بررسي تأثير رويشگاه و تاريخ كشت بر عملكرد بذر گياه دارويي را شرح دهید .

Question

حسین برخورداری · Answer

بررسی تأثیر رویشگاه و تاریخ کشت بر عملکرد بذر گیاه دارویی را شرح دهید .

ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖﺟﻤﻊ آوري ﺗﺎر  ﺑﺬر و ﻳ ﺦ ﻛﺸﺖ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻛﻤﻲ ﺑﺬرﮔ ﻴـ دارو ﺎه Pimpinella affinis ﻳـﻲ Ledeb. ، آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻓﺎﻛﺘﻮرﻳ ﻞ در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح ﺑﻠﻮك ﻫﺎي ﻛﺎﻣﻞ ﺗﺼﺎدﻓﻲ در ﺳﻪ ﺗﻜـﺮار اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪ . ﺗﻴ ﻤﺎرﻫـﺎي ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳـﻲ ﺷـﺎﻣﻞ ﺑﺬرﻫﺎي ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﺠﻴ ﺮ، ﻧﻮﺷﻬﺮ و ﺟﺎده ﭼﺎﻟﻮس و ﺗﺎرﻳﺦ ﻫﺎي ﻛﺸﺖ ﺷﺎﻣﻞ 15 آﺑﺎن، 15 آذر و 20 ﻓﺮوردﻳﻦ ﻣﺎه ﺑﻮد 1385 ﻛﻪ در ﺳﺎﻟﻬﺎ ي و 1386 در ﻣﺰرﻋﻪ اﻳ ﺴﺘﮕﺎه ﺗﺤﻘﻴ ﻘﺎت اﻟﺒﺮز ﻛﺮج اﻧﺠﺎم ﺷﺪ . 1385 ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺗﺠﺰﻳﻪ وارﻳﺎﻧﺲ ﺳﺎل ﻧﺸـﺎن داد ﻛﻪ اﺛﺮ ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ ) آﺑﺎن و آذرﻣﺎه ( ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺬر ﻣﻌﻨﻲ دار ﻧﺒﻮد وﻟﻲﺗﺄﺛﻴﺮ روﻳﺸﮕﺎه و اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ آﻧﻬﺎ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺬر در ﺳﻄﺢ %1 ﻣﻌﻨﻲ اﺳﺖ دار ﺑﻮده . ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺬر در آذر ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺸﺖ آﺑﺎن و ﻣﺎه اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨـﻲ ، دار ﻧﺪارﻧـﺪ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﺸﺖ آ ذرﻣﺎه ﺑﺎ ﻣﻘﺪار 467 64/ ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘﺎر ﻣﻘﺪار ﺑﻴﺸﺘﺮي داﺷﺖ .ﺗﺄﺛﻴﺮ روﻳﺸﮕﺎه ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺬر ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤـﻮد ﻛـﻪ ﺑﺬرﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه از روﻳﺸﮕﺎه ﺧﺠﻴﺮ ﺑﺎ ﻣﻴﺰان 1 175/ ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار را داﺷﺖ و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭼـﺎﻟﻮس و ﻧﻮﺷـﻬﺮ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲ دار ﻧﺸﺎن داد . اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺸﺖ و روﻳﺸﮕﺎه ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮدﺑﺬر ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺸﺖ آذرﻣﺎه ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﺬر 191/4 روﻳﺸﮕﺎه ﺧﺠﻴﺮ ﺑﺎ ﻣﻴﺰان ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘﺎر داراي ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﺑﻮده و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲ ﺑﻮد دار . ﻧﺘﺎﻳﺞ 1386 ﺣﺎﺻﻞ از ﺟﺪول ﺗﺠﺰﻳﻪ وارﻳﺎﻧﺲ ﺳﺎل ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮد ﻛﻪﺗﺄﺛﻴﺮ ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ، روﻳﺸﮕﺎه و اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ آﻧﻬﺎ ﺑـﺮ ﻋﻤﻠ ﻜـﺮد ﺑـﺬر در %1 ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﻲ دار ﺑﻮده اﺳﺖ . ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑـﺬر در ﺗـﺎرﻳﺦ ﻫـﺎي ﻛﺸـﺖ آﺑـﺎن و آذر ﻣـﺎه اﺧـﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲ ، دار ﻧﺪارﻧﺪ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﺸﺖ آﺑﺎن ﻣﺎه ﺑﺎ ﻣﻘﺪار 9 218/ ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘﺎر ﻣﻘﺪار ﺑﻴﺸﺘﺮي داﺷﺖ . ﺗﺄﺛﻴﺮ روﻳﺸـﮕﺎه ﺑـﺮ ﻋﻤﻠﻜـﺮد ﺑـﺬر ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺑﺬر ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه از روﻳﺸﮕﺎه ﺧﺠﻴﺮ ﺑﺎ ﻣﻴﺰان 9 281/ ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار را داﺷﺖ و ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﻧﻮﺷﻬﺮ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲ دار ﻧﺸﺎن داد . اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺸﺖ و روﻳﺸﮕﺎه ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺬر ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺑـﺬر روﻳﺸـﮕﺎه ﺧﺠﻴـﺮ در ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺸﺖ آﺑﺎن و آذر ﻣﺎه ﺑﺎ ﻣﻴﺰان 6 404/ و 9 397/ ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم د ر ﻫﻜﺘﺎر داراي ﺑﻴﺸـﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘـﺪار ﺑـﻮده و ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﺳـﺎﻳﺮ ﺗﻴﻤﺎرﻫـﺎ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲ دار ﺑﻮد . ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳ ﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از ، ﻛﺸﺖ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه دو ﺳﺎل ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻛﺸـﺖ ﻫـﺎي ﭘـﺎﻳﻴ ﺰه ﺑـﻪ دﻟ ﻴـ ﻞ داﺷﺘﻦ ﻃﻮل دوره رﺷﺪ ﻃﻮﻻﻧ ﻲ ﺑ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﺸﺖ ﺑﻬﺎره از ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻴﻮﻟﻮ ژﻳ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻚ و ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺬر يﺑﺮ ﺑﻮدﻧﺪ ﺧﻮردار . ﻫﻤﭽﻨـﻴ ﻦ ﺑـﻴ ﻦ ﺑﺬرﻫﺎ، ﺳﻪ روﻳﺸﮕﺎه ي ﺟﻤﻊ آوري ﺧﺠ ﺷﺪه از ﻴ ﺑ ﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻮﺷﻬﺮ و ﭼﺎﻟﻮس ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻴﻮﻟﻮژﻳ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻚ و ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺬر يداﺷﺘﻨﺪ ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲﺟﻐﺮاﻓ ﻴﺎﻳﻲﮔﻮﻧﻪ Pimpinella affinis ﺑـﻮﻣﻲ Ledeb. درﺗﺮﻛﻴﻪ ا، ﻳـ ﺮان، ﺗﺮﻛﻤﻨﺴـﺘﺎن، اﻓﻐﺎﻧﺴـﺘﺎن، ﻗﻔﻘـﺎز، آﺳﻴﺎي ﻣﺮﻛﺰي و ﻋﺮاق اﺳﺖ . در ا ﻳـ ﺮان در ﺷـﻤﺎل، ﺷـﻤﺎل ﻏﺮب، ، ﻏﺮب ﻣﺮﻛ ﺰ و ﺷﻤﺎل ﺷﺮق ﭘﺮاﻛﻨـﺪه اﺳـﺖ .ﮔ ﻴـﺎﻫﻲ 20 دوﺳﺎﻟﻪ، راﺳﺖ، ﺑﻪ ارﺗﻔـﺎع 110 ﺗـﺎ ﺳـﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘـﺮ، ﻛﺮﻛـﻲ ﺑﺎﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ،ﻣﻨﺸﻌﺐ راﺳﺖ اﺳﺖ . ﺑﺮﮔﻬـﺎ ﻛﺮﻛـﻲ ﺑﻨـﺪرت ﺑﺪون ﻛ ﺮك، ﭼﺘﺮﻫﺎا 3 ﻏﻠـﺐ ﺑـﻪ ﻗﻄـﺮ 5ﺗـﺎ ﺳـﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘـﺮ ﺑـﺎ ﺷﻌﺎع 4 ﻫﺎي ﺗﺎ 50 ﺗﺎﻳﻲ دﻣﮕﻞ، ً ﻫﺎ ﺗﻘﺮﻳ ﺒﺎ ﻧﺎﻣﺴﺎوي ﮔﻠﺒﺮﮔﻬﺎ ، ﺳﻔﻴ ﺪ، واژﻗﻠﺒﻲ ﺑﺎ اﻧﺘﻬـﺎي ، ﺑﺮﮔﺸـﺘﻪ، ﺳـﻄﺢ ﭘﺸـﺘﻲ ﻛﺮﻛـﻲ . ﻣﻴﻮه ﻫﺎ ﺑﻴﻀﻮي ﺑﺎ ﻗﺎﻋﺪه ، اي ﮔﺮدﻳ ﺎ ﻗﻠﺒﻲ . ﺑﻪ ﭘﻬﻠﻮ ﻓﺸﺮده ، ﺑـ ﺎ ﻛﺮك ﻫﺎﻳﻲ ﺑـ ﻪ 0/1ﻃـﻮل 0/4 ﺗـﺎ ﻣﻴ ﻠـﻲ ﻣﺘـﺮ، ﻓﺼـﻞ ﮔـﻞ و ﻣﻴﻮه دﻫﻲ از اواﺳﻂ ﺑﻬﺎر ﺗﺎ اواﺳﻂ ﺗﺎﺑﺴـﺘﺎن و ﮔ ﻴـ ﺎه ﺧـﺎص ﻣﻨﺎﻃﻖ اﻳﺮاﻧﻲ -ﺗﻮراﻧﻲ و ﺧـﺰري اﺳـﺖ ) ﻣﻈﻔﺮ ﻳـ ؛1386ﺎن، Rechinger, 1972 .(Jodral, 2004؛ ﻃﺒﻖ ﺗﺤﻘﻴﻘـﺎت ﻋﺴـﻜﺮي و ﻫﻤﻜـﺎران ) (1384، ﺑـﺎزده Pimpinella affinis اﺳﺎﻧﺲ ﺑﺬر روﻳﺸﮕﺎهﺧﺠﻴﺮ ، ﭼﺎﻟﻮس و ﻧﻮﺷﻬﺮ ﺑﻪ %5/33ﺗﺮﺗﻴـﺐ ،/05%4 و /49%2 ﺑـﻮد . ﻟﻴﻤـﻮﻧﻦ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺬر روﻳﺸﮕﺎه ﺧﺠﻴﺮ ﺑـﻪ ﻣﻘـﺪار 90 % ﺑـﻮد . ﺗﻨﻬﺎ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﺎﺧﺺ اﺳﺎﻧﺲ ﺑﺬر روﻳﺸﮕﺎه ﻧﻮﺷﻬﺮ،ﺗﺮاﻧﺲ آﻟﻔﺎ %ﺑﻮد .ﺗﺮاﻧﺲ-آﻟﻔﺎ 95/5 ﺑﺮﮔﺎﻣﻮﺗﻦ ﺑﻪﻣﻘﺪار - ﺑﺮﮔﺎﻣﻮﺗﻦ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﻌﻄﺮﻳﺴﺖ ﻛﻪ ﺑـ ﻪ ﻋﻨـﻮان ﻣـﺎده اوﻟﻴـﻪ ﺟﻬـﺖ ﺳـﻨﺘﺰ ﺑﺴﻴﺎري از ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻫـﺎي ﻣﻌﻄـﺮ ﺑﻜـﺎر ﻣـﻲ Askari & ) . رود Sefidkon, 2006 .( (1387) ﻋﺴﻜﺮي و ﻫﻤﻜﺎران ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎزده ﺑـﺬر P. affinis ﮔﻮﻧﻪ %5 ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ و ﺑﻴﺶ از اﺳـﺖ . ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﺗﺄﺛﻴﺮ روﻳﺸﮕﺎه ﺑـﺮ درﺻـﺪ ﻟﻴﻤـﻮﻧﻦ ﻣﺸـﺨﺺ ﻛـﺮد ﻛـﻪ ﺑـﺬر ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه از روﻳﺸﮕﺎه ﺧﺠﻴﺮ ﺑﺎ ﻣﻴﺰان 03 86/ % ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار را داﺷﺖ، در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ درﺻﺪ ﺗـﺮاﻧﺲ آﻟﻔـﺎ ﺑﺮﮔـﺎ ﻣﻮﺗﻦ
ﻣﻮﺟــﻮد در اﺳــﺎﻧﺲ، ﻛﻤﺘــﺮﻳﻦ ﻣﻘــﺪار را داﺷــﺖ و ﻣﻌــﺎدل ﺑﻮد .در %0/05 ﺻ ﻮرﺗﻲ ﻛـﻪ در روﻳﺸـﮕﺎه ﻧﻮﺷـﻬﺮ، درﺻـﺪ ﺗﺮاﻧﺲ آﻟﻔﺎ (%93/87)ﺑﺮﮔﺎﻣﻮﺗﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘـﺪار و درﺻـﺪ (%0/16) ﻟﻴﻤﻮﻧﻦ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﺑﻮد ﻛﻪ اﺧـﺘﻼف ﻣﻌﻨـﻲ دار ﻧﺸﺎن داد . از ﻧﻈﺮ ﺗﺮﻛﻴﺐ ، ﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﺳﺎﻧﺲ دو ﻛﻤﻮﺗﻴﭗ ًﻛــﺎﻣﻼ ﻣﺸــﺨﺺ ﻧﻤﻮﻧــﻪ ﻣﻄــﺎﺑﻖ ﻫــﺎي ﻃﺒﻴﻌــﻲ وﺟــﻮد دارد؛ ﻛﻤﻮﺗﻴــﭗ اﺳــﺘﺎن ﺗﻬــﺮان )ﺧﺠﻴــﺮ ﻣﻨﻄﻘــﻪ ( ﻛــﻪ ﺗﺮﻛﻴــﺐ ﺷﺎﺧﺺ آن ﻟﻴﻤﻮﻧﻦ و ﮔﺎﻳﺠﺮن اﺳﺖ و ﻛﻤﻮﺗﻴـﭗ اﺳـﺘﺎن ﻣﺎزﻧﺪران ) ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻧﻮﺷﻬﺮ و ﭼﺎﻟﻮس ( ﻛﻪ ﺗﺮﻛﻴـﺐ اﺻـﻠﻲ آن ﺗــﺮاﻧﺲ-آﻟﻔــﺎ-اﺳــﺖ ﺑﺮﮔــﺎﻣﻮﺗﻦ . در ﻧﺘﻴﺠــﻪ، ﺑــﻴﻦ دو ، ﻛﻤﻮﺗﻴﭗ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪه ﻛﻤﻮﺗﻴﭗ ﺑـﺬر روﻳﺸـﮕﺎه ﭼـﺎﻟﻮس و ﻧﻮﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ وﺟﻮد ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺗﺮاﻧﺲ -آﻟﻔﺎ ﺑﺮﮔﺎﻣﻮﺗﻦﺟﻬﺖ ﻛﺸﺖ ﻣﻌﺮﻓﻲﺷ ﺪ)ﻋﺴﻜﺮي ﻫﻤﻜﺎران و ، .(1387 ﻫﻤﻜــﺎران Rahmani (2008) و P. affinis در اﺳــﺎﻧﺲ ﺗﺮاﻧﺲ-آﻟﻔﺎ (%56/2)ﺑﺮﮔﺎﻣﻮﺗﻦ و ﺗـﺮاﻧﺲ ﮔﺎﻣـﺎ ﺑﻴﺰاﺑـﻮﻟﻦ (%ﺑﻪ 11/3) را ﻋﻨﻮان اﺟﺰاي اﺻﻠﻲ ﻛﺮد ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﺪ . اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از ﮔﻴﺎﻫﺎن داروﻳﻲ ﻣﻌﻄﺮ و ﺑـﺎارزش ﺑﺤﺴـﺎب ﻣﻲ آﻳﺪ . از آﻧﺠـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ ﺗﺮﻛﻴـﺐ ﺗـﺮاﻧﺲ آﻟﻔـﺎ - ﺑﺮﮔـﺎﻣﻮﺗﻦ Pimpinella affinis ﺗﺮﻛﻴــﺐ اﺻــﻠﻲ اﺳــﺎﻧﺲ ﺑــﺬر ﮔﻮﻧــﻪ ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه از ﺟﺎده ﭼـﺎﻟﻮس و ﻧﻮﺷـﻬﺮ اﺳـﺖ و اﻳـﻦ ﺗﺮﻛﻴﺐ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻋﻄﺮﺳﺎزي ﻛﺎرﺑﺮد ﺑﺴﻴﺎر دارد ﻃﺮح ﻛﺸﺖ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻄﺮح ﮔﺮدﻳﺪ . در ﻣﻮرد ﻛﺸـﺖ اﻳـﻦ ﮔﻮﻧـﻪ ﻫـﻴﭻ ﺗﺤﻘ ﻴﻘﻲاﻧﺠﺎم ﻧﺸﺪ ه اﺳﺖ . ﺑﻬﻤﻴﻦ ﻋﻠﺖ ﺑﺎ ﻛﺸﺖ ﭼﻨﺪ ﮔﻮﻧﻪ داروﻳﻲ دﻳﮕﺮ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻲ ﮔﺮدد . Pimpinella anisum ﺑﺮاي ﻛﺸﺖ آب و ﻫـﻮاي ﮔـﺮم، آﻓﺘﺎﺑﻲ و ﺧﺸﻚ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﺎﻳﻴﺰ ﺧﺸﻚ ﻣﻨﺎﺳ ﺐ اﺳـﺖ . ﺑـﻪ ﻫﻤــﻴﻦ ﻋﻠــﺖ ﻛﺸــﺖ آن در ﻧﻴﻤﻜــﺮه ﺷــﻤﺎﻟﻲ ﺑﺎﻋــﺚ ﻋــﺪم رﺳﻴﺪﮔﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺬر و ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺿـﻌﻴﻒ ﺑـﺬر ﺧﻮاﻫـﺪ ﺷـﺪ ﻫﻮﻣﻮﺳﻲ ﻛﻪ ﻓﺎﻗﺪ ﻋﻠﻒ ﻫﺮز وﻟﻲ ﻏﻨﻲ از ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ و ﻧـﻪ ﺧﻴﻠﻲ ﺧﺸﻚ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻬﺘﺮ رﺷﺪ ﻣﻲ ﻛﻨ ﻨـﺪ . زﻣـﻴﻦ ﻫـﺎي ﺳـﺮد، آﻫﻜﻲ و ﻣﺮﻃﻮب ﺑﺮاي ﻛﺸـﺖ ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﻧﻴﺴـﺘﻨﺪ . ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ زﻣــﻴﻦ ﺷــﻮﻧﺪ ﻫــﺎي ﻛﺸــﺖ ﺑﺎﻳــﺪ از ﺟﺮﻳــﺎن ﺑــﺎد ﻣﺤﺎﻓﻈــﺖ )Jodral, 2004 .( دري و ﻋﻠﻤﺪار ﺗﺄﺛﻴﺮ(1386) ﻣﻴﺰان ﺑﺬر و ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺸﺖ plantago ovata را ﺑﺮ روي ﻣﻮﺳـﻴﻼژ ﺑـﺬر ﮔﻴـﺎه داروﻳـﻲ ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮدﻧﺪ . ﺗﻴﻤﺎر ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺸـﺖ، ﻧﻴﻤـﻪ دوم ﺑﻬﻤـﻦ ﻣـﺎه و ﻧﻴﻤﻪ اول اﺳﻔﻨﺪ ﻣﺎه ﺑﻮد . اﻳﺸﺎن ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ زﻣﺎن ﻛﺎﺷﺖ اﺛﺮ ﻣﻌﻨﻲ داري ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺬر ﻧﺪاﺷﺖ . زﻳﺮا ﺗﺠﺰﻳﻪ وارﻳﺎﻧﺲ داده ﻫﺎ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻣ ﻴﺰان ﻣﻮﺳﻴﻼژ ﺗﺤﺖﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻴـﺰان ﺑـﺬر در واﺣﺪ ﺳﻄﺢ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ زﻣـﺎن ﻛﺎﺷـﺖ ﻗـﺮار ﻧﮕﺮﻓـﺖ و اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲ ﻧﺸﺪ داري ﺑﻴﻦ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه . (1380) ﻏﻼﻣﻲ ﻛﺸﺖ ﮔﻴﺎه داروﻳـﻲ Rheum ) رﻳـﻮاس ribes ( را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮده و ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺬرﻫﺎ،ﻣﺰرﻋﻪ ي ﺷﺪه ﻛﺸﺖ د در آذر و ي در ﻣﺎه از ﺻﺪ ﺳﺒﺰ ﺷﺪن و اﺳﺘﻘﺮار ﺑ ﻴﺸﺘﺮي ﺳﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻳ ﺮ زﻣـﺎن ﻫـﺎي ﻛﺎﺷـﺖ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮدﻧﺪ و در ﺳـﺎل اول و دوم ﺗﻮﻟ ﻴـ ﺪ رﻳ ﺸـﻪ و دو ﺑﺮگ اﺻﻠﻲ ﻧﻤﻮده و در ﻧﻬﺎﻳ ﺖ در اواﺧـﺮ ﺧﺮداد ﻣـﺎه ﺑﺮﮔﻬـﺎ ﺷﺪﻧﺪ ًﻛﺎﻣﻼ ﺧﺸﻚ . (ﺗﺮﻛﻴــﺐ 1385) ﻋﺴــﻜﺮي و ﻫﻤﻜــﺎران ﻫــﺎي ﺷــﻴﻤﻴﺎﻳﻲ Pimpinella اﺳﺎﻧﺲ ﭼﻨﺪ ﮔﻮﻧﻪ دﻳﮕﺮ را ﺑﺮرﺳﻲ و ﮔـ ﺰارش ﻛﺮدﻧﺪ . ﻟﻴﻤﻮﻧﻦ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﺎﺧﺺ اﺳﺎﻧﺲ اﻧﺪام ﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﮔﻮﻧـﻪ P. puberula وP. barbataﻫـﺎي ﺑـﻪ ﻧﺴـﺒﺖ ﻫـﺎي /7 %15 .ﺑﻮد %82/4ﺗﺎ از دﻳﮕﺮ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻫﺎي ﺷﺎﺧﺺ در اﻳﻦ دو ﮔﻮﻧﻪ ﮔﺎﻳﺠﺮن، ﭘﺮي ﮔـﺎﻳﺠﺮن، ﻣﺘﻴـﻞ اوژﻧـﻮل و اﻟﻤﻴﺴـﻴﻦ ﺑﻮد . ﮔﺎﻣﺎ - ﻣﻮروﻟﻦ دﻳﮕﺮ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﺎﺧﺺ اﺳﺎﻧﺲ اﻧـﺪاﻣﻬﺎي - ﺑﻮد .ﺑﺘﺎ P. barbata ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﺎرﻳﻮﻓﻴﻠﻦ ﻣﻬﻤﺘـﺮﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴـﺐ اﺳﺎﻧﺲ ﺳﺎﻗﻪ و ﺑﺮگ، ﺳﺮﺷﺎﺧﻪ ﮔﻠﺪار، ﮔﻞ ، آذﻳﻦ ﺑﺬر ﻧﺎرس،
ﺑﺬر رﺳﻴﺪه و ﺑـﺬر P. kotschyana ﺧﺸـﻚ ﺑـﻪ ﺗﺮﺗﻴـﺐ ﺑـﻪ %40/5 ﻣﻘــﺪار ،/9%49 ،/6 %40 ﺷــﺪ %40/8و ﮔــﺰارش . از دﻳﮕﺮ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻫﺎي ﺷﺎﺧﺺ ﺟﺮﻣـﺎﻛﺮن D و ﻻﻧﺠـﻲ ﭘﻴﻨـﺎﻧﻮل Askari ) ﺑﻮدﻧﺪ et al., 2011.( ﻣ روﺷﻬ ﻮاد و ﺎ رو Pimpinella affinis ﺑﺬر از ﺳﻪ ﻳ ﺸﮕﺎه در اﺳـﺘﺎﻧﻬﺎي ﺗﻬــﺮان )ﺧﺠ ﻣﻨﻄﻘــﻪ ﻴــﺮ ( و ﻣﺎزﻧــﺪران)اﻳ ﺗﺤﻘ ﺴــﺘﮕﺎه ﻴﻘــﺎﺗﻲ ﻧﻮﺷﻬﺮ و ﺟﺎده ﭼﺎﻟﻮس ( در ﻣﺮدادﻣﺎه ﻫﺮ ﺳﺎلﺟﻤﻊ آوري و ﭘﺲ از ﺳﻨﺠﺶ ﻗﻮه ﻧﺎﻣ ﻴ ﻪ ﻛﺸﺖ ﺷﺪﻧﺪ . ﺑـﺬرﻫﺎ در 3 ﺗـﺎرﻳ ﺦ 15 ﻛﺸــﺖ آﺑــﺎن، 15 آذر ) ﭘــﺎ ﻛﺸــﺖ ﻳﻴﺰه ( ﻓــ20و ﺮوردﻳ ﻦ ) ﻛﺸﺖ ﺑﻬﺎره ( 3در ﺗﻜﺮار در ﻣﺰرﻋﻪ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ اﻟﺒﺮز ﻛﺸﺖ ﺷﺪﻧﺪ .ﺑﺪﻳ ﻦ ﺗﺮﺗﻴ 27ﺐ واﺣﺪ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ . 1385 در ﺳﺎل از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑـﺬرﻫﺎي ﻛﺸـﺖ ﻓﺮوردﻳ ﻦ ﻧﻮﺷﻬﺮ و ﭼﺎﻟﻮس ﺳﺒﺰ ﻧﺸﺪ و ﺑﺬرﻫﺎي ﺧﺠﻴ ﺮ ﻧ ﻴـ ﺰ رﺷﺪ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺗﻴﻤﺎر ﻓﺮوردﻳﻦ ﺣﺬف ﺷﺪ و ﻃ ﺮح ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻓﺎﻛﺘﻮرﻳ ﺑﻠﻮك 3×2ﻞ در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح ﻫﺎي ﻛﺎﻣﻞ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪ . 1386 در ﺳﺎل ﺑـﺬرﻫﺎي ﻛﺸـﺖ ﺷﺪه از ﻣﻨﺸ ﺄ ﺟﺎده ﭼﺎﻟﻮس ﺳﺒﺰ ﻧﺸـﺪﻧﺪ . ﺑﻬﻤـﻴﻦ ﻋﻠـﺖ در ﺑﺮرﺳﻲ آﻣﺎري ﻓﻘﻂ روﻳﺸﮕﺎه ﺧﺠﻴﺮ و ﻧﻮﺷﻬﺮ ﺑﺎ ﺳﻪ ﺗـﺎرﻳﺦ ، ﻛﺸﺖ آﺑﺎن آذر و ﻓﺮوردﻳﻦ ﺑﺼﻮرت ﻃﺮح آﻣﺎري ﻓﺎﻛﺘﻮرﻳﻞ ×2 3 ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪﻧﺪ . 4×4 اﺑﻌﺎد ﻛﺮﺗﻬﺎ ﻣﺘﺮ، ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴ ﻦ ردﻳ ﻔﻬﺎ 50 ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ، ﻓﺎﺻﻠﻪ روي رد ﻳـ 25ﻒ ﺳـﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘـﺮ و ﻋﻤـﻖ 0/5 ﻛﺸﺖ ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ ﺑـﻮد. ﭘـﺲ از رﺳـﻴﺪﮔﻲ ﻛﺎﻣـﻞ ﺑـﺬر، ﺑﺮداﺷﺖ و ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت آﻣﺎري اﻧﺠﺎم ﺷﺪ . ﻛﺸﺖ ﺑﺬر در ﻣﺰرﻋﻪ ﮔﻴ ﺎﻫـﺎن دارو ﻳـﻲ واﻗـﻊ در ﻣﺠﺘﻤـﻊ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲاﻟﺒﺮز رﺷﺪ روﻳﺸﻲ ﺑﻮﺗﻪ ﻫﺎ در اردﻳﺒﻬﺸﺖ و اوا ﻳـ ﻞ ﺧﺮداد ﻣـﺎه ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ و اواﺳﻂ ﺧﺮداد ﻣﺎه ﺑﻮﺗﻪ ﻫـﺎ ﭘﺲ از رﺳ ﻴ ﺪنﺑﺬرﻫﺎ، ﺑﺮداﺷﺖ و ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت آﻣﺎري ﻋﻤﻠﻜﺮد و اﺟﺰاي آن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫـﺎي MSTAT-C آﻣـﺎري اﻧﺠﺎم ﮔﺮدﻳﺪ .ﻣﻘﺎﻳ ﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ آزﻣﻮن ﭼﻨﺪ داﻣﻨﻪ اي ﺷﺪ %1 داﻧﻜﻦ در ﺳﻄﺢ اﻧﺠﺎم .
ﻧﺘﺎﻳ ﺞ ﻣ رﺷﺪ ﺮاﺣﻞ رﺷــﺪ ﺑــﺬرﻫﺎيﻛﺸــﺖ ﻫــﺎيﭘــﺎ ﻳﻴ ﺰه ﻣﻨﻄﻘــﻪﺧﺠـ ﻴـﺮ از ﻓﺮوردﻳ ﻦ آﻏﺎز و دوره روﻳﺸﻲ آﻧﻬﺎ ﺗﺎ ﭘﺎﻳ ﺎن اردﻳ ﺒﻬﺸـﺖ ﻣـﺎه اداﻣﻪﻳ ﺎﻓﺖ و اواﻳ ﻞ ﺧﺮدادﻣﺎه ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﮔـﻞ رﻓﺘﻨـﺪ . دوره ﺑﺬردﻫﻲ آﻧﻬﺎ از اواﺳﻂ ﺗﻴ ﺮ ﺗﺎ اواﺧﺮ ﻣﺮدادﻣﺎه ﻃﻮل ﻛﺸـﻴ ﺪ و ً ﺑﺬرﻫﺎي ﻛﺎﻣﻼ رﺳﻴ ﺪه در ﻣﺮدادﻣـﺎه ﺟﻤـﻊ آوري ﮔﺮد ﻳـﺪ . در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در ﻛﺸﺖ ﻓﺮوردﻳﻦ ﻣـﺎه رﺷـﺪ روﻳ ﺸـﻲ از ﺧـﺮداد آﻏﺎز و ﺗﺎ ﺗ ﻴﺮﻣﺎه اداﻣﻪﻳ ﺎﻓـﺖ و اوا ﻳـ ﻞ ﺗﻴ ﺮﻣـﺎه ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﻫـﺎ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﮔﻠـﺪﻫ ﻲ ﺑﻮدﻧـﺪ . ﺑـﻪ ﻧﺤـﻮي ﻛـﻪ ﺑـﺬرﻫﺎ در ﻣﺮﺣﻠـﻪ رﺳﻴﺪﮔﻲ ﻛﺎﻣﻞآﺧﺮﺷﻬﺮ ﻳﻮرﻣﺎه ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪﻧﺪ . ﺑﺬرﻫﺎي ﻛﺸﺖ ﭘﺎﻳﻴ ﺰه ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﭼـﺎﻟﻮس در ﺳـﺎل اولدر ﺗﻴﺮﻣﺎه ﺟﻮاﻧﻪ زدﻧﺪ و ﻣﺮدادﻣﺎه در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﮔﻠـﺪﻫﻲ و ﻣﻬﺮﻣـﺎه در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺬردﻫﻲ ﺑﻮدﻧﺪ . ﺑـﺬرﻫﺎي اﺳـﺘﻔﺎده ﺷـﺪه در اﻳـﻦ ﺗﻴﻤﺎر در ﺳﺎل دوم ﻧﻜﺮدﻧﺪ رﺷﺪ . ﺑﺬرﻫﺎي ﻛﺸﺖ ﭘـﺎﻳﻴ ﺰه ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﻧﻮﺷـﻬﺮ در ﺳـﺎل اول در ﺗﻴ ﺮﻣﺎه ﺟﻮاﻧﻪ زدﻧﺪ و ﺗﺎ اواﺧﺮ ﻣﺮدادﻣﺎه در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﮔﻠﺪﻫﻲ و ﺑﺬردﻫﻲ ﺑﻮدﻧﺪ . در ﺳـﺎلدوم رﺷـﺪ روﻳ ، ﺸـﻲ از ﻣـﺮد اد ﺗـﺎ ﺷﻬﺮﻳﻮرﻣﺎه اداﻣﻪﻳﺎﻓﺖ .ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛـﻪ اواﺧـﺮ ﭘـﺎﻳﻴ ﺰ درﺻـﺪ ﻛﻤــﻲ ﺑﻮﺗــ از ﻪ ﻫــﺎ ﮔﻠــﺪﻫ در ﻣﺮﺣﻠــﻪ ﻲ ﺑــﺬردﻫ و ﻲﺑﻮدﻧــﺪ . ﺟﻮاﻧﻪ زﻧﻲ درﺑﺬرﻫﺎي ﻛﺸﺖ ﺑﻬﺎره ﻧﻮﺷﻬﺮ در ، ﺳـﺎل اول از ﺗﻴﺮ ﺗﺎ ﺷﻬﺮﻳﻮر ﻣﺎه اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ و درﺻﺪ ﻛﻤﻲ از ﺑﻮﺗـﻪ ﻫـﺎ در اواﺧﺮ ﺷﻬﺮﻳﻮرﻣﺎه ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﮔﻠﺪﻫﻲ و ﺑﺬردﻫﻲ رﺳﻴﺪﻧﺪ . در ﺳــﺎل دوم ﺑــﺬرﻫﺎ ﺗ در ﻴ ﺮﻣــﺎه ﺟﻮاﻧــﻪ زدهو در ﻣــﺮداد و
ﺷﻬﺮﻳﻮرﻣﺎه ﺑـﻪ ﻣﺮﺣﻠـﻪ ﮔﻠـﺪﻫﻲ رﺳـﻴﺪ ﻧﺪ و در ﻣﻬﺮﻣـﺎه در ﻣﺮﺣﻠــﻪ رﺳــﻴﺪﮔﻲ ﻛﺎﻣــﻞﺟﻤــﻊ آوري ﺷــﺪﻧﺪ .در ﻣﺠﻤــﻮع ﺑﺬرﻫﺎي ﻧﻮﺷﻬﺮ و ﭼـﺎﻟﻮس رﺷـﺪ ﺿـﻌﻴﻔﻲ داﺷـﺘﻨﺪ؛ ﻏﺎﻟـﺐ ﻛﺮت ﻫﺎﻳ ﺎ ﺳﺒﺰ ﻧﺸ ﺪﻧﺪ وﻳ ﺎ ﺑﻮﺗﻪ ﻫـﺎي ﻛﻤـﻲ در آﻧﻬـﺎ رﺷـﺪ ﻛﺮدﻧﺪ .
ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻚ د 1385 ر ﺳﺎل ﻃﺒـﻖ ﻧﺘـﺎﻳ ﺞ ﺣﺎﺻـﻞ از ﺟـﺪول ﺗﺠﺰ ﻳـ ﻪ وارﻳ ﺎﻧﺲ ) (1ﺟﺪول ﻣﺸﺨﺺﺷ ﺪ ﻛﻪﺗﺄﺛﻴﺮ ﺗـﺎرﻳ ﺦ ﻛﺎﺷـﺖ، روﻳ ﺸﮕﺎه و اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ آﻧﻬﺎ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳ ﻚ ﺑـﻪ ﺗﺮﻳ ﺘـﺐ %1 در ﺳﻄﺢ ،%1 و %ﻣﻌﻨ 5 ﻲ ﺑﻮده دار اﺳﺖ . ﻣﻘﺎﻳ ﻣ ﺴــﻪ ﻴــﺎﻧﮕﻴ ﺗ ﻦ ﻴ ﻤﺎرﻫــﺎ ﻧﺸــﺎن داد ﻛــﻪ ﻋﻤﻠﻜــﺮد ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳ ﻚ درﺗﺎرﻳ 871/60 ﺦ ﻛﺸﺖ آﺑﺎن ﺑﺎ ﻣﻘﺪار ﻛﻴ ﻠـﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘﺎر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﺸـﺖ آذر اﺧـﺘﻼف ﻣﻌﻨـ ﻲ دار داﺷـﺖ ) ﻫﻤﭽﻨﻴ ﻦﺗﺄﺛﻴﺮ .(2ﺟﺪول روﻳ ﺸﮕﺎه ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﻴﻮﻟﻮژ ﻳـ ﻚ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﭘﺎ ﻳﻪ ﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از ﺑﺬرﺟﻤﻊ آوري ﺷـﺪه از روﻳ ﺸﮕﺎه ﺧﺠﻴ ﺮ ﺑـﺎ ﻣ ﻴـ 2096/0ﺰان ﻛﻴ ﻠـﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘـﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮﻳ ﻦ ﻣﻘﺪار را داﺷﺖ و ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﭼـﺎﻟﻮس و ﻧﻮﺷـﻬﺮ اﺧﺘ ﻼف ﻣﻌﻨﻲ دار ﻧﺸﺎن داد ) .(3ﺟﺪول اﺛـﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑـﻞ ﺗـﺎرﻳ ﺦ ﻛﺸﺖ و رو ﻳ ﺑ ﺸﮕﺎه ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻴﻮﻟﻮژﻳ ﻚ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮد ﻛـﻪ ﺗﺎرﻳ ﺦ ﻛﺸﺖ آﺑﺎن ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﺬر روﻳ ﺸﮕﺎه ﺧﺠﻴ ﺮ ﺑـﺎ ﻣ ﻴـ ﺰان /0 2239 ﻛﻴ ﻠﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘﺎر داراي ﺑﻴﺸﺘﺮﻳ ﻦ ﻣﻘـﺪار ﺑـﻮده و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳ ﺗ ﺮ ﻴ ﻣﻌﻨ ﻤﺎرﻫﺎ اﺧﺘﻼف ﻲ دار ﺑﻮد ) .(4ﺟﺪول 1386 در ﺳﺎل ﻃﺒـﻖ ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻـﻞ از ﺟـﺪول ﺗﺠﺰﻳـﻪ وارﻳﺎﻧﺲ ) (5ﺟﺪول ﻣﺸﺨﺺﺷ ﺪ ﻛﻪﺗﺄﺛﻴﺮ ﺗـﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷـﺖ، روﻳﺸﮕﺎه و اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ آﻧﻬﺎ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻚ ﺑـﻪ ﺗﺮﺗ ﻴـ ﺐ %1 در ﺳﻄﺢ ،%1 و 5 % ﻣﻌﻨﻲ دار ﺑﻮده اﺳﺖ ) ﻣﻄـﺎﺑﻖ ﻧﺘـﺎﻳﺞ .(1385 ﻣﻘﺎﻳﺴــﻪ ﻣﻴــﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﻴﻤﺎرﻫــﺎ ﻧﺸــﺎن داد ﻛــﻪ ﻋﻤﻠﻜــﺮد ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻚ ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺸﺖ آﺑ 1925/0 ﺎن ﺑﺎ ﻣﻘـﺪار ﻛﻴﻠـﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘﺎر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﺸﺖ ﻓﺮوردﻳﻦ ﻣﺎه اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨـﻲ دار داﺷﺖ وﻟﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﺸﺖ آذر اﺧـﺘﻼف ﻣﻌﻨـﻲ دار ﻧﺒـﻮد ) .(6ﺟــﺪول ﻫﻤﭽﻨــﻴﻦﺗــﺄﺛﻴﺮ روﻳﺸــﮕﺎه ﺑــﺮ ﻋﻤﻠﻜــﺮد ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻚ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤـﻮد ﻛـﻪ ﺑـﺬر ﺟﻤـﻊ آوري ﺷـﺪه از 2939/1 روﻳﺸﮕﺎه ﺧﺠﻴﺮ ﺑـﺎ ﻣﻴـﺰان ﻛﻴﻠـﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘـﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻳﻦ ﻣﻘﺪار را داﺷﺖ و ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﻧﻮﺷـﻬﺮ اﺧـﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲ دار ﻧﺸﺎن داد ) .(7ﺟﺪول اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺸـﺖ و روﻳﺸﮕﺎه ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻚ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺗـﺎرﻳﺦ ﻛﺸﺖ آﺑﺎن ﻣﺮﺑﻮط ﺑـﻪ ﺑـﺬر روﻳﺸـﮕﺎه ﺧﺠﻴـﺮ ﺑـﺎ ﻣﻴـﺰان /0 3689 ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘﺎر داراي ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﺑﻮده و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ اﺧﺘ ﻣﻌﻨﻲ ﻼف دار ﺑﻮد ) .(8ﺟﺪول
ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺬر ﻧﺘــﺎ1385 در ﺳــﺎل ﻳ ﺞ ﺣﺎﺻــﻞ از ﺟــﺪول ﺗﺠﺰﻳــ ﻪ وارﻳ ﺎﻧﺲ ) (1ﺟﺪول ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮد ﻛﻪ اﺛﺮ ﺗـﺎرﻳ ﺦ ﻛﺎﺷـﺖ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺬر ﻣﻌﻨﻲ دار ﻧﺒﻮد وﻟﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ روﻳ ﺸـﮕﺎه و اﺛـﺮ %1 ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ آﻧﻬﺎ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺬر در ﺳـﻄﺢ ﻣﻌﻨـﻲ دار ﺑـﻮده اﺳﺖ . ﻣﻘﺎﻳ ﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴ ﻦ ﺗﻴ ﻤﺎرﻫﺎ ﻧﺸﺎن د اد ﻛـﻪ ﻋﻤﻠﻜـﺮد ﺑـﺬر ﺗﺎرﻳ ﺦ ﻛﺸﺖ آﺑـﺎن و آذر ﻣـﺎه اﺧـﺘﻼف ﻣﻌﻨـﻲ ، دار ﻧﺪارﻧـﺪ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﺸﺖ آ ذر ﺑﺎ ﻣﻘﺪار 467 64/ ﻛﻴ ﻠـﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘـﺎر ﻣﻘﺪار ﺑﻴﺸﺘﺮي داﺷﺖ ) .(2ﺟﺪول ﺎﺗﺄﺛﻴﺮ اﻣ روﻳ ﺸـﮕﺎه ﺑـﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺬر ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺑﺬر ﺟﻤـﻊ آوري ﺷـﺪه از روﻳ ﺧﺠ ﺸــﮕﺎه ﻴــ ﻣ ﺮ ﺑــﺎ ﻴــ ﻛ175/1ﺰان ﻴ ﻠــﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘــﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮﻳ ﻦ ﻣﻘﺪار را داﺷﺖ و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭼـﺎﻟﻮس و ﻧﻮﺷـﻬﺮ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲ دار ﻧﺸﺎن داد ) .(3ﺟﺪول اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺗـﺎرﻳ ﺦ ﻛﺸﺖ و رو ﻳ ﺸﮕﺎه ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜـﺮد ﺑـﺬر ﻣﺸـﺨﺺ ﻧﻤـﻮد ﻛـﻪ
ﺗﺎرﻳ ﺦ ﻛﺸﺖ آذر ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﺬر روﻳ ﺸﮕﺎه ﺧﺠﻴ ﺮ ﺑﺎ ﻣ ﻴـ ﺰان /4 191 ﻛﻴ ﻠﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘﺎر داراي ﺑﻴﺸﺘﺮﻳ ﻦ ﻣﻘﺪار ﺑـﻮده و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳ ﺗ ﺮ ﻴ اﺧ ﻤﺎرﻫﺎ ﻣﻌﻨ ﺘﻼف ﻲ دار ﺑﻮد ) .(4ﺟﺪول ﻧﺘــﺎ1386 در ﺳــﺎل ﻳ ﺞ ﺣﺎﺻــﻞ از ﺟــﺪول ﺗﺠﺰﻳــ ﻪ وارـ ﻳـ ﺎﻧﺲ ) (5ﺟــﺪول ﻣﺸــﺨﺺ ﻛــﺮد ﻛــﻪﺗــﺄﺛﻴﺮﺗــﺎر ﻳ ﺦ ﻛﺎﺷﺖ، روﻳ ﺸﮕﺎه و اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ آﻧﻬﺎ ﺑـﺮ ﻋﻤﻠﻜـﺮد ﺑـﺬر در ﻣﻌﻨ%1 ﺳﻄﺢ ﻲ اﺳﺖ دار ﺑﻮده . ﻣﻘﺎﻳ ﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴ ﻦ ﺗﻴ ﻤﺎرﻫﺎ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺬر در ﺗﺎرﻳﺦ ﻫﺎي ﻛﺸﺖ آﺑﺎن و آذرﻣﺎه اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲ دار ﻧﺪارﻧـﺪ ﻫﺮ 218/9 ﭼﻨﺪ ﻛﺸﺖ آﺑﺎن ﺑﺎ ﻣﻘﺪار ﻛﻴ ﻠـﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘـﺎر ﻣﻘــﺪار ﺑﻴﺸــﺘﺮي وﻟــ داﺷــﺖ ﻲ ﺗــﺎر ﻧﺴــﺒﺖ ﺑــﻪ ﻳ ﺦ ﻛﺸــﺖ ﻓﺮوردﻳﻦ ﻣﺎه اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨـﻲ دار اﺳـﺖ ) .(6ﺟـﺪول ﺗـﺄﺛﻴﺮ روﻳ ﺸــﮕﺎه ﺑــﺮ ﻋﻤﻠﻜــﺮد ﺑــﺬر ﻣﺸــﺨﺺ ﻧﻤــﻮد ﻛــﻪ ﺑــﺬر ﺟﻤــﻊ آوري رو ﺷــﺪه از ﻳ ﺧﺠ ﺸــﮕﺎه ﻴــ ﻣ ﺮ ﺑــﺎ ﻴــ 281/9ﺰان ﻛﻴ ﻠﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮﻳ ﻦ ﻣﻘﺪار را داﺷﺖ و ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﻧﻮﺷﻬﺮ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨ ﻲ دار ﻧﺸﺎن داد ) .(7ﺟﺪول اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺗﺎرﻳ ﺦ ﻛﺸﺖ و روﻳ ﺸﮕﺎه ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺬر ﻣﺸـﺨﺺ ﻧﻤـﻮد ﻛﻪ ﺑﺬر رو ﻳ ﺸﮕﺎه ﺧﺠﻴ ﺮ در ﺗﺎرﻳ ﺦ ﻛﺸـﺖ آﺑـﺎن و آذر ﺑـﺎ ﻣﻴـــ 404/6ﺰان و ﻛ397/9 ﻴ ﻠـــﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘـــﺎر داراي ﺑﻴﺸﺘﺮﻳ ﻦ ﻣﻘﺪار ﺑﻮده و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳـﺎﻳ ﺮ ﺗﻴ ﻤﺎرﻫـﺎ اﺧـﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲ دار ﺑﻮد ) ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﻳ .(8ﺟﺪول ﻦ ﻧﺘﺎﻳ ﺞ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳ ﺞ ﺳـﺎل دارد 85 ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ دارد .

منبع : جهاد کشاورزی