تأ ثير تیمارها ي شكست خواب بر جوانهزني بذر آنغوزه چیست ؟

Question

تأث يت ير تیمارها ي شكست خواب بر جوانهزني بذر آنغوزه چیست ؟

حسین برخورداری · Answer

تأث یت یر تیمارها ی شکست خواب بر جوانهزنی بذر آنغوزه چیست ؟

آﻧﻐﻮزه (، از ﮔﻮﻧﻪ L ﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﺗﻴﺮه ﭼﺘﺮﻳﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺬرﻫﺎي آن دوره ﺧﻮاب ﻧﺴﺒﺘﺎً ﻃﻮﻻﻧﻲ دارد .در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎدﻫﻲ ﻣﺮﻃﻮب، آﺑﺸﻮﻳﻲ، اﺳﻴﺪ ﺟﻴﺒﺮﻟﻴﻚ، ﻏﻠﻈﺖ ﻧﻤﻚ ﻫﺎي ﻣﻌﺪﻧﻲ ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺸﺖ و زﻣﺎن ﺑﺮداﺷﺖ ﺑﺬر و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻬﻴﻨﻪ درﺟﻪ 4- 5ﻫﻔﺘﻪ در دﻣﺎي 2 ﺟﻮاﻧﻪ زﻧﻲ، ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ .ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن داد ﺳﺮﻣﺎدﻫﻲ ﻣﺮﻃﻮب ﺑﻪ ﻣﺪت ﺳﺎﻧﺘﻲ درﺻﺪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺟﻮاﻧﻪ زﻧﻲ را در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺷﺎﻫﺪ اﻓﺰاﻳﺶ داد .در ﺗﻴﻤﺎر آﺑﺸﻮﻳﻲ، ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ 50 ﮔﺮاد ﺑﻪ ﻣﻴﺰان درﺻﺪ (ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪ .اﺳﻴﺪ 20 /47 )ﺳﺎﻋﺖ 2 درﺻﺪ (و ﻛﻤﻴﻨﻪ آن در زﻣﺎن 42 )ﺳﺎﻋﺖ 6 ﺟﻮاﻧﻪ زﻧﻲ در ﻣﺪت زﻣﺎن ﺟﻴﺒﺮﻟﻴﻚ ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ 01 ﻣﻴﻠﻲ درﺻﺪ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺷﺎﻫﺪ اﻓﺰاﻳﺶ 41 /5 ﮔﺮم در ﻟﻴﺘﺮ، ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺟﻮاﻧﻪ زﻧﻲ را دﻫﺪ .ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻏﻠﻈﺖ ﻧﻤﻚ ، ﻣﻲ ½ MS ﻫﺎي ﻣﻌﺪﻧﻲ ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺸﺖ ﻧﻴﺰ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﺗﻮاﻧﺪ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ درﺻﺪ اﻓﺰاﻳﺶ دﻫﺪ .ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺟﻮاﻧﻪ زﻧﻲ در ﻧﺘﻴﺠﻪ 25 ﻛﺎﻣﻞ، ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺟﻮاﻧﻪ زﻧﻲ را ﺑﻪ ﻣﻴﺰان MSﻣﺤﻴﻂ اﻋﻤﺎل ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر ﺑﺮ روي ﺑﺬرﻫﺎي ﻳﻚ ﺳﺎﻟﻪ، اﺛﺮ ﻣﻌﻨ ﻲداري در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺑﺬرﻫﺎي ﺗﺎزه ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﺪه داﺷﺖ درﺻﺪ .(ﺑﺎ اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻳﻞ در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح ﻛﺎﻣﻼً ﺗﺼﺎدﻓﻲ، ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺐ 36 در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ 61 )ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺗﻴﻤﺎري ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺟﻮاﻧﻪ زﻧﻲ را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲ ﺗﺮﻛﻴﺐ دو ﻫﻔﺘﻪ ،( درﺻﺪ 73 /83 ) داري اﻓﺰاﻳﺶ دﻫﺪ ، ده ﻣﻴﻠﻲ ½ MS ﺳﺮﻣﺎ، ﻣﺤﻴﻂ ﮔﺮم در ﻟﻴﺘﺮ اﺳﻴﺪ ﺟﻴﺒﺮﻟﻴﻚ و ﺷﺶ ﺳﺎﻋﺖ آﺑﺸﻮﻳﻲ ﺑﻮد .ﻟﺬا ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻠﻪ، ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻜﺴﺖ ﺧﻮاب ﺑﺬر آﻧﻐﻮزه، ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲ ﺷﻮد ﻋﻼوه ﺑﺮ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺬرﻫﺎي ﻳﻚ ﺳﺎﻟﻪ، از ﻣﺤﻴﻂ . ، ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎي ﺗﻠﻔﻴﻘﻲ ﺳﺮﻣﺎدﻫﻲ ﻣﺮﻃﻮب، آﺑﺸﻮﻳﻲ و اﺳﻴﺪ ﺟﻴﺒﺮﻟﻴﻚ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ½ MSﻛﺸﺖ آﻧﻐــﻮزه ﮔ ﻴــﺎﻫ ﻲ اﺳــﺖ ﻋﻠﻔــﻲ، ﻛــﺮ كدار، ﭼﻨﺪﺳــﺎﻟﻪ و ﮔــﻞ ،1375 ، ﺧﻮدﮔﺸــﻦ )زرﮔــﺮي .(2013 ،1 ﻣﺤﻤــﺪي ﺑﺬرﻫﺎ ي آﻧﻐﻮزه ﺑﻪ ﺷﻜﻞ راﻛـ ﺖ و ﺑﺴـ ﻴﺎر ﺳـﺒ ﻚ ﻫﺴـﺘﻨ ﺪ . ﻣﻴﻮه آن دو ﻓﻨﺪﻗـ ﻪ ﺑـﻪ رﻧـﮓ ﻗﻬـﻮ ه اي ﺗﻴـ ﺮه ﻳـ ﺎ ﻗﻬـﻮ ه اي ﺧﺮﻣﺎﻳﻲ، ﺑﻴﻀﻮ ي ﻧﺴﺒﺘﺎً ﻣﺴﻄﺢ و دارا ي 5 ﺧﻂ ﻣﺸـﺨﺺ در ﻫﺮ ﻣﺮﻳﻜﺎرپ ﺑﺎ ﻛﻨﺎره ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﺻـﻮر ت ﺑـﺎل
اﺳﺖ. دو ﻓﻨﺪﻗﻪ در زﻣﺎن رﺳﻴﺪن از ﻳ ﻜﺪﻳﮕﺮ ﺟﺪا ﻣ ﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻫــﺮ ﻛــﺪام ﺑــﻪ ﻳــﻚ ﺑــﺬر ﺗﺒــﺪﻳﻞ و رﻳــﺰش ﻣــ ﻲﻛﻨﻨــﺪ .(ﻣﻨﺎﺑﻊ ژﻧﺘﻴﻜﻲ اﺻﻠﻲ ﮔﻴﺎه 1384 )اﻣﻴﺪﺑﻴﮕ ﻲ و ﻫﻤﻜﺎران، آﻧﻐﻮزه ﻫﻤﻮاره از ﻋﺮﺻﻪ ﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌـ ﻲ ﺗـﺄﻣ ﻴﻦ ﺷـﺪ ه اﺳـ ﺖ. روش ﻫﺎي ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار ﺑﻬﺮه ﺑﺮدار ي، ﻣﻨﺠﺮ ﺑـ ﻪ ﺗﺨﺮﻳـ ﺐ ﺑﺨـ ﺶ وﺳﻴﻌﻲ از روﻳﺸﮕﺎه ﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌـ ﻲ اﻳـ ﻦ ﮔ ﻴـ ﺎه ﺷـﺪ ه اﺳـ ﺖ . ﺑﺮداﺷــﺖ آﻧﻐــﻮزه از رﻳﺸــﻪ ﮔﻴــﺎه ﺑــﺎ روش ﻫــﺎ ي ﺳــﻨﺘ ﻲ و ﺗﻴﻎ زﻧﻲ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﻛـﻪ ﮔـﺎﻫ ﻲ ﺑـﻪ دﻟ ﻴـ ﻞ ﺳـﻮدﺟ ﻮ ﻳﻲ ﻫـﺎ ي اﻗﺘﺼﺎد ي ﺑﺮ رو ي ﺑﻮﺗﻪ ﻫﺎي ﻛﻤﺘـﺮ از ﻣﻲ ﮔﻴﺮد، ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ از ﺑـ ﻴﻦ رﻓـﺘﻦ ﮔ ﻴـ ﺎه و ﻛـ ﺎﻫﺶ ﺷـ ﺪﻳﺪ ﺑﺎردﻫ ﻲ در ﺳﺎل ﻫﺎي ﺑﻌﺪ ﺷﺪه و ﺑﻬﺮه ﺑـﺮدا ر ي ﻣﺤﺼـﻮل را ﺑــﻪ ﻟﺤــﺎظ اﻗﺘﺼــﺎد ي ﻧــﺎﻣﻄﻠﻮب ﻣــ ﻲﻧﻤﺎﻳــﺪ .ﻫــ ﻢﭼﻨــﻴﻦ ﻣﻮﻧﻮﻛﺎرﭘﻴﻚ ﺑﻮدن ﮔ ﻴﺎه )ﮔﻞ دادن ﮔﻴﺎه ﺑـﺮ ا ي ﻳـ ﻚ ﺑـﺎ ر در ﻃﻮل ﻋﻤـﺮ ﺧـﻮ د (ﺑﺎﻋـﺚ ﻣـ ﻲ ﺷـﻮ د ﺗـﺎ ﺷـ ﻴﺮه ﭘـﺮورده در ﺳﺎل ﻫﺎي آﺧﺮ ﺻـﺮف ﺗﺸـﻜ ﻴﻞ ﺑـﺬر ﺷـﺪه و ﮔﻴـ ﺎه ﭘـﺲ از ﮔﻞ دﻫ ﻲ و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺬر، ﺑﺮا ي ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺧﺸﻚ ﺷﺪه و از ﺑـ ﻴﻦ از ﻃﺮﻳـ ﻖ ، ﻣ ﻲرود .ﺗﻨﻬﺎ راه ﺗﺠﺪﻳﺪ ﺣﻴﺎت ﻃﺒ ﻴﻌـ ﻲ آﻧﻐـﻮز ه ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﺑﺬر اﺳﺖ. در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻛﺎﺷﺖ اﻳﻦ ﮔﻴـ ﺎه ﺑﻪ ﺷ ﻴﻮه ﻫﺎي ﺳﻨﺘ ﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻛﭙﻪ ﻛﺎر ي ﺑﺬر ﻧﻴﺰ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﻠﻮﺑ ﻲ ﻟــﺬا .(1387 ، در ﺑﺮﻧﺪاﺷــﺘﻪ اﺳــﺖ )ﻏﻼﻣــ ﻲ و ﻋﺴــﮕﺮزاده اﺳــﺘﻔﺎده از روش ، ﻫــﺎي ﻓﻴﺰﻳﻜــﻲ و ﺷــﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﻄﻠــﻮ ب ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺴﺮﻳﻊ در ﺟﻮاﻧﻪ زﻧﻲ و ﺗﻜﺜﻴﺮ اﻳﻦ ﮔﻴﺎه داروﻳﻲ ﺑـﺎ ارزش در راﺳﺘﺎي ﺣﻔﻆ ﺑﻘﺎ و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺧﻄـﺮ اﻧﻘـﺮاض اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻬـﻢ اﻗﺘﺼـﺎدي، ﻣﻮردﺗﻮﺟـ ﻪ ﻣﺤﻘﻘـﺎن ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻣ ﻲﺑﺎﺷﺪ . ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻛ ﺜﺮ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻧﺸـﺎن دا د ه ﻛـ ﻪ ﺑﺮﺧـ ﻲ ﺑـﺬرﻫﺎ ي ﻋﻠﻒ ﻫﺎي ﻫﺮز و ﮔﻮﻧـ ﻪ ، ﮔﻴﺎﻫﺎن داروﻳﻲ ﻫـ ﺎ ي وﺣﺸـ ﻲ، ﺑـ ﻪ دارا ي ، دﻻ ﻳــﻞ ﻣﺘﻌــﺪدي ﻫﻤﭽــﻮن ﺳــﺎزﮔﺎر ي اﻛﻮﻟــﻮژﻳﻜﻲ ﻣﻜﺎﻧﻴﺴــﻢ ﻫــﺎي ﻣﺨﺘﻠــﻒ ﺧــﻮاب ﻣﺎﻧﻨــﺪ ﭘﻮﺳــﺘﻪ ﺳــﺨﺖ، اﻟﻘﺎ ﻳﻲ و ﻏﻴﺮه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ .ﺧﻮاب ﺑﺬر آﻧﻐـﻮزه، ، ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﻫﻤﭽﻮن اﻏﻠﺐ ﮔﻮﻧﻪ ﻫـ ﺎ ي ﺗﻴـ ﺮه ﭼﺘﺮﻳـ ﺎن از ﻧـﻮع ﺧﻔﺘﮕـ ﻲ دروﻧ ﻲ ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ اﺳﺖ و ﺑﺎ اﻋﻤـﺎل دوره ﻫـ ﺎ ي ﻣﺘﻨـﺎوب و 1 ﺳــﺮﻣﺎ و ﻳــ ﺎ ﺗﻴﻤﺎرﻫــﺎ ي ﻫﻮرﻣــﻮﻧ ﻲ ﻣﺨﺘﻠــﻒ )اﻃﺮﺷــﻲ ( ﺷﻜﺴﺘﻪ ﻣ ﻲﺷـﻮ د .اﻧﺠﻤـ ﻦ ﻣﺘﺨﺼﺼـ ﻴﻦ 2009 ﻫﻤﻜﺎران، 3 و اﻧﺠﻤـ ﻦ ﺑـ ﻴ ﻦاﻟﻤﻠﻠـ ﻲ آزﻣـﻮ ن ﺑـﺬ ر 2 رﺳﻤ ﻲ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺑﺬر روش ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔ ﻲ را ﺟﻬـ ﺖ ﺷﻜﺴـ ﺖ ﺧـﻮا ب و ﺗﺤﺮﻳـ ﻚ ﺟﻮاﻧﻪ زﻧﻲ ﺑﺬر ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد داده اﻧﺪ. از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ اﻳـ ﻦ روش ﻫـ ﺎ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺷﺴﺘﺸـ ﻮ ي ﺑـﺬر، ﺳـﺮﻣﺎدﻫ ﻲ، ﭼﻴﻨـ ﻪ ، ﺳـﺮﻣﺎﻳ ﻲ ﺧﺮاش دﻫـ ﻲ ﻣ ﻜـ ﺎﻧﻴﻜﻲ و ﺷـ ﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﭘﻮﺳـﺘﻪ ﺑـﺬر، ﻛﺸـﺖ ﺟﻨﻴ ﻦ، اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺤﻠـﻮ ل ﻫـ ﺎ ي ﻣﺨﺘﻠـ ﻒ ﺗﺤﺮﻳـ ﻚ ﻛﻨﻨـﺪ ه ، ﺟﻮاﻧﻪ زﻧﻲ )ﺟﻴﺒـﺮﻟ ﻴ ﻦ، ﻧﻴﺘـﺮا ت ﭘﺘﺎﺳـ ﻴ ﻢ، اﺳـ ﻴﺪ ﻧﻴﺘﺮﻳـ ﻚ ﺗﻨـﺎو ب ،( اﺗـﺎﻧﻮل و ﻏﻴـﺮ ه ، ﺗﻴﻮره، ﭘﻠﻲ اﺗﻴﻠﻦ ﮔﻠﻴﻜـﻮ ل ﻫـ ﺎ ي ﻧﻮر ي، دﻣﺎ ﻳﻲ و ﺗﺮﻛﻴﺐ ﭼﻨﺪﻋﺎﻣﻠ ﻲ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد .
1 Otroshy 2 Association of Official Seed Analysts (AOSA) 3 International Seed Testing Association (ISTA)
در ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ اﺛﺮ ﺗﻴﻤﺎرﻫـ ﺎ ي ﺳـﺮﻣﺎدﻫ ﻲ ﻣﺮﻃـﻮب، آﺑﺸﻮﻳﻲ، اﺳﻴﺪ ﺟﻴﺒﺮﻟﻴﻚ، ﻏﻠﻈﺖ ﻧﻤ ﻚ ﻫﺎي ﻣﻌﺪﻧ ﻲ ﻣﺤﻴﻂ ﻛ ﺸﺖ، زﻣﺎن ﺑﺮداﺷﺖ ﺑﺬر و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺗـﺄﺛ ﻴﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑـﻞ اﻳـ ﻦ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ ﺑـﺮ ﺷ ﻜﺴـﺖ ﺧـﻮاب ﺑـﺬرﻫ ﺎ ي آﻧﻐـﻮزه در ﺷـﺮ اﻳﻂ آزﻣﺎﻳﺸ ﻲ ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳـ ﻲ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓـ ﺖ و در ﻧﻬﺎﻳـ ﺖ ﺗﻴﻤـﺎر ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺑ ﻪﻣﻨﻈﻮر ﺷﻜﺴﺖ ﺧﻮاب ﺑﺬر اﻳ ﻦ ﮔﻴﺎه ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪ .