ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﺜﺒﺘﯽ ﺑﺮ ﺗﺜﺒﯿﺖ زﯾﺴﺘﯽ )ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ( ﻧﯿﺘﺮوژن اﻋﻤﺎل ﮐﺮد وﻟﯽ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﮐﻮد ﺷﺮوع اﺛﺮ ﺑﺎزدارﻧﺪﮔﯽ ﺑﺮ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ Walley ﺑﺎﮐﺘﺮيﻫﺎي رﯾﺰوﺑﯿﻮم داﺷﺖ ) et al., 2005 .( اﻣﺮوزه ﻗﺎرچﻫﺎي )ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا( ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ ﮐﻪ در ﻓﺮاﻫﻤﯽ و ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻋﻨﺼﺮﻫﺎي ﻏﺬاﯾﯽ و ﺑﻬﺒﻮد ﺣﺎﺻﻠﺨﯿﺰي ﺧﺎك اﯾﻔﺎ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺧﺎﺻﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ. اﯾﻦ ﻗﺎرچﻫﺎ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﺬب و اﻧﺘﻘﺎل آب و ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ و اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﻮرﺳﺎﺧﺖ ﯾﺎ Ruiz ﻓﺘﻮﺳﻨﺘﺰ ) -( اﻓﺰاﯾﺶ ﻏﻠﻈﺖ Sanchezet al., 2010 ( و Cardoso & Kuyper, 2006 ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ ) اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮔﯿﺎه ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻧﺎﻣﺴﺎﻋﺪ ﻣﺤﯿﻄﯽ ( اﻓﺰون ﺑﺮ ﺑﻬﺒﻮد رﺷﺪ و Heidari & Karami, 2014) ﻧﻮرﺳﺎﺧﺖ ﮔﯿﺎه، ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮ ﻫﻤﺰﯾﺴﺘﯽ ﮔﯿﺎه ﺑﺎ دﯾﮕﺮ رﯾﺰ ﺟﺎﻧﺪاران از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺎﮐﺘﺮيﻫﺎي رﯾﺰوﺑﯿﻮم ﻧﯿﺰ ﻣﺆﺛﺮ Chalk ﺑﺎﺷﻨﺪ ) ( .درواﻗﻊ ﺑﺮﻗﺮاري ﯾﮏ et al., 2006 راﺑﻄﮥ ﻫﻤﺰﯾﺴﺘﯽ ﺳﻪﮔﺎﻧﻪ ﺑﯿﻦ ﮔﯿﺎه ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﯿﺰﺑﺎن و ﺑﺎﮐﺘﺮيﻫﺎي رﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﻗﺎرچﻫﺎي ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا ﻣﻮﺟﺐ ( و ﺑﺎ ﺗﻘﻮﯾﺖ Ortas, 2004 ﺑﻬﺒﻮد رﺷﺪ ﮔﯿﺎه ﻣﯽﺷﻮد ) ﺗﺄﺛﯿﺮ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ، ﻧﻘﺶ ﻣﺆﺛﺮﺗﺮي در اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﮐﻤﯽ و ﮐﯿﻔﯽ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ. در ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﺎﯾﺸﯽ اﻇﻬﺎر داﺷﺘﻨﺪ، ﮐﺎرﺑﺮد Damavandi et al. (2013) ، ﻫﻤﺰﻣﺎن رﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا ﺑﺎ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﮥ ﺳﻮﯾﺎ ﺷﺪﻧﺪ. در ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺤﻘﯿﻖ دﯾﮕﺮي ﮔﺰارش ﺷﺪ، ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد زﯾﺴﺖﺗﻮده، وزن ﺧﺸﮏ ﺳﺎﻗﻪ، ﺷﻤﺎر داﻧﻪ در ﻏﻼف و ﺷﻤﺎر ﻏﻼف در ﺑﻮﺗﮥ ﻧﺨﻮد ﺷﺪ

)Mohammadi .(ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در ﻧﺘﺎﯾﺞ et al., 2014 ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم 30ﺑﺮرﺳﯽ دﯾﮕﺮي ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ، ﮐﺎرﺑﺮد در ﻫﮑﺘﺎر ﮐﻮد ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺗﻠﻘﯿﺢ ﺳﻮﯾﺎ ﺑﺎ ﺑﺮادي رﯾﺰوﺑﯿﻮم، ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﮥ اﯾﻦ ﮔﯿﺎه را اﻓﺰاﯾﺶ داد. در ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺗﻠﻘﯿﺢ دوﮔﺎﻧﮥ ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا و رﯾﺰوﺑﯿﻮم )Rhi ( ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد رﻗﻢﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ zobium phaseoli ( ﮔﺰارش ﺷﺪ، ﻋﻤﻠﮑﺮد Phasaeolous vulgarisﻟﻮﺑﯿﺎ ) اﯾﻦ ﮔﯿﺎه ﺗﺤﺖ ﮐﺎرﺑﺮد ﻫﻤﺰﻣﺎن ﻗﺎرچﻫﺎي ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا و ﺑﺎﮐﺘﺮيﻫﺎي رﯾﺰوﺑﯿﻮم ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﻨﻔﺮد آنﻫﺎ Safa ﺑﺮﺗﺮي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ داﺷﺖ ) -poor et al., 2010 .( ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، واﮐﻨﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﻮﯾﺎ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮐﺎرﺑﺮد ﮐﻮدﻫﺎي زﯾﺴﺘﯽ ﺑﺮاديرﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا و ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﻮد ﺷﺮوع ﻧﯿﺘﺮوژن ارزﯾﺎﺑﯽ ﺷﺪ.
ﻣﻮاد و روشﻫﺎ در اﯾﺴﺘﮕﺎه 1394اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ در ﺑﻬﺎر و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﺳﺎل ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ داﻧﺸﮑﺪة ﮐﺸﺎورزي داﻧﺸﮕﺎه ﺑﻮﻋﻠﯽ ﺳﯿﻨﺎي 3 ﻫﻤﺪان )ﻋﺮض ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ دﻗﯿﻘﮥﺷﻤﺎﻟﯽ 1 درﺟﻪ و 5 4 و ﻃﻮل ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ دﻗﯿﻘﮥ ﺷﺮﻗﯽ ﺑﺎ 31درﺟﻪ و 8 ﻣﺘﺮ از ﺳﻄﺢ درﯾﺎ (ﺑﻪﺻﻮرت آزﻣﺎﯾﺶ 1690ارﺗﻔﺎع ﻓﺎﮐﺘﻮرﯾﻞ در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح ﺑﻠﻮكﻫﺎي ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺑﺎ ﺳﻪ ﺗﮑﺮار اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. ﻋﺎﻣﻞ اول ﮐﻮد ﺷﺮوع ﻧﯿﺘﺮوژن در ﺳﻪ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر ﻧﯿﺘﺮوژن از ﻣﻨﺒﻊ 60و 30 ،0ﺳﻄﺢ اوره، ﻋﺎﻣـﻞ دوم ﺷﺎﻣـﻞ ﻣﺎﯾـﮥ ﺗﻠﻘﯿـﺢ ﺣــﺎوي در دو ﺳﻄﺢ ﮐﺎرﺑﺮد و( Bradyrhizobium japonicum Glomus ) ﺑﺪون ﮐﺎرﺑﺮد و ﻋﺎﻣﻞ ﺳـﻮم ﻣﺎﯾﮑـﻮرﯾـﺰا  در دو ﺳﻄﺢ ﮐﺎرﺑﺮد و ﺑﺪون ﮐﺎرﺑﺮد ﺑﻮد.

ﻫﺮ واﺣﺪ آزﻣﺎﯾﺸﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺷﺶ ﺧﻂ ﮐﺎﺷﺖ ﺑﻪ ﻣﺘﺮ ﺑﻮد. ﻓﺎﺻﻠﮥ ﺑﻮﺗﻪﻫﺎ 5 ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ و ﻃﻮل 50 ﻓﺎﺻﻠﮥ ﺑﻪﻃﻮريﮐﻪ ﺗﺮاﮐﻢ ، ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ ﺑﻮد 5 روي ردﯾﻒ ﻧﯿﺰ ﮐﺸﺖ ﭼﻬﻞ ﺑﻮﺗﻪ در ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ. ﺑﯿﻦ ﻫﺮ ﻣﺘﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ. ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ 1ﺑﻠﻮك ﻧﯿﺰ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ و ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽﺧﺎكﻣﺤﻞ آزﻣﺎﯾﺶ،از ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮي ﺧﺎك ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري اﻧﺠﺎم 30ﺗﺎ 0ﻋﻤﻖ ﺑﯿﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ .ﭘﯿﺶ از 1 ﺷﺪﮐﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ آن در ﺟﺪول ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در 100ﮐﺎﺷﺖ ﺑﺮ ﭘﺎﯾﮥ ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﻮن ﺧﺎك ﻫﮑﺘﺎر ﮐﻮد ﺳﻮﭘﺮﻓﺴﻔﺎت ﺗﺮﯾﭙﻞ ﮐﺎرﺑﺮد ﺷﺪ. ﭘﺲ از آﻣﺎدهﺳﺎزيزﻣﯿﻦ، ﺑﺬرﻫﺎ ﺑﺮ ﭘﺎﯾﮥ ﮐﻤﯿﻨﻪدﻣﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس( در دﻫﻢ 15 ﺑﺮاي ﺟﻮاﻧﻪزﻧﯽ ﺳﻮﯾﺎ ) ﺧﺮداد ﮐﺎﺷﺘﻪﺷﺪﻧﺪ. آﺑﯿﺎري ﺑﻪﺻﻮرت ﺑﺎراﻧﯽ ﻫﺮ ده روز ( و ﻣﺎﯾﮥ ﺗﻠﻘﯿﺢM9 ﯾﮏﺑﺎر ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ.ﺑﺬر ﺳﻮﯾﺎ )رﻗﻢ ﺑﺮادي رﯾﺰوﺑﯿﻮم ژاﭘﻮﻧﯿﮑﻮم از ﺑﺨﺶ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت اﺻﻼح و ﺗﻬﯿﮥ ﻧﻬﺎل ﺑﺬر، ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﮐﺸﺎورزي ﻫﻤﺪان ﺗﻬﯿﻪ ،2رﻗﻤﯽ زودرس و از ﮔﺮوه رﺳﯿﺪﮔﯽ M9 ﺷﺪ. رﻗﻢ رﺷﺪ ﻧﺎﻣﺤﺪود و ﭼﻨﺪ ﺷﺎﺧﻪ ﺑﻮده ﮐﻪ ﺑﻪ رﯾﺰش و
ﺧﻮاﺑﯿﺪﮔﯽ ﻣﻘﺎوم اﺳﺖ. ﻣﺎﯾﮥ ﺗﻠﻘﯿﺢ ﺑﺮاديرﯾﺰوﺑﯿﻮم ( ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﺎﯾﻊ ﺑﻮد ﮐﻪ Bradyrhizobium japonicum) 10 در ﻫﺮ ﻣﯿﻠﯽﻟﯿﺘﺮ آن ﯾﺎﺧﺘﮥ زﻧﺪه و ﻓﻌﺎل 8/5× 11 ﺑﺎﮐﺘﺮي وﺟﻮد داﺷﺖ .ﺑﺬرﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﺎﯾﮥ ﺗﻠﻘﯿﺢ ﺑﺮادي ﻟﯿﺘﺮ در ﻫﮑﺘﺎر آﻏﺸﺘﻪ ﺷﺪه و ﭘﺲ 1رﯾﺰوﺑﯿﻮم ﺑﻪ ﻣﯿﺰان از ﺧﺸﮏ ﺷﺪن در ﺳﺎﯾﻪ ﺑﻪ ﻣﺪت ﯾﮏ ﺳﺎﻋﺖ، در ﮐﺮتﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﮐﺸﺖ ﺷﺪﻧﺪ.ﮐﻮد زﯾﺴﺘﯽ ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا اﺳﭙﻮر ﻗﺎرچ 150ﺑﺎ Glomus mosseaآرﺑﻮﺳﮑﻮﻻر ﮔﻮﻧﮥ در ﻫﺮ ﮔﺮم، از ﺷﺮﮐﺖ زﯾﺴﺖ ﻓﻨﺎوران ﺗﻮران ﺷﺎﻫﺮود ﺑﺎ ﻧﺎم ﺗﺠﺎري ﻣﺎﯾﮑﻮﭘﺮﺳﯿﮑﺎ ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﮔﺮم در ﻫﺮ ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ 20 ﺷﺮﮐﺖ ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﺑﻪﺻﻮرت ﻧﻮاري در ﮐﻨﺎر ﺑﺬر ﻫﻨﮕﺎم ﮐﺎﺷﺖ ﻣﺼﺮف ﺷﺪ. ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از آﺑﺸﻮﯾﯽ ﻧﯿﺘﺮوژن، ﺑﯿﻦ ﮐﺮتﻫﺎ ﯾﮏ 50 ﺧﻂ ﻧﮑﺎﺷﺖ وﺟﻮد داﺷﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪﻫﺎي ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮي ﺑﯿﻦ ﺧﻄﻮط ﮐﺎﺷﺖ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ رﻋﺎﯾﺖ اﺛﺮ ﺣﺎﺷﯿﻪ در ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮي، اﯾﻦ ﻣﺸﮑﻞ ﺑﺮﻃﺮف ﺷﺪ. ﺑﺮاي ، اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﻋﻤﻠﮑﺮد زﯾﺴﺖﺗﻮده و ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ از ﻫﺮ ﮐﺮت اﻧﺠﺎم ﺷﺪ.

ﺻﻔﺎﺗﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ارﺗﻔﺎع، ﺷﻤﺎر ﺑﺮگ در ﺑﻮﺗﻪ، ﺷﻤﺎر ﻏﻼف در ﺑﻮﺗﻪ، ﺷﻤﺎر داﻧﻪ در ﻏﻼف و وزن ﻫﺰارداﻧﻪ ﻧﯿﺰ از ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ اﻋﺪاد ﺑﻪدﺳﺖآﻣﺪهازدهﺑﻮﺗﻪ در ﻫﺮ ﮐﺮت ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ. ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ درﺻﺪ ﭘﺮﮔﻨﻪ ﺷﺪن )ﮐﻠﻮﻧﯿﺰاﺳﯿﻮن(ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰاﯾﯽرﯾﺸﻪﻫﺎ،ازروش رﻧﮓآﻣﯿﺰي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. ﺑﺮاي اﯾﻦ (1980) Philips and Hayman ﮐﺎر، از ﻫﺮ ﮐﺮت آزﻣﺎﯾﺸﯽ، رﯾﺸﻪﻫﺎي ﭘﻨﺞ ﺑﻮﺗﻪ ﺑﺎ ﺑﯿﻞ از ﺧﺎك ﺧﺎرج ﺷﺪﻧﺪ ﮐﻪ روي ﺗﻮري ﻓﻠﺰي ﺑﺎ آب ﺷﺴﺘﻪ ﺷﺪه و ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري ﺑﻪ آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﺑﺮده ﺷﺪﻧﺪ. ﺗﺠﺰﯾﻪوﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ ﭘﺲ از آزﻣﻮن ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮدن وﯾﻠﮏ( ﺑﺮ ﭘﺎﯾﮥ ﻣﺪل – ﺑﺎﻗﯿﻤﺎﻧﺪة دادهﻫﺎ )آزﻣﻮن ﺷﺎﭘﯿﺮو اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. SAS Ver. 9.1 آﻣﺎري ﻃﺮح، ﺑﺎ ﻧﺮماﻓﺰار ﻣﻘﺎﯾﺴﮥ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦﻫﺎي اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آزﻣﻮن درﺻﺪ ﺑﺎ 5 (در ﺳﻄﺢ LSD ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﯽدار ) Mstat ﻧﺮماﻓﺰار -ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ. رﺳﻢ ﺷﮑﻞﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ c اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. Excel ﮐﻤﮏ ﻧﺮماﻓﺰار
ﻧﺘﺎﯾﺞ و ﺑﺤﺚ
ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪ در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪﻫﺎي ﺳﻮﯾﺎ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ اﺛﺮ اﺻﻠﯽ ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﯿﺘﺮوژن، ﺑﺮاديرﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺮﻫﻤﮑﻨﺶﻫﺎي دوﮔﺎﻧﮥ ﻧﯿﺘﺮوژن در ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا و ﺑﺮاديرﯾﺰوﺑﯿﻮم در ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا ﺑﻪ درﺻﺪ ﻣﻌﻨﯽدار ﺷﺪ. ﺑﺮﻫﻤﮑﻨﺶ 1و 5 ﺗﺮﺗﯿﺐ در ﺳﻄﺢ ﺳﻪ ﮔﺎﻧﮥ ﻋﺎﻣﻞﻫﺎي ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﯿﺰ در .(2 درﺻﺪ ﻣﻌﻨﯽدار ﺷﺪ )ﺟﺪول 5ﺳﻄﺢ ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ( در ﮐﺎرﺑﺮد 80/83ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪ ) ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر ﻧﯿﺘﺮوژن در ﺷﺮاﯾﻂ ﻧﺒﻮد 60 ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا و ﺑﺮاديرﯾﺰوﺑﯿﻮم ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ ﮐﻪ ﺗﻔﺎوت ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر ﻧﯿﺘﺮوژن در 60 ﻣﻌﻨﯽداري ﺑﺎ ﮐﺎرﺑﺮد ﺣﻀﻮر ﻫﺮ دو رﯾﺰﺟﺎﻧﺪار )ﻣﯿﮑﺮوارﮔﺎﻧﯿﺴﻢ( ﻧﺪاﺷﺖ (. ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ در ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﻘﺎدﯾﺮ 4)ﺟﺪول ﺑﺎﻻي ﻧﯿﺘﺮوژن ﺷﺮوع، ﮔﺮهﻫﺎي ﺗﺜﺒﯿﺖﮐﻨﻨﺪة ﻧﯿﺘﺮوژن و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻫﻤﺰﯾﺴﺘﯽ رﯾﺸﻪ ﺑﺎ ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا ﺻﻮرت ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و وﺟﻮد ﻧﯿﺘﺮوژن زﯾﺎد در ﺧﺎك ﺑﺮ راﺑﻄﻪﻫﺎي ﻫﻤﺰﯾﺴﺘﯽ ﮔﯿﺎه ﺑﺎ رﯾﺰﺟﺎﻧﺪاران ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﻨﻔﯽ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ 30(. اﻟﺒﺘﻪ ﮐﺎرﺑﺮد Shiri Janagard & Raei, 2014) ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر ﻧﯿﺘﺮوژن در ﺣﻀﻮر ﻫﺮ دو رﯾﺰﺟﺎﻧﺪار
60 ﺗﻮاﻧﺴﺖ ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪﻫﺎي ﺳﻮﯾﺎ را ﺑﻪ ﺣﺪ ﮐﺎرﺑﺮد ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر ﻧﯿﺘﺮوژن در ﺷﺮاﯾﻂ ﻧﺒﻮد ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا و (. ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ارﺗﻔﺎع 4 ﺑﺮاديرﯾﺰوﺑﯿﻮم اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﺪ )ﺟﺪول ﮔﯿﺎه از ﻋﺪم ﮐﺎرﺑﺮد ﮐﻮد ﺷﺮوع و ﺑﺪون ﮐﺎرﺑﺮد ﮐﻮدﻫﺎي زﯾﺴﺘﯽ ﺑﻪ دﺳﺖآﻣﺪ.در ﻧﺘﺎﯾﺞ ﯾﮏ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﮔﺰارش ﺷﺪ، ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در 90ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﮐﺎرﺑﺮد ﮐﻮد ﻧﯿﺘﺮوژﻧﯽ اوره ﺗﺎ Seyyedi & Mir ﻫﮑﺘﺎر، ارﺗﻔﺎع ﺳﻮﯾﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺖ ) sharifi, 2013.( در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا و ﺑﺮاديرﯾﺰوﺑﯿﻮم ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺷﺮاﯾﻂ ﺗﻐﺬﯾﻪاي ﻣﻨﺎﺳﺐ و اﻓﺰاﯾﺶ رﺷﺪ روﯾﺸﯽ ﮔﯿﺎه، ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ارﺗﻔﺎع ﮔﯿﺎه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﯿﻤﺎر Al (. ﮐﻪ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﯾﺞ 34ﺷﺎﻫﺪ ﺷﺪﻧﺪ )ﺟﺪول -karaki et al. ( ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ Triticum aestivumروي ﮔﻨﺪم ) (2004) دارد. ﮐﻮدﻫﺎي زﯾﺴﺘﯽ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا ﺑﺎ ﺑﻬﺒﻮد ﺷﺮاﯾﻂ رﻃﻮﺑﺘﯽ، ﺟﺬب ﺑﻬﺘﺮ ﻋﻨﺼﺮﻫﺎي ﻏﺬاﯾﯽ و اﻟﻘﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﺮﺧﯽ ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎ از ﺟﻤﻠﻪ اﮐﺴﯿﻦ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ .(Dakora, 2003 رﺷﺪ روﯾﺸﯽ و ارﺗﻔﺎع ﮔﯿﺎه ﻣﯽﺷﻮد ) (2013) Damavandi در ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﺎﯾﺸﯽ اﻇﻬﺎر et al. داﺷﺘﻨﺪ، ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا و رﯾﺰوﺑﯿﻮم، ﺟﺬب ﻋﻨﺼﺮﻫﺎي ﻏﺬاﯾﯽ از ﺟﻤﻠﻪ ﻓﺴﻔﺮ و ﻧﯿﺘﺮوژن را در ﮔﯿﺎه اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽدﻫﺪ. ﮐﻪ اﯾﻦ اﻣﺮ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ رﺷﺪ روﯾﺸﯽ ﮔﯿﺎه از ﺟﻤﻠﻪ ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪﻫﺎ ﻣﯽﺷﻮد. در ﯾﮏ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﮔﺰارش ﺷﺪ ﮐﻪ ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا و رﯾﺰوﺑﯿﻮم ﺑﻪﺻﻮرت ﻫﻤﺰﻣﺎن Safa ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ارﺗﻔﺎع ﺳﺎﻗﻪ در ﻟﻮﺑﯿﺎ ﺷﺪ ) -poor et al., 2010 .( ﺷﻤﺎر ﺑﺮگ در ﺑﻮﺗﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺠﺰﯾﮥ وارﯾﺎﻧﺲ ﮔﻮﯾﺎي آن اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺑﯿﻦ اﺛﺮ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﻨﻬﺎ اﺛﺮ اﺻﻠﯽ )ﮐﻮد ﻧﯿﺘﺮوژن ﺷﺮوع، ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا و رﯾﺰوﺑﯿﻮم( ﺑﺮ اﯾﻦ ﺻﻔﺖ ﻣﻌﻨﯽدار ﺷﺪ (. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﻘﺎﯾﺴﮥ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﻧﺸﺎن داد، 2)ﺟﺪول ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺘﺮوژن در ﻫﮑﺘﺎرﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺪون 60ﮐﺎرﺑﺮد درﺻﺪي ﺷﻤﺎر ﺑﺮگ 25ﮐﺎرﺑﺮد ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺘﺮوژن در 30 در ﺑﻮﺗﻪ ﺷﺪ اﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﯿﻤﺎرﮐﺎرﺑﺮد .(ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ 3ﯾﮏ ﮔﺮوه آﻣﺎري ﻗﺮار داﺷﺖ )ﺟﺪول ﺗﻠﻘﯿﺢ ﺑﺬرﻫﺎي ﺳﻮﯾﺎ ﺑﺎ ﺑﺎﮐﺘﺮي ﺑﺮاديرﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﮐﺎرﺑﺮد درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ 32/03و 19/49 ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا، ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ .ﺮ ﭘﺎﯾﮥ ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﮐﺎرﺑﺮد (2012) et al. درﺻﺪ ﻧﯿﺘﺮوژن ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﮔﯿﺎه ﺑﻪ 50 ﺑﺮاديرﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﻫﻤﺮاه ﺑﺎﮐﺘﺮيﻫﺎي ﻣﺤﺮكرﺷﺪ ﺑﺎﺳﯿﻠﻮسو ﺳﻮدوﻣﻮﻧﺎس
ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ رﺷﺪ روﯾﺸﯽ و ﺷﻤﺎر ﺷﺎﺧﮥ ﻓﺮﻋﯽ در ﺳﻮﯾﺎ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﺷﻤﺎر ﺑﺮگ در ﺑﻮﺗﻪ ﺷﺪ. وﺟﻮد ﺳﺎزوﮐﺎرﻫﺎي دﯾﮕﺮي ﺑﻪ ﻏﯿﺮ از ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻋﻨﺼﺮﻫﺎي ﻏﺬاﯾﯽ ﺑﺎ ﮐﺎرﺑﺮد ﺑﺮادي رﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰاﻣﻄﺮح ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ از ﺟﻤﻠﮥ آنﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﺗﺤﺮﯾﮏ و اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻓﯿﺘﻮﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي رﺷﺪي در ﮔﯿﺎه اﺷﺎره ﮐﺮد. اﯾﻦ رﯾﺰ ﺟﺎﻧﺪاران ﺑﺎ ﺗﺤﺮﯾﮏ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي رﺷﺪ از Ahmad ﺟﻤﻠﻪ اﯾﻨﺪول اﺳﺘﯿﮏ اﺳﯿﺪ ) ( و et al., 2005 ( در ﮔﯿﺎه ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ارﺗﻔﺎع Dakora, 2003اﮐﺴﯿﻦ ) و ﺷﻤﺎر ﺑﺮگ در ﺑﻮﺗﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺷﻤﺎر ﻏﻼف در ﺑﻮﺗﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺠﺰﯾﮥ وارﯾﺎﻧﺲ ﻧﺸﺎن داد، ﺷﻤﺎرﻏﻼف در ﺑﻮﺗﻪ ﺗﺤـﺖ ﺗﺄﺛﯿـﺮ ﺑﺮﻫﻤﮑﻨـﺶ ﮐـﻮد ﺷـﺮوع ﻧﯿﺘـﺮوژن و ﺑﺮاديرﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺮﻫﻤﮑﻨﺶ ﺑﺮادي رﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰاو اﺛﺮ اﺻﻠﯽ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪ )ﺟﺪول ﮐﯿﻠـﻮﮔـــﺮم ﻧﯿﺘـﺮوژن و ﺗﻠﻘﯿــﺢ 30 (. ﮐـﺎرﺑـﺮد 2 ﺑﺮاديرﯾﺰوﺑﯿﻮم ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﺪم ﮐﺎرﺑﺮد ﮐﻮد ﺷﺮوع و ﺑﺪون درﺻﺪي ﺷﻤﺎر ﻏﻼف 22 ﺗﻠﻘﯿﺢ ﺑﺮاديرﯾﺰوﺑﯿﻮم، اﻓﺰاﯾﺶ در ﺑﻮﺗﻪ را در ﭘﯽ داﺷﺖ ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﯽداري ﺑﺎ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺘﺮوژن در ﻫﮑﺘﺎر در ﺷﺮاﯾﻂ وﺟﻮد 60ﮐﺎرﺑﺮد (. در ﯾﮏ ﺑﺮرﺳﯽ 1 ﺑﺮاديرﯾﺰوﺑﯿﻮم ﻧﺪاﺷﺖ )ﺷﮑﻞ 75ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺷﻤﺎر ﻏﻼف در ﺑﻮﺗﮥ ﻟﻮﺑﯿﺎ از ﮐﺎرﺑﺮد ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺘﺮوژن و ﺗﻠﻘﯿﺢ رﯾﺰوﺑﯿﻮم ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ و ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﺷﻤﺎر ﻏﻼف در ﺑﻮﺗﻪ از ﻋﺪم ﮐﺎرﺑﺮد ﻧﯿﺘﺮوژن و Taher khani رﯾﺰوﺑﯿﻦ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ ) et al., 2007 .( اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺧﺎﻃﺮﻧﺸﺎنﮐﺮد ﮐﻪ ﮔﯿﺎه ﻟﻮﺑﯿﺎ ﺗﺜﺒﯿﺖ ﻧﯿﺘﺮوژن ﮐﻤﺘﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﯿﺎه ﺳﻮﯾﺎ دارد ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﻪ ﮐﻮد ﺷﺮوع ﺑﯿﺸﺘﺮي ﻧﯿﺎز ﺑﻮده اﺳﺖ. در ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﮋوﻫﺶ دﯾﮕﺮي ﻧﯿﺰ ﮔﺰارش ﺷﺪ، ﺗﻠﻘﯿﺢ ﺑﺬرﻫﺎي ﺳﻮﯾﺎ ﺑﺎ ﺑﺮاديرﯾﺰوﺑﯿﻮم اﺟﺰاي ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﻮﯾﺎ از ﺟﻤﻠﻪ ﺷﻤﺎر ﻏﻼف در ﺑﻮﺗﻪ را Rajput اﻓﺰاﯾﺶ داد ) et al., 2001 ( .ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﻘﺎﯾﺴﮥ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦﻫﺎي ﺷﻤﺎر ﻏﻼف در ﺑﻮﺗﻪ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ اﺛﺮ ﻣﺜﺒﺖ ﮐﺎرﺑﺮد ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺮاديرﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰاﺑﻮد. ﮐﺎرﺑﺮد درﺻﺪي 18/25ﻫﻤﺰﻣﺎن اﯾﻦ دو ﮐﻮد زﯾﺴﺘﯽ، اﻓﺰاﯾﺶ ﺷﻤﺎر ﻏﻼف در ﺑﻮﺗﻪ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﺪم ﮐﺎرﺑﺮد آنﻫﺎ در (. در ﺣﺒﻮﺑﺎت وﺟﻮد ﻓﺴﻔﺮ ﮐﺎﻓﯽ 2ﭘﯽ داﺷﺖ )ﺷﮑﻞ ﻧﻪﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي رﺷﺪ ﮔﯿﺎه ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺮاي ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻏﺪهﻫﺎي ﺗﺜﺒﯿﺖ ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﺴﯿﺎر ﺿﺮوري اﺳﺖ. ﻗﺎرچﻫﺎي ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا اﻓﺰون ﺑﺮ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻮان رﯾﺸﻪ در ﺟﺬب ﻋﻨﺼﺮﻫﺎي ﻏﺬاﯾﯽ ﭘﺮﮐﺎرﺑﺮدو ﮐﻢﮐﺎرﺑﺮدو اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪ
ﻓﯿﺘﻮﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎ، ﺑﺎ ﺑﻬﺒﻮد ﺷﺮاﯾﻂ رﺷﺪي و ﻧﻮرﺳﺎﺧﺖ Ruiz ﮔﯿﺎه ) -( ﺑﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ زﯾﺴﺘﯽ Sanchez et al., 2010 رﯾﺰوﺑﯿﻮمﻫﺎي ﻫﻤﺰﯾﺴﺖ ﺑﺎ رﯾﺸﮥ ﮔﯿﺎه ﻧﯿﺰ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﺜﺒﺖ و Erman ﻓﺰاﯾﻨﺪهاي دارﻧﺪ ) .(ﺗﺄﺛﯿﺮ et al., 2011 ﺗﺸﺪﯾﺪﮐﻨﻨﺪﮔﯽ ﺗﻠﻘﯿﺢ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﻗﺎرچﻫﺎي ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا و رﯾﺰوﺑﯿﻮمﻫﺎ در ﮔﯿﺎﻫﺎن زراﻋﯽ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﮔﺰارش ﺷﺪه Siviero اﺳﺖ ) (. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﯾﻦ رﯾﺰ et al., 2008 ﺟﺎﻧﺪاران ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﺬب ﻋﻨﺼﺮﻫﺎي ﻏﺬاﯾﯽ ﺑﻪوﯾﮋه Heidari & Karami, 2014; Ryan ) ﻓﺴﻔﺮ و ﻧﯿﺘﺮوژن (ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﻮاد ﻧﻮرﺳﺎﺧﺘﯽ در ﮔﯿﺎه را & Graham, 2002 اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽدﻫﻨﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﮐﺎرﺑﺮد رﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﺷﻤﺎر ﻏﻼف در ﺑﻮﺗﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﯾﺞ روي ﺳﻮﯾﺎ ﻧﯿﺰ ﻫﻤﺴﻮ ﺑﻮد. Damavandi et al. (2013)
ﺷﻤﺎر داﻧﻪ در ﻏﻼف ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﯿﺘﺮوژن، رﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا ﺑﺮ ﺷﻤﺎر داﻧﻪ در ﻏﻼف ﻣﻌﻨﯽدار ﺷﺪ وﻟﯽ ﺑﺮﻫﻤﮑﻨﺶ اﯾﻦ .(2 ﻋﺎﻣﻞﻫﺎ ﺑﺮ اﯾﻦ ﺻﻔﺖ ﻣﻌﻨﯽدار ﻧﺒﻮد )ﺟﺪول ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم 30ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺷﻤﺎر داﻧﻪ در ﻏﻼف ﺑﺎ ﮐﺎرﺑﺮد داﻧﻪ و ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﯿﺰان 2/58ﻧﯿﺘﺮوژن ﺷﺮوع ﺑﺎ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ داﻧﻪ در ﻏﻼف از ﻋﺪم ﮐﺎرﺑﺮد 2/13ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﯿﺘﺮوژن ﺷﺮوع ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ. ﺑﻪاﺣﺘﻤﺎل ﮐﺎرﺑﺮد ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﯿﺘﺮوژن و ﻓﺮاﻫﻤﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮ آن ﺑﺮاي ﮔﯿﺎه ﺳﺒﺐ ﺗﺤﺮﯾﮏ رﺷﺪ روﯾﺸﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ رﺷﺪ زاﯾﺸﯽ ﺷﺪه و رﻗﺎﺑﺖ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﺷﻤﺎر داﻧﻪ در ﻏﻼف ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺗﻠﻘﯿﺢ ﺑﺎ ﺑﺮاديرﯾﺰوﺑﯿﻮم ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﺒﻮد ﺗﻠﻘﯿﺢ درﺻﺪ و ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﺪم ﮐﺎرﺑﺮد 18/05 درﺻﺪ ﺷﻤﺎر داﻧﻪ در ﻏﻼفﻫﺎ را اﻓﺰاﯾﺶ دادﻧﺪ 9/33آن (.اﻧﺸﻌﺎﺑﺎت ﻣﯿﺴﯿﻠﯿﻮﻣﯽ ﻗﺎرچﻫﺎي ﻣﯿﮑﻮرﯾﺰا 3)ﺟﺪول ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ درون ﺧﺎك و روزﻧﻪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي رﯾﺸﻪ و ﺗﺎرﻫﺎي ﮐﺸﻨﺪة ﮔﯿﺎه در دﺳﺘﺮس ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ، راه ﯾﺎﺑﻨﺪ و ﺑﻪاﯾﻦﺗﺮﺗﯿﺐ از ﺣﺠﻢ ﺑﯿﺸﺘﺮي از ﺧﺎك اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪ. اﯾﻦ رﯾﺰ ﺟﺎﻧﺪاران ﺑﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﺮدن ﺳﻄﺢ اﺿﺎﻓﯽ ﺑﺮاي ﺟﺬب، ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﺬب ﻋﻨﺼﺮﻫﺎي ﻏﺬاﯾﯽ ﺑﻪوﯾﮋه Mohammadi ) ﻓﺴﻔﺮ (و ﻧﯿﺘﺮوژن et al., 2014 ( ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ و ﺑﻪاﯾﻦﺗﺮﺗﯿﺐ Heidari& Karami, 2014) ﺗﻮﻟﯿﺪ آﺳﯿﻤﯿﻼت در ﮔﯿﺎه را اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽدﻫﻨﺪ .ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﺎ ﺷﺮﮐﺖ در ﺗﺮﮐﯿﺐﻫﺎي ﭘﺮوﺗﺌﯿﻨﯽ و آﻣﯿﻨﯽ اﻓﺰون ﺑﺮ pH اﻫﻤﯿﺖ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﺑﺮاي ﺑﺮﺧﯽ آﻧﺰﯾﻢﻫﺎ و ﭘﺎﯾﺪاري ﯾﺎﺧﺘﻪاي، در ﺟﺎﺑﻪﺟﺎﯾﯽ ﻋﻨﺼﺮﻫﺎي دﯾﮕﺮ از راه آوﻧﺪ ﭼﻮﺑﯽ ﻧﯿﺰ اﻫﻤﯿﺖ ﺑﻪ ﺳﺰاﯾﯽ دارد.ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻫﻤﺰﯾﺴﺘﯽ ﮔﯿﺎه ﺑﺎ اﯾﻦ رﯾﺰ ﺟﺎﻧﺪاران اﻓﺰاﯾﺶ اﺟﺰاي ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﻮﯾﺎ از ﺟﻤﻠﻪ ﺷﻤﺎر داﻧﻪ در ﻏﻼف را در ﭘﯽ داﺷﺖ.در ﻧﺘﺎﯾﺞ ﯾﮏ ﺑﺮرﺳﯽ ﮔﺰارش ﺷﺪ، ﮐﺎرﺑﺮد رﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا ﺷﻤﺎر داﻧﻪ در ﻏﻼف و ﺷﻤﺎر داﻧﻪ در ﺑﻮﺗﮥ ﻟﻮﺑﯿﺎ را ﺑﻪﻃﻮر Safa ﻣﻌﻨﯽداري اﻓﺰاﯾﺶ داد ) -poor et al., 2010.( Khalequzzaman & اﯾﻦ در ﺣﺎﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎي ﺧﻮد ﮔﺰارش (2007) Hossain ﮐﺮدﻧﺪ، ﺳﻮﯾﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ رﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﮐﻮدﻫﺎي زﯾﺴﺘﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﻌﻨﯽداري ﺑﺮ ﺷﻤﺎر داﻧﻪ در ﻏﻼف ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ.

وزن ﻫﺰارداﻧﻪ ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺠﺰﯾﮥ وارﯾﺎﻧﺲ اﻓﺰون ﺑﺮ ﺗﺄﺛﯿﺮاﺻﻠﯽ ﺑﺮادي رﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا، ﺑﺮﻫﻤﮑﻨﺶ ﺳﻪﺟﺎﻧﺒﮥ ﻋﺎﻣﻞﻫﺎي ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﺮ وزن ﻫﺰارداﻧﮥ ﺳﻮﯾﺎ ﻣﻌﻨﯽدار ﺑﻮد (. ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ وزن ﻫﺰارداﻧﻪ از ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺗﯿﻤﺎري 2)ﺟﺪول 180/63رﯾﺰوﺑﯿﻮم + ﻣﯿﮑﻮرﯾﺰا و ﻋﺪم ﮐﺎرﺑﺮد ﻧﯿﺘﺮوژن ) ﮔﺮم( ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﺪم ﮐﺎرﺑﺮد ﮐﻮدﻫﺎي درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ 12/6 زﯾﺴﺘﯽ در ﺷﺮاﯾﻂ ﻧﺒﻮد ﮐﻮد ﺷﺮوع (. ﮐﺎرﺑﺮد ﻫﻤﺰﻣﺎن رﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا 4داﺷﺖ )ﺟﺪول در ﻫﻤﮥ ﺳﻄﻮح ﮐﻮدي ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺎرﺑﺮد
30 ﻣﻨﻔﺮد آنﻫﺎ داﺷﺖ. ﻫﺮﭼﻨﺪ در ﺳﻄﺢ ﮐﻮدي ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر، ﮐﺎرﺑﺮد رﯾﺰوﺑﯿﻮم ﺑﻪﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﻧﯿﺰ وزن ﻫﺰارداﻧﮥ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺮد. اﻓﺰاﯾﺶ ﮐﺎرﺑﺮد ﻧﯿﺘﺮوژن ﻧﯿﺰ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ وزن ﺧﺸﮏ داﻧﻪ ﻫﻤﺮاه 60ﺑﻪ 30از (. در ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮐﻮد ﻧﯿﺘﺮوژن و ﺗﻠﻘﯿﺢ 4ﺑﻮد )ﺟﺪول ﺑﺮاديرﯾﺰوﺑﯿﻮم ﺑﺮ رﻗﻢﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻮﯾﺎ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻠﻘﯿﺢ ﺑﺎ رﯾﺰوﺑﯿﻮم ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺎرﺑﺮد ﮐﻮد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ وزن داﻧﻪ و ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺮد )S (. از ﺳﻮﯾﯽ ﺑﺮاي ﺑﻪ ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ رﺳﺎﻧﺪن ogut, 2006 ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ در ﺳﻮﯾﺎ، ﮐﺎرﺑﺮد ﻧﯿﺘﺮوژن ﺷﺮوع از راه (. در Dakora, 2003)ﮐﻮدﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺿﺮوري اﺳﺖ (starter fertilizerاﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﯿﺰ ﮐﺎرﺑﺮد ﮐﻮد ﺷﺮوع ) ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﺜﺒﺘﯽ ﺑﺮ وزن ﺧﺸﮏ داﻧﻪﻫﺎ 30ﺗﺎ داﺷﺖ وﻟﯽ ﮐﺎرﺑﺮد ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ وزن ﻫﺰارداﻧﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ اﺛﺮ ﺑﺎزدارﻧﺪة ﻧﯿﺘﺮوژن ﻣﺤﯿﻂ ﺑﺮ ﻫﻤﺰﯾﺴﺘﯽ ﮔﯿﺎه ﺑﺎ رﯾﺰوﺑﯿﻮم را ﺗﺄﯾﯿﺪ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﯾﺞ Hemmati & Asadi و (2005) Walley et al. . ﻧﯿﺰ ﻫﻤﺴﻮ اﺳﺖ (2004) Rahmani ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻫﻤﮥ اﺛﺮﮔﺬاريﻫﺎي ﺳﺎده و ﺑﺮﻫﻤﮑﻨﺶ آنﻫﺎ از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺮﻫﻤﮑﻨﺶ ﺳﻪﮔﺎﻧﮥ ﮐﻮد ﻧﯿﺘﺮوژن، ﺑﺮاديرﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰاﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ )ﺟﺪول ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﮐﺎرﺑﺮد 4(. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﺪول 2 30 ﻫﻤﺰﻣﺎن رﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا در ﺳﻄﺢ ﮐﻮدي ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ ﮔﺮم در ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ( را ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺮد ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ 511/67) ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺘﺮوژن + رﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا 60ﺗﯿﻤﺎر درﺻﺪ و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺗﯿﻤﺎري ﻋﺪم ﮐﺎرﺑﺮد 19/75 درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ 39/33 ﻧﯿﺘﺮوژن + رﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا .(4داﺷﺖ )ﺟﺪول ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺘﺮوژن 30و 0 ﻧﮑﺘﮥ دﯾﮕﺮ اﯾﻨﮑﻪ در ﺳﻄﺢ ﺷﺮوع، ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا ﺑﻪﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﻧﯿﺰ ﻋﻤﻠﮑﺮدي در ﺳﻄﺢ آﻣﺎري ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰاو ﺑﺮادي رﯾﺰوﺑﯿﻮم ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﮔﻮﯾﺎي ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻢ ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا در ﺑﻬﺒﻮد ﺟﺬب ﻋﻨﺼﺮﻫﺎي ﻏﺬاﯾﯽ ﺑﻪوﯾﮋه ﻧﯿﺘﺮوژن و .(ﮔﺰارشﻫﺎ Ryan & Graham, 2002) ﻓﺴﻔﺮ اﺳﺖ ﮔﻮﯾﺎي آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺎرﺑﺮد ﻧﯿﺘﺮوژن ﺗﺎ ﭘﯿﺶ از ﺑﺮﻗﺮاري راﺑﻄﮥ ﻫﻤﺰﯾﺴﺘﯽ ﮔﯿﺎه ﺑﺎ رﯾﺰوﺑﯿﻮم ﺑﻪﻋﻨﻮان ﮐﻮد ﺷﺮوع Starling ﺑﺮاي ﮔﯿﺎه ﺿﺮورت دارد ) ( اﻣﺎ et al., 1998 ﮐﺎرﺑﺮد زﯾﺎد ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ زﯾﺴﺘﯽ رﯾﺸﻪ
El ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﮔﯿﺎه ﻣﯽﺷﻮد

اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺧﺎﻃﺮﻧﺸﺎن ﮐﺮد، در ﻋﺪم ﮐﺎرﺑﺮد ﮐﻮد ﺷﺮوع، ﺗﻠﻘﯿﺢ و ﺑﺪون ﺗﻠﻘﯿﺢ ﺳﻮﯾﺎ ﺑﺎ ﺑﺮادي رﯾﺰوﺑﯿﻮم در ﯾﮏ ﮔﺮوه آﻣﺎري ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮔﻮﯾﺎي ﺿﺮورت ﮐﺎرﺑﺮد ﮐﻮد ﺷﺮوع ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﺎﺷﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﮔﻮﯾﺎي آن اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻫﻤﮥ ﺳﻄﻮح ﮐﻮد ﻧﯿﺘﺮوژﻧﯽ، ﺑﺮﻫﻤﮑﻨﺶ ﺑﺮاديرﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﮥ ﺳﻮﯾﺎ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﺪم ﮐﺎرﺑﺮد آنﻫﺎ اﻓﺰاﯾﺶ داد. درواﻗﻊ ﺑﺮﻗﺮاري ﯾﮏ راﺑﻄﮥ ﻫﻤﺰﯾﺴﺘﯽ ﺳﻪﺟﺎﻧﺒﻪ ﺑﯿﻦ ﮔﯿﺎه، رﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰاﻣﻮﺟﺐ ﺑﻬﺒﻮد رﺷﺪ و ﻋﻤﻠﮑﺮد ﮔﯿﺎه ﺷﺪ. ﻗﺎرچﻫﺎي ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰاﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﻬﺒﻮد ﺷﺮاﯾﻂ رﻃﻮﺑﺘﯽ ﮔﯿﺎه، ،ﺟﺬب ﻋﻨﺼﺮﻫﺎي ﻏﺬاﯾﯽ اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﻮرﺳﺎﺧﺖ و اﻓﺰاﯾﺶ ﻏﻠﻈﺖ ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ )Ryan & Graham, 2002; Cardoso & Kuyper, . (ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﺜﺒﺘﯽ ﺑﺮ ﻫﻤﺰﯾﺴﺘﯽ ﮔﯿﺎه ﺑﺎ رﯾﺰوﺑﯿﻮم دارد 2006 Zimmera ﺑﺮ ﭘﺎﯾﮥ ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺗﻠﻘﯿﺢ ( 2016) et al. درﺻﺪي 57 ﺑﺬرﻫﺎي ﺳﻮﯾﺎ ﺑﺎ رﯾﺰوﺑﯿﻮم ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ ﺷﺪ. در ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮ ﺑﺎﮐﺘﺮيﻫﺎي ﻣﺤﺮك رﺷﺪ ﺑﺮ ﮔﺮهزاﯾﯽ و ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﻮﯾﺎ ﮔﺰارش ﺷﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺑﺎﮐﺘﺮيﻫﺎ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﮔﺮهزاﯾﯽ و ﺗﺜﺒﯿﺖ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﻧﯿﺘﺮوژن، ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ را اﻓﺰاﯾﺶ دادﻧﺪ. اﯾﻦ ﻣﺤﻘان  ﺑﯿﺎن ﮐﺮدﻧﺪ، ﺗﺄﺛﯿﺮ اﯾﻦ ﺑﺎﮐﺘﺮيﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﮐﻮددﻫﯽ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺗﺤﺖ ﮐﺎرﺑﺮد رﯾﺰوﺑﯿﻮم ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮي درﺻﺪ 100ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﮔﯿﺎه داﺷﺖ و در ﺗﯿﻤﺎر Shiri ﮐﻮددﻫﯽ+ رﯾﺰوﺑﯿﻮم، ﻋﻤﻠﮑﺮد ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺖ ) Janagard et al., 2013(. Erman ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺎ اﻇﻬﺎرﻧﻈﺮﻫﺎي et al. ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﺗﺄﺛﯿﺮ (2011) Garg & Chandel و (2011) ﻣﺜﺒﺖ ﮐﺎرﺑﺮد ﻫﻤﺰﻣﺎن رﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا در ﻧﺨﻮد ﻧﯿﺰ ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ دارد.
ﻋﻤﻠﮑﺮد زﯾﺴﺖﺗﻮده ﻫﻤﮥ اﺛﺮﮔﺬاريﻫﺎي اﺻﻠﯽ و ﺑﺮﻫﻤﮑﻨﺶﻫﺎ ﺑﻪﺟﺰ ﺑﺮﻫﻤﮑﻨﺶ ﺑﺮاديرﯾﺰوﺑﯿﻮم ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد زﯾﺴﺖﺗﻮدة ﺳﻮﯾﺎ (. ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻋﻤﻠﮑﺮد زﯾﺴﺖﺗﻮدة 2 ﻣﻌﻨﯽدار ﺷﺪ )ﺟﺪول ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺘﺮوژن + ﺗﻠﻘﯿﺢ 30ﮔﯿﺎه از ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺗﯿﻤﺎري رﯾﺰوﺑﯿﻮم + ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰاﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﯿﻤﺎر ﺷﺎﻫﺪ ﻋﺪم ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰاو رﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﺳﻄﺢ درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد 41/86ﮐﻮدي ﺻﻔﺮ ﻧﯿﺘﺮوژن( (. ﻧﺘﺎﯾﺞ 4 زﯾﺴﺖﺗﻮدة ﮔﯿﺎه را در ﭘﯽ داﺷﺖ )ﺟﺪول ﺑﻪروﺷﻨﯽ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰاو رﯾﺰوﺑﯿﻮم در ﮐﺎرﺑﺮد ﻫﻤﺰﻣﺎنرا ﺑﻪوﯾﮋه در ﺷﺮاﯾﻂ ﻋﺪم ﮐﺎرﺑﺮد ﻧﯿﺘﺮوژن ﺗﺄﯾﯿﺪ Damavandi ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي et al.)(2013 روي ﻟﻮﺑﯿﺎ ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ داﺷﺖ. ﮐﺎرﺑﺮد زﯾﺎد ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد زﯾﺴﺖﺗﻮدة ﮔﯿﺎه ﺷﺪ ﮐﻪ ﻋﻠﺖ اﯾﻦ اﻣﺮ را ﻣﯽﺗﻮانﺑﻪﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﻨﻔﯽﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺑﺎﻻيﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﺮ ﻫﻤﺰﯾﺴﺘﯽ ﮔﯿﺎه ﺑﺎ رﯾﺰ ﺟﺎﻧﺪاران از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺮادي رﯾﺰوﺑﯿﻮم داﻧﺴﺖ.وﺟﻮد ﻧﯿﺘﺮوژن ﮐﺎﻓﯽ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﮐﻮد ﺷﺮوع در ﺣﻀﻮر رﯾﺰوﺑﯿﻮم ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻘﻮﯾﺖ رﺷﺪ و اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﮔﯿﺎه ﻣﯽﺷﻮد )Starling ( وﻟﯽ در ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺑﺎﻻي ﻧﯿﺘﺮوژن et al., 1979 ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺳﻮء ﺑﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺎﮐﺘﺮي رﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﮐﺎﻫﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪ آﻧﺰﯾﻢﻫﺎي ﺗﺜﺒﯿﺖ ﻧﯿﺘﺮوژن، ﻋﻤﻠﮑﺮد ﮔﯿﺎه Taher khani ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ ) et al., 2007 .(
ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮداﺷﺖ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺗﺴﻬﯿﻢ ﻣﻮاد ﭘﺮورده ﺑﯿﻦ اﻧﺪامﻫﺎي روﯾﺸﯽ ﮔﯿﺎه و داﻧﻪ اﺳﺖ. ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﻮد ﺷﺮوع ﻧﯿﺘﺮوژن، ﺗﻠﻘﯿﺢ ﺑﺮادي رﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﻌﻨﯽداري ﺑﺮ ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮداﺷﺖ ﺳﻮﯾﺎ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺘﺮوژن در 30(. ﮐﺎرﺑﺮد 2داﺷﺘﻨﺪ )ﺟﺪول ﻫﮑﺘﺎر ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮداﺷﺖ را داﺷﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﮐﺎرﺑﺮد ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺘﺮوژن ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﯽداري ﻧﺪاﺷﺖ 60 .(3)ﺟﺪول ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﻠﻘﯿﺢ ﺑﺬرﻫﺎي ﺳﻮﯾﺎ ﺑﺎ ﺑﺮادي رﯾﺰوﺑﯿﻮم و درﺻﺪ ﺷﺎﺧﺺ 7و 9 ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ (. ﺑﻪاﺣﺘﻤﺎل 3 ﺑﺮداﺷﺖ ﺳﻮﯾﺎ را اﻓﺰاﯾﺶ دادﻧﺪ )ﺟﺪول ﻋﻠﺖ اﯾﻦ اﻣﺮ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻫﻮرﻣﻮﻧﯽ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﯾﺎ (Dakora, 2003 ﻏﯿﺮﻣﺴﺘﻘﯿﻢ اﯾﻦ رﯾﺰ ﺟﺎﻧﺪاران ﺑﺮ ﮔﯿﺎه ) و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﺜﺒﺖ آنﻫﺎ در اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮداﺷﺖ ﮔﯿﺎه ﺷﺪه ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰاو (2014) Khaliliاﺳﺖ. ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺮادي رﯾﺰوﺑﯿﻮم اﻓﺰاﯾﺶ ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮداﺷﺖ ﺳﻮﯾﺎ را در ﭘﯽ داﺷﺖ. Safa در ﺗﺤﻘﯿﻖ دﯾﮕﺮي در (2010) -poor et al. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎي ﺧﻮد ﮔﺰارش ﮐﺮدﻧﺪ، اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا و ﺑﺮادي رﯾﺰوﺑﯿﻮم ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ ﺳﻮﯾﺎ، ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮداﺷﺖ اﯾﻦ ﮔﯿﺎه را اﻓﺰاﯾﺶ داد.
درﺻﺪ ﭘﺮﮔﻨﻪ ﺷﺪن ﻗﺎرﭼﺮﯾﺸﻪاي ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن داد، ﻋﺎﻣﻞﻫﺎي ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﻌﻨﯽداري ﺑﺮ ﭘﺮﮔﻨﻪ ﺷﺪن ﮔﯿﺎه ﺑﺎ ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا داﺷﺖ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ درﺻﺪ ﭘﺮﮔﻨﻪ ﺷﺪن ﮔﯿﺎه ﺑﺎ ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا و ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﯿﺘﺮوژن (.ﺑﻪﻃﻮريﮐﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﮐﺎرﺑﺮد 2 ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ )ﺟﺪول ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﺮ ﭘﺮﮔﻨﻪ ﺷﺪن ﮔﯿﺎه ﺑﺎ ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا ﻧﯿﺰ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﻨﻔﯽ داﺷﺖ. ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ درﺻﺪ ﭘﺮﮔﻨﻪ ﺷﺪن از ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰاو در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺳﺎزوﮐﺎر ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻧﯿﺘﺮوژن ﻣﺤﯿﻂ ﺑﺮ ﻫﻤﺰﯾﺴﺘﯽ ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا اﻃﻼﻋﺎت اﻧﺪﮐﯽ وﺟﻮد دارد، اﻣﺎ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ، ﻫﺮﮔﺎهﮔﯿﺎه روزاﻧﻪ ﺑﺎ ﺑﯿﺶ از ﻗﺴﻤﺖ در ﻣﯿﻠﯿﻮن ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﺨﻠﻮط 100 آﻣﻮﻧﯿﻮم و ﻧﯿﺘﺮات ﺗﻐﺬﯾﻪ ﺷﻮد، از ﻫﻤﺰﯾﺴﺘﯽ ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا Seyyedi & Mir sharifi, ) ﺑﺎ ﮔﯿﺎه ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﻣﯽﮐﻨﺪ - .(ﻫﺮﭼﻨﺪ در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﺮﻫﻤﮑﻨﺶ ﺑﯿﻦ ﺑﺮادي 2013 ( وﻟﯽ 2 رﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ )ﺟﺪول ﮔﺰارش ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ درﺻﺪ Khalili (2014) ﻫﻤﺰﯾﺴﺘﯽ ﻗﺎرچ ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰادر ﮐﺎرﺑﺮد ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﺑﺮادي رﯾﺰوﺑﯿﻮم ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ؛ ﮐﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻨﯽداري ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﮐﺎرﺑﺮد ﮐﻮد زﯾﺴﺘﯽ ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا ﺑﻪﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﺑﻮد.
ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮي ﮐﻠﯽ

ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن داد، ﻋﻤﻠﮑﺮدﻫﺎي داﻧﻪ و زﯾﺴﺖﺗﻮده و وزن ﻫﺰارداﻧﻪ ﺳﻮﯾﺎ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻨﯽداري ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﺮﻫﻤﮑﻨﺶ ﻧﯿﺘﺮوژن ﺷﺮوع، ﺑﺮاديرﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ. در ﻫﻤﮥ ﺳﻄﻮح ﮐﺎرﺑﺮدي ﻧﯿﺘﺮوژن، ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا و ﺑﺮاديرﯾﺰوﺑﯿﻮم ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﻮﯾﺎ ﺷﺪﻧﺪ. ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر، اﺛﺮ 30ﮐﺎرﺑﺮد ﻧﯿﺘﺮوژن ﻣﮑﻤﻞ ﺗﺎ ﻣﺜﺒﺘﯽ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد و اﺟﺰاي ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﻮﯾﺎ داﺷﺖ؛ اﻣﺎ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر( 60ﮐﺎرﺑﺮد ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﯿﺘﺮوژن ﺷﺮوع ) در ﺣﻀﻮر ﺑﺮاديرﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد و وزن ﻫﺰارداﻧﮥ ﺳﻮﯾﺎ ﺷﺪ. ﺗﻠﻘﯿﺢ ﺑﺬرﻫﺎي ﺳﻮﯾﺎ
ﺑﺎ ﺑﺮادي رﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮداﺷﺖ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﮐﻮد 30ﺳﻮﯾﺎ را اﻓﺰاﯾﺶ داد. ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺗﯿﻤﺎري ﻧﯿﺘﺮوژن ﺷﺮوع در ﻫﮑﺘﺎر ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﮐﺎرﺑﺮد ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺮاديرﯾﺰوﺑﯿﻮم و ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺗﯿﻤﺎر ﺑﺮﺗﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺻﯿﻪ اﺳﺖ. ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ، ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﮐﻮد ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﮐﺎرﺑﺮد ﻫﻤﺰﻣﺎن ﮐﻮدﻫﺎي زﯾﺴﺘﯽ در زراﻋﺖ ﺳﻮﯾﺎ، ﺿﻤﻦ اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﮔﯿﺎه،ﮐﺎﻫﺶ ﮐﺎرﺑﺮد ﮐﻮدﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ را در ﭘﯽ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ.

منبع : ﻋﻠﻮم ﮔﯿﺎﻫﺎن زراﻋﯽ اﯾﺮان

کود مناسب رشد و عناصر ریز مغذی ( میکرو )
مشخصات کود های میکرو
یکی از صدها خدمات مجموعه ی بزرگ پارادایس تهیه و بسته بندی بهترین نوع کودهای میکرو می باشد ، که تهیه نمودن آن برای شما دوستان عزیز به علت سنگین بودن وزن بسته های آن (25 کیلوگرم ) هزینه بر و گاهی اوقات غیرممکن است .
میکرو المنت ها یا عناصر یا عناصر کم مصرف ( ریز مغذی ها ) مانند :
آهن ، روی ، منگنز ، مس ، بور ، مولیبدن و کلر گیاهان مختلف برحسب نیاز و با توجه به نتایج آزمایشات خاک و برگ به کود های فوق نیازمند خواهند بود . ادامه مطالب کلیک کنید .
جایگاه میکروالمنت در تولیدات کشاورزی :
با وجود این که گیاهان به شکل واضحی به کود های ماکروالمنت ها نیازمندند ، اما کودهای میکروالمنت یا ریز مغذی ها علی رغم نیاز کم گیاهان جایگاه ویژه ای در تولیدات کشاورزی دارند لذا از آنها به عناصر خرد با تاثیرات مکان یاد میشود.

کود مناسب رشد و عناصر درشت مغذی ( ماکرو)
مشخصات کود های ماکرو
در این قسمت از بانک اطلاعاتی مجموعه ی پارادایس نظر شما را به توضیحاتی هر چند مختصر توسط متخصصان این مجموعه در رشته ی کشاورزی و کود شناسی در رابطه با کود های ماکرو بستته بندی شده توسط این مجموعه جلب می نماییم .
معرفی عناصر کود ماکرو :
کودهای ماکرو موضوع بحث ما را تشکیل می دهند این کودها از مجموع سه عنصر : ازت ، فسفر و پتاسیم به نسبت های مختلف و متناسب با زمانبندی رشد و باروری گیاه تشکیل میشود .

حال برای درک هرچه بیشتر تاثیر این کودها نظر شما را به تاثیر هر یک از این عناصر به تنهایی بر روی گیاهان و درختان جلب می نماییم : جهت مطالعه ادامه مطالب کلیک کنید .

کود مناسب تقویت محصول و گلدهی ( پتاس بالا )

تغذیه گیاهان شامل چندین مرحله می باشد، مرحله رویشی ، نمو و گلدهی، گیاهان برای رشد به ازت برای ریشه دهی و شروع سوخت و ساز و پتاسیم مسئول خیلی از وقایع فیزیولوژیک گیاه می باشد. گیاهی که وارد فاز گلدهی نمی شود، به خاطر رشد رویشی ناشی از مصرف کود ازته یا ضعف عمومی گیاه می باشد. فاز رویشی ناشی از استفاده از ازت باعث آبدار شدن بافت گیاه شده و نسبت C/N را کمتر یا به زبان ساده پوست به گوشت را بیشتر میکند، و همین عامل باعث می شود گیاه شما بزرگ و قوی شده ولی به شما گل نمی دهد ! با دادن کودهای گلدهی میزان گوشت را بیشتر کرده و از شیره گیاهی کاسته می شود. همین امر موجب افزایش گلدهی در همه گیاهان می شود. برای افزایش کیفیت گلها باید هنگام اتمام عمر گل ، غنچه های خشک شده رو از ته بچینید ، تا انرژی گل روی تولید بذر متمرکز نشود ! همینطور برای افزایش کیفیت گلدهی باید از مکمل های غذایی استفاده نمود ، از آنجایی که جذب مواد غذایی و کودهای شیمیایی تابع اسیدیته ی خاک می باشد و درصورت بالاتر رفتن اسیدیته خاک از 7 ، برخی از مواد غذایی قابلیت جذب خود را از دست می دهند  جهت کسب اطلاعات بیشتر و طرح سوال کلیک کنید .

جهت خرید انواع محصولات کشاورزی اعم از کود ، سم و اقلام کلیک کنید .

جهت بازدید از ویدئو های آموزش کشاورزی رایگان کلیک کنید .