ارزيابي كيفيت علوفه در كشت مخلوط ذرت و لوبيا چشم بلبلي با كاربرد كمپوست و كود اوره چگونه است ؟

Question

حسین برخورداری · Answer

افزايش كيفيت علوفه، موجب افزايش راندمان تغذيه مي شود و ارتقاي كيفيت علوفه از اهداف مهم عمليات زراعي در كشت علوفه مي و (Zea mays L.) شود. به منظور ارزيابي تأثير محلول پاشي اوره و كاربرد كود ورميكمپوست بر كيفيت علوفه در كشت مخلوط ذرت 1389 به صورت كرت هاي خرد شده نواري در قالب - آزمايشي در دو سال زراعي 1391 ،(Vigna unguiculata L.) لوبياي چشمبلبلي طرح بلوكهاي كامل تصادفي با 4 تكرار در خرم آباد اجرا شد. محلول پاشي و عدم محلول پاشي كود اوره، كاربرد و عدم كاربرد ورمي - 50 :50 ،75 : كمپوست و الگوي كشت مخلوط ذرت و لوبياي چشمبلبلي به روش جايگزيني شامل كشت خالص و نسبت هاي اختلاط 25 25 ذرت:لوبيا سطوح عاملها را تشكيل دادند. تجزيه مركب داده ها نشان داد كه درصد الياف خام، درصد خاكستر علوفه، پرو تين خام، :75 ميزان انرژي خام، ماده خشك گوارش پذير و پروتين كل تحت تأثير نسبت هاي گوناگون كشت قرار گرفتند. و تيمار محلول پاشي اوره و كاربرد ورمي كمپوست برتري معنيداري نسبت به عدم كاربرد آن ها نشان دادند. كمترين الياف خام و بالاترين ميزان خاكستر، پروتئين خام، 75 و : ميزان انرژي، ماده خشك گوارش پذير و پروتئين كل علوفه از اعمال محلول پاشي اوره و كاربرد ورميكمپوست و نسبت اختلاط 25 18 درصد  نيز در  20 درصد در كشت خالص ذرت و كمترين مقدار آن  5 / 50 ذرت:لوبيا بدست آمد. ، بالاترين درصد الياف خام( 6 :50 18 ) نيز در عدم محلول   نيز در محلولپاشي و كمترين مقدار(% 5 / كشت خالص لوبيا به دست آمد. همچنين، بالاترين مقدار الياف خام(% 7 پاشي به دست آمد. لذا توصيه ميشود در نيل به اهداف كشاورزي پايدار و كاهش مصرف كودهاي شيميايي و برداشت علوفه با كميت و كيفيت بالاتر از محلول پاشي كود اوره با استفاده از نسبت هاي اختلاط 50 درصد لوبيا و 50 درصد ذرت و نسبت 75 درصد لوبيا و 25 درصد ذرت و كاربرد كود ورمي كمپوست استفاده شود.

از عوامل مهم توليد و مديريت گياهان علوفه اي، بالا بودن كيفيت علوفه مي باشد. افزايش كيفيت علوفه، موجب افزايش راندمان تغذيه مي شود (قنبري، 2000 ). كيفيت علوفه، مقدار كل تركيب گياهي است كه دام پس از تغذيه به صورت مؤثري از آن استفاده مي كند، به عبارت ديگر كيفيت علوفه را مي توان عملكرد علوفه مصرف شده و گوارش پذيري تعريف كرد ( كولمن و مور، 2003 ). عوامل متعددي از جمه عوامل مديريتي و عوامل . محيطي بر كيفيت علوفه اثر مي گذارند ديستج و بيتزر ، 2003 كشت مخلوط غلات با بقولات موجب افزايش كيفيت علوفه .( مي شود (دهيما و همكاران 2007 ؛ تسوبو و همكاران 2005 غلات از نظر ماده خشك در سطح بالايي قرار دارند، ولي از حيث پروتئين فقير هستند و برعكس بقولات از پروتئين سرشاري در بافت هاي خود برخوردارند، لذا كشت مخلوط غلات و بقولات منجر به توليد علوفه با كيفيت بالايي خواهد شد (عشقي زاده و همكاران ، 2007 ). كارادژ ( 2004 ) و دهمرده و همكاران ( 1389 ) با بررسي كشت مخلوط ذرت و لو بيا چشم بلبلي اعلام داشتند كه كشت هاي مخلوط ذرت و لوبيا چشم بلبلي نسبت به كشت خالص ذرت كيفيت علوفه بالاتري را نشان دادند، در واقع ميزان پروتئين خام، ماده خشك و انرژي گوارش پذيري ، درصد خاكستر ، نسبت هاي برگ به ساقه و دانه به علوفه در تيمارهاي مخلوط بيشتر از خالص بود. در بررسي كشت مخلوط ذرت - لويبا چشم بلبلي مشخص شد كه ميزان پروتئين خام تحت تأثير نسبت هاي كشت ذرت و لوبيا چشم بلبلي قرار گرفت و افزايش نسبت لوبيا چ شم بلبلي در كشت مخلوط باعث افزايش ميزان پروئتين خام گرديد و ذرت كشت شده به صورت خالص داراي كمترين ميزان پروتئين خام بود .محمد و همكاران 2006 يكي از روشهايي كه به عنوان مكمل براي مصرف كودهاي نيتروژن دار در خاك مطرح مي شود، محلول پاشي (تغذيه برگي) اوره است( سليگمان 1993 ). محلول پاشي باعث افزايش جذب عناصر غذايي از طريق برگ نسبت به جذب از طريق خاك مي گردد (عباس دخت و مروي 1384 ). اوره تنها كود نيتروژن ي است كه از آن مي توان به صورت تغذيه برگي استفاده كرد . از آنجا كه نيتروژن اضافه شده به خاك مي تواند از طريق آبشويي و يا تصعيد از دسترس گياه خارج شود و عرضه نيتروژن از خاك و جذب از طريق ريشه ها به خاطر تنش هاي محيطي يا پيري محدود مي شود، لذا پاشيدن اوره به عنوان منبع نيتروژن بر روي شاخ و برگ گياه مي تواند عامل مؤثري در افزايش كيفيت و .( احتمالاً كميت محصول گياهان باش د )برجيان و امام ، 1379 لطف الهي ( 1391 ) با بررسي محلول پاشي كود نيتروژن روي ( L.)Triticum aestivum ويژگي هاي كمي و كيفي گندم مداحظه كرد كه بيشترين عملكرد دانه و درصد پروتئين در تيمارهاي محلول پاشي نسبت به عدم محلول پاشي بدست آمد. خيرآبادي و همكاران ( 1392 ) با بررسي تأثير ميزان محلول پاشي نيتروژن بر ويژگي هاي كمي و كيفي ذرت و سورگوم علوفه اي نشان دادند كه (Sorghum vulgare Var. sudanense) غلظت نيتروژن در افزايش عملكرد علوفه تر، وزن خشك تك بوته، درصد پروتئين علوفه، ميزان كلروفيل برگ و درصد پروتئين خام برگ تأثير معني داري داشته است و بيشترين ميزان 7 در  صفات اندازه گيري شده در هر دو گياه در غلظت 5 و 5 هزار اوره نسبت به شاهد، يعني عدم محلول پاشي اوره بدست  آمد. همچنين نقي بيرانوند ( 1392 ) و اسدي و همكاران  1393 تأثير مثبت محلول پاشي كود نيتروژن را بر صفات كم ي و كيف ي گزارش كرده اند. در حال (Oryza sativa L. ) گياه برنج حاضر نيز كشاورزان براي ترميم و بهبود تركيبات خاك تمايل به بازگشت به كشاورزي زيستي دارند، با اين روند روبه تغيير لازم است براي حفظ سطح بالاي توليد در اراضي مقدار زيادي كود آلي از منابع موجود تهيه و مورد استفاده قرار گيرد. ورمي كمپوست ماده آلي پيت مانند ي است كه باعث نرمي بافت خاك و افزايش تهويه، جذب رطوبت و نگهدار ي آب مي شود و كربن آلي موج ود در ورمي كمپوست عناصر غذايي را به آرامي و ب ه صورت يكنواخت در سامانه رشد گياهي آزاد كرده و گياه را قادر به جذب آن ها مي كند (عليخاني و ثواقبي، 1385 ). جهاني و همكاران ( 1390 ) با بررسي تأثير ورميكمپوست بر وزن خشك بوته ذرت دريافتند كه بيشترين وزن خشك گياه در تيمارهاي حاوي كود ورميكمپوست نسبت به شاهد بدست آمد و اين افزايش ماده خشك را مي توان به عرضه عناصر غذايي بيشتر توسط ورمي كمپوست مصرف شده و همچنين بهبود شرايط فيزيكي و شيميايي خاك نسبت داد. در (Cicer arietinum) آزمايشي كه روي گياه ذرت و نخود انجام شده است، مشخص گرديد كه مصرف ورمي كمپوست باعث افزايش عملكرد زيستي، عملكرد دانه و كيفيت محصول در مقايسه با شاهد گرديد (جات و اهلاوات ، 2006 ). در آزمايش مصرف تركيبات نيتروژن به صورت شيميايي و تلفيق آن با كود ورمي كمپوست، عملكرد دانه ذرت و ميزان پروتئين افزايش . يافت تيند و همكاران ، 2002 ؛ محمدي و همكاران، 1394 حبيبي و مجيديان ( 1392 ) نيز بيشترين عملكرد علوفه و بالاترين كيفيت علوفه را در تيمار تلفيقي كود شيميايي و ورمي كمپوست در گياه ذرت گزارش كردند . حبيبي و مجيديان ( 1393 ) بيان كردند در روش تلفيقي كود نيتروژن و ورمي كمپوست ، كود نيتروژن در مراحل ابتدايي رشد، موجب افزايش رشد رويشي و شاخص سطح برگ مي شود و در مراحل بعدي آزادسازي عناصر غذايي در ورمي كمپوست در طي دوره كاكل دهي و تشكيل دانه كه حساس ترين مرحله در جذب نيتروژن و تشكيل مواد فتوسنتزي است موجب افزايش تعداد دانه در بلال، افزايش طول بلال و افزايش درصد پروتئين دانه گرديده است. لذا با توجه به اهميت تامين علوفه با كميت و كيفبت با لاتر تلفيق كودهاي زيستي با كودهاي شيميايي بصورت محلول پاشي به همراه كشت مخلوط بقولات و غلات موجب بهبود علوفه توليدي مي گردد. براي نيل به اين اهداف مهم پژوهشي دو ساله در منطقه خرم آباد با استفاده از فاكتورهاي كشت مخل وط، كود ورمي كمپوست و محلول پاشي نيتروژن به منطور بررسي ت أثير آن ها روي كميت و كيفيت علوفه مورد ارزيابي قرار گرفت. مواد و رو شها 1389 در مركز - اين پژوهش در دو سال زراعي 91 تحقيقات و آموزش كشارزي و منابع طبيعي لرستان در خرم آباد (عرض جغرافيايي 33 درجه و 29 دقيقه شمالي و طول جغرافيايي 47 درجه و 40 دقيقه شرقي و با ارتفاع 1170 متر از - سطح دريا) به اجرا درآمد. متوسط بارندگي سالانه منطقه 400 300 ميليمتر و مدت زمان خشكي سالانه حدود 5 ماه است كه طبق تقسيم بندي اقليمي اين منطقه داراي اقليمي معتدل با تابستان خشك مي باشد. خاك مزرعه مورد استفاده براي انجام پژوهش ، بافت لومي رسي بود. آزمايش به صورت كرت هاي خرد شده نواري در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با 4 تكرار اجرا شد. كشت مخلوط ذرت هيبريد سينگل كراس 704 و لوبيا چشم بلبلي از مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيع لرستان به ،50 :50 ،75 : صورت جايگزيني در 5 نسبت اختلاط شامل 25 ذرت:لوبيا در كرت اصلي قرار گرفت. فاكتور فرعي را :75 مصرف ورميكمپوست ( 6 تن در هكتار) و عدم مصرف كود آن تشكيل داد و فاكتور محلول پاشي اوره به صورت استريپ (نواري) مشتمل بر محلول پاشي اوره (به ميزان 5درصد نيتروژن خالص) و عدم محلول پاشي (محلول پاشي با آب خالص) بود .
ود ورميكمپوست تهيه شده از شركت توليدي كود ورمي كمپوست تحت نظارت جهاد كشاورزي استان لرستان در شهرستان چگني پيش از كشت برابر نقشه آزمايش به خاك اضافه گرديد و محلول پاشي اوره در طي 3 مرحله از زمان شروع گلدهي و به فاصله يك هفته انجام گرديد. عمليات تهيه زمين از پاييز سال پيش و با اجراي يك شخم ابتدايي شروع و در زمان براساس آزمون خاك و توصيه N.P.K كشت نيز كود شيميايي كودي دو گياه به ميزان 100 كيلوگرم كود نيت روژن (اوره)، 50 و 50 كيلوگرم سولفات پتاسيم استفاده شد. فاصله رديف هاي كشت 70 سانتيمتر و هركرت فرعي شامل 6 خط كشت به طول 15 متر در نظر گرفته شد و نيمي از هركرت با رعايت يك متر فاصله از وسط به عنوان حاشيه جهت فاكتور محلول پاشي منظور گرديد. زمين محل اجراي آزمايش از پاييز تا هنگام كشت در خرداد ماه بصورت آيش بوده است. كشت ذرت در روي ردي فهاي كشت با فاصله ثابت 17 سانتيمتر بين بوته ها و لو بي ا با فاصله 10 سانتيمتر بين بوته بصورت همزمان و در اوايل خرداد ماه هر سال انجام گرديد. عمليات تنك كردن در مرحله 6 برگي، مهار علف هاي هرز در سه مرحله و به صورت وجين دستي، آبياري به صورت باراني و با فاصله زماني 7 روز يكبار انجام شد. برداشت محصول علوفه در مساحت 6 مترمربعي وسط هر كرت هر سال در مرحله 50 درصد تشكيل دانه در لوبياي چشم بلبلي انجام شد. سپس نمونه هاي تصادفي از علوفه تر هر دو گياه، به صورتي كه شامل همه قسمتهاي گياه بودند، انتخاب و جهت خشك كردن به دستگاه آون تهويه دار به مدت 48 ساعت در دماي 70 درجه سانتيگراد منتقل شدند . با محاسبه درصد رطوبت علوفه، عملكرد كل علوفه خشك بدست آمد. 0/ نمونه هاي خشك شده به وسيله دستگاه آسياب (تا حد 1 ميليمتر) پودر شدند و صفات كيفي علوفه شامل ميزان پر وتئين
خام ، درصد خاكستر ، درصد الياف خام و ميزان انرژي خام  سري اينفراماتيك 8620 شركت NIRS كل علوفه با دستگاه 500 نانومتر ان دازهگيري - پرتن با 20 طول موج در دامنه 2400 . گرديد جعفري و همكاران، 2003 ؛ رابرتز و همكاران، 2003 تجزيه مركب داده هاپس از آزمون بارتلت با نرم افزارهاي انجام گرفت . مقايسه ميانگين صفات به روش SAS آماري انجام و M STAT C و ب ا استفاده از نرم افزار LSD صورت گرفت. Excel پردازش داده ها با نتايج و بحث درصد الياف خام علوفه نتايج تجزيه واريانس مركب نشان داد كه اثر محلول پاش ي نيتروژن و كشت مخلوط و برهمكنش كشت مخلوط و كود ورمي كمپوست و كشت مخلوط و محلول پاشي اوره بر درصد الياف خام علوفه معني دار بود. ميان سطوح گوناگون كشت مخلوط و درصد الياف خام علوفه در دو سطح محلو ل پاشي و عدم محلول پاشي اوره رابطه خطي قوي وجود داشت . بيشترين 19 ( درصد الياف خام علوفه در  20/6 درصد) و كمترين تيمار محلول پاشي اوره به ترتيب به تيمار كشت هاي خالص ذرت و لوبيا چشم بلبلي بدست آمد، اما در تيمار عدم 18 درصد رسيد (شكل / 19 و 5 / محلول پاشي اوره كاهش و به 71). ملاحظه ميشود كه هر چه در تيمارهاي مخلوط از سهم ذرت كاسته و لوبيا چشم بلبلي افزايش مي يابد از ميزان الياف خام نيز كاسته مي شود. علاوه براين با كاهش سهم ذرت در كشت مخلوط تفاوت ميان محلولپاشي و عدم محلول پاشي از نظر درصد الياف كاهش يافت. دليل اين تفاوت را مي توان در كودپذيري بيشتر ذرت نسبت لوبيا چشم بلبلي جستجو كرد. كار پيكي ( 2010 ) در بررسي اثر نيتروژن روي ذرت سيلويي اظهار داشت كه با افزايش نيتروژن مقدار الياف نامحلول در شوينده خنثي افزايش يافت. سيادت و همكاران ( 1393 ) با بررسي كشت و رازيانه (L.)Hordeum vulgare )مخلوط جو نشان دادند كه هر چه در تيمارهاي (Foeniculum vulgare) مخلوط از سهم جو كمتر و سهم رازيانه افزايش مي يابد، درصد فيبر خام مخلوط نيز كاهش يافت. همچنين اسماعيلي و همكاران نيز دريافتند كه بيشترين ميزان ديواره سلولي عاري از ( Medicago ) همي سلولز مربوط به كشت خالص يونجه و پايين ترين آن مربوط به آرايش كشت خالص جو (sativa L. در مخلوط اين دو گياه بوده است.

همانند تيمار محلولپاشي اوره، رابطه ميان سطوح گوناگون كشت مخلوط و درصد الياف خام علوفه در دو سطح مصرف و عدم مصرف كود ورمي كمپوست نيز خطي بود و با كاهش سهم ذرت در كشت مخلوط از ميزان الياف خام نيز كاسته شد. اما اينبار با كاهش سهم ذرت در كشت مخلوط تفاوت ميان مصرف و عدم مصرف كود ورمي كمپوست از نظر درصد الياف شديداً كاهش يافت و در كشت خالص لوبيا چشم بلبلي اين تفاوت حداقل بود، به نحوي كه بيشترين و كمترين درصد الياف خام علوفه در تيمار مصرف كود ورمي كمپوست به ترتيب به ميزان 18 درصد از تيمار كشت خالص ذرت و كشت  20/8 درصد و 7 خالص لوبيا چشم بلبلي با شيب منفي بالاتر بدست آمد، اما در تيمار عدم مصرف كود ورمي كمپوست كاهش يافت.درصد پروتئين خام 1 تاثير محلول پاشي كود اوره و كشت مخلوط بر درصد پروتئين خام علوفه معني داري شد . محلول پاشي كود اوره 2 شد / 1 به 1 / موجب افزايش درصد پروتئين خام علوفه از 9
. بطور كلي نقش نيتروژن در تغذيه گياهان علوف هاي هم به لحاظ دستيابي به حداكثر عملكرد و هم از نظر ويژگي هاي كيفي از قبيل درصد پروتئين علوفه از اهميت خاصي برخوردار است و علاوه بر تأثيري كه بر افزايش عملكرد ماده ي خشك گياهان علوفه اي دارد كيفيت آن ها را نيز تحت تأثير قرار مي دهد و كاربرد نيتروژن باعث افزايش عملكرد كل، عملكرد دانه ، محتوي پروتيئن خام و عملكرد پروتئين در كشت مخلوط و تك كشتي گرديد. محمد آبادي و همكاران ( 1391 ) و خيرآبادي و همكاران ( 1392 ) با بررسي تأثير ميزان محلول پاشي نيتروژن بر
1- Crude protein
ويژگي هاي كمي و كيفي ذرت و سورگوم علوفه اي نشان دادند كه غلظت نيتروژن در افزايش عملكرد علوفه تر، وزن خشك تك بوته، درصد پروتئين علوفه، ميزان كلروفيل و درصد پروتئين خام برگ تأثير معني داري داشته است. ميزان پروتئين خام تحت تأثير نسبت هاي كشت ذرت و لوبيا چشم بلبلي قرار گرفت و افزايش نسبت لوبيا در كشت مخلوط باعث افزايش ميزان پروتئين خام گرديد و كشت خالص 1 درصد و لوبياي  ذرت داراي كمترين ميزان پروتئين خام ( 6/ 2 درصد) بود و / خالص نيز داراي بالاترين ميزان پروتئين خام  اختلاف معني داري بين تيمارهاي كشت مختلط وجود داشت . همچنين نتايج نشان داد كه اختلاف معني داري بين مصرف ئ عدم مصرف ورمي كمپوست وجود نداشت و تيمار محلول پاشي اوره نيز به صورت معني داري درصد پروتئين خام را افزايش داد . محمد و همكاران ( 2006 ) نيز در پاكستان در بررسي اثر كشت مخلوط ذرت و لوبيا چشم بلبلي بر ميزان پروتئين خام به نتيجه مشابهي دست يافتند . با توجه به اينكه ورمي كمپوست حاوي ميكروارگانيسم هاي مفيد بوده و از خلل و فرج زياد، ظرفيت بالاي تهويه، زهكشي مناسب، ظرفيت نگهداري آب بالا و درصد قابل توجهي از عناصر غذايي برخوردار است، مي تواند روي عملكرد و كيفيت محصول تأثير گذارد (آتيه و همكاران 2001 ). به نظر مي رسد كه وجود مقادير بيشتر فسفر در كود ورمي كمپوست موجب افزايش رشد و حجم سامانه ريشه اي شده كه به جذب بيشتر پتاسيم و در كنار آن جذب نيتروژن كمك مي كند. علاوه بر اين مقادير بالاي عناصر غذايي و ماده آلي در اين كود سبب افزايش ظرفيت تبادل كاتيوني خاك شده كه دسترسي گياه را به عناصر غذايي افز ايش مي دهد و از سويي وجود هورمون هاي محرك رشد در اين كود بر رشد و افزايش زيست توده گياه تأثير مطلوبي مي گذارد ( مچبابو و همكاران 2008 ) ،سوجاتا و همكاران ( 2008 )احمد و جابين ( 2009 ) . در آزمايشي كه روي ذرت و نخود انجام شد مشخص گرديد كه مصرف ورمي كمپوست باعث افزايش عملكرد هاي زيستي، و دانه و كيفيت آن در مقايسه با شاهد  گرديد (جات و اهلاوات 2006)

درصد خاكسترعلوفه
درصد خاكستر علوفه به صورت معنيداري تنها تحت تأثير محلول پاشي اوره و كشت مخلوط و كاربرد كود ورمي كمپوست قرارگرفت. بالاترين ميزان درصد خاكستر علوفه از محلول پاشي 9 درصد و كمترين ميزان آن از عدم محلول پاشي  كود اوره 1/ 8 درصد بدست آمد . مصرف يا عدم مصرف  اوره  ورمي كمپوست تاثير معني داري روي درصد خاكستر نداشت ، اما محلول پاشي اوره به صورت معني داري درصد خاكستر ر ا افزايش داد . درصد خاكستر علوفه در واقع بيانگر مقدار مواد معدني موجود در بافت هاي گياهي مي باشد . هايل و همكاران ( 2009 ) . عناصر معدني در علوفه به لحاظ اينكه در متابوليسم دام شركت كرده و براي فعاليت سلولهاي بدن لازم مي باشند مهم هستند. عناصر معدني مي توانند در كيفيت علوفه موثر باشند. شارما ( 2002 ) و حبيبي و همكاران ( 1393 ) نشان دادند كه نيتروزن باعث افزايش درصد خاكستر علوفه مي شود. علت افزايش درصد خاكستر همراه با افزايش كاربرد نيتروژن اين است كه نيتروژن باعث بهبود رشد رويشي و جذب بيشتر عناصر و در نتيجه تجمع بيشتر عناصر در اندام ها ، بويژه بخش هاي هوايي گياه گرديده و لذا ميزان خاكستر علوفه كه شامل مواد معدني مي باشد افزايش م ييابد. بررسي تاثير نسبت هاي كشت مخلوط بر درصد خاكستر 12 درصد  علوفه نشان داد كه بالاترين درصد خاكستر علوفه را دارد.

ماده خشك علوفه
بهبود گوارش پذيري از مهمترين اهداف برنامه هاي اصلاح ذرت علوفه اي است، چراكه گوارش پذيري بالا دريافت علوفه را حداكثر مي كند و كارآيي تبديل عناصر مغذي توسط را بهبود مي بخشد. علاوه بر اين، گوارش پذيري مهمترين صف ت براي افزايش وزن و توليد شير م يباشد. ماده خشك گوارش پذير 1 مي باشد (كولمن و (DE) اغلب نماينده انرژي گوارش پذير مور 2003 ) . نتايج اين پژو هش نشان داد كه اثر ات ساده محلول پاشي اوره، كشت مخلوط و كود ورمي كمپوست و برهمكنش سه گانه آن ها روي درصد ماده خشك معني داري شد. منحنيهاي پلي نوميال درجه 2 و 3، رابطه ميان كشت مخلوط و درصد ماده خشك علوفه در سطوح محلول پاشي اورهو كود ورمي كمپوست را منعكس مي كند . كاربرد توأم كود ورمي كمپوست و محلول پاشي اوره بيشترين درصد ماده خشك علوفه، بويژه در كشت خالص ذرت و نسبت كشت مخلوط 75 درصد ذرت + 25 درصد لوبيا چشم بلبلي به همراه داشت. كمترين ماده خشك عمدتاً در نسبت اختلاط 75 درصد لوبيا + 25 درصد ذرت، و 50 درصد لوبيا + 50 درصد ذرت حاصل شد .

در بررسي دهمرده و همكاران ( 1389 ) روي كشت مخلوط ذرت و لوبيا چشم بلبلي كمترين ماده خشك از تيمار 75 درصد لوبيا + 25 درصد ذرت بدست آمد كه با نتايج اين پژوهش مطابقت دارد. باريك برگ ها به تنهايي انرژي كل بيشتري توليد مي كنند، اگرچه مخلوط بقو لات -باريك برگ ها با كشت خالص باريك برگ از نظر ميزان گوارش پذيري ماده خشك به هم نزديك مي باشند، اما علوفه مخلوط تعادل بهتري از مواد غذايي دارد. هايل و همكاران ( 2009 ) با بررسي كشت مخلوط جو با بقول هاي يك ساله نتيجه گرفتند كه بالا ترين گوارش جو -(Vicia sativa) پذيري در مخلوط نخود- جو و ماشك بدست آمد. نتايج ساير پژوهشگران نيز بيانگر اين مطلب است كه در كشت مخلوط گوارش پذيري ماده خشك بيشتري نسبت به كشت خالص بدست آمد كونترراس -گوي و همكاران 2009 ) و آرم استرونگ و همكاران ( 2008 ) . محمد ابادي و ) همكاران ( 1391 ) با بررس تأثير كودهاي آلي بر شنبليله بيان داشتند كه (Trigonella foenum- goaecum L.) مصرف كودهاي آلي، بهبود گوارش پذيري ماده خشك و ماده آلي را به دنبال داشت. جهاني و همكاران ( 1390 ) با بررسي تأثير كود ورمي كمپوست بر وزن خشك بوته ذرت دريافتند كه بيشترين وزن خشك ذرت در تيمارهاي حاوي ورمي كمپوست و كمترين آن در تيمار شاهد و فاقد ورمي كمپوست بدست آمد و او بيان كردند توليد ماده خشك بيشتر را مي توان به عرضه موادغذايي بيشتر توسط ورمي كمپوست مصرف شده و همچنين  بهبود شرايط فيزيكي خاك نسبت داد. در مطالعه اي روي جو مشخص شد كه كاربرد (ورمي كمپوست موجب افزايش عملكرد  ( زيستي گياه شد كوماوات و همكاران2006)

ميزان انرژي خام علوفه
ماده خشك گوارش پذير اغلب نماينده انرژي گوارش پذير مي باشد كارپيكي ( 2010 ). در اين پژوهش اثر ساده محلول پاشي و كشت مخلوط بر ميزان انرژي خام علوفه كاملا معني دار بود. بيشترين ميزان انرژي خام( 3693 كالري بر گرم)از تيمار محلول پاشي و كمترين ( 3829 كالري بر گرم) آن در تيمار عدم محلول پاشي بدست آمد همچنين براساس نتايج ارائه شده در ، مصرف ورمي كمپوست تاثير معني دار ي بر روي انرژي خام نداشت. با توجه به اينكه انرژي خام ارتباط مستقيم با ماده خشك گوارش پذير دارد به نظر م ي رسد كه اعمال تيمار محلول پاشي اوره باعث افزايش رشد رويشي به ويژه افزايش نسبت برگ به ساقه در دو گياه شده و از اين طريق توانسته با تأثير روي گوارش پذير ماده خشك ميزان انرژي خام را افزايش دهد. مهرآبادي ( 1374 ) گزارش داد كه محلو ل پاشي اوره در ذرت شاخص سطح برگ و دوام آن را افزايش داد. بين تيمارهاي كشت مخلوط اختلاف معني داري از نظر انرژي خام علوفه وجود داشت و بيشترين ميزان انرژي خام 3935 كالري بر گرم(مربوط به تيمار كشت خالص ذرت و ) كمترين آن ( 37/41 كالري بر گرم )مربوط به لوبيا ي خالص بدست آمد . نتايج نشان داد كه اختلاف معني داري بين كشت مختلط با نسيت 50:50 و 25:75 لوبيا:ذرت وجود نداشت. باريك برگ ها به تنهايي انرژي كل بيشتري توليد م يكنند، اگرچه مخلوط بقولات-باريك برگ با كشت خالص باريك برگ از نظر گوارش پذيري ماده خشك به هم نزديك مي باشند ، اما علوفه مخلوط تعادل بهتري از لحاظ موادغذايي دارد و گوارش پذيري ماده خشك اغلب نماينده انرژي گوارش پذير مي باشد و بهبود اين ويژگي از مهمترين برنامه هاي اصلاحي گياهان علوفه اي مي باشد، زيرا گوارش پذيري بالا ي كارايي تبديل عناصر مغذي توسط دام را دام بهبود مي بخشد (كولمن و مور2003 )

عملكرد كل پروتئين علوفه
پروتئين يكي از صفات مهمي است كه ارزش غذايي علوفه را تعيين مي كند. برابر نتايج حاصل از اي ن پژوهش اثرات محلول پاشي اوره، كشت مخلوط و كود ورمي كمپوست بر عملكرد كل پروتئين علوفه معني دار گرديد. همچنين برهمكنش محلول پاشي و كشت مخلوط و كشت مخلوط و ورمي كمپوست بر عملكرد كل پروتئين علوفه معني دار گرديد. رابطه خطي قوي ميان كشت مخلوط و عملكرد كل پروتئين علوفه در دو سطح محلول پاشي و عدم محلول پاشي اوره وجود داشت . در تيمارهاي كشت مخلوط، هر چه از سهم ذرت كاسته و بر سهم لوبيا چشم بلبلي افزوده شد، عملكرد كل پروتئين علوفه افزايش يافت. بيشترين عملكرد كل پروتئين علوفه در تيمار محلول پاشي و عدم محلول پاشي اوره به ترتيب به ميزان 667 كيلوگرم در هكتار از تيمار كشت خالص لوبيا / 821/6 و  بدست آمد، اما كمترين آن در همين تيمارها به ترتيب به ميزان 518 كيلوگرم در هكتار از تيمار كشت خالص ذرت / 601/2 و 1 حاصل شد . ملاحظه ميشود كه در تيمارهاي كشت مخلوط هرجه از سهم ذرت كاسته و لوبيا چشم بلبلي افزايش يافت عملكرد كل پروتئين علوفه بهبود يافت . علاوه براين با كاهش سهم ذرت در كشت مخلوط تفاوت ميان محلولپاشي و عدم محلولپاشي از نظر عملكرد كل پروتئين علوفه افزايش يافت. علت تفاوت را ميتوان در نقش نيتروژن در افزايش ميزان پروتئين در لوبيا ي چشم بلبلي جستجو كرد. نيتروژن علاوه بر تأثيري كه بر عملكرد كمي مي گذارد به دليل اينكه يكي از ساختارهاي اصلي اسيدهاي آمينه مي باشدسبب افزايش درصد پروتئين نيز مي شود و بطور كلي نيتروژن بيشتر از مقدار مورد نياز عملكرد باعث افزايش محتوي پر وتئين گياه مي شود. افزايش درصد ماه خشك و پروتئين خام باعث خوشخوراكي گياه براي دام و افزايش عمل جذب و بهبود كيفيت علوفه مي شود (ميرلوحي و همكاران 2000 ). در بررس ي كشت مخلوط ذرت و لوبيا چشم بلبلي مشخص شد كه ميزان پروتئين خام تحت تأثير نسبت هاي كشت ذرت و لوبيا چشم بلبلي مي باشد و افزايش نسبت لوبيا چشم بليلي در كشت مخلوط باعث افزايش پروتئين خام مي گردد. ذرت كشت شده به صورت خالص داراي كمترين ميزان پروتئين خام بود محمد و همكاران .(2006 اسكندري  2004 ) در بررسي كشت مخلوط ذرت و لوبيا ي بيان كرد كه عملكرد (Phaseolus vulgaris) معمولي پروتئين كل در كشت هاي مخلوط به صورت معني داري بيشتر از كشت هاي خالص بود . پژوهشگران بي شماري در گزارش هاي خود تاكيد نموده اند كه بخش قابل توجهي از نيتروژن تثبيت شده توسط بقولات به غيربقولات انتقال مي يابد. قطبي و همكاران ( 1391 ) در بررسي كشت مخلو ط يونجه با گراس هاي يكساله ، نسبت هاي (L.)Medicago sativ  اختلاط در صفات كيفي، درصد ماده خشك گوارش پذير ، درصد الياف شوينده در محيط اسيدي، پروتئين خام و هيدرات هاي كربن محلول در آب تفاوت معني داري نشان دادند و بالاترين ميزان نيتروژن در تيمار مخلو ط 75 درصد يونجه + 25 درصد باريك برگ بدست آمد. همچنين جوانمرد و همكاران   با بررس كشت مخلوط هيبريدهاي ذرت با چند گياه  خانواده بقولات دريافتند كه ميزان هاي خاكستر، پروتئين خام و عملكرد پروتئين در تيمارهاي مخلوط ذرت با گياهان بقولات در مقايسه با كشت خالص ذرت بالاتر بود و بيشترين ميزان آن در
L.Trifolium مخلوط ذرت با لوبيا و شبدر برسيم بدست آمد. از طرفي محلو ل پاشي اوره نيز alexandrium مي تواند با تأمين نيتروژن مورد نياز گياه، به ويژه در مراحل ي از رشد گياه كه به نيتروژن بيشتري نياز مي باشد باعث افزايش نيتروژن انتقال يافته به گياه و افزايش پروتئي ن كل خواهد شد . لطف الهي ( 1391 ) با بررسي محلول پاشي كود نيتروژن روي ويژگي هاي كمي و كيفي گندم ملاحظه كرد ،بيشترين عملكرد دانه و درصد پروتئين در تيمارهاي محلول پاشي نسبت به تيمار شاهد بدست آمد. با افزايش سطوح و دفعات مصرف كودهاي آلي بر ميزان ماده آلي، نيتروژن كل و فسفر قابل جذب خصوصيات فيزيكي، شيميايي و آنزيمي افزوده شده و بشترين ميزان آن در تيمار 40 تن ورمي كمپوست در هكت ار و مصرف آن در 3 سا ل متوالي نسبت به شاهد بدست آمد (احمدپور و همكاران 1390 ). با افزايش مقادير و تركيبات نيتروژن به صورت شيميايي و تلفيق آن با كود ورمي كمپوست ميزان عملكرد دانه ذرت و پروتئين افزايش يافت (تيند و همكاران 2002 ؛ محمدي و همكاران، 1394 ). حبيبي و مجيديان ( 1393 ) نيز در استفاده از تيمار تلفيقي كود شيميايي و ورمي كمپوست بالاترين عملك رد و كيفيت علوفه را با بالاترين درصد پروتئين در مقايسه با تيمار شاهد گزارش كردند. در واقع كود ورمي كمپوست با بهبود شرايط فيزيكي و شيميايي خاك و فعال شدن فعاليت آنزيمي در خاك زمينه را براي جذب بيشتر عناصر پر و كم مصرف براي گياه فراهم كرده و از اين طريق مي تواند جذب نيتروژن بيشتر در گياه را تسهيل نموده و به دنبال آن درصد پروتئين خام و عملكرد كل پروتيئن را افزايش دهد. ميان كشت مخلوط و عملكرد كل پروتئين علوفه در دو سطح مصرف و عدم مصرف كود ورمي كمپوست رابطه خطي وجود داشت . همانند كاربرد اوره، هر چه از سهم ذرت در تيمارهاي كشت مخلوط كاسته و بر سهم لوبيا چشم بلبلي افزوده شد، ميزان عملكرد كل پروتئين علوفه بهبود پيدا نمود. بيشترين عملكرد كل پروتئين علوفه در تيمار مصرف و عدم مصرف كود ورمي كمپوست از تيمار كشت خالص لوبيا به ترتيب به ميزان 708 كيلوگرم در هكتار حاصل شد ، اما كمترين آن / 751/1 و 2 585 كيلوگرم در /594 و 2 / در همين تيمارها به ترتيب به ميزان   هكتار از تيمار كشت خالص ذرت بدست آمد  همچنين با كاهش سهم ذرت در كشت مخلوط تفاوت ميان محلولپاشي و عدم محلولپاشي از نظر عملكرد كل پروتئين علوفه افزايش يافت. واكنش بيشتر ذرت نسبت به لوبيا به عناصر غذائي ضروري موجود در كود ورمي كمپوست ميتواند دليل اين تفاوت باشد. كشت مخلوط غلات با لگ وم ها موجب افزايش كيفيت علوفه مي شود. دهيما و همكاران  2007  ، تسوبو و همكاران 2005 )، واسيلو كوگلو و همكاران ( 2005 ، بانيك و همكاران  2006) ( و ليتورجيديس و همكاران 2006 ) به اتفاق بيان داشتند ) كشت مخلوط غلات- لگوم ساختار خاك را اصلاح كرده، مهار علف هاي هرز را بهبود بخشيده، مقاومت غلات به خوانيدگي ، ثبات عملكرد علوفه تر و خشك را نسبت به تك كشتي افزايش داده همچنين درصد پروتئين خام و عملكرد پروتئين وطول دوره مطلوب برداشت براي گياهان غله را افزايش داد. ورمي كمپوست نيز ماده اي آلي است كه باعث نرمي بافت خاك و افزايش تهويه، جذب رطوبت و نگهداري آب مي شود. همچنين فعاليت ميكرواركانيسم هاي مفيد خاك را افزايش داده و در جهت فراهمي عناصر غذايي مورد نياز گياهان، مانند نيتروژن، فسفر و پتاسيم محلول عمل كرده و سبب بهبود رشد و عملكرد كمي و كيفي گرديده و با توجه به كشت مخلوط ذرت و لوبيا چشم بلبلي و اختلافات مرفو فيزيولوژيك دو گياه ، كارآيي بهتري از منابع داشته و ذرت از نيتروژن تثبيت شده در غده هاي موجود در ريشه لوبيا چشم بلبلي استفاده كرده و لوبيا چشم بلبلي با استفاده از شرايط بهينه ايجاد شده توسط كود ورمي كمپوست ، تثبيت بيولوژيكي بيشتري داشته و منجر به افزايش درصد نيتروژن در هر دو گياه و نهايتاً افزايش عملكرد پروتئين علوفه مي گردد.

نتيجه گيري
به منظور افزايش كيفيت، علوفه توليدي بايستي الياف خام كمتر، ولي پروتئين خا م، درصد خاكستر ، ميزان انرژي، ماد ه خشك قابل هضم و عملكرد پروتئين بيشتر يا به عبارتي قابليت هضم ماده خشك آن بيشتر باشد . در اين آزمايش دو ساله كمترين الياف خام با اعمال محلول پاشي و نسبت هاي اختلاط 50 درصد+ 50 درصد و 75 درصد لويبا+ 25 درصد ذرت و كاربرد ورمي كمپوست بدست آمد و بالاترين ميزان پروتئين خام و خاكستر در كشت خالص لوبيا چشم بلبلي با محلول پاشي و كاربرد ورمي كمپوست و بيشترين عملكر د كل پروتئين، ماده خشك قابل هضم و ميزان انرژي با محلول پاشي، تيمارهاي مخلوط و كابرد ورمي كمپوست بدست آمد. بنابراين توصيه مي شود.

منبع : دانشگاه ازاد اسلامی واحد ارسنجان

کود مناسب رشد و عناصر ریز مغذی ( میکرو ) 
مشخصات کود های میکرو
یکی از صدها خدمات مجموعه ی بزرگ پارادایس تهیه و بسته بندی بهترین نوع کودهای میکرو می باشد ، که تهیه نمودن آن برای شما دوستان عزیز به علت سنگین بودن وزن بسته های آن (25 کیلوگرم ) هزینه بر و گاهی اوقات غیرممکن است .
میکرو المنت ها یا عناصر یا عناصر کم مصرف ( ریز مغذی ها ) مانند :
آهن ، روی ، منگنز ، مس ، بور ، مولیبدن و کلر گیاهان مختلف برحسب نیاز و با توجه به نتایج آزمایشات خاک و برگ به کود های فوق نیازمند خواهند بود . ادامه مطالب کلیک کنید .
جایگاه میکروالمنت در تولیدات کشاورزی :
با وجود این که گیاهان به شکل واضحی به کود های ماکروالمنت ها نیازمندند ، اما کودهای میکروالمنت یا ریز مغذی ها علی رغم نیاز کم گیاهان جایگاه ویژه ای در تولیدات کشاورزی دارند لذا از آنها به عناصر خرد با تاثیرات مکان یاد میشود.

کود مناسب رشد و عناصر درشت مغذی ( ماکرو) 
مشخصات کود های ماکرو
در این قسمت از بانک اطلاعاتی مجموعه ی پارادایس نظر شما را به توضیحاتی هر چند مختصر توسط متخصصان این مجموعه در رشته ی کشاورزی و کود شناسی در رابطه با کود های ماکرو بستته بندی شده توسط این مجموعه جلب می نماییم .
معرفی عناصر کود ماکرو :
کودهای ماکرو موضوع بحث ما را تشکیل می دهند این کودها از مجموع سه عنصر : ازت ، فسفر و پتاسیم به نسبت های مختلف و متناسب با زمانبندی رشد و باروری گیاه تشکیل میشود .

حال برای درک هرچه بیشتر تاثیر این کودها نظر شما را به تاثیر هر یک از این عناصر به تنهایی بر روی گیاهان و درختان جلب می نماییم : جهت مطالعه ادامه مطالب کلیک کنید .

کود مناسب تقویت محصول و گلدهی ( پتاس بالا )

تغذیه گیاهان شامل چندین مرحله می باشد، مرحله رویشی ، نمو و گلدهی، گیاهان برای رشد به ازت برای ریشه دهی و شروع سوخت و ساز و پتاسیم مسئول خیلی از وقایع فیزیولوژیک گیاه می باشد. گیاهی که وارد فاز گلدهی نمی شود، به خاطر رشد رویشی ناشی از مصرف کود ازته یا ضعف عمومی گیاه می باشد. فاز رویشی ناشی از استفاده از ازت باعث آبدار شدن بافت گیاه شده و نسبت C/N را کمتر یا به زبان ساده پوست به گوشت را بیشتر میکند، و همین عامل باعث می شود گیاه شما بزرگ و قوی شده ولی به شما گل نمی دهد ! با دادن کودهای گلدهی میزان گوشت را بیشتر کرده و از شیره گیاهی کاسته می شود. همین امر موجب افزایش گلدهی در همه گیاهان می شود. برای افزایش کیفیت گلها باید هنگام اتمام عمر گل ، غنچه های خشک شده رو از ته بچینید ، تا انرژی گل روی تولید بذر متمرکز نشود ! همینطور برای افزایش کیفیت گلدهی باید از مکمل های غذایی استفاده نمود ، از آنجایی که جذب مواد غذایی و کودهای شیمیایی تابع اسیدیته ی خاک می باشد و درصورت بالاتر رفتن اسیدیته خاک از 7 ، برخی از مواد غذایی قابلیت جذب خود را از دست می دهند  جهت کسب اطلاعات بیشتر و طرح سوال کلیک کنید .

جهت خرید انواع محصولات کشاورزی اعم از کود ، سم و اقلام کلیک کنید .

جهت بازدید از ویدئو های آموزش کشاورزی رایگان کلیک کنید .