فراتحلیل مصرف کود شیمیایی نیتروژن در تولید غلات در ایران چیست ؟

Question

حسین برخورداری · Answer

فراتحلیل مصرف کود شیمیایی نیتروژن در تولید غلات در ایران چیست ؟

ﮋوﻫﺶﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ارزﯾﺎﺑﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮐﻮدﻫﺎي ﻧﯿﺘﺮوژﻧﻪﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻏﻼت ﺳﺎﺑﻘﻪاي ﻃﻮﻻﻧﯽ در ﮐﺸﻮر دارد، ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل ﺑﻪ دﻟﯿـﻞ ﭘﺮاﮐﻨـﺪﮔﯽ و اﺧـﺘﻼف ﻣﻮﺟﻮد در ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ، دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮي ﮐﻠّﯽ دﺷﻮار ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. در اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺟﻬﺖ ﻏﻠﺒﻪ ﺑﺮ اﯾﻦ ﻣﺸﮑﻞاز رﻫﯿﺎﻓـﺖ ﻓﺮاﺗﺤﻠﯿـﻞ اﺳـﺘﻔﺎده -ﻣﻘﺎﻟـﻪ ﻋﻠﻤـﯽ 46 ﺷﺪهاﺳﺖ ﺗﺎ از اﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ ﺑﺘﻮان ﺑﺎ ﺗﻠﻔﯿﻖ و آﻧﺎﻟﯿﺰ ﻣﺠﺪد ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪاي واﺣﺪ دﺳـﺖ ﯾﺎﻓـﺖ. ﺑـﻪ اﯾـﻦ ﻣﻨﻈـﻮر Triticum )ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮔﻨﺪم23 ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﻘﻘﯿﻦ ﮐﺸﻮر در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ اﺛﺮ ﮐﻮدﻫﺎي ﻧﯿﺘﺮوژﻧﻪ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻏﻼت ﺷﺎﻣﻞ aestivum (ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﺳﻄﻮح ﮐﻮدﻫﺎي ﻧﯿﺘﺮوژﻧﻪ ﺑﻪﮐﺎر Oryza sativa L.)ﻣﻘﺎﻟﻪ در ﻣﻮرد ﺑﺮﻧﺞ 9 (و Zea mays L.)ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ذرت14 ،(L. ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر ﻗﺮار داﺷﺖ. ﺗﻠﻔﯿﻖ ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺑـﺎ 10-90و 25-275 ،20-250 رﻓﺘﻪ در آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺑﺮاي ﮔﻨﺪم، ذرت و ﺑﺮﻧﺞ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ در داﻣﻨﻪ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﯿﻤﺎر ﺷﺎﻫﺪ اﻓـﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓـﺖ. 1509و در ﺑﺮﻧﺞ 4699، در ذرت 2477ﻣﺼﺮف ﮐﻮدﻫﺎي ﻧﯿﺘﺮوژﻧﻪ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ در ﮔﻨﺪم ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻓﺮاﺗﺤﻠﯿﻞ ﻧﺸﺎنداد ﮐﻪ در ﻫﺮ ﺳﻪ ﻣﺤﺼﻮل ﺗﺤﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮐﻮدﻫﺎي ﻧﯿﺘﺮوژﻧﻪ ﺑﺮ اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ و ﻣﺎده ﺧﺸﮏ ﻣﻌﻨـﯽ دار وﻟـﯽ ﺑـﺮ ﺷـﺎﺧﺺ ﮐﯿﻠـﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘـﺎر 100-150و ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﺎده ﺧﺸـﮏ ﺑـﺎ ﮐـﺎرﺑﺮد 50-100 ﺑﺮداﺷﺖ ﺑﯽﻣﻌﻨﯽ ﺑﻮد و ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ ﺑﺎ ﻣﺼﺮف ﻧﯿﺘﺮوژن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪ. ﺳﻄﻮح ﮐﻮدي ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﻌﻨﯽداري ﺑﺮ اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ. ﻓﺮاﺗﺤﻠﯿﻞ ﺑﻪﺻﻮرت ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻣﺤﺼﻮل ﻧﯿﺰ اﺟﺮا ﺷـﺪ. ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ در ﺣﺎﻟﯽﮐـﻪ ﺑـﺮاي 100و 75-100 ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ در ﮔﻨﺪم ﺣﺪ ﺑﻬﯿﻨﻪ ﻧﯿﺘﺮوژن ﮐﻮدي ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ و ﻣﺎده ﺧﺸﮏ ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر ﻧﯿﺘﺮوژن ﺧﺎﻟﺺ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽﺷﻮد و در ﺑﺮﻧﺞ ﻋﻤﻠﮑﺮد 150و ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﺎده ﺧﺸﮏ در 50-100 ذرت ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ ﺑﺎ ﻣﺼﺮف ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺘﺮوژن در ﻫﮑﺘﺎر ﺑﻪ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺧﻮاﻫﺪ رﺳﯿﺪ. ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮداﺷﺖ ﻫﯿﭻﯾﮏ از ﺳﻪ ﻣﺤﺼﻮل ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻌﻨـﯽ داري ﺑـﻪ 75-90داﻧﻪ و ﻣﺎده ﺧﺸﮏ ﺑﺎ ﻣﺼﺮف ﮐﻮد ﻧﯿﺘﺮوژﻧﯽ ﻧﺪاﺷﺖ.

اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﮔﯿﺎﻫﺎن زراﻋﯽ در ﻃﯽ زﯾﺎدي ﻣﺮﻫﻮن ﻣﺼﺮف ﮐﻮدﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﻪوﯾﮋه ﻧﯿﺘﺮوژن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﺑـﻪ ﻃﻮريﮐﻪ ﺳﻬﻢ اﯾﻦ ﮐﻮدﻫﺎ در ﺑﻬﺒﻮد ﻋﻤﻠﮑﺮد در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺑـﯿﻦ 0 ﺑﺮوز ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ژﻧﺘﯿﮑﯽ وارﯾﺘﻪﻫﺎي ﭘﺮ ﻣﺤﺼﻮل ﮔﯿﺎﻫـﺎن زراﻋـﯽ در ﮔـﺮو زﯾﺮا ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﺎﻧﻮﭘﯽ و ﺟﺬب ﻣﻄﻠﻮب ،ﻣﺼﺮف ﻣﻘﺪار ﮐﺎﻓﯽ ﻧﯿﺘﺮوژن اﺳﺖ ﻧﻮر و ﻧﯿﺰ ﻓﺘﻮﺳﻨﺘﺰ و ﮐﺎرآﯾﯽ ﻣﺼﺮف ﻧﻮر ﺑﻪﺷﺪت ﺗـﺎﺑﻊ ﻣﻘـﺪار ﻧﯿﺘـﺮوژن .(اﯾﻦ واﺑﺴﺘﮕﯽ ﻫﻤﺮاه Singh, 2005) ﺟﺬب ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﮔﯿﺎه ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﻤﻌﯿﺖ و ﺗﻘﺎﺿﺎي ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺮاي ﻏﺬا ﺑﺎﻋﺚ ﺷـﺪه ﺗـﺎ ﻣﺼـﺮف ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪﻃـﻮر ﭼﺸـﻤﮕﯿﺮي در 50ﮐﻮدﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻧﯿﺰ در ﻃﯽ درﺻـﺪ، 3/2ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎن اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﺑﺪ و ﺑﺎ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ رﺷﺪ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﻣﻌﺎدل ﻣﯿﻠﯿـﻮن ﺗـﻦ 181ﺑـﻪ 2010و ﺗﺎ ﺳﺎل 128ﻣﯿﻼدي ﺑﻪ 2000در ﺳﺎل ﺑﺮﺳﺪ ﺑﻪﻋﻼوه ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯿﺰان ﻣﺼﺮف ﻣﯿﻠﯿـﻮن ﺗـﻦ 206ﺑـﺎﻟﻎ ﺑـﺮ 2020ﺟﻬﺎﻧﯽ ﮐﻮدﻫﺎي ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ در ﺳـﺎل - درﺻﺪ آن ﮐﻮدﻫﺎي ﻧﯿﺘﺮوژﻧﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺑـﻪ 63ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ در ﺣﺪود 53درﺻﺪ اﯾﻦ ﮐﻮدﻫﺎ در ﮐﺸﻮرﻫﺎي در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ و 66ﻋﻼوه ﺑﯿﺶ از FAO ) درﺻﺪ از اﯾﻦ ﻣﯿﺰان در آﺳﯿﺎ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﯽرﺳﺪ , 2010 .( آﻏﺎز ﺷﺪ ﺑـﺎ 1324در اﯾﺮان ﻧﯿﺰ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻮدﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﮐﻪ از ﺳﺎل 50اﻟﮕﻮﯾﯽ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﮐﺸـﻮرﻫﺎي در ﺣـﺎل ﺗﻮﺳـﻌﻪ از اواﺧـﺮ دﻫـﻪ ﺷﻤﺴﯽ ﺑﻪﺳﺮﻋﺖ ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﯾﺎﻓـﺖ و ﺑﺨـﺶ ﻋﻤـﺪه اﯾـﻦ ﮐﻮدﻫـﺎ از ﻧـﻮع ﺑﻪﻃﻮريﮐﻪ ﻣﯿﺰان ﻣﺼﺮف ﮐﻮدﻫﺎي ﻧﯿﺘﺮوژن ﮐﺸـﻮر ، ﻧﯿﺘﺮوژﻧﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﻣﯿﻠﯿﻮن ﺗﻦ ﺑﻮده اﺳﺖ. 2/1در ﺣﺪود 1390در ﺳﺎل ﻧﻘﺶ و اﻫﻤﯿﺖ ﮐﻮدﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﮐﻮدﻫﺎي ﻧﯿﺘﺮوژﻧﻪ در ﺗﻮﻟﯿﺪات ﮐﺸﺎورزي ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه ﮐﻪ ﻣﺤﻘﻘﯿﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻃـﯽ ﭼﻨﺪ دﻫﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﮔﺴﺘﺮدهاي ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺄﺛﯿﺮ اﯾﻦ ﮐﻮدﻫـﺎ را از اﺑﻌﺎد ﻓﯿﺰﯾﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ، اﮐﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ و زراﻋﯽ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار دﻫﻨﺪ. (ﺑﯿـﺎن Dobermann & Cassman, 2004)دوﺑﺮﻣﻦ و ﮐﺎﺳـﻤﻦ داﺷﺘﻨﺪ ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺣﺎﺻـﻞ از ﺑﺮرﺳـﯽ ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﺑـﺮ روي آزﻣﺎﯾﺸـﺎت ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﺮ رﺷﺪ و ﻋﻤﻠﮑﺮد ﮔﯿﺎﻫﺎن زراﻋﯽ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐـﻪ ﻋﻠﯽرﻏﻢ ﻣﻌﻨﯽدار ﺑﻮدن ﺗﺄﺛﯿﺮ اﯾﻦ ﮐﻮدﻫﺎ، ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﺎﺑﺸﺎت ﺑﺴـﯿﺎر ﻣﺘﻐﯿـﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ. اﯾﻦ اﻣﺮ ﭼﻨﺪان دور از ذﻫﻦ ﻧﯿﺴﺖ زﯾـﺮا ﺣـﺪ ﺑﻬﯿﻨـﻪ ﻣﺼـﺮف ﮐﻮدﻫﺎي ﻧﯿﺘﺮوژﻧﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﮔﯿﺎه زراﻋﯽ ﺑﺴﺘﮕﯽ داﺷﺘﻪ و ﺑﺮاي ﯾﮏ ﮔﻮﻧـﻪ ﺧﺎص ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻋﻮاﻣﻞ اﻗﻠﯿﻤﯽ و ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺧﺎك، ﺗﺎﺑﻊ ﻧﺤﻮه ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﻮم ﻧﻈﺎم )ﺗﻨﺎوب، ﺑﻘﺎﯾﺎ، ﺧـﺎك ورزي( و ﻧﯿـﺰ ﻧـﻮع ﮐـﻮد، روش و زﻣـﺎن .(ﺑﺪﯾﻬﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿـﻞ Cassmann et al., 2002) ﻣﺼﺮف آن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ دﺧﺎﻟــﺖ ﻣﺠﻤﻮﻋــﻪ ﭘﯿﭽﯿــﺪهاي از ﻋﻮاﻣــﻞ ﻣﺨﺘﻠــﻒ، ﻧﺘــﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻــﻞ از آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﺮاي ارزﯾﺎﺑﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮐﻮد ﻧﯿﺘـﺮوژن ﺑـﺮ ﻋﻤﻠﮑـﺮد ﯾـﮏ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺘﻨﻮع ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد. اﯾﻦ ﺗﻨﻮع ﮐﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت ﭘﮋوﻫﺸـﮕﺮان Hosseini et al., 2008 ﮐﺸﻮر ﻣﺎ ﻧﯿﺰ ﻣﺸﻬﻮد ﻣﯽﺑﺎﺷـﺪ )ﺑـﺮاي ﻣﺜـﺎ ل Sagsavari et al., 2002;Emam et al., 2005;Miran Zadeh & Emam, 2005;Rahimi Zadeh & Kashani, 2006; (ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮي در ﻣﻮرد ﻣﯿﺰان ﺑﻬﯿﻨﻪ ﻣﺼـﺮف Bahrani et al., 2001; ﮐﻮدﻫــﺎي ﻧﯿﺘﺮوژﻧــﻪ در ﮔﯿﺎﻫــﺎن ﻣﺨﺘﻠــﻒ را دﺷــﻮار ﺳــﺎﺧﺘﻪ ﺑﻨــﺎﺑ ﺮاﯾﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﺪﻫﯽ اﯾﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺴﺘﻠﺰم اﺳﺘﻔﺎده از روشﻫﺎي آﻣﺎري ﺧﺎص اﺳﺖ. روﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ آﻣﺎري ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻـﻞ از ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت 1ﻓﺮا ﺗﺤﻠﯿﻞ
1- Meta-analysis
ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﻫﻢ در ﺧﺼﻮص ﯾﮏ ﻣﻮﺿﻮع اﺳﺖ. در واﻗﻊ ﻓﺮاﺗﺤﻠﯿﻞ ﻧﻮﻋﯽ ﭘﮋوﻫﺶ درﺑﺎره ﭘﮋوﻫﺶﻫـﺎي دﯾﮕـﺮ اﺳـﺖ و ﺑـﻪ ﮐﻤـﮏ آن ﻣـﯽ ﺗـﻮان ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي را ﮐﻪ در ﻣﻮرد ﯾﮏ ﻣﻮﺿﻮع ﺧـﺎص اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪه ﻣﺠﺪداً ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار داده و ﺑﻪﺻﻮرت آﻣﺎري ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮐﺮد و اﯾــﻦ رﻫﯿﺎﻓــﺖ ﺧــﻮد ﯾــﮏ ﭘــﮋوﻫﺶ ﻣﺴــﺘﻘﻞ ﻣﺤﺴــﻮب ﻣــﻰ ﺷــﻮد ( .در ﻓﺮاﺗﺤﻠﯿـﻞ ﺟﺎﻣﻌـﻪ آﻣـﺎرى ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ Koocheki et al., 2011) ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎى ﻗﺒﻠﻰ و واﺣﺪ ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺮ ﯾـﮏ از ﭘـﮋوﻫﺶ ﻫـﺎى اوﻟﯿـﻪ و ﻣﺴﺘﻘﻞ ﭘﯿﺸﯿﻦ اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ، ﻓﺮاﺗﺤﻠﯿﻞ ﻧﻮﻋﯽ ﺗﺤﻠﯿـﻞ ﺗﺤﻠﯿـﻞ ﻫﺎﺳـﺖ )Gurevitch & Hedgh, 1999(. اﯾﻦ روش آﻣﺎري اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت رواﻧﺸﻨﺎﺳﯽو ﭘﺰﺷﮑﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺷـﺮوع ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت ﮔـﻮروﯾﭻ و ﻫﻤﮑـﺎران )Gurevitch & (در اﮐﻮﻟﻮژي ﻧﯿﺰ ﺑﻪﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﺪ Hedges, 1992 اﻣﺎ در ﻋﻠﻮم ﮐﺸﺎورزي روش ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺟﺪﯾﺪي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺎﮐﻨﻮن ﮐﻤﺘـﺮ ﺑـﻪ Rotundo, 200 Rosenberg, 2004) آن ﭘﺮداﺧﺘـﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ 9;( . ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ 400 (ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯽ Valkama et al., 2008)واﻟﮑﺎﻣﺎ و ﻫﻤﮑﺎران ( در ﻓﻨﻼﻧﺪ ﻓﺮاﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﺑـﺮ روي 1927-2007ﺳﺎل )80اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﻃﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﻮد ﻓﺴﻔﺮ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﮔﯿﺎﻫﺎن زراﻋﯽ اﻧﺠﺎم دادﻧـﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﻓﺮاﺗﺤﻠﯿﻞ ﺣﺎﮐﯽ از آن ﺑﻮد ﮐﻪ ﮐـﺎرﺑﺮد ﮐـﻮد ﻓﺴـﻔﺮ در اﻏﻠـﺐ درﺻﺪﺷﺪه اﺳﺖ. ﻟﻮ 11ﮔﯿﺎﻫﺎن زراﻋﯽ ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺗﺎ ﺣﺪود (ﻧﯿﺰ ﻓﺮاﺗﺤﻠﯿﻠﯽ را در ﺧﺼـﻮص ﻣﯿـﺰان Lu et al., 2001)و ﻫﻤﮑﺎران ﺗﺮﺳﯿﺐ ﮐﺮﺑﻦ در ﺧﺎك ﻃﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺳﯿﺴـﺘﻢ زراﻋـﯽ راﯾـ ﺞ )ﺷـﺨﻢ( ﺑـﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻣﺴـﺘﻘﻞ اﻧﺠـﺎم دادﻧـﺪ و در 69 ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺪون ﺷـﺨﻢ ﺑـﺮ روي ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪﻧﺪ ﮐﻪ در ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﻮارد ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎي ﺑﺪون ﺷﺨﻢ ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯿﺰان ﮐﺮﺑﻦ آﻟﯽ ﺧـﺎك ﻧﺸـﺪﻧﺪ ﮐـﻪ ﻧـﻮع ﮔﯿـﺎه و ﺳﯿﺴﺘﻢ ﮐﺸﺖ در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﺑﺴـﯿﺎر اﻫﻤﯿـﺖ داﺷـﺖ. ﮐـﺎﯾﺮ و ﻫﻤﮑـﺎران )Kiaer et al., 200 ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در 26 (ﻓﺮاﺗﺤﻠﯿﻠﯽ را ﺑﺮ روي 9 Hordeum vulgare )ﺧﺼﻮص اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻏﻼت )ﮔﻨـﺪم، ﺟـﻮ (( در ﺷﺮاﯾﻂ ﺗﺮﮐﯿﺐ ارﻗﺎم در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ Avena sativa L.) (و ﯾﻮﻻف L. ﺑﺎ ﮐﺸﺖ ﻣﻨﻔـﺮد ﻫـﺮ ﯾـﮏ از ارﻗـﺎم اﻧﺠـﺎم دادﻧـﺪ . ﺗﻮﻧﯿﺘـﻮ و ﻫﻤﮑـﺎران ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ، ﻓﺮاﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﺑـﺮ روي 35 (ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﻣﺮور Tonnito et al., 2006) ﻣﯿﺰان ﻋﻤﻠﮑﺮد ﮔﯿﺎه زراﻋﯽ و ﭘﻮﯾﺎﯾﯽ ﻧﯿﺘﺮوژن در ﺷﺮاﯾﻂ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ آﯾﺶ ﺑﺪون ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺎﮔﯿﺎه ﭘﻮﺷﺸﯽ در ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎي ﮐﺸﺖ ﻓﺸﺮده اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ. ﺑﺮاي اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﻠﯿﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺑـﺮ روي ﺗﻨـﻮع زﯾﺴـﺘﯽ و ﻓﺮاواﻧـﯽ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ در دو ﺳﯿﺴﺘﻢ ﮐﺸﺎورزي راﯾﺞ و ارﮔﺎﻧﯿﮏ در ﮐﺸﻮر در ﻣﻘﯿـﺎس ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﻮرد ﻓﺮاﺗﺤﻠﯿـﻞ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ و ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﯽ ﻧﯿﺰ اراﺋﻪ ﺷﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﮐﻮدي در ﮐﺸﻮر، دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﯾﮏ ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮي ﻧﻬﺎﯾﯽ در زﻣﯿﻨﻪ ﻣﺼﺮف ﮐﻮد ﻧﯿﺘﺮوژﻧﻪ ﺿﺮوري ﺑﻪﻧﻈـﺮ ﻣﯽرﺳﺪ. ﺑﻨﺎﯾﺮاﯾﻦ ﻫﺪف از اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮاﺗﺤﻠﯿﻞ ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ در راﺑﻄـﻪ ﺑـﺎ 20ﺗﻠﻔﯿﻖ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در ﻃﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮐﻮدﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻧﯿﺘﺮوژﻧﯽ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻏﻼت ﺑﻮد.
ﻣﻮاد و روشﻫﺎ ﻣﻨﺒﻊ دادهﻫﺎ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺮ روي ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﻘـﺎدﯾﺮ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﻮد ﻧﯿﺘﺮوژﻧـﻪ ﺑـﺮ ﻋﻤﻠﮑـﺮد و ا ﺟـﺰاي ﻋﻤﻠﮑـﺮد ﻏـﻼت )ﮔﻨـﺪم )Triticum Zea mays ) (، ذرت aestivum L. Oryza ) (و ﺑـﺮﻧﺞ L. ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳـﯽ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨـﺪ. اﯾـﻦ 20 (( ﻃﯽ sativa L. ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺷﺎﻣﻞ اﻧﻮاع ﻣﻘﺎﻟﻪﻫﺎي ﻋﻠﻤﯽ-ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ از ﻣﯿﺎن آنﻫـﺎ ﻣﻘﺎﻟﻪ اﻧﺘﺨﺎب و اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ از آنﻫﺎ اﺳﺘﺨﺮاج ﮔﺮدﯾـﺪ. 46ﺗﻌﺪاد ﻣﺤﻞ و ﻃﻮل ،اﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﭘﮋوﻫﺶ )ﻋﻨﻮان ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﺪت اﺟﺮاي ﭘﮋوﻫﺶ، ﻧﻮع ﮔﯿﺎه زراﻋﯽ، ﻧﻮع ﻃﺮح آزﻣﺎﯾﺸﯽ، ﺗﻌﺪاد و ﻧﻮع ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي آزﻣﺎﯾﺸﯽ، ﻧﻮع و ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﮐﻮد ﻧﯿﺘﺮوژﻧﻪ ﻣﺼﺮﻓﯽ، ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﮋوﻫﺶ و ﻣﯿــﺰان ﺗــﺄﺛﯿﺮ ﻣﻘــﺎدﯾﺮ ﻣﺨﺘﻠــﻒ ﮐــﻮد ﻧﯿﺘــﺮوژن ﺑــﺮ روي ﻫــﺮ ﯾــﮏ از ﻓﺎﮐﺘﻮرﻫﺎي ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ(ﺑﻮد ﮐﻪ در اداﻣﻪ ﺟﻬﺖ اﺟﺮاي ﻓﺮاﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﻮرد ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ 23ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ 46 اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ .از ﻣﯿﺎن ﻣﻘﺎﻟﻪ در ﻣﻮرد ﺑﺮﻧﺞ ﺑـﻮد و در اﯾـﻦ 9ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ذرت و 14ﮔﻨﺪم، ﺳﻄﺢ ﮐﻮد ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑـﺮ روي ﮔﻨـﺪم، 33و 43 ،68آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ذرت و ﺑﺮﻧﺞ ﺑﻪﮐﺎر رﻓﺘﻪ ﺑﻮد. ﻣﻘﺎﻻت ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ ﮐﻪ داده ﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻓﺮاﺗﺤﻠﯿﻞ در آنﻫﺎ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ. اﯾﻦ اﻃﻼﻋـﺎت ﺿﺮوري ﺷﺎﻣﻞ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺗﯿﻤﺎر ﺷﺎﻫﺪ و ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي ﮐﻮدي، اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﯿـﺎر Hedges ) ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦﻫﺎ، وارﯾﺎﻧﺲ ﺧﻄﺎي آزﻣﺎﯾﺶ و ﺗﻌﺪاد ﺗﮑﺮار ﻫﺴـﺘﻨﺪ et al., 1999

ﻧﺘﺎﯾﺞ و ﺑﺤﺚ ﺧﻼﺻﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺗﺤﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻘﺎﻟـﻪ ﻣـﻮرد 46ﻓﺮاواﻧﯽ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺗﯿﻤـﺎر ﮐـﻮد ﻧﯿﺘـﺮوژن در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪ ﺗﻔﮑﯿﮏ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﯾﮏ از ﺳﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ارزﯾﺎﺑﯽ ﺷـﺪ. ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺮاواﻧﯽ ﻣﻘﺎﯾﺮ ﮐﻮد ﻣﺼـﺮﻓﯽ ﺑـﺮ ﺣﺴـﺐ ﻧﯿﺘـﺮوژن در 1در ﺷﮑﻞ واﺣﺪ ﺳﻄﺢ در آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺗﺤﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﺮاي ﺳـﻪ ﮔﯿـﺎه ذرت، ﮔﻨـﺪم و 275ﺗﺎ 25ﺑﺮﻧﺞ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ. در ﻣﻮرد ذرت ﺳﻄﻮح ﮐﻮدي در داﻣﻨﻪ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺘﺮوژن در ﻫﮑﺘﺎر ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ.

اﻟﺒﺘﻪ در ﺣﺪود ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر ﻧﯿﺘﺮوژن را ﺑـﻪ ﮐـﺎر ﺑـﺮده ﺑﻮدﻧـﺪ و ﻓﺮاواﻧـﯽ ﺳـﻄﻮح ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر در آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑـﻪ ذرت 200 ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺑﺴﯿﺎر اﻧﺪك ﺑﻮد. در ﻣﻮرد ﮔﻨﺪم داﻣﻨـﻪ ﺳـﻄﻮح ﻧﯿﺘـﺮوژن در آزﻣﺎﯾﺸـﺎت درﺻﺪ 84ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر ﺑﻮد. اﻟﺒﺘﻪ در 250ﺗﺎ 20ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﯿﻦ درﺻﺪ آنﻫﺎ ﺳﻄﻮح 95و در 100آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺳﻄﻮح ﮐﻮدي ﺑﯿﻦ ﺻﻔﺮ ﺗﺎ
ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر ﺑﻮد و ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﮐـﻮدي ﺑـﺎﻻﺗﺮ 150ﮐﻮدي ﺑﯿﻦ ﺻﻔﺮ ﺗﺎ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر ﻓﺮواﻧﯽ اﻧﺪﮐﯽ داﺷﺘﻨﺪ، ﺑـﻮد. در ﺑـﺮﻧﺞ داﻣﻨـﻪ 150از ﻣﺼﺮف ﻧﯿﺘﺮوژن در آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﻣﺤﺪودﺗﺮ از دو ﻣﺤﺼﻮل ﻗﺒﻠـﯽ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر اﻟﺒﺘﻪ در ﻣﻮرد اﯾﻦ ﻣﺤﺼـﻮل ﺗﻮزﯾـﻊ 90ﺗﺎ 10و ﺑﯿﻦ ﻓﺮاواﻧﯽ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﮐﻮدي در آزﻣﺎﯾﺸﺎت از ﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ دو .ﻣﺤﺼﻮل ﻗﺒﻠﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮد ﺷﮑﻞ

ﺗﻠﻔﯿﻖ ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﮐﻮدي ﻣﻘﺎدﯾﺮ اﻧﺪازه اﺛﺮ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺳﻪ ﺻﻔﺖ ﺗﺤـﺖ ﺑﺮرﺳـﯽ داراي ﺗﻮزﯾـﻊ ( و ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮدن اﯾﻦ ﺗﻮزﯾﻊ ﺷﺮط اﺻﻠﯽ ﺑﺮاي اداﻣـﻪ 2ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮد )ﺷﮑﻞ Hedges et al., ) ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻓﺮاﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣـﯽ ﺑﺎﺷـﺪ. ﻫﺠـﺰ و ﻫﻤﮑـﺎران (ﺑﯿﺎن داﺷﺘﻨﺪ در ﺻﻮرﺗﯽﮐﻪ ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﻘﺎدﯾﺮ اﻧﺪازه اﺛﺮ ﻧﺮﻣﺎل ﻧﺒﺎﺷـﺪ 1999 ﺑﺎﯾﺪ ﻟﮕﺎرﯾﺘﻢ اﺧﺘﻼف ﻣﯿـﺎﻧﮕﯿﻦ ﺷـﺎﻫﺪ و ﺗﯿﻤﺎرﻫـﺎ ي آزﻣﺎﯾﺸـﯽ را ﺑـﺮاي اﺟﺮاي ﻓﺮاﺗﺤﻠﯿﻞ ﺑﻪﮐﺎر ﺑﺮد.
ﻣﻘﺎدﯾﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﺪه اﻧﺪازه اﺛﺮ ﮐﻮد ﻧﯿﺘـﺮوژن ﺑـﺮ ﻋﻤﻠﮑـﺮد داﻧـﻪ و ( ﺑﺮاي ﺳﻪ ﻣﺤﺼﻮل ﮔﻨﺪم، ذرت و ﺑـﺮﻧﺞ 2ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﺎده ﺧﺸﮏ )ﺷﮑﻞ P 0.001) ﻣﻌﻨﯽدار ﺑﻮد .(ﯾﺎدآوري ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ اﻧـﺪازه اﺛـﺮ ﺑـﺮاي ﻫـﺮ ≤ ﺻﻔﺖ اﺧﺘﻼف ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺗﯿﻤﺎر ﮐﻮد ﻧﯿﺘـﺮ وژن از ﻣﯿـﺎﻧﮕﯿﻦ ﺗﯿﻤـﺎر ﺷـﺎﻫﺪ ﻣﻘـﺎدﯾﺮ ﻣﺜﺒـﺖ آن ﻧﺸـﺎن دﻫﻨـﺪه ﺑـﺎﻻﺗﺮ ، )ﺑﺪون ﮐﻮد( ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﻮدن ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺗﯿﻤﺎر ﮐﻮدي از ﺷﺎﻫﺪ اﺳﺖ. در ﻣـﻮرد ﺷـﺎﺧﺺ ﺑﺮداﺷـﺖ ( ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﮐﯽ از آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻠﯽرﻏﻢ ﻣﻨﻔﯽ ﺑـﻮدن، ﻣﯿـﺎﻧﮕﯿﻦ 2)ﺷﮑﻞ اﻧﺪازه اﺛﺮ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﯽداري ﺑﺎ ﺻﻔﺮ ﻧﺪارد و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي ﮐـﻮدي ﺗﺄﺛﯿﺮي ﺑﺮ اﻓﺰاﯾﺶ ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮداﺷﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺎﻫﺪ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ.
ﻌﻨﯽدار ﺑﻮدن ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮐﻮدﻫﺎي ﻧﯿﺘﺮوژﻧﻪ ﺑﺮ اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑـﺮد داﻧـﻪ و ﻣﺎده ﺧﺸﮏ ﻏﻼت در اﻏﻠﺐ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﺤﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺄﯾﯿـﺪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ Kazemi et al., 2006 Nehvi et al., 2005 )ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ; Naroki .(اﮔﺮﭼﻪ اﯾﻦ اﻣﺮ ﺑﺪﯾﻬﯽ ﺑـﻪ ﻧﻈـﺮ ﻣـﯽ رﺳـﺪ و ﻣﺤﻘﻘـﯿﻦ et al., 2009; ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪه اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻏﻼت در دﻫﻪﻫـﺎي اﺧﯿـﺮ را ﺑـﻪ ﮐـﺎرﺑﺮد
(وﻟـﯽ ﺑﺎﯾـﺪ Good et al., 2004) ﮐﻮدﻫﺎي ﻧﯿﺘﺮوژﻧﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﯽداﻧﻨـﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ ﺳﻄﻮح ﻧﯿﺘﺮوژن ﺧﺎﻟﺺ ﻣﺼﺮف ﺷﺪه در آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺑـﻪ ( و ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ ﮐـﻪ 1وﯾﮋه ﺑﺮاي ﮔﻨﺪم و ذرت ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎﻻ ﺑﻮده )ﺷﮑﻞ اﯾﻦ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﺜﺒﺖ ﺗﺎ ﺣﺪ زﯾﺎدي ﻧﺎﺷﯽ از ﮐﻤﺒﻮد ﻧﯿﺘﺮوژن ﻣﻌﺪﻧﯽ اوﻟﯿـﻪ در ﺧﺎك ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ زﯾﺮا ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﻘﺪار ﻧﯿﺘـﺮوژن ﮐـﻞ ﺧـﺎك ذﮐـﺮ ﺷـﺪه در ﻣﻘﺎﻻت ﺗﺤﺖ ﺑﺮرﺳﯽ در ﺣﺪود داده ﻧﺸﺪه اﺳﺖ(. ﺑﺎ وﺟﻮديﮐﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻓﺮاﺗﺤﻠﯿﻞ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﻣﻌﻨﯽدار ﺑﻮدن ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮐـﻮد ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﺮ اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد و ﻣﺎده ﺧﺸﮏ و ﻋﺪم ﺗﺄﺛﯿﺮ آن ﺑﺮ ﺷـﺎﺧﺺ ﺑﺮداﺷﺖ ﺳﻪ ﻣﺤﺼﻮل ﺗﺤﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ وﻟـﯽ از آن ﺟـﺎ ﮐـﻪ داﻣﻨـﻪ (، ﻻزم 1 ﺳﻄﻮح ﮐﻮدي ﺑﻪوﯾﮋه در ﮔﻨﺪم و ذرت وﺳﯿﻊ ﻣﯽﺑﺎﺷـﺪ )ﺷـﮑﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺤﻠﯿﻞ دﻗﯿﻖﺗﺮي ﺑﯿﻦ ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐـﻮدي ﺑـﺮاي ارزﯾـﺎﺑﯽ ﻣﯿﺰان ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﺮ ﺻﻔﺎت ﺗﺤﺖ ﺑﺮرﺳﯽ اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد. ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ آﻣﺎري ﺑﯿﻦ ﺳﻄﻮح ﮐﻮد ﻧﯿﺘﺮوژن ﺗﯿﻤﺎر ﺷﺎﻫﺪ ﺑﻪ ﺗﻔﮑﯿﮏ ﯾﺎ ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﯿﺘﺮوژن ﻣﻮرد 3در ﺷﮑﻞ
ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ. ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﻓﺮاﺗﺤﻠﯿـﻞ ﻧﺸـﺎن داد ﮐـﻪ در ﻣـﻮرد 100-150ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﺎده ﺧﺸﮏ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﺜﺒـﺖ ﮐـﻮد در ﻣﻘـﺎدﯾﺮ و ﺑﯿﻦ 50 ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺘﺮوژن در ﻫﮑﺘﺎر ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ، اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﮐﻤﺘﺮ از - ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر ﻧﯿﺰ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﺎده ﺧﺸﮏ را ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻨﯽ 100-150 وﻟـﯽ ﺳـﻄﻮح ﻧﯿﺘـﺮوژن ﺑـﺎﻻﺗﺮ از ،داري ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺎﻫﺪ اﻓﺰاﯾﺶ دادﻧﺪ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘـﺎر ﺗـﺄﺛﯿﺮ ﻣﻌﻨـﯽ داري ﺑـﺮ اﻓـﺰاﯾﺶ ﻣـﺎده ﺧﺸـﮏ 150 ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺗﺤﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﺪاﺷﺖ.
در ﻣﻮرد ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ ﻧﯿﺰ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺗﺄﺛﯿﺮ در ﺳـﻄﻮح ﮐﻤﺘـﺮ از 100ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺘﺮوژن در ﻫﮑﺘﺎر ﺑﻮد و ﺳـﻄﻮح ﺑـﺎﻻﺗﺮ از 50-100ﺑﯿﻦ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺑﺮ اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑـﺮد داﻧـﻪ در ﺳـﻪ (. ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮداﺷﺖ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ 3ﻣﺤﺼﻮل ﺗﺤﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ )ﺷﮑﻞ
ﺳﻄﻮح ﮐﻮدي ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺖ، اﮔﺮﭼﻪ ﻣﻘﺪار اﻧﺪازه اﺛـﺮ در ﻣﻘـﺎدﯾﺮ ﮐﻤﺘـﺮ از ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺘﺮوژن در ﻫﮑﺘﺎر ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﺳﺎﯾﺮ ﺳﻄﻮح ﺑﻮد وﻟـﯽ ﺗﻔـﺎوت 50 ﻣﻌﻨﯽداري ﺑﺎ ﺻﻔﺮ ﻧﺪاﺷﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ ﮐـﻪ ﯾﮑﺴـﺎن ﺑـﻮدن ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ و ﻣﺎده ﺧﺸﮏ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﺎﻋﺚ ﺷـﺪه ﺗـﺎ ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮداﺷﺖ ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ اﯾﻦ دو ﻣﺘﻐﯿﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ واﮐﻨﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ .(4ﺑﻪ ﺳﻄﻮح ﻧﯿﺘﺮوژن ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ )ﺷﮑﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻣﺤﺼﻮل ﺗﺤـﺖ 3ﻓﺮاﺗﺤﻠﯿﻞ اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﺷﮑﻞ در ﺣﺎﻟﯽﮐﻪ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ ﻏﻼت واﮐﻨﺶﻫـﺎي ﻣﺘﻔـﺎوﺗﯽ ، ﺑﺮرﺳﯽاﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎﺑﺮد ﮐﻮد ﻧﯿﺘﺮوژن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ در اداﻣـﻪ ﺗـﺄﺛﯿﺮ ﻧﯿﺘـﺮوژن ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻣﺤﺼﻮل ﺑﻪ ﺗﻔﮑﯿﮏ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
واﮐﻨﺶ ﻏﻼت ﺑﻪ ﮐﻮد ﻧﯿﺘﺮوژن ﺗﻠﻔﯿﻖ دادهﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮐﻠﯿﻪ آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺗﺤﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﺸـﺎن داد ﮐﻪ واﮐﻨﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ و ﻣﺎده ﺧﺸﮏ ﮔﻨﺪم ﺑﻪ ﻧﯿﺘﺮوژن از ﻓﺮم درﺟـﻪ 50(. ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﯿﺘﺮوژن ﺗﺎ ﺣـﺪود 4دو ﺗﺒﻌﯿﺖ دارد )ﺷﮑﻞ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر ﺑﻪﺻﻮرت ﺧﻄﯽ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺖ و ﺳﭙﺲ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﺛﺎﺑـﺖ ﮐﯿﻠـﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘـﺎر 150 ﮔﺮدﯾﺪ و ﻧﻬﺎﯾﺘﺎً در ﺳﻄﻮح ﻧﯿﺘـﺮوژن ﺑـﺎﻻﺗﺮ از ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺖ.ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﺎده ﺧﺸﮏ ﮔﻨﺪم ﻧﯿﺰ ﭘﺎﺳﺨﯽ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎ ﻋﻤﻠﮑـﺮد داﻧﻪ ﺑﻪ ﮐﺎرﺑﺮد ﻧﯿﺘﺮوژن ﻧﺸﺎن داد ﺷﮑﻞ 4

در ذرت ﻧﯿﺰ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﮔﻨﺪم راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ و ﻣﺎده ﺧﺸﮏ ﺑـﺎ (. اﻟﺒﺘـﻪ ﺷـﺪت 5اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻘﺪار ﻧﯿﺘﺮوژن ﻓﺮم درﺟـﻪ دو داﺷـﺖ )ﺷـﮑﻞ ﭘﺎﺳﺦ در ﻣﻮرد ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﺎده ﺧﺸﮏ ﺑﻪوﯾﮋه در ﺳﻄﻮح ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑـﺎﻻﺗﺮ از ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم درﻫﮑﺘﺎر ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ ﺑﻮد. ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮداﺷﺖ در 150 ﻣﻮرد ذرت ﻧﯿﺰ واﮐﻨﺶ ﻣﺤﺴﻮﺳﯽ ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻘﺪار ﻧﯿﺘﺮوژن ﻧﺸﺎن ﻧـﺪاد .(5)ﺷﮑﻞ در ﺑﺮﻧﺞ ﺑﺮ ﺧﻼف ﮔﻨﺪم و ذرت، ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ و ﻣﺎده ﺧﺸﮏ ﻫﺮ دو ﭘﺎﺳﺦ ﺧﻄﯽ ﺑﻪ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﻪﮐﺎر رﻓﺘﻪ در آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺗﺤـﺖ ﺑﺮرﺳـﯽ
ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘـﺎر 90 ( و اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﯿﺘﺮوژن ﻣﺼﺮﻓﯽ ﺗﺎ 6داﺷﺘﻨﺪ )ﺷﮑﻞ ﻫﺮ دو ﺻﻔﺖ را اﻓﺰاﯾﺶ داد. ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻮدن واﮐﻨﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﺎده ﺧﺸـﮏ و داﻧﻪ ﺑﻪ ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ در اﯾـﻦ ﻣﺤﺼـﻮل ﻧﯿـﺰ ﺷـﺎﺧﺺ .(6ﺑﺮداﺷﺖ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮐﻮد ﻧﯿﺘﺮوژن ﻗﺮار ﻧﮕﯿﺮد )ﺷﮑﻞ وﺟﻮد ﻓﺮم درﺟﻪ دو در واﮐﻨﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﻪ ﻣﺤﺼﻮل ﺗﺤﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﯿﺘﺮوژن ﮐﻮدي ﺑﯿﺎن ﮐﻨﻨﺪه ﻧـﻮﻋﯽ ﺑـﺎزده ﻧﺰوﻟـﯽ در ﺳـﻄﻮح ﺑﺎﻻي ﮐﻮد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ آﻣﺎري و زراﻋﯽ ﺑﻪ ﺗﺄﯾﯿﺪ رﺳﯿﺪه اﺳـﺖ ﺑﺎ ﺑﺮازش اﻧﻮاع ﻣﻨﺤﻨـﯽ ﻫـﺎي ﭘﺎﺳـﺦ ﺑـﻪ ﮐـﻮد در Blackmer, 1990 ﮔﯿﺎﻫﺎن زراﻋﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺗﺤﻠﯿﻞ آﻣﺎري اﯾﻦ ﻣﻌﺎدﻻت ﻧﺸـﺎن دادﻧـﺪ ﮐـﻪ ﻣﻌﺎدﻟﻪ درﺟﻪ دوم ﮐﻪ ﻧﻬﺎﯾﺘﺎً ﺑﻪ ﺛﺒﺎت ﺑﺮﺳﺪ ﺑﻬﺘـﺮﯾﻦ ﻓـﺮم آﻣـﺎري ﺑـﺮاي ﺗﻮﺻﯿﻒ واﮐﻨﺶ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺑﻪ ﮐﻮد ﻧﯿﺘﺮوژﻧﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﯿﺰ اﮔﺮﭼﻪ ﻣﻨﺤﻨﯽﻫﺎي ﭘﺎﺳﺦ ﺑﺎ ﺛﺒﺎت ﻧﻬﺎﯾﯽ و ﺑﺪون ﺑـﺎزده ﻧﺰوﻟـﯽ ﺿـﺮﯾﺐ ﺗﺒﯿﯿﻦ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﯽ داﺷﺘﻨﺪ )ﻧﺸﺎنداده ﻧﺸﺪه اﺳﺖ( وﻟـﯽ ﺑـﻪ دﻟﯿـﻞ رواج ﺑﯿﺸﺘﺮ آنﻫﺎ از ﻓﺮم درﺟﻪ دو اﺳﺘﻔﺎده ﺷـﺪ. اﯾـﻦ روﻧـﺪ ﺑـﺎ ﻧﺘـﺎﯾﺞ اﻏﻠـﺐ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﺤﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻞ اﻧﺠﺎم ﺷـﺪه اﻧـﺪ اﻧﻄﺒـﺎق دارد اﻟﺒﺘﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﻧﺰول ﻣﻨﺤﻨﯽ در ﻣﻘﺎﻻت ﺗﺤﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺘﻔﺎوت اﺳـﺖ. ( ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﻄﻮح Emam et al., 2005ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل، اﻣﺎم و ﻫﻤﮑﺎران ) ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﮐﻪ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ 150ﻧﯿﺘﺮوژن از ﺻﻔﺮ ﺗﺎ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺘﺮوژن در ﻫﮑﺘﺎر اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ و 150و ﻣﺎده ﺧﺸﮏ ﮔﻨﺪم ﺗﺎ در ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﯽﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﻣﺎﻧـﺪ. در ﺣـﺎﻟﯽ ﮐـﻪ ﺑﺤﺮاﻧـﯽ و ﻫﻤﮑـﺎران ( واﮐـﻨﺶ ﻋﻤﻠﮑـﺮد Bahrani & Tahmasebi Sarvestani, 2006) ﮐﯿﻠـﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘـﺎر 160 ﮔﻨﺪم ﺑﻪ ﻧﯿﺘﺮوژن را در داﻣﻨﻪ ﮐﻮدي ﺻﻔﺮ ﺗـﺎ
اﻓﺰاﯾﺸﯽ ﮔﺰارش ﮐﺮدﻧﺪ. (ﮔﺰارش ﮐﺮدﻧـﺪ Faramarzi et al., 2003)ﻓﺮاﻣﺮزي و ﻫﻤﮑﺎران ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر 160ﮐﻪ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ و ﻣﺎده ﺧﺸﮏ ذرت ﺑﺎ ﻣﺼﺮف ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﻪﺻﻮرت ﺧﻄﯽ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺖ وﻟﯽ ﺑﺎ ﮐﺎرﺑﺮد ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﯿﺘﺮوژن ﺗـﺎ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر ﺑﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﺎﻧﺪ. 220 ﻣﯿﺰان در ﻣﻮرد ﺑﺮﻧﺞ اﻏﻠﺐ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﺤﺖ ﺑﺮرﺳﯽ وﺟـﻮد ﭘﺎﺳـﺦ ﺧﻄـﯽ را (Nehvi et al., 2003ﻧﺤـﻮي و ﻫﻤﮑـﺎران ) ،ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل،ﺗﺄﯾﯿﺪ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘـﺎر 175ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﮐﻪ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺑﺮﻧﺞ در داﻣﻨﻪ ﺻﻔﺮ ﺗﺎ اوره ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻨﯽداري ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺎﻫﺪ اﻓـﺰا ﯾﺶ ﻣـﯽ ﯾﺎﺑـﺪ. ﺗﯿﻤﻮرﯾـﺎن و ( ﮐﻮد اوره را در داﻣﻨﻪ ﺻـﻔﺮ ﺗـﺎ Teymorian et al., 2005ﻫﻤﮑﺎران ) ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر ﻣﺼﺮف و ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﻌﻨـﯽ داري ﺑـﺮ ﻋﻤﺒﮑـﺮد ﺑـﺮﻧﺞ 200 ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﮑﺮدﻧﺪ. Kiniry ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮداﺷﺖ در ﻏﻼت ﺗﺤﺖ ﮐﻨﺘﺮل ژﻧﺘﯿﮑﯽ اﺳﺖ ) et ( و در ﻧﺘﯿﺠﻪ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪواﮐﻨﺶ ﮐﻤﺘﺮي ﺑـﻪ al., 2004 ﮐﻮدﻫﺎي ﻧﯿﺘﺮوژﻧﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ. ﺑﻪﻋﻼوهاﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ و ﻣﺎده ﺧﺸﮏ در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﮐﻮدﻫـﺎي ﻧﯿﺘﺮوژﻧﻪ ﺗﺎ ﺣﺪ زﯾﺎدي ﻫﻤﺴﺎن ﺑﻮده و اﯾﻦ اﻣﺮ ﺑﺎﻋﺚ ﺑـﯽ ﺗﻐﯿﯿـﺮ ﻣﺎﻧـﺪن .(Austin et al., 1998 ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﯽﺷﻮد ) ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐـﻪ ﮔﻨـﺪم، 5و 4 ،3 ﻧﺘﺎﯾﺞ اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﺷﮑﻞﻫﺎي ذرت و ﺑﺮﻧﺞﺑﻪوﯾﮋه از ﻧﻈﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ و ﻣـﺎده ﺧﺸـﮏ واﮐـﻨﺶ ﻫـﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ ﺑﻪ ﺳﻄﻮح ﮐﻮد ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﻪﮐﺎر رﻓﺘﻪ در آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺗﺤﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﻪ ﺗﻔﮑﯿﮏ ﻫﺮ 3دارﻧﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﺷﮑﻞ ﻣﺤﺼﻮل ﻣﺠﺪداً در ﻣﻌﺮض ﻓﺮاﺗﺤﻠﯿﻞ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد.
ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ آﻣﺎري ﺑﯿﻦ ﺳﻄﻮح ﮐﻮد ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﻪ ﺗﻔﮑﯿـﮏ ﮔﯿﺎﻫـﺎن زراﻋﯽ در ﮔﻨﺪم ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ و ﻣﺎده ﺧﺸـﮏ در ﺳـﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠـﻒ (. ﺑﺮاي ﻫـﺮ دو ﺻـﻔﺖ اﻓـﺰاﯾﺶ 7ﮐﻮدﻫﺎي ﻧﯿﺘﺮوژﻧﻪ ﯾﮑﺴﺎن ﺑﻮد )ﺷﮑﻞ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﯽداري را ﺑﺎ ﺷﺎﻫﺪ اﯾﺠـﺎد 50ﻧﯿﺘﺮوژن ﺗﺎ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر ﺑﻪ 100-150ﻧﮑﺮد و ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻧﯿﺘﺮوژن در داﻣﻨﻪ ﮐﻮدي ﺣﺪاﮐﺜﺮ رﺳﯿﺪ. ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ و ﻣﺎده ﺧﺸـﮏ ﺳـﻄﻮح ﻧﯿﺘـﺮوژن ﺑﯿﺸـﺘﺮ از ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘـﺎر اﺧـﺘﻼف ﻣﻌﻨـﯽ داري ﺑـﺎ ﺷـﺎﻫﺪ ﻧﺪاﺷـﺘﻨﺪ ﮐـﻪ 150 ﺗﺄﯾﯿﺪي ﺑﺮ ﺑﺎزده ﻧﺰوﻟﯽ ﻧﯿﺘـﺮوژن در ﻣﻘـﺎدﯾﺮ زﯾـﺎد ﻣـﯽ ﺑﺎﺷـﺪ. ﺷـﺎﺧﺺ
ﺑﺮداﺷﺖ ﮔﻨﺪم ﺗﺤﺖ ﺗـﺄﺛﯿﺮ ﻧﯿﺘـﺮوژن ﻗـﺮار ﻧﮕﺮﻓـﺖ و در ﺗﻤـﺎم ﺳـﻄﻮح .(7 ﮐﻮدي ﺑﺎ ﺷﺎﻫﺪ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﯽداري ﻧﺪاﺷﺖ )ﺷﮑﻞ در ﻣﻮرد ذرت ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ و ﻣـﺎده ﺧﺸـﮏ واﮐـﻨﺶ ﯾﮑﺴـﺎﻧﯽ ﺑـﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﻄﻮخ ﻧﯿﺘﺮوژن ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ. ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﺎده ﺧﺸـﮏ در ﺑـﺎ اﻓـﺰاﯾﺶ 50-100 ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻨﯽداري ﺑﻬﺒـﻮد ﯾﺎﻓـﺖ و در داﻣﻨـﻪ ﮐـﻮدي ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ اﺧﺘﻼف را ﺑﺎ ﺷﺎﻫﺪ داﺷﺖ و اﯾﻦ ﺑﺮﺗﺮي ﺗـﺎ (. اﮔﺮﭼﻪ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣـﺎده 8 ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﺳﻄﻮح ﮐﻮدي ﻧﯿﺰ ﻣﺸﻬﻮد ﺑﻮد )ﺷﮑﻞ ﮐﯿﻠــﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘــﺎر 150و ﺑﯿﺸــﺘﺮ از 100-150ﺧﺸــﮏ در ﻣﻘــﺎدﯾﺮ ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﺎ ﺷﺎﻫﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻮد وﻟﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦﮐﻪ اﻧﺪازه اﺛﺮ ﻣﻮزون - ( ﻣﯽﺗـﻮان ﻧﺘﯿﺠـﻪ 8 در اﯾﻦ دو داﻣﻨﻪ ﮐﻮدي ﯾﮑﺴﺎن ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ )ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮي ﮐﺮد ﮐﻪ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﺎده ﺧﺸﮏ ﺑﯿﻦ اﯾﻦ دو داﻣﻨﻪ اﺧـﺘﻼف ﻣﻌﻨـﯽ داري ﻧﺪارﻧﺪ، ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ ﮐﻪ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻣﺎده ﺧﺸﮏ در ﻣﻘـﺎدﯾﺮ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺘﺮوژن در ﻫﮑﺘﺎر ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽﺷﻮد. 100-150ﺑﯿﻦ ﮐﯿﻠـﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘـﺎر 50-100ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ ذرت در داﻣﻨﻪ ﮐـﻮدي ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺑﻮد و ﺳﺎﯾﺮ ﺳﻄﻮح ﮐﻮدي ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪﺷـﺎﻫﺪ ﺑـﻪ ﻃﻮر ﺟﺪي ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺪاﻧـﺪ. ﻣﺸـﺎﺑﻪ ﮔﻨـﺪم ﺷـﺎﺧﺺ ﺑﺮداﺷـﺖ ذرت ﻧﯿـﺰ در ﻫﯿﭽﯿﮏ از ﺳﻄﻮح ﻧﯿﺘﺮوژن اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﯽداري ﺑﺎ ﺷﺎﻫﺪ ﻧﺪاﺷﺖ )ﺷﮑﻞ 8.( واﮐﻨﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﺎده ﺧﺸﮏ و داﻧـﻪ ﺑـﺮﻧﺞ ﺑـﻪ اﻓـﺰاﯾﺶ ﻧﯿﺘـﺮوژن 25 ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻮد ﺑﻪﻃﻮريﮐﻪ اﯾﻦ دو ﻋﻤﻠﮑﺮد در ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻧﯿﺘﺮوژن ﮐﻤﺘـﺮ از وﻟﯽ ﺑـﺎ در ﺳـﻄﻮح ﮐـﻮدي ، ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر ﺗﻔﺎوﺗﯽ ﺑﺎ ﺷﺎﻫﺪ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ (. ﺑـﻪ ﻋـﻼوه ﻣﻘـﺪار 9 ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺗﻔﺎوت آنﻫﺎ ﺑﺎ ﺷﺎﻫﺪ ﻣﻌﻨﯽدار ﺑـﻮد )ﺷـﮑﻞ اﻧﺪازه اﺛﺮ ﻣﻮزون ﺷﺪه ﺗﺠﻤﻌﯽ در ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﺳﻄﺢ ﮐﻮدي ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﻗﺎﺑـﻞ ( ﺑﺮ اﯾـﻦ اﺳـﺎس ﻣـﯽ ﺗـﻮان 9ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﺳﺎﯾﺮ ﺳﻄﻮح ﺑﻮد )ﺷﮑﻞ ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮي ﮐﺮد ﮐﻪ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﺎده ﺧﺸﮏ و داﻧﻪ ﺑﺮﻧﺞ در داﻣﻨﻪ ﻧﯿﺘﺮوژن -ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر( ﺑﻪ10-90 ﺑﻪﮐﺎر رﻓﺘﻪ در آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺗﺤﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ) ﻃﻮر ﻣﻌﻨﯽداري ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺎﻫﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. در ﺑﺮﻧﺞ ﻧﯿﺰ ﺗﻔﺎوت ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮداﺷﺖ ﺑﯿﻦ ﺷﺎﻫﺪ و ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي ﮐﻮدي اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨـﯽ داري ﺑـﺎ .(9ﺻﻔﺮ ﻧﺪاﺷﺖ )ﺷﮑﻞ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻧﯿﺘﺮوژن ﮐﻮدي ﺑـﺮ ﻋﻤﻠﮑـﺮد ، ﺑﻪﻃﻮر ﮐﻠﯽ داﻧﻪ و ﻣﺎده ﺧﺸﮏ ﻣﻌﻨﯽدار و ﺑﺮ ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮداﺷـﺖ ﻧـﺎﭼﯿﺰ اﺳـﺖ. ﻋـﺪم
ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﺮ ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮداﺷﺖ ﮐﻪ در اﻏﻠﺐ آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺗﺤﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﯿﺰ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺎ ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺳـﺎﯾﺮ ﻣﺤﻘﻘـﯿﻦ در اﻧﻄﺒـﺎق اﺳـﺖ. ( ﺑﯿﺎن داﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺷـﺎﺧﺺ Peng, 2000ﭘﻨﮓ و ﻫﻤﮑﺎران )،ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﺑﺮداﺷﺖ ﺑﺮﻧﺞ ﺑﯿﺶ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ در ﮐﻨﺘﺮل ﻋﻮاﻣﻞ وراﺛﺘﯽ ﺑـﻮده و ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ژﻧﺘﯿﮑﯽ اﯾﻦ ﺻﻔﺖ ﺑﻪ اﺷـﺒﺎع رﺳـﯿﺪه اﺳـﺖ. ﯾـﻮآ و ﻫﻤﮑـﺎران ( ﻧﯿﺰ ﮔﺰارش ﮐﺮدﻧﺪ ﮐـﻪ ﺗـﺄﺛﯿﺮ روش ﻫـﺎي ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑـﺮ Yua, 2012) اﻓﺰاﯾﺶ ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮداﺷﺖ ﺑﺮﻧﺞ اﻧﺪك ﺑﻮده و اﯾـﻦ ﺻـﻔﺖ ﻓﯿﺰﯾﻮﻟﻮژﯾـﮏ ﺗﺤﺖ ﮐﻨﺘﺮل ژﻧﺘﯿﮑﯽ اﺳﺖ. ﮐﻨﺘﺮل ژﻧﺘﯿﮑﯽ ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮداﺷـﺖ در ﮔﻨـﺪم Kiniry ( و ذرت )Austin et al., 1998) ( ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﺗﺄﯾﯿـﺪ et al., 2004 رﺳﯿﺪه اﺳﺖ. ﻓﺮاﺗﺤﻠﯿﻞ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺮ روي ﻫﺮ ﻣﺤﺼﻮل ﮐﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ آن در ﺷـﮑﻞ اراﺋﻪ ﺷﺪه ﭘﺮاﮐﻨـﺪﮔﯽ ﻣﻮﺟـﻮد در آزﻣﺎﯾﺸـﺎت ﻣﺴـﺘﻘﻞ را 9و 8 ،7ﻫﺎي ﺑﺮﻃﺮف ﮐﺮده و ﻣﻌﯿﺎر واﺣﺪي را ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﺳﺎزد.
ﻣﺜﺎلﻫﺎﯾﯽ از اﯾﻦ ﺗﻨـﻮع را ﻣـﯽ ﺗـﻮان در ﭘـﮋوﻫﺶ ﻫـﺎي ﺣﺴـﯿﻨﯽ و (، ﺷﻬﺴــﻮاري و ﻫﻤﮑــﺎران Hosseini et al., 2008ﻫﻤﮑــﺎران ) ،(Emam et al., 2005(، اﻣـﺎم و ﻫﻤﮑـﺎران ) Shahsavari, 2005) Miran Zadeh et al., ﻣﯿـﺮان زاده و ﻫﻤﮑـﺎران ) (، ﻧـﺎرﮐﯽ و 2005 ( ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﺮد ﮐﻪ ﺣـﺪاﮐﺜﺮ ﻋﻤﻠﮑـﺮد Naraki et al., 2009ﻫﻤﮑﺎران ) 160و 75 ،80 ،50 ،100 ،180داﻧــﻪ ﮔﻨــﺪم را ﺑــﻪ ﺗﺮﺗﯿــﺐ در ﻣﻘــﺎدﯾﺮ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر ﮐﻮد اوره ﮔﺰارش ﮐﺮدﻧـﺪ. ﭼﻨـﯿﻦ وﺿـﻌﯿﺘﯽ در ﻣـﻮرد Mjidian & Ghadiri, ذرت ﻧﯿﺰ ﻣﺸﻬﻮد اﺳﺖ. ﻣﺠﯿﺪﯾﺎن و ﻏـﺪﯾﺮي ) ﮐﯿﻠـﻮﮔﺮم در 600 ( ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻧﯿﺘـﺮوژن در داﻣﻨـﻪ ﺻـﻔﺮ ﺗـﺎ 2010 ﮐﯿﻠـﻮﮔﺮم اوره 400ﻫﮑﺘﺎر اوره ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﮐﻪ ﻋﻤﻠﮑﺮد ذرت ﺑﺎ ﻣﺼﺮف ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺘﺮوژن( ﺑﻪ ﺣﺪاﮐﺜﺮ رﺳﯿﺪ و در ﺳـﻄﻮح ﺑـﺎﻻﺗﺮ 180در ﻫﮑﺘﺎر ) ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺖ ﺑﻪﻋﻼوه ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮداﺷﺖ ذرت ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺳﻄﻮح ﮐﻮدي
Shafea et al., 201 ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺖ. از ﺳﻮي دﯾﮕﺮ ﺷﺎﻓﻊ و ﻫﻤﮑﺎران ) 1 ( ﮐﯿﻠـﻮﮔﺮم 260ﮔﺰارش ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ ذرت ﺑﺎ ﻣﺼـﺮف ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺘﺮوژن( ﺣﺎﺻﻞ ﺷـﺪ و اﻓـﺰاﯾﺶ ﻣﯿـﺰان 120در ﻫﮑﺘﺎر اوره ) ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺘﺮوژن( ﻋﻤﻠﮑـﺮد داﻧـﻪ 180ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر )400ﮐﻮد ﺑﻪ را ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻨﯽداري ﮐﺎﻫﺶ داد. اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺗﻨﻮع ﻋـﻼوه ﺑـﺮ ﺑﺮﺧـﯽ ﺟﻨﺒـﻪ ﻫـﺎي آﻣﺎري از ﺟﻤﻠﻪ ﺿﺮﯾﺐ ﺗﻐﯿﯿﺮات و ﺗﻌﺪاد ﺗﮑﺮار در آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺑـﻪ ﺷـﺮاﯾﻂ اﻗﻠﯿﻤﯽ، ﻧﻮع ﺧﺎك و ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ دﯾﮕﺮي ﻧﯿﺰ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻣﯿﺰان ﻧﯿﺘﺮوژن ﻣﻌﺪﻧﯽ ﺧﺎك از ﺟﻤﻠﻪ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار ﺑﺮ ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﺎﯾﺸﺎت Dobermann & Cassman, )ﮐـﻮدي اﺳــﺖ. دوﺑــﺮﻣﻦ و ﮐﺎﺳــﻤﻦ ( ﺑﯿﺎن داﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﻣﯿﺰان ﻧﯿﺘـﺮوژن ﻣﻌـﺪﻧﯽ ﺧـﺎك )ﻧﯿﺘـﺮوژن 2004 ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده( و ﻣﻘﺪار ﻧﯿﺘﺮوژن ﮐﻮدي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﮔﯿﺎﻫﺎن زراﻋـﯽ ﻧـﻮﻋﯽ
راﺑﻄﻪ ﺧﻄﯽ ﻣﻌﮑﻮس وﺟﻮد دارد. ﺷﯿﺐ اﯾﻦ ﺧﻂ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ زراﻋﯽ ﺑﺴﺘﮕﯽ داﺷﺘﻪ و در ﻣﻮرد ﮔﻨﺪم ﺣﺪود ﯾﮏﻣﯽﺑﺎﺷـﺪ ﯾﻌﻨـﯽ ﺑـﻪ ازاي ﻫـﺮ وا ﺣـﺪ ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘـﺮي ﺑـﻪ ﻫﻤـﺎن 0-100ﻧﯿﺘﺮوژن ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺧﺎك در ﻋﻤﻖ ﻣﯿﺰان از ﻧﯿﺎز ﮐﻮدي ﮔﯿﺎه ﮐﺎﺳﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد. اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ
ﮐﻪ در ﺧﺎكﻫﺎي ﺑﺎ ﺑﺎﻓﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺎز ﮐﻮدي ﮔﻨـﺪم زﻣـﺎﻧﯽ ﮐـﻪ ﮐﯿﻠـﻮﮔﺮم ﻧﯿﺘـﺮوژن در 145ﻧﯿﺘﺮوژن ﻣﻌﺪﻧﯽ ﺧﺎك ﺻﻔﺮ ﺑﺎﺷـﺪ، ﻣﻌـﺎدل ﻫﮑﺘﺎر اﺳﺖ.
در آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺗﺤﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﻄﺢ ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي ﺑﻪﮐﺎر رﻓﺘﻪ روي ﺑـﺮﻧﺞ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺘﺮوژن در ﻫﮑﺘﺎر ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻧﺒﻮد. اﻟﺒﺘﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑـﻮدن ﻣﻘـﺪ ار 90از ﻧﯿﺘﺮوژن در آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺗﺎ ﺣﺪودي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﯿﻪ اﺳﺖ زﯾﺮا ﺷـﻮاﻫﺪ ﻧﺸـﺎن داده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑـﺮﻧﺞ در ﻣﻘﺎﯾﺴـﻪ ﺑـﺎ ﮔﻨـﺪم و ذرت ﻗﺎﺑﻠﯿـﺖ ﺑﯿﺸـﺘﺮي در اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﯿﺘﺮوژن ﻣﻌﺪﻧﯽ ﺧـﺎك داﺷـﺘﻪ و در ﻧﺘﯿﺠـﻪ ﻧﯿـﺎز ﮐـﻮدي آن
Sing ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﻏﻼت ﮐﻤﺘﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ) ،(. از ﺳﻮي دﯾﮕـﺮ h, 2005 ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺣﺎﮐﯽ از آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ و ﻣﺎده ﺧﺸﮏ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر اﻓﺰاﯾﺶ و از 150ﺑﺮﻧﺞ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﺼﺮف ﻧﯿﺘﺮوژن ﺗﺎ Yua et ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر ﺗﻘﺮﯾﺒﺎًﺛﺎﺑﺖ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ ) 270آن ﭘﺲ ﺗﺎ ﺣﺪود (. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐـﻪ ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﻓﺮاﺗﺤﻠﯿـﻞ ﺻـﺮﻓﺎً در داﻣﻨﻪ ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي ﮐﻮدي ﺑﻪﮐﺎر رﻓﺘﻪ در آزﻣﺎﯾﺸـﺎت ﺗﺤـﺖ ﺑﺮرﺳـﯽ ﻗﺎﺑـﻞ اﺳﺘﻨﺎد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﺗﻨﻮع در ﮐﺎرآﯾﯽ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﯿﻦ آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺗﺤﺖ ﺑﺮرﺳﯽ از ﺟﻤﻠﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻬﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻔﺎوت در ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﯽﺷـﻮد. ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﮐﻠﯽ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﮐـﺎرآﯾﯽ ﻣﺼـﺮف ﯾـﺎ ﺑﻬـﺮه وري ﻧﯿﺘـﺮوژن در آزﻣﺎﯾﺸـﺎت 5 ﺗـﺎ 30ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺷﺪه ﭘﺎﯾﯿﻦ و ﺑﯿﻦ ﮐﯿﻠـﻮﮔﺮم داﻧـﻪ ﺑـﻪ ازاي ﮐﯿﻠـﻮﮔﺮم 0 ﮐﯿﻠـﻮﮔﺮم داﻧـﻪ 60ﻧﯿﺘﺮوژن ﻣﺼﺮف ﺷﺪه ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺑﻮد اﻟﺒﺘﻪ در ﻣﻮاردي ﺑﻪ ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺘﺮوژن ﻣﺼﺮﻓﯽ ﻧﯿﺰ ﻣﯽرﺳﯿﺪ )دادهﻫﺎ ﻧﺸـﺎن داده ﻧﺸﺪه اﺳﺖ(. ﮐﺎرآﯾﯽ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﻣﺼﺮف ﻧﯿﺘﺮوژن ﮐﻪ ﻋﻤﺪﺗﺎً ﻧﺎﺷﯽ از ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﻮدن ﮐﺎرآﯾﯽ ﺟﺬب آن اﺳﺖ ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺼﺮف زﯾﺎد اﯾﻦ ﻧﻬﺎده در .(Cassman et al., 2002 ﺳﻄﺢ ﺟﻬـﺎن و ﺑـﻪ وﯾـﮋه آﺳـﯿﺎ ﻣـﯽ ﺑﺎﺷـﺪ ) 224ﻣـﯿﻼدي 1965ﮐﺎرآﯾﯽ ﻣﺼﺮف ﻧﯿﺘﺮوژن در ﻏـﻼت ﮐـﻪ در ﺳـﺎل ﺑﻪ 1985ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم داﻧﻪ ﺑﻪ ازاي ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺘﺮوژن ﻣﺼﺮﻓﯽ ﺑﻮده در ﺳﺎل ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم داﻧﻪ ﺑـﻪ ازاي ﮐﯿﻠـﻮﮔﺮم ﻧﯿﺘـﺮوژن 44ﺑﻪ 2000و در ﺳﺎل 52 (. اﯾـﻦ روﻧـﺪ در ﻗـﺮن Good et al., 2004ﮐﻮدي ﺗﻘﻠﯿﻞ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳـﺖ ) ﺣﺎﺿﺮ ﻧﯿﺰ اداﻣﻪ داﺷﺘﻪ و ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﮐﺎرآﯾﯽ ﻣﺼﺮف ﻧﯿﺘﺮوژن در ﮐﺸﻮرﻫﺎي .(FAO, 2010 درﺻﺪ ﮐﺎﻫﺶ ﻣـﯽ ﯾﺎﺑـﺪ ) 2ﺗﺎ 1در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺑﻪﻋﻼوه ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﺑﻬﺮهوري ﻧﯿﺘﺮوژن در ﺷﺮاﯾﻂ آزﻣﺎﯾﺸـﯽ ﺑـﻪ ( و در ﻧﺘﯿﺠـﻪ Cassman et al., 2002 ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻣـ ﺰارع اﺳـﺖ ) ﮐﺸﺎورزان ﮐﻮد ﺑﯿﺸﺘﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﺗﻮﺻﯿﻪ ﺷﺪه ﻣﺼﺮف ﻣـﯽ ﮐﻨﻨـﺪ ﮐﻪ ﺑﻪﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﺸﮑﻼت ﺟﺪي را ﺑﺮاي ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ وﺳﻼﻣﺘﯽ اﻧﺴﺎن ﺑﻪوﺟﻮد ﺧﻮاﻫﺪ آورد.
ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮي ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﺼﺮف ﮐﻮدﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ در ﻣﻘﯿـﺎس
Zhang,) ﻣﻠﯽ و ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﺑﯿﺶ از ﻫﺮ ﻋﺎﻣﻠﯽ ﺗﺎﺑﻊ ﺟﻤﻌﯿـﺖ ﻣـﯽ ﺑﺎﺷـﺪ (و ﮐﺸﻮر ﻣﺎ ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ﯾﮏدرﺻﺪ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺟﻬﺎن ﺳﺎﻻﻧﻪ در ﺣﺪود 2007 دودرﺻﺪ ﮐﻮدﻫﺎي ﻧﯿﺘﺮوژﻧﻪ ﺟﻬﺎن را در ﺑﺨﺶ ﮐﺸﺎورزي ﻣﺼﺮف ﻣـﯽ ﮐﻨﺪ در ﺣﺎﻟﯽﮐﻪ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻏﻼت ﮐﺸﻮر اﻧﺪﮐﯽ ﮐﻤﺘﺮ از ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺟﻬﺎﻧﯽ اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ ﻣﻘﺪار ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ از اﯾـﻦ ﮐـﻮد اﺗﻼف ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. ﯾﺎﻓﺘـﻪ ﻫـﺎي اﯾـﻦ ﭘـﮋوﻫﺶ ﻧﺸـﺎن داد ﮐـﻪ ﻋﻠـﯽ رﻏـﻢ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻓﺮاوان در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻏﻼت در ﮐﺸـﻮر، ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺘﻨﻮع ﺑﻮده و از ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ زﯾـﺎدي ﺑﺮﺧـﻮردار اﺳـﺖ. اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐـﻪ ﻋﻠـﯽ رﻏـﻢ ﺳـﺎﺑﻘﻪ ﻃـﻮﻻﻧﯽ در ﺑـﻪ ﮐﺎرﮔﯿﺮي اﯾﻦ ﻧﻬﺎده ﻣﻬﻢ در ﺑﺨﺶ ﮐﺸﺎورزي، ﮐـﺎرﺑﺮد ﺑﻬﯿﻨـﻪ آن ﻫﻨـﻮز ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺒﺎﺷﺪ. ﻓﺮاﺗﺤﻠﯿﻞ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﯾـﮏ روش ﻗﺪرﺗﻤﻨـﺪ آﻣـﺎري اﺑـﺰار ﻣﻨﺎﺳﺐ و دﻗﯿﻘﯽ را ﺑﺮاي ﺗﻠﻔﯿﻖ ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤـﻮد و داﻣﻨﻪﻫﺎي ﻣﺸﺨﺼﯽ را ﺑﺮاي ﻧﯿﺎز ﻧﯿﺘﺮوژﻧﯽ ﻏﻼت اﺻـﻠﯽ ﮐﺸـﻮر ﻣﻌـﯿﻦ ﺳﺎﺧﺖ. در اﯾـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻣﻘﺎﯾﺴـﺎت آﻣـﺎري ﺑـﯿﻦ ﺳـﻄﻮح ﮐـﻮدي ﺗﻨﻬـﺎ ﺑﺮاﺳﺎس ﻋﻤﻠﮑﺮد اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ در ﺣـﺎﻟﯽ ﮐـﻪ اﺑﻌـﺎد اﮐﻮﻟـﻮژﯾﮑﯽ ﮐـﺎرﺑﺮد ﻧﯿﺘﺮوژن ﻧﯿﺰ ﭘﺮ اﻫﻤﯿﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ. ﭘﮋوﻫﺶﻫـﺎي ﺑﯿﺸـﺘﺮ ﺑـﺮاي ﻣﻘﺎﯾﺴـﻪ اﻧﻮاع ﮐﺎرآﯾﯽ، ﺳﻼﻣﺖ ﺧـﺎك و ﺟﻨﺒـﻪ ﻫـﺎي زﯾﺴـﺖ ﻣﺤﯿﻄـﯽ ﻣﺼـﺮف ﻧﯿﺘﺮوژن و ﺳﺎﯾﺮ ﮐﻮدﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻓﺮا ﺗﺤﻠﯿـﻞ، اﻣﮑﺎﻧـﺎت وﺳﯿﻊﺗﺮي را ﺟﻬﺖ ﻃﺮاﺣﯽ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﭘﺎﯾﺪار ﺑﻮم ﻧﻈﺎمﻫـﺎي ﮐﺸـﺎورزي ﮐﺸﻮر ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﺳﺎزد.

منبع : نشریه بوم شناسی

کود مناسب رشد و عناصر ریز مغذی ( میکرو )
مشخصات کود های میکرو
یکی از صدها خدمات مجموعه ی بزرگ پارادایس تهیه و بسته بندی بهترین نوع کودهای میکرو می باشد ، که تهیه نمودن آن برای شما دوستان عزیز به علت سنگین بودن وزن بسته های آن (25 کیلوگرم ) هزینه بر و گاهی اوقات غیرممکن است .
میکرو المنت ها یا عناصر یا عناصر کم مصرف ( ریز مغذی ها ) مانند :
آهن ، روی ، منگنز ، مس ، بور ، مولیبدن و کلر گیاهان مختلف برحسب نیاز و با توجه به نتایج آزمایشات خاک و برگ به کود های فوق نیازمند خواهند بود . ادامه مطالب کلیک کنید .
جایگاه میکروالمنت در تولیدات کشاورزی :
با وجود این که گیاهان به شکل واضحی به کود های ماکروالمنت ها نیازمندند ، اما کودهای میکروالمنت یا ریز مغذی ها علی رغم نیاز کم گیاهان جایگاه ویژه ای در تولیدات کشاورزی دارند لذا از آنها به عناصر خرد با تاثیرات مکان یاد میشود.

کود مناسب رشد و عناصر درشت مغذی ( ماکرو) 
مشخصات کود های ماکرو
در این قسمت از بانک اطلاعاتی مجموعه ی پارادایس نظر شما را به توضیحاتی هر چند مختصر توسط متخصصان این مجموعه در رشته ی کشاورزی و کود شناسی در رابطه با کود های ماکرو بستته بندی شده توسط این مجموعه جلب می نماییم .
معرفی عناصر کود ماکرو :
کودهای ماکرو موضوع بحث ما را تشکیل می دهند این کودها از مجموع سه عنصر : ازت ، فسفر و پتاسیم به نسبت های مختلف و متناسب با زمانبندی رشد و باروری گیاه تشکیل میشود .

حال برای درک هرچه بیشتر تاثیر این کودها نظر شما را به تاثیر هر یک از این عناصر به تنهایی بر روی گیاهان و درختان جلب می نماییم : جهت مطالعه ادامه مطالب کلیک کنید .

کود مناسب تقویت محصول و گلدهی ( پتاس بالا )

تغذیه گیاهان شامل چندین مرحله می باشد، مرحله رویشی ، نمو و گلدهی، گیاهان برای رشد به ازت برای ریشه دهی و شروع سوخت و ساز و پتاسیم مسئول خیلی از وقایع فیزیولوژیک گیاه می باشد. گیاهی که وارد فاز گلدهی نمی شود، به خاطر رشد رویشی ناشی از مصرف کود ازته یا ضعف عمومی گیاه می باشد. فاز رویشی ناشی از استفاده از ازت باعث آبدار شدن بافت گیاه شده و نسبت C/N را کمتر یا به زبان ساده پوست به گوشت را بیشتر میکند، و همین عامل باعث می شود گیاه شما بزرگ و قوی شده ولی به شما گل نمی دهد ! با دادن کودهای گلدهی میزان گوشت را بیشتر کرده و از شیره گیاهی کاسته می شود. همین امر موجب افزایش گلدهی در همه گیاهان می شود. برای افزایش کیفیت گلها باید هنگام اتمام عمر گل ، غنچه های خشک شده رو از ته بچینید ، تا انرژی گل روی تولید بذر متمرکز نشود ! همینطور برای افزایش کیفیت گلدهی باید از مکمل های غذایی استفاده نمود ، از آنجایی که جذب مواد غذایی و کودهای شیمیایی تابع اسیدیته ی خاک می باشد و درصورت بالاتر رفتن اسیدیته خاک از 7 ، برخی از مواد غذایی قابلیت جذب خود را از دست می دهند  جهت کسب اطلاعات بیشتر و طرح سوال کلیک کنید .

جهت خرید انواع محصولات کشاورزی اعم از کود ، سم و اقلام کلیک کنید .

جهت بازدید از ویدئو های آموزش کشاورزی رایگان کلیک کنید .