روش تعیین کلاس بافت خاک به روش هیدرومتری را شرح دهید؟

Question

حسین برخورداری · Answer

روش تعیین کلاس بافت خاک به روش هیدرومتری را شرح دهید؟

7-1-مقدمه

روش هیدرومتري از معمولترین روشهاي تشخیص درصد ذرات خاك است. در این روش از یک چگالیسنج (هیدرومتر) خاك استفاده میشود. همانطور که میدانیم سه ذرهي اولیه در خاك به نامهاي شن، سیلت و رس داریم. به دلیل تفاوت در اندازه، سرعت سقوط این ذرهها در آب متفاوت است. شن خیلی زود تهنشین میشود ولی رس تا مدتی در آب معلق میماند. هر چه از زمان اولیهي رها سازي ذرات در آب میگذرد، چگالی نقطهي مشخصی از سوسپانسیون (خاك و آب) کاهش مییابد. این تفاوت چگالی میتواند با فرمولهایی منجر به تعیین درصد ذرات شود. اصول اصلی این روش بر پایهي قانون استوکز (Stocks law) پایدار است.

لوم (Loam) نوعی کلاس بافت خاك است، اما لیمون (Limon) یکی از ذرات اولیه بوده و معادل سیلت (Silt) است.
 	خاك لومی خصوصیات هر سه ذرهي شن، سیلت و رس را دارد، اما ویژگیهاي هیچ یک از این ذرات در آن غالب نیست.
 	از روي بافت خاك میتوان محیط تشکیل خاك، رژیم رطوبتی خاك، ظرفیت نگهداري آب در خاك، میزان نفوذپذیري
 	میزان تخلخل و نقاط رطوبتی (Saturation, Fc & Pwp) را تعیین نمود.
 	ظرفیت نگهداري آب، میزان O.M قابلیت فشردگی و چسبندگی، پتانسیل تورم و چروکیدگی، توانتئی نگهداري مواد غذائی و مقاومت در برابر تغییرات pH در خاكهاي رسی زیاد و در خاكهاي شنی کم است.
 	میزان تهویه، سرعت زهکشی، سرعت تجزیهي O.M سرعت گرم شدن در بهار، تناسب عملیات کشاورزي پس از بارندگی وپتانسیل آبشوئی، در خاكهاي شنی زیاد و در خاكهاي رسی کم است.
 	استعداد براي فرسایش بادي در رس کم، شن درشت (Coarse Sand) متوسط و در سیلت و شن ریز ،(Fine Sand) زیاد است
 	کوارتز مادهي مادري اغلب خاكهاي شنی است و چون گوارتز از لحاظ عناصر غذائی مورد نیاز گیاه فقیر است، لذا خاكهاي شنی نقش چندانی در تغذیهي گیاه ندارند. اما مادهي مادري اغلب خاكهاي رسی و سیلتی میکا و فلدسپار بوده که غنی از عناصر معدنی اند و به همین خاطر این خاكها در تغذیهي معدنی گیاه نقشبسزائی ایفا میکنند
 	رفتار خاكهاي سبک یا شنی (بیش از 80 درصد شن، کمتر از 12 درصد رس و مجموع سیلت و رس کمتر از 20 درصد؛ کلاسهاي بافتی ؛(Sandy Loam, Loamy Sand & Sand؛ زهکشی به صورت طبیعی صورت گرفته و زودتر رطوبتخود را از دست میدهند، در معرض فرسایش بادي بوده و بارخیزي کمی دارند. رطوبت قابل استفادهي گیاه در هر متر از عمق این خاكها کمتر از 125 میلیمتر است. آبیاري با تناوب بیشتر در این خاكها لازم است. ساختمان خاك سست و شکننده و شخمزدن در حالت مرطوب در این خاكها سبب متراکم شدن سطح خاك شده ولی درز و ترك در آنها حاصل نمیشود و در نتیجه نفوذپذیري خاك کاهش مییابد. آبشوئی املاح و کودهاي شیمیائی و تلفات و ضایعات کودي در این خاكها بیشتر از سایر خاكها است. رشد گیاه زمانی که جرم مخصوص ظاهري بیشتر از 1/7شود و مقدار هواي خاك در نقطهي رطوبتی Fc کمتر از 15 درصد باشد، زیان میبیند.
 	رفتار خاكهاي میان بافت ( 10 تا 35 درصد رس؛ کلاسهاي بافتی Sandy Loam, Sandy clay Loam, Silt Loam, Loam & Silt )؛ رطوبت قابل استفادهي این خاكها بیشتر از خاكهاي سبک و خطر فرسایشآنها کمتر است
 	رفتار خاكهاي رسی یا سنگین (بیش از 28 درصد رس؛ Sandy Clay, Silt clay, Clay Loam, Silt Clay Loam, & Clay ) ساختمان خاك در صورتی که مواد آلی کم باشد پایدار است، سطح خاك در اثر تناوب خشکی و رطوبت، ایجاد درز و ترك میکند. رطوبت قابل استفاده بیشتر از دیگر خاكها و زهکشی آن مشکلتر است. بارخیزي به علت Cation Exchange Capacity) CEC) بالا، زیاد بوده و تناوب آبیاري کمتر از سایر بافتها است. براي شخم زدن لازم است که رطوبت به کمتر از نقطه ي Fc برسد.
 	بافت و جرم مخصوص حقیقی از ویژگیهاي ثابت و ایستاي خاك و ساختمان و جرم مخصوص ظاهري از خواص پویا و دینامیک خاك میباشند.

منبع :

دانشگاه پیام نور، دانشکدهی علوم کشاورزی، گروه اب و خاک

جهت خرید انواع خاک مناسب برای بستر های کشاورزی و نیز خاک های مناسب گیاهان زینتی به صورت بسته بندی به بستر عرضه خاک و مشتقات وارد شوید . بستر خاک و مشتقات

جهت تماشای ویدئوی آموزشی رایگان وارد بستر مرکز آموزش شوید . بستر مرکز آموزش ویدئویی