اثر مقدار کود نیتروژن و تراکم کاشت بر رشد و عملکرد اسانس گیاه زوفا را شرح دهید .

Question

حسین برخورداری · Answer

اثر مقدار کود نیتروژن و تراکم کاشت بر رشد و عملکرد اسانس گیاه زوفا را شرح دهید .

هدف از انجام این تحقیق بررسی تاثیر سطوح کود نیتروژن و تراکم بوته بر رشد و عملکرد اسانس زوفا بود. این تحقیق به صورت کرت هاي خرد شده درقالب طرح بلوك هاي کامل تصادفی و با 4 تکرار اجرا شد. تیمارهاي آزمایش شامل نیتروژن در 4 سطح صفر ، 75،150 و 225 کیلوگرم در هکتار و تراکم کشت در 3 سطح 10، 8 ،6 بوته در متر مربع بودند. نتایج نشان داد بالاترین عملکرد ماده خشک و اندام دارویی در تراکم 10 بوته در متر مربع به دست آمد. میزان مصرف 225 کیلوگرم در هکتار نیترو ژن و عدم مصرف نیتروژن در مرحله حداکثر گلدهی به ترتیب موجب تولید بیشترین و کمترین تعداد برگ در ساقه اصلی بوته شدند. همچنین بالاترین عملکرد اندام دارویی با مصرف 225 کیلوگرم نیتروژن در هکتار توصیه می گردد. تراکم 10 بوته در متر مربع و میزان 75 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بهترین تیمار می باشد مقدمه گیاهی است داروئی و چند ساله متعلق به تیره نعنا ع که زوفا با نام Hyssopus officinalis علمی بخش هاي قابل استفاده آن سرشاخه هاي گلدار، برگ وبذر می باشد. ازدم کرده پیکره رویشی این گیاه به عنوان یک داروي شفا بخش براي درمان بیماري هاي دستگاه تنفس فوقانی مانند سرفه ، سیاه سرفه، برونشیت وآسم مورد استفاده قرار می گیرد. اسانس زوفا خاصیت ضد باکتریایی وضد قارچی داشته و در صنایع غذایی، آرایشی و بهداشتی کاربرد فراوان دارد. منشاء این گیاه آسیاي صغیر گزارش شده و از دریاي خزر تا دریاي سیاه و همچنین در مناطق شنی مدیترانه می روید. این گیاه داراي ریشه مستقیم با انشعاب هاي فراوان می باشد، ساقه در این گیاه چهار گوش و مستقیم و ارتفاع آن بین 50 الی 70 سانتی متر است. برگهاي زوفا به طول ال2 ی 4 سانتی متر و به عرض 5/ ال0 ی 1س انتی متر که در طول ساقه به صورت متقابل به شکل صلیب قرار می گیرند. هر دو طرف پهنک پوشیده از حفره هاي محتوي اسانس است. گل هاي زوفا در رنگ سفید ، صورتی ،آب ی و مخلوط که در قسمت فوقانی ساقه هایی به طول 40 الی 45 سانتی متر به صورت چرخه هایی مجتمع که هر چرخه مرکب از هفت الی نه گل می باشد تشکیل می شوند. میوه زوفا فندقه چهار قسمتی و رنگ آن سیاه یا قهوه اي تیره است. رشد اولیه در گیاه زوفا کند بوده و در سال اول رویش، گل ها در اواخر خرداد و اوایل تیر ماه ظاهر می شوند. اثر قابل توجه نیتروژن در افزایش محصولات ازیک طرف و کاهش میزان آن درخاك از طرف دیگر سبب شده است که محققان به طور فزاینده اي به مطالعه اثرات کودهاي نیتروژنی روي آورده وآن ها جهت افزایش تولید استفاده نمایند. ازسوي دیگر نیتروژن به عنوان محرك رشد رویشی مدت اهسا ت که توسط پژوهشگران مطرح شده است. در داخل کشور تحقیقات متعددي در رابطه با گیاهان دارویی صورت گرفته است. نتایج تحقیقات نادري بروجردي و همکاران ( 1385 ) نشان داد بیشترین عملکرد اندام هوایی 30 به دست آمد . × زوفا در دور آبیاري 5 روزه و تاریخ کاشت 25 فروردین با آرایش کاشت 30 طغرائی( 1383 ) در بررسی اثر سطوح مختلف تراکم بوته و میزان نیتروژن بر برخی ازصفات زراعی نعناع فلفلی نتیجه گیري نمود، استفاده از 10 بوته در متر مربع به همراه کاربرد 168 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار بهترین تیمار براي تولید نعناع فلفلی بود. در بررسی دیگري که توسط راباسی و همکاران  2004 روي گیاه ریحان انجام شد، بیشترین مقدار عملکرد تر، عملکرد خشک، عملکرد برگ خشک شده، درصد مواد موثره و عملکرد مواد موثره در تراکم 20 بوته در متر مربع و در شرایط مصرف کود نیتروژن به دست آمد. عباس زاده و همکاران ( 1383 ) در بررسی تاثیر روش مصرف کود نیتروژن بر ویژگی هاي کمی و کیفی گیاه دارویی بادرنجبویه مشاهده نمودند اثرسطوح مختلف کود نیتروژن  ر عملکرد بیولوژیک، درصد اسانس، عملکرد اسانس، ارتفاع گیاه، تعداد پنجه، قطر ساقه، دور تاج پوشش بوته، طول ریشه، وزن ریشه اما اختلاف معنی دار از لحاظ طول برگ، تعداد ساقه هاي جانبی و طول میانگره ها در بین تیمارهاي مختلف مشاهده نگردید. اکبري نیا و همکاران( 1384 ) اثر کود نیتروژن و تراکم بر عملکرد بذر، اسانس و روغن گیاه گشنیز را بررسی و نشان دادند از لحاظ عملکرد بذر و عملکرد اسانس کاربرد 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و از لحاظ درصد اسانس تیمار 90 کیوگرم نیتروژن با تراکم 30 بوته در متر مربع بالاترین مقدار را دارا بودند. فاکر باهر و نجف پور( 1376 ) در بررسی اثر کود شیمیایی نیتروژن، فسفر و روي در میزان تولید دانه و رشد اندام هاي گیاه دارویی آویشن، مصرف کود نیتروژن را در ازدیاد بذر این گیاهان دارویی با اهمیت دانسته اند. بالاك و همکاران ( 1999 ) نشان دادند بالاترین شاخص هاي رشدي و عملکرد بابونه با کاربرد 120 کیلوگرم نیتروژن خالص 50 کیلوگرم فسفر خالص و 50 کیلوگرم پتاسیم خالص در هکتار به دست آمد. کاسول ( 1999 ) مقادیر بالاتر از 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار را جهت افزایش اسانس و عمکرد در نعناع فلفلیتوصیه نمود. آزمایش هاي لچامو ( 1993 ) روي بابونه نشان داده است با افزایش سطح کاربرد کود نیتروژن، ارتفاع گیاه، عملکرد ساقه، تعداد پنجه هاي گل دهنده، وزن خشک و تر علوفه، عملکرد دانه و ماده خشک گیاه، شاخه هاي فرعی گل دهنده، شاخه هاي فرعی اولیه و تعداد گل ها به طور قابل ملاحظه اي افزایش می یابد، ولی هیچ گونه تغییري در ترکیبات ماده موثره حاصل نمی شود. برهمین اساس پور و هیت 2004 بیان داشت نیتروژن به افزایش اندازه وعملکرد گل هاي بابونه کمک می کند، ولی کاربرد کود  نیتروژن در مقدار زیاد درصد کامازولن گیاه بابونه را کاهش می دهد. با توجه به اهمیت گیاه دارویی زوفا و مصرف گسترده آن درصنایع مختلف، این تحقیق با هدف بررسی اثر سطوح مختلف نیتروژن و تراکم مختلف بوته بر ارتفاع بوته، ارتفاع سرشاخه گلدار، عملکرد خشک اندام دارویی، عملکرد اسانس در شرایط اکولوژیکی منطقه قره چاي کرکان به اجرا درآمد .

مواد وروش ها

این تحقیق در سال زراعی 1389 درا ستان مرکزي، شهرستان اراك منطقه قره چاي روستاي کرکان واقع در کیلومتر 50 جاده اراك خنداب با مختصات جغرافیایی 39 درجه و 03 / دقیقه عرض شمالی و 37 درجه و 92 دقیقه طول شرقی و ارتفاع 1771 متر از سطح دریا انجام گرفت. درجه حرارت حداقل 39 درجه سانتی گراد در طول دوره آزمایش بود. / 6/ د3 رجه سانتی گراد و حداکثر درجه حرارت محل 8 225 ،150 ، تیمارهاي مورد بررسی درا ین آزمایش شامل مصرف کود نیتروژن در 4 سطح صفر، 75 1 بوته در متر مربع بود، که به کیلوگرم در هکتار از منبع کود اوره 46 % و تراکم در 3 سطح 6 و 8 و 0 50 درنظر گرفته شدند. نیتروژن در کرت هاي اصلی و ×33 ،50×25 ،50× ترتیب با آرایش کاشت تراکم کشت در کرت هاي فرعی قرار گرفت. آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوك هاي متر بود که بین هر کرت اصلی یک و نیم × کامل تصادفی در 4 تکرار انجام شد. ابعاد هرکرت فرعی 4 متر براي جلوگیري از اختلاط کودي، سهولت تردد، نمونه برداري، آبیاري، کنترل علف هاي هرز و بین هر تکرار 4 متر براي احداث مسیر تردد، آبیاري وخروج زهآب در نظر گرفته شد. کشت درت اریخ 30 فروردین 1389 با استفاده زن ا شا ء گیاهان ده برگی که در خزانه رشد یافته بودند انجام شد. بعد از کشت نشاء ها در مزرعه به سرعت آبیاري گردیدند. مصرف نیتروژن در 3 نوبت به صورت یک سوم همزمان با انتقال نشاء به مزرعه اصلی، یک سوم هنگام رشد ساقه یو ک سوم قبل از گلدهی انجام گرفت. عملیاتوجین نیز به طور منظم و به صورت مکانیکی هر 20 روز یکبار صورت پذیرفت. در طول اجراي آزمایش زمان هریک از مراحل فنولوژیک گیاه یادداشت گردید. اب شروع گلدهی مساحت هر کرت به وسیله  تقسیم و زا صفات ذیل در زمان حداکثر گلدهی ×1/ کوادرات ثابت (طناب) به ق 3 سمت مساوي 33 مصادف با بیست و پنجم مرداد ماه اندازه گیري به عمل آمد. برداشت در تاریخ 23 مرداد ماه در مرحله 2 متر مربع از هر کرت که معادل یک سوم سطح کشت هر کرت بود، / حداکثر گلدهی از مساحت 66 صورت گرفت. براي به دست آوردن ارتفاع گیاه، ارتفاع ساقه گلدار بوته و عملکرد خشک اندام داروئی، 4 بوته به طور تصادفی و با حذف اثر حاشیه از 2ردیف وسط هر کرت انتخاب و از طول گیاه، طول سرشاخه گلدار، اندازه گیري انجام گرفت. جهت محاسبه وزن خشک برگ کل بوته، وزن خشک سرشاخه گلدار بوته و وزن خشک اندام هوایی بوته نیز پس از جداسازي اجزاء هربوته، این اجزاء به تفکیک درون پاکت هاي کاغذي قرار داده شده و به مدت 48 ساعت در دماي 70 درجه سانتیگراد درون آون قرار داده شدند و سپس توزین گردید. تعداد روز تا حداکثر گلدهی نیز از زمان کاشت تا باز شدناولین سنبله در هر بوته و زمانی که حداکثر درصد بوته ها به گل رفته بودند، در هر کرت مشخص گردید. مقدار 100 گرم سر شاخههاي گلدار زوفا در مرحله حداکثر گلدهی از هرتیمار را پس از خشک کردن در مجاورت جریان هواي آزاد و سایه انتخاب نموده و پس از خرد کردن نمونهها با استفاده از روش تقطیر با آب و توسط دستگاه کلونجر اقدام به استخراج اسانس گیاه گردید. مدت زمان استخراج اسانس براي تمامی نمونهها به طور یکسان 2 ساعت بود. پس از پایان تقطیر، اسانس را در شیشه هاي دودي جمع آوري نموده و جهت رطوبت گیري از آن از پودر سولفات سدیم استفاده شد. پس ازآن اسانس که هرنب گ زرد شفاف بود به دقت وزن شد و راندمان اسانس نسبت به وزن گیاه خشک محاسبه شد. سپس از طریق ضرب کردن درصدهاي به دست آمده در مقدار عملکرد اقتصادي درهر هکتار، میزان  اسانس تولید شده در هر هکتار به دست آمد. مقایسه میانگین ها براساس آزمون دانکن در سطح 5 انجام شد .

نتایج و بحث

نتایج به دست آمده نشان داد اثر میزان سطوح مختلف نیتروژن بر ارتفاع ساقه گلدار معنی دار و اثر تراکم بوته واثر متقابل آنها بر ارتفاع ساقه گلدار معنی دار نبود (جدول 1). مقایسه میانگین ها نشان داد (جدول 2 ) میزان کاربرد 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن موجب ایجاد بیشترین طول ساقه گلدار با سانتیمتر کمترین طول ساقه گلدار / سانتی متر گردید و عدم کاربرد نیتروژن با میانگین 47 / میانگین 31 را سبب شد که ازنظر آماري تفاوت معنی داري با میزان 225 کیلوگرم در هکتار نیتروژن نشان نداد . تعداد برگ در بوته از جمله شاخص هاي مهم میزان توسعه و وضعیت رشدي در گیاه است. افزایش یا کاهش تعداد برگ به طور مستقیم بر میزان فتوسنتز تاثیر می گذارد. اثر نیتروژن بر تعداد برگ در ساقه اصلی در مرحله حداکثر گلدهی در سطح یک درصد معنی داري شد . میزان مصرف 225 کیلوگرم در 330 /و 2084 عدد برگ در / هکتار نیتروژن و عدم مصرف نیتروژن در مرحله حداکثر گلدهی با میانگین 8 ساقه اصلی به ترتیب بیشترین و کمترین تعداد برگ در ساقه اصلی بوته را داشتند. اما تراکم بوته و اثر متقابل فاقد اثر معنی دار بر این صفت بود. نتایج تحقیق حاضر نشان داد تراکم بوته و میزان نیتروژن مصرفی وزن خشک سرشاخه گلدار بوته را تحت تاثیر معنی دار قرار داد (جدول 1 ) .مقایسه میانگین ها (جدول 2 ) مشخص نمود مصرف 225 31 گرم در متر مربع بیشترین وزن خشک سرشاخه گلدار بوته / کیلوگرم در هکتار نیتروژن با میانگین 37 18 گرم در متر مربع وزن خشک / تارولی د نمود و مصرف 75 کیلوگرم در هکتار نیتروژن با میانگین 17 سرشاخه گلدار در گروه بعدي قرارگرفت، که اختلاف معنی داري با مصرف 150 کیلوگرم در هکتار 13 گرم در متر مربع کمترین وزن خشک / نیتروژن نشان نداد. همچنین عدم مصرف نیتروژن با میانگین 13 سرشاخه گلدار بوته را به خود اختصاص داد . 26 گرم در متر مربع / مقایسه میانگین ها (جدول  ) نشان داد تراکم 10 بوته در متر مربع با میانگین 10 14/ بیشترین وزن خشک سر شاخه گلدار بوته را تولید نمود و تراکم 6 بوته در متر مربع با میانگین 32 گرم در متر مربع وزن خشک سرشاخه گلدار بوته کمترین میزان تولید را به خود اختصاص داد. نتایج حاصل از این تحقیق با نتایج جمشیدي ( 1387 ) مبنی بر این که در تراکم هاي بالا، اگر چه تعداد ساقه هاي فرعی بوته ها کاهش می یابد، اما به دلیل بیشتر بودن تعداد بوته در واحد سطح عملکرد گل بالاتر می رود، منطبق است. پا پ و همکاران ( 2007 ) نیز نشان دادند، در گیاه همیشه بهار مصرف نیتروژن موجب افزایش عملکرد گل خشک گردید نتایج بهدست آمده از ارزیابی صفات تجزیه واریانس(جدول 1) نشان داد تراکم بوته در سطح 1% وزن خشک برگ کل بوته را تحت تاثیر معنی دار قرار داد، اما میزان نیتروژن و اثر متقابل آنها این صفت را تحت تاثیر قرار نداد  . مقایسه میانگین ها (جدول 2) نشان داد تراکم 10 بوته در متر مربع با 90 گرم در متر مربع / 139 گرم در متر مربع بیشترین و تراکم ب 6و ته در متر مربع با میانگین 08 / میانگین 1 کمترین وزن خشک برگ در بوته را داشتند جدول 2 وزن خشک کل اندام هوایی به عنوان یکی از نشانگرهاي مهم وضعیت رشدي گیاه، مد نظر بود. افزایش وزن خشک بوته نشان دهنده موفقیت بیشتر گیاه در فتوسنتز به دلیل فراهم بودن شرایط رشدي مناسب تر بود. اثر تراکم بوته بر وزن خشک کل اندام هوایی (عملکرد بیوماس) درسطح 1% معنی دار بود(جدول 1) ولی میزان نیتروژن و اثر متقابل آنها تاثیرمعنی داري بر وزن خشک اندام هوایی نداشت. بر اساس مقایسه میانگین ها (جدول 2)، بالاترین عملکرد وزن خشک اندام هوایی (عملکرد بیوماس) مربوط به تراکم 10 276 گرم در متر مربع بیشترین و تراکم ب 6وت ه در متر مربع با / بوته در متر مربع با میانگین تولید 69 184 گرم در متر مربع کمترین وزن خشک کل اندام هوایی (بیوماس) را سبب شد. در / میانگین تولید 97 تراکم هاي 6 و ب 8و ته در متر مربع بوته ها از رشد و توسعه کمتري نسبت به تراکم 10 بوته در متر مربع برخوردار بودند به طوري حداکثر عملکرد بیوماس تک گیاه از تراکم 10 بوته در متر مربع حاصل گردید . نتایج تحقیق حاضر(جدول 1) نشان داد تراکم بوته و میزان کاربرد نیتروژن در سطح 1% عملکرد اندام دارویی زوفا را تحت تاثیر معنی دار قرار داد. مقایسه میانگین ها (جدول 2) نشان داد مصرف 225 154 گرم در متر مربع بیشترین عملکرد اندام دارویی زوفا را / کیلوگرم در هکتار نیتروژن با میانگین 40 120 گرم در متر مربع کمترین عملکرد اندام دارویی زوفا / تولید نمود. عدم مصرف نیتروژن با میانگین 90 را به خود اختصاص داد که اختلاف معنی داري با مصرف 75 و 150  کیلوگرم در هکتار نیتروژن نشان نداد. همان گونه که در شکل م 1 شخص است مصرف 75 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و تراکم 10 بوته در متر 37 گرم در متر مربع بیشترین عودم مصرف نیتروژن در شریط تراکم وت6هب در متر مربع / مربع با تولید 10 اتبولی د 16 / گ3 رم در متر مربع کمترین عملکرد اسانس را حاصل نمود(جدول 2). پنوا ( 1984 ) بیشترین عملکرد اسانس را در بالاترین سطح تراکم بوته یافت. نتایج نشان داد در بابونه بیشتر گزارش ها بیانگر افزایش عملکرد اسانس در اثر افزایش تراکم بوته است. افزایش میزان کود نیتروژن تا سطح 75 کیلوگرم در هکتار باعث افزایش عمکرد اسانس شد گزارش هاي چیلچر( 1987 ) نشان داد نیتروژن بیش از حد باعث تاخیر در گلدهی شده و به طور  غیرمستقیم بر تولید اسانس اثر می گذارد. نتایج حاصل از این تحقیق با نتایج رحمتی و همکاران  1386

مبنی بر افزایش عملکرد اسانس در اثر افزایش تراکم بوته است. همچنین نتایج حاصل از این تحقیق با نتایج آجنا ( 1974 ) مبنی بر این که رشد رویشی، درصد و عملکرد اسانس و درصد کامازولن بابونه با کاربرد کود نیتروژنه در ترکیب با هورمون هاي گیاهی افزایش یافت منطبق است .

منبع : جهاد کشاورزی

کود مناسب رشد و عناصر ریز مغذی ( میکرو ) 
مشخصات کود های میکرو
یکی از صدها خدمات مجموعه ی بزرگ پارادایس تهیه و بسته بندی بهترین نوع کودهای میکرو می باشد ، که تهیه نمودن آن برای شما دوستان عزیز به علت سنگین بودن وزن بسته های آن (25 کیلوگرم ) هزینه بر و گاهی اوقات غیرممکن است .
میکرو المنت ها یا عناصر یا عناصر کم مصرف ( ریز مغذی ها ) مانند :
آهن ، روی ، منگنز ، مس ، بور ، مولیبدن و کلر گیاهان مختلف برحسب نیاز و با توجه به نتایج آزمایشات خاک و برگ به کود های فوق نیازمند خواهند بود . ادامه مطالب کلیک کنید .
جایگاه میکروالمنت در تولیدات کشاورزی :
با وجود این که گیاهان به شکل واضحی به کود های ماکروالمنت ها نیازمندند ، اما کودهای میکروالمنت یا ریز مغذی ها علی رغم نیاز کم گیاهان جایگاه ویژه ای در تولیدات کشاورزی دارند لذا از آنها به عناصر خرد با تاثیرات مکان یاد میشود.

کود مناسب رشد و عناصر درشت مغذی ( ماکرو) 
مشخصات کود های ماکرو
در این قسمت از بانک اطلاعاتی مجموعه ی پارادایس نظر شما را به توضیحاتی هر چند مختصر توسط متخصصان این مجموعه در رشته ی کشاورزی و کود شناسی در رابطه با کود های ماکرو بستته بندی شده توسط این مجموعه جلب می نماییم .
معرفی عناصر کود ماکرو :
کودهای ماکرو موضوع بحث ما را تشکیل می دهند این کودها از مجموع سه عنصر : ازت ، فسفر و پتاسیم به نسبت های مختلف و متناسب با زمانبندی رشد و باروری گیاه تشکیل میشود .

حال برای درک هرچه بیشتر تاثیر این کودها نظر شما را به تاثیر هر یک از این عناصر به تنهایی بر روی گیاهان و درختان جلب می نماییم : جهت مطالعه ادامه مطالب کلیک کنید .

کود مناسب تقویت محصول و گلدهی ( پتاس بالا )

تغذیه گیاهان شامل چندین مرحله می باشد، مرحله رویشی ، نمو و گلدهی، گیاهان برای رشد به ازت برای ریشه دهی و شروع سوخت و ساز و پتاسیم مسئول خیلی از وقایع فیزیولوژیک گیاه می باشد. گیاهی که وارد فاز گلدهی نمی شود، به خاطر رشد رویشی ناشی از مصرف کود ازته یا ضعف عمومی گیاه می باشد. فاز رویشی ناشی از استفاده از ازت باعث آبدار شدن بافت گیاه شده و نسبت C/N را کمتر یا به زبان ساده پوست به گوشت را بیشتر میکند، و همین عامل باعث می شود گیاه شما بزرگ و قوی شده ولی به شما گل نمی دهد ! با دادن کودهای گلدهی میزان گوشت را بیشتر کرده و از شیره گیاهی کاسته می شود. همین امر موجب افزایش گلدهی در همه گیاهان می شود. برای افزایش کیفیت گلها باید هنگام اتمام عمر گل ، غنچه های خشک شده رو از ته بچینید ، تا انرژی گل روی تولید بذر متمرکز نشود ! همینطور برای افزایش کیفیت گلدهی باید از مکمل های غذایی استفاده نمود ، از آنجایی که جذب مواد غذایی و کودهای شیمیایی تابع اسیدیته ی خاک می باشد و درصورت بالاتر رفتن اسیدیته خاک از 7 ، برخی از مواد غذایی قابلیت جذب خود را از دست می دهند  جهت کسب اطلاعات بیشتر و طرح سوال کلیک کنید .

جهت خرید انواع محصولات کشاورزی اعم از کود ، سم و اقلام کلیک کنید .

جهت بازدید از ویدئو های آموزش کشاورزی رایگان کلیک کنید .