بررسي كاشت بذر و گياهچه گندم و تأثير آن بر عملكرد و اجزاي عملكرد را توضیح دهید .

Question

حسین برخورداری · Answer

بررسی کاشت بذر و گیاهچه گندم و تأثیر آن بر عملکرد و اجزای عملکرد را توضیح دهید .

ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﺎﺷﺖ ﺑﺬر و ﻛﺎﺷﺖ ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ ﮔﻨﺪم) ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ ﺑﺎ ﺳﻨﻴﻦ ﻣﺨﺘﻠﻒ (در ﺗﺎرﻳﺦﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﺎﺷﺖ . در داﻧﺸﻜﺪه ﻛﺸﺎورزي داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﻴﺪ ﭼﻤﺮان اﻫﻮاز اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ 1388 - 1389 آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻣﺰرﻋﻪاي در ﺳﺎل زراﻋﻲ اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺳﭙﻠﻴﺖ اﺳﭙﻠﻴﺖ ﭘﻼت )ﻛﺮتﻫﺎي دوﺑﺎر ﺧﺮد ﺷﺪه (و در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح ﺑﻠﻮكﻫﺎي ﻛﺎﻣﻞ ، ﺗﺼﺎدﻓﻲ و در ﺳﻪ ﺗﻜﺮار اﺟﺮا ﮔﺮدﻳﺪ .ﻛﺮتﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﺷﺎﻣﻞ روشﻫﺎي ﻛﺎﺷﺖ در ﺳﻪ ﺳﻄﺢ ﺑﺪون ﺳﺮزﻧﻲ ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ ﺑﺎ ﺳﺮزﻧﻲ ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ و ﻛﺎﺷﺖ ﺑﺬر ﺑﻮد و ﻓﺎﻛﺘﻮر ﻓﺮﻋﻲ ﻧﻴﺰ ﺷﺎﻣﻞ ارﻗﺎم ﮔﻨﺪم در دو ﺳﻄﺢ ﺷﺎﻣﻞ رﻗﻢ ﻓﻮﻧﮓ و رﻗﻢ دي ﺑﻮد .ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶ 15 آذر و 30 ﭼﻤﺮان و ﻓﺎﻛﺘﻮر ﻓﺮﻋﻲ ﻓﺮﻋﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ ﺑﺬر و اﻧﺘﻘﺎل ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ در ﻛﻴﻠﻮ 2766/3 ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺒﻠﻚ در ﺳﻨﺒﻠﻪ، ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ در ﺳﻨﺒﻠﻪ در ﻛﺎﺷﺖ ﺑﺬر ﺑﻴﺶ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار) ﺑﺎ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻛﻴﻠﻮ ﮔﺮم در ﻫﻜﺘﺎر (ﺑﻮدﻧﺪ .در ﺗﻴﻤﺎر 1795/6 ﮔﺮم در ﻫﻜﺘﺎر( و در ﻛﺎﺷﺖ ﮔﻴﺎﻫﭽﻪاي ﻛﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار )ﺑﺎ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ و اﻧﺘﻘﺎل) ﻛﺎﺷﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ (، ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺒﻠﻚ در ﺳﻨﺒﻠﻪ و ﻋﻤﻠﻜﺮد داﻧﻪ در ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ و اﻧﺘﻘﺎل روزه (ﻛﻢ 45 ﺑﻴﺶ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار و در ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ و اﻧﺘﻘﺎل دوم) اﻧﺘﻘﺎل ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ ،( روزه 30 اول) اﻧﺘﻘﺎل ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﺑﻮدﻧﺪ .ﺑﻴﻦ دو رﻗﻢ ﻓﻮﻧﮓ و ﭼﻤﺮان، اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲ داري در ﺻﻔﺎت ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺒﻠﻚ در ﺳﻨﺒﻠﻪ، ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ روزه (و ﺗﺄﺧﻴﺮ 45 در ﺳﻨﺒﻠﻪ، وزن ﻫﺰارداﻧﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﮕﺮدﻳﺪ .ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ، اﻧﺘﻘﺎل دﻳﺮ ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ) ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ ( درﺻﺪ 31 دي (ﻧﻴﺰ ﻋﻤﻠﻜﺮد را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻌﻨﻲداري ﻛﺎﻫﺶ داد. ﻛﺎﺷﺖ ﺑﺬر ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺎﻻﺗﺮي) ﺣﺪود 15 ) در ﻛﺎﺷﺖ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﺎﺷﺖ ﻧﺸﺎﻳﻲ داﺷﺖ. ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﺛﺮات ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺗﻴﻤﺎر ﻛﺎﺷﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺬر رﻗﻢ ﭼﻤﺮان در ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ اول داراي ﺑﻴﺶ ﺗﺮﻳﻦ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﻮد ؛ ﭘﺲ از آن ﺗﻴﻤﺎر ﻛﺎﺷﺖ ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ ﺑﺪون ﺳﺮزﻧﻲ و ﺑﺎ ﺳﺮزﻧﻲ رﻗﻢ ﭼﻤﺮان ﺑﻴﺶ ﺗﺮﻳﻦ ﻋﻤﻠﻜﺮد را داﺷﺘﻨﺪ و ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﭽﻪاي در ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ دوم داراي ﻛﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﻋﻤﻠﻜﺮد در ﺷﺮاﻳﻂ آب و ﻫﻮاﻳﻲ ﺧﻮزﺳﺘﺎن در ﺻﻮرت وﻗﻔﻪ در ﻛﺎﺷﺖ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﺄﺧﻴﺮ در ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ و ﻳﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ، ﺑﻮدﻧﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻧﺸﺪن ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎﺷﺖ ﺑﺬر ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲﻫﺎي ﻣﻜﺮر )ﺑﻌﺪ از وﻗﻔﻪ اوﻟﻴﻪ (و ﻣﺴﺎﻋﺪ ﻧﺒﻮدن ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎﺷﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺬر روزه (در آن زﻣﺎن از ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺤﺼﻮل در ﻛﺎﺷﺖ 30 آذر، ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﻛﺎﺷﺖ ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ ﮔﻨﺪم )ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ 30 در . دي (ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻧﻤﻮد .

ﮔﻨﺪم ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﮔﻴﺎه زراﻋﻲ روي زﻣﻴﻦ اﺳﺖ . ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ روز در ﻧﻘﻄﻪ اي از ﻛﺮه زﻣﻴﻦ ﻛﺎﺷﺖ و در ﻫﻤﺎن روز در ﻧﻘﻄﻪاي دﻳﮕﺮ ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﻲ ﺷﻮد .در درﺻﺪ زﻣﻴﻦ ﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﻛﺸﺖ 52 ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ  ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻫﻜﺘﺎر (ﺑﻪ ﻛﺸﺖ ﻏﻼت 707 دﻧﻴﺎ )ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻌﺎدل 232 اﺧﺘﺼﺎص دارد ﻛﻪ ﻳﻚ ﺳﻮم اﻳﻦ ﻣﻘﺪار) ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ . 1386 ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻫﻜﺘﺎر

ﻇﻬﻮر ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ، ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻋﻮاﻣﻞ زراﻋﻲ، ﻋﻮاﻣﻞ ژﻧﺘﻴﻜﻲ و اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﻴﻦ داﻧﻪ ﻫﺎ و ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ اﺳﺖ .( 1992 ،1 )ﮔﺎن و ﻫﻤﻜﺎران اﺛﺮ ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﺑﺎران ﺟﻬﺖ ﮔﻨﺪم دﻳﻢ اﻫﻤﻴﺖ ﺑﻴﺶ ﺗﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﻞ ﻣﻴﺰان ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ آن دارد .در ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ ﻛﻪ ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ زﻣﺴﺘﺎﻧﻪ دارﻧﺪ، ﺗﺄﺧﻴﺮ در ﺑﺎرانﻫﺎي اوﻟﻴﻪ، ﻣﺎﻧﻊ ﺳﺒﺰ ﺷﺪن ﻣﺤﺼﻮل ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺎ ﻛﻮﺗﺎه ﻛﺮدن ﻓﺼﻞ رﺷﺪ، ﺳﺒﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﻲﮔﺮدد) ﻧﻮر ﻣﺤﻤﺪي در زراﻋﺖ ﻓﺎرﻳﺎب در ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ ﻛﻪ .(1382و ﻫﻤﻜﺎران، ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ، ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻌﺪ از ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ اﻗﺪام ﺑﻪ ﻛﺎﺷﺖ ﻣﻲ ﺷﻮد وﻗﻔﻪ در ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ و ﺑﻌﺪ از آن ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲﻫﺎي ﻣﻜﺮر ﻓﺼﻠﻲ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻲ ﮔﺮدد ﺗﺎ زراﻋﺖ ﮔﻨﺪم ﻛﺮﭘﻪ ﺷﻮد؛ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﻃﻮل دوره رﺷﺪ ﮔﻴﺎه و ﻫﻤﺰﻣﺎﻧﻲ ﮔﺮدهاﻓﺸﺎﻧﻲ و داﻧﻪ ﺑﻨﺪي ﺑﺎ ﺗﻨﺶﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎي آﺧﺮ ﻓﺼﻞ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺤﺼﻮل را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دارد )ﻧﺠﻔﻲ ﺳﻴﺮك و ﺷﻴﺨﻲ .( 1383ﮔﺮﺟﺎﻧﻲ، ﻛﺎﺷﺖ ﻧﺸﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در ﻛﺎﺷﺖ ﻫﺎي دﻳﺮﻫﻨﮕﺎم اﻫﻤﻴﺖ ﺑﻴﺶ ﺗﺮي دارد و ﺧﺴﺎرت ﻧﺎﺷﻲ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﺪود ﻛﻨﻨﺪه ﻋﻤﻠﻜﺮد را ﺑﻪ واﺳﻄﻪ اﺳﺘﻘﺮار ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻮﺗﻪ ﻫﺎ و آﻣﺎدﮔﻲ ﺑﻴﺶ ﺗﺮ ﺟﻬﺖ رﺷﺪ و ﻧﻤﻮ، ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻲ رﺳﺎﻧﺪ .( 1382 )ﮔﻴﻼﻧﻲ و ﻫﻤﻜﺎران، ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﻣﺰرﻋﻪاي در اﻳﺴﺘﮕﺎه ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت زراﻋﻲ داﻧﺸﻜﺪه ﻛﺸﺎورزي داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻴﺮاز ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ اﺛﺮ ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد داﻧﻪ، ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺒﻠﻪ در ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ، ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ در ﺳﻨﺒﻠﻪ و وزن ﻫﺰار داﻧﻪ ﮔﻨﺪم دارد؛ ﻛﻪ آذر ( ﺑﻪ 15 ) ﺑﻴﺶ ﺗﺮﻳﻦ ﻋﻤﻠﻜﺮد داﻧﻪ از ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ دوم دﺳﺖ آﻣﺪ و ﺑﺎ ﺗﺄﺧﻴﺮ ﺑﻴﺶ از اﻳﻦ ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ، ﻋﻤﻠﻜﺮد داﻧﻪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﻣﻌﻨﻲداري ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺖ) اﻣﺎم و ﻣﻤﺘﺎزي، 1385 .( 1986-1987 دادهﻫﺎي دو ﺳﺎل آزﻣﺎﻳﺶ در ﺳﺎلﻫﺎي در ﺑﻨﮕﻼدش) ﺷﺮاﻳﻂ دﻳﻢ (ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﻛﻪ 1987-1988و ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ ﮔﻨﺪم ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻳﻚ راه ﺣﻞ ﺣﻴﺎﺗﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ
ﻛﺎﺷﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎﺷﺖ ﺗﺄﺧﻴﺮي ﺑﺎﺷﺪ .( 1993 ،2 ) ﺣﺴﻴﻦ و ﻣﻨﻴﺮاﻟﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﻳﻚ آزﻣﺎﻳﺶ در ﮔﻨﺪم در ، اﺟﺰاء ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻧﻈﻴﺮ :ﺗﻌﺪاد 2008-2009آﻓﺮﻳﻘﺎ در ﺳﺎل ﭘﻨﺠﻪ در ﻫﺮ ﺑﻮﺗﻪ، ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺒﻠﻪ در ﺑﻮﺗﻪ، ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺒﻠﻪ در ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ، درﺻﺪ ﭘﻨﺠﻪﻫﺎي ﺑﺎرور، ﻃﻮل ﺳﻨﺒﻠﻪ و ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ درﺳﻨﺒﻠﻪ در ﻛﺎﺷﺖ ﻧﺸﺎﻳﻲ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻛﺎﺷﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ، ﻛﻢ ﺗﺮ ﺑﻮدﻧﺪ .ﻧﻤﻮ ﮔﻴﺎه و رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻌﺪي ﺳﻨﺒﻠﻪﻫﺎ در ﻛﺎﺷﺖ ﻧﺸﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ ﻛﺎﺷﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺬر ﻧﺒﻮد و در زﻣﺎن ﺑﺮداﺷﺖ ﺗﻌﺪادي از ﺳﻨﺒﻠﻪ ﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ ﻛﺎﻣﻼً ﭘﺮ . ( 2009 ،3 ﻧﺸﺪه ﺑﻮدﻧﺪ) اﺳﺘﺎﻳﺠﺮ و اﺑﺮاﻫﻴﻢ در ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻪ اﺛﺮ ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ و ﺷﻴﻮه ﻛﺎﺷﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﻧﺸﺎﻳﻲ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد داﻧﻪ و ﺳﺎﻳﺮ وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي زراﻋﻲ ﻛﻠﺰا، اﻧﺠﺎم ﮔﺮدﻳﺪ، ﻛﺎﺷﺖ ﻧﺸﺎﻳﻲ، ﻃﻮل دوره ﮔﻞ دﻫﻲ، ﺗﻌﺪاد ﺧﻮرﺟﻴﻦ در ﺑﻮﺗﻪ، ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ در ﺧﻮرﺟﻴﻦ، ﻋﻤﻠﻜﺮد داﻧﻪ و ﻋﻤﻠﻜﺮد روﻏﻦ در ﻫﻜﺘﺎر را اﻓﺰاﻳﺶ داد (ﻛﺎﻫﺶ 1997) 4 .(ﻳﻴﻦ و واﻧﮓ 1384 ، )راﻫﻨﻤﺎ و ﺑﺨﺸﻨﺪه زﻳﺎدي را در رﺷﺪ و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺷﺎﻣﻞ ارﺗﻔﺎع ﮔﻴﺎه، ﺗﻌﺪاد ﺷﺎﺧﻪﻫﺎي ﻣﺆﺛﺮ، ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ در ﻏﻼف و ﻣﺠﻤﻮع ﻋﻤﻠﻜﺮد داﻧﻪ ﺑﺎ ﺗﺄﺧﻴﺮ در ﻧﺸﺎءﻛﺎري در ﻛﻠﺰا را ﮔﺰارش دادﻧﺪ . ارزﻳﺎﺑﻲ اﻣﻜﺎن ﺗﻮﻟﻴﺪ ،ﻫﺪف از اﻧﺠﺎم اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﮔﻨﺪم ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺸﺎء ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﻟﻲ در اﻳﺎﻣﻲ از ﺳﺎل ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﺄﺧﻴﺮ ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ ﭘﺎﻳﻴﺰه اﺟﺎزه ﻛﺎﺷﺖ ﺑﺬر ﮔﻨﺪم ﺑﻪ زارﻋﺎن داده ﻧﻤﻲ ﺷﻮد و ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ اﺣﺘﻤﺎل ﻛﻪ آﻳﺎ ﻛﺸﺎورزان ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﻴﺶ ﮔﻴﺮي از ﻛﺎﻫﺶ دوره رﺷﺪ روﻳﺸﻲ ﺑﺎ ﺗﻬﻴﻪ ﻧﺸﺎء ﮔﻨﺪم و ﻛﺎﺷﺖ ﻧﺸﺎء ﺑﺎ ﻃﻮل ﻋﻤﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ در زﻣﺎن ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ از ﻧﻜﺎﺷﺖ اراﺿﻲ زراﻋﻲ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﺻﻮرت ﻛﺎﺷﺖ ﮔﻨﺪم ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﺸﺎء، آﻳﺎ اﺟﺰا ي ﻋﻤﻠﻜﺮد آن ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ؟

اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ در ﺳﺎل زراﻋﻲ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺷﻤﺎره ﻳﻚ ﮔﺮوه زراﻋﺖ و اﺻﻼح ﻧﺒﺎﺗﺎت داﻧﺸﻜﺪه ﻛﺸﺎورزي داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﻴﺪ ﭼﻤﺮان اﻫﻮاز، واﻗﻊ در ﺟﻨﻮب ﻏﺮﺑﻲ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن و در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻏﺮﺑﻲ رودﺧﺎﻧﻪ ﻛﺎرون دﻗﻴﻘﻪ ﺷﻤﺎﻟﻲ و ﻃﻮل 20 درﺟﻪ و 31 ﺑﺎ ﻋﺮض ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﻣﺘﺮ از 20 دﻗﻴﻘﻪ ﺷﺮﻗﻲ ﺑﺎ ارﺗﻔﺎع 41 درﺟﻪ و 48 ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﺳﻄﺢ درﻳﺎ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ .ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ ﺳﺎﻻﻧﻪ در ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ و ﺣﺪاﻛﺜﺮ و ﺣﺪاﻗﻞ ﺣﺮارت ﺑﻪ 197/06 ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ 73 و 7/8 درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﺑﻮده ﻛﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺎه
ﻫﺎي اردﻳﺒﻬﺸﺖ و دي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ .ﺑﻴﺶ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ و ﻛﻢ ﺗﺮﻳﻦ 68 /1 ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ در ﻣﺎه آذر و ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻣﻴﺰان آن در ﻣﺎه اﺳﻔﻨﺪ و ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﺻﻔﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ . درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﺑﻮده 20 /8 ﻣﺘﻮﺳﻂ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ ﺑﻪ 1389 و 1388 اﺳﺖ و ﻣﺎهﻫﺎي اردﻳﺒﻬﺸﺖ و دي ﺳﺎل درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲ ﮔﺮاد ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ 15 03 و /7 ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﮔﺮمﺗﺮﻳﻦ و ﺳﺮدﺗﺮﻳﻦ ﻣﺎهﻫﺎي ﺳﺎل در ﻣﺪت زﻣﺎن اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻮدهاﻧﺪ .ﺑﺮ اﺳﺎس آزﻣﺎﻳﺶ ﻫﺎ، ﺑﺎﻓﺖ ﺧﺎك pH و ds.m 4/7 ﺧﺎك ﺑﺮاﺑﺮEC ﻣﺰرﻋﻪ ﻟﻮﻣﻲ ﺷﻨﻲ ﺑﻮد. 0/54 و ﻣﻮاد آﻟﻲ آن ﻫﻢ 7/6 ﺧﺎك ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ 40 درﺻﺪ ﺷﻦ و 60 درﺻﺪ ﺑﻮد .ﺑﺎﻓﺖ ﺧﺎك ﺧﺰاﻧﻪ ﺷﺎﻣﻞ درﺻﺪ ﺧﺎك ﻣﺰرﻋﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ و ﻋﻤﻖ ﺧﺎك ﺧﺰاﻧﻪ در .ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ ﺗﻬﻴﻪ ﮔﺮدﻳﺪ 10 -15 ﻣﺰرﻋﻪ ﻃﺮح آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺳﭙﻠﻴﺖ -اﺳﭙﻠﻴﺖ ﭘﻼت )ﻛﺮتﻫﺎي دوﺑﺎر ﺧﺮد ﺷﺪه (ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﺑﻠﻮك ﻛﺎﻣﻞ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﻧﻮع ﺗﻴﻤﺎر رﻗﻢ، ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ و ﻧﺤﻮه ﻛﺎﺷﺖ ﺑﻮده 3 ﺷﺎﻣﻞ ﻛﺎﺷﺖ ، اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺎﻛﺘﻮر اﺻﻠﻲ آن ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ ﺳﻄﺢ a ) ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ ﺑﺪون ﺳﺮزﻧﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ ﺳﺎﻟﻢ از ﺧﺰاﻧﻪ ، 1 ﻛﺎﺷﺖ ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ،( ﺑﻪ زﻣﻴﻦ اﺻﻠﻲ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪ a ) ﺳﺮزﻧﻲ %50 ﻳﻌﻨﻲ ارﺗﻔﺎع ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ در ﺧﺰاﻧﻪ ﺑﻪ ، 2 ﺳﭙﺲ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ اﺻﻠﻲ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪ ( و ﻛﺎﺷﺖ ،ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺖ (a ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺬر ﺑﻮد .ارﻗﺎم ﻧﻴﺰ در ﻓﺎﻛﺘﻮر ﻓﺮﻋﻲ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ 3) b ) دو رﻗﻢ ﮔﻨﺪم ﻓﻮﻧﮓ b ) (ﺑﻌﻨﻮان زودرس و ﭼﻤﺮان 1 2 ( ﻛﻪ ﻣﺘﻮﺳﻂ رس ﺑﻮده اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ .ﻓﺎﻛﺘﻮر ﻓﺮﻋﻲ ﻓﺮﻋﻲ
ﻧﻴﺰ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎي ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ و ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﺘﻘﺎل ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ) ﻳﺎ در واﻗﻊ ﻋﻤﺮ ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ ( و ﻛﺎﺷﺖ ﺑﺬر ﺑﻮده اﺳﺖ و ﺷﺎﻣﻞ اﻧﺘﻘﺎل c )آذر 30 ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ در 15 -20 ( ﺑﺎ 4-3 ﺑﺮگ و ارﺗﻔﺎع 1 c )دي 15 ﺳﺎﻧﺘﻴﻤﺘﺮ و اﻧﺘﻘﺎل ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ در ( ﺑﺎ 5-4 ﺑﺮگ و 2 ﺳﺎﻧﺘﻴﻤﺘﺮ و ﻛﺎﺷﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺬر در 20 -25 ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪ ﻫﻤﺎن ﺗﺎرﻳﺦﻫﺎ ﺑﻮد. اﺑﺘﺪا ﻗﻄﻌﻪاي از ﻣﺰرﻋﻪ ﺑﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮدن ﻣﺎﺳﻪ و ﻣﺨﻠﻮط ﻛﺮدن ﻣﺎﺳﻪ ﺑﺎ ﺧﺎك ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺧﺰاﻧﻪ و ﻣﺤﻞ ﻛﺎﺷﺖ ﻧﺸﺎء ﮔﻨﺪم در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ .اﺑﻌﺎد ﺧﺰاﻧﻪ ﺑﺮاﺳﺎس ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﺰرﻋﻪ اﺻﻠﻲ و ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺬر در ﺧﺰاﻧﻪ ﺑﺮاي ﻣﺘﺮ 1/5 ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﺑﻪ ﻋﺮض 40 ﻫﺮ رﻗﻢ و ﻫﺮ ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ و ﺟﻬﺖ ﺳﻬﻮﻟﺖ و دﺳﺘﺮﺳﻲ و اﻧﺘﻘﺎل ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ )ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ ﺑﺎ روز ﭘﺲ 45 روز ﭘﺲ از ﻛﺎﺷﺖ، ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ ﺑﺎ ﻋﻤﺮ 30 ﻋﻤﺮ از ﻛﺎﺷﺖ در ﺧﺰاﻧﻪ (ﺑﻮد. ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺷﺨﻢ و ﺗﻬﻴﻪ ﺑﺴﺘﺮ ﻧﻴﺰ در آﺑﺎن ﻣﺎه ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ . ﻗﺒﻞ از زﻣﺎن ﻛﺎﺷﺖ، ﻣﻴﺰان ﺑﺬر ﻫﺮ ﻛﺮت ﺑﺮ اﺳﺎس وزن ﻫﺰارداﻧﻪ و ﺗﺮاﻛﻢ ﻧﻬﺎﻳﻲ، درﺻﺪ ﺟﻮاﻧﻪ زﻧﻲ، ﺧﻠﻮص ﺑﺬر ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪ و ﭘﺲ از ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ ﺑﺎ ﻣﺎده ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ ، ﺑﺬور ﺑﻪ ﻃﻮر ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ، در ﺗﺎرﻳﺦ 1 ﻛﻨﻨﺪه دﻳﻔﻨﻮﻛﻮﻧﺎزول آﺑﺎن ﺑﺎ دﺳﺖ در ﻫﺮ ﺧﻂ ﻛﺎﺷﺖ اﺑﺘﺪا در ﺧﺰاﻧﻪ ﻗﺮار 30 ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ و 10 ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ .ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺧﻄﻮط ﻛﺎﺷﺖ در ﺧﺰاﻧﻪ . ﺑﺬر ﺑﺎ دﺳﺖ ﻛﺎﺷﺖ ﮔﺮدﻳﺪ 1800در ﻫﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﺧﺰاﻧﻪ، در زﻣﺎن اﻧﺘﻘﺎل ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ ﻧﻴﺰ، ﮔﻴﺎﻫﭽﻪﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻴﻠﭽﻪ، ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺧﺎك ﺟﺪا ﮔﺮدﻳﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ رﻳﺸﻪﻫﺎ آﺳﻴﺐ ﻛﻢ ﺗﺮي وارد ﺷﻮد .ﮔﻴﺎﻫﭽﻪﻫﺎ را ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺧﺎك آﻧﻬﺎ در داﺧﻞ ﺧﻄﻮط ﻛﺎﺷﺖ ﻗﺮار داده و ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺧﺎك اﻃﺮاف آﻧﻬﺎ ﻛﻤﻲ ﻣﺘﺮ ﺑﻮده و ﻓﺎﺻﻠﻪ 2×3 ﻓﺸﺮده ﺷﺪ. اﻧﺪازه ﻫﺮ ﻛﺮﺗﭽﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﻮد .ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻮﺗﻪﻫﺎ و 20 ،ﺧﻄﻮط ﻛﺎﺷﺖ ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ و ﺑﺎ 1 ﮔﻴﺎﻫﭽﻪﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ روي ﺧﻂ ﻛﺎﺷﺖ ﺑﻮﺗﻪ در ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﺑﻮد .ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ اﻧﺘﻘﺎل 500ﺗﺮاﻛﻢ 500ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ، ﻛﺎﺷﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺬر ﻧﻴﺰ ﺑﺎ دﺳﺖ و ﺑﺎ ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﻮﺗﻪ در ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ در واﺣﺪﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ دﻳﮕﺮ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ. ﭘﺲ از اﻧﺘﻘﺎل ﮔﻴﺎﻫﭽﻪﻫﺎ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ اﺻﻠﻲ روزه و دوﻣﻴﻦ 30 آذر، ﻳﻌﻨﻲ ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ 30 ) اﻧﺘﻘﺎل ﻋﻤﻠﻴﺎت آﺑﻴﺎري ﺗﻮﺳﻂ آب ﭘﺎش اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ ﺗﺎ ﻧﺸﺎﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﻛﺎﺷﺖ ﺷﺪه در زﻣﻴﻦ اﺻﻠﻲ ﺑﻌﺪ از ﺧﺰاﻧﻪ، ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ در ﺧﺎك ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﻮﻧﺪ .در ﻣﻮرد ﻛﺎﺷﺖ در ﺧﺰاﻧﻪ و ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎي ﻛﺎﺷﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻧﻴﺰ، ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از ﻛﺎﺷﺖ آﺑﻴﺎري اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺖ . ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﻧﻴﺘﺮوژن 300ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف ﻛﻮدﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘﺎر 150 ،ﺧﺎﻟﺺ در ﻫﻜﺘﺎر از ﻣﻨﺒﻊ اوره K ) اﻛﺴﻴﺪ ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ (از ﻣﻨﺒﻊ ﺳﻮﻟﻔﺎت ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ اﺳﺘﻔﺎده 2O ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘﺎر ﻛﻮد ﻓﺴﻔﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﻛﺴﻴﺪ 250ﺷﺪ. از ﻣﻨﺒﻊ ﺳﻮﭘﺮ ﻓﺴﻔﺎت ﺗﺮﻳﭙﻞ اﺳﺘﻔﺎده (P2O5) ﻓﺴﻔﺮ ﮔﺮدﻳﺪ .ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻛﻮد ﻓﺴﻔﺮ و ﭘﺘﺎس در ﻫﻨﮕﺎم ﻛﺎﺷﺖ ﺑﻪ ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم از 100 .زﻣﻴﻦ داده ﺷﺪ و ﺑﺎ ﺧﺎك ﻣﺨﻠﻮط ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻮد ﻧﻴﺘﺮوژﻧﻪ ﻧﻴﺰ در ﻫﻨﮕﺎم ﻛﺎﺷﺖ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ داده ﺷﺪ و ﺑﻘﻴﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺮك در زﻣﺎن ﺳﺎﻗﻪ رﻓﺘﻦ و ﻏﻼف رﻓﺘﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪ .ﻋﻤﻠﻴﺎت داﺷﺖ و ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﻋﻠﻒﻫﺎي ﻫﺮز ﻧﻴﺰ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﻌﻤﻮل اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ .ﺑﺎ اﺗﻤﺎم ﻓﺼﻞ رﺷﺪ، ﺑﺮداﺷﺖ در اردﻳﺒﻬﺸﺖ ﻣﺎه اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ و ﺻﻔﺎﺗﻲ ﭼﻮن ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺒﻠﻚ در ،ﻋﻤﻠﻜﺮد داﻧﻪ، ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺒﻠﻪ در ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ،وزن ﻫﺰارداﻧﻪ ،ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ در ﺳﻨﺒﻠﻪ ،ﺳﻨﺒﻠﻪ و SAS ﺷﺪﻧﺪ .ﺗﺠﺰﻳﻪﻫﺎي آﻣﺎري ﻃﺮح ﺗﻮﺳﻂ ﻧﺮم اﻓﺰار درﺻﺪ ﺗﻮﺳﻂ آزﻣﻮن ﭼﻨﺪ 5 ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦﻫﺎ در ﺳﻄﺢ داﻣﻨﻪاي داﻧﻜﻦ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ. ﻧﺘﺎﻳﺞ و ﺑﺤﺚ و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ 1 ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺠﺰﻳﻪ وارﻳﺎﻧﺲ در ﺟﺪول
ﻫﺎ در ﺟﺪاول 2 و 3 ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ .ﺑﺮ اﺳﺎس ﺟﺪول ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ ﺻﻔﺎت ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺒﻠﻪ، ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺒﻠﻚ در ﺳﻨﺒﻠﻪ، ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ در ﺳﻨﺒﻠﻪ و وزن ﻫﺰارداﻧﻪ، ﺑﻴﻦ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ روش ﻛﺎﺷﺖ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲ دار وﺟﻮد دارد .از ﻟﺤﺎظ ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺒﻠﻪ، ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺒﻠﻚ در ﺳﻨﺒﻠﻪ، ﻋﻤﻠﻜﺮد داﻧﻪ، ﺑﻴﻦ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ و اﻧﺘﻘﺎل، ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲدار وﺟﻮد داﺷﺖ .ﺑﻴﻦ ارﻗﺎم ﻧﻴﺰ از ﻟﺤﺎظ ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺒﻠﻪ، ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺒﻠﻚ در ﺳﻨﺒﻠﻪ و وزن
a ﻫﺰارداﻧﻪ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲدار وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ. ﺗﻴﻤﺎر 3 داﻧﻪ در 47 /37 ،ﺳﻨﺒﻠﻚ 17 /05 )ﻛﺎﺷﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺬر (ﺑﺎ ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﻋﻤﻠﻜﺮد داﻧﻪ در ﻫﻜﺘﺎر، ﺑﻴﺶ 2766/3 ﺳﻨﺒﻠﻪ، a ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار را داﺷﺖ .ﺗﻴﻤﺎر ﮔﺮم ﺑﻴﺶ ﺗﺮﻳﻦ 44 /80 ﺑﺎ 1 a و ﺗﻴﻤﺎر ﮔﺮم ﻛﻢ ﺗﺮﻳﻦ وزن ﻫﺰارداﻧﻪ را 37 /48 ﺑﺎ 3 ،ﺳﻨﺒﻠﻚ 13 /11 داﺷﺖ .ﺗﻴﻤﺎر ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ دوم ﺑﺎ ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘﺎر ﻋﻤﻠﻜﺮد داﻧﻪ، ﻛﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار 1983/1 35 /83 ،ﺳﻨﺒﻠﻚ14/1 را داﺷﺖ .اﻣﺎ ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺸﺖ اول ﺑﺎ 2407/7 ﮔﺮم وزن ﻫﺰارداﻧﻪ، 43 /11 ،داﻧﻪ در ﺳﻨﺒﻠﻪ ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﻋﻤﻠﻜﺮد داﻧﻪ، ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار را ﺑﻪ ﺧﻮد ، در اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺗﻴﻤﺎر ﻛﺎﺷﺖ .(2 اﺧﺘﺼﺎص داد) ﺟﺪول ﻛﺎﺷﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺬر رﻗﻢ ﻓﻮﻧﮓ و ﭼﻤﺮان در ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ 91 و /34 اول داراي ﺑﻴﺶ ﺗﺮﻳﻦ ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺒﻠﻚ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﺳﻨﺒﻠﻚ در ﺳﻨﺒﻠﻪ و ﺗﻴﻤﺎر ﻛﺎﺷﺖ ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ ﻓﻮﻧﮓ 18 /5 ﺑﺪون ﺳﺮزﻧﻲ در ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ دوم داراي ﻛﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﺳﻨﺒﻠﻚ ﺑﻮد و ﺑﺎ ﺗﻴﻤﺎر ذﻛﺮ ﺷﺪه، 9/41 ﺳﻨﺒﻠﻚ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲ داري داﺷﺖ .در ﻣﻴﺎن ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎي ﻛﺎﺷﺖ ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ اي، ﺗﻴﻤﺎر ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ ﭼﻤﺮان ﺑﺪون ﺳﺮزﻧﻲ در ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ اول و ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ ﭼﻤﺮان ﺑﺎ ﺳﺮزﻧﻲ در ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ ﺳﻨﺒﻠﻚ داراي ﺑﻴﺶ ﺗﺮﻳﻦ 13 41 و 9/ /31 اول ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺎ ﻣﻘﺪار ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﺮ دو در ﻳﻚ ﺳﻄﺢ آﻣﺎري ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ . در اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ روش ﻛﺎﺷﺖ در رﻗﻢ در ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ و اﻧﺘﻘﺎل، اﺛﺮات ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ ﺑﺮ ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺒﻠﻪ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ از ﻟﺤﺎظ ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺒﻠﻪ ﺗﻴﻤﺎر ﻛﺎﺷﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺬر رﻗﻢ ﻓﻮﻧﮓ در ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ اول و ﺗﻴﻤﺎر ﻛﺎﺷﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺬر رﻗﻢ ﭼﻤﺮان در ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ اول ﺑﺎ ﻳﻚ ﺳﻄﺢ آﻣﺎري ﻳﻜﺴﺎن ﻋﺪد ﺳﻨﺒﻠﻪ در ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ 483/60 و 503/70 ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺎ داراي ﺑﻴﺶ ﺗﺮﻳﻦ ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺒﻠﻪ ﺑﻮدﻧﺪ .ﻛﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺒﻠﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻴﻤﺎر ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ ﺑﺪون ﺳﺮزﻧﻲ رﻗﻢ ﻓﻮﻧﮓ در .(3 ﺳﻨﺒﻠﻪ ﺑﻮد) ﺟﺪول 281/7 ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﺘﻘﺎل دوم ﺑﺎ در اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺗﻴﻤﺎر ﻛﺎﺷﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺬر در رﻗﻢ ﻓﻮﻧﮓ و داﻧﻪ در ﺳﻨﺒﻠﻪ 50 /86 45 و /67 ﭼﻤﺮان در ﻛﺎﺷﺖ اول ﺑﺎ داراي ﺑﻴﺶ ﺗﺮﻳﻦ ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ و ﺗﻴﻤﺎر ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ ﺑﺪون ﺳﺮزﻧﻲ داﻧﻪ و ﺗﻴﻤﺎر 21 /8 رﻗﻢ ﻓﻮﻧﮓ در ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ دوم ﺑﺎ ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ ﺑﺪون ﺳﺮزﻧﻲ رﻗﻢ ﭼﻤﺮان در ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ دوم داﻧﻪ ﻛﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ را داﺷﺖ ﻛﻪ در ﻳﻚ 21 /74 ﺑﺎ در اﺛﺮ .(3 ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﻲ داري ﺑﺎ آن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ) ﺟﺪول ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﻴﺶ ﺗﺮﻳﻦ وزن ﻫﺰار داﻧﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻴﻤﺎر ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ 46 /7 ﺑﺪون ﺳﺮزﻧﻲ رﻗﻢ ﻓﻮﻧﮓ و در ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ اول ﺑﺎ ﮔﺮم و ﻛﻢ ﺗﺮﻳﻦ آن ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻛﺎﺷﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺬر رﻗﻢ 35 53 و 8/ /4 ﻓﻮﻧﮓ و ﭼﻤﺮان در ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ دوم ﺑﺎ ﮔﺮم ﺑﻮد .ﺗﻤﺎم ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﭽﻪاي از ﻟﺤﺎظ اﻳﻦ ﺻﻔﺖ در اﺛﺮ .(3 در ﺳﻄﺢ آﻣﺎري ﻳﻜﺴﺎن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ) ﺟﺪول ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ روش ﻛﺎﺷﺖ در رﻗﻢ در ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ و اﻧﺘﻘﺎل ﺗﻴﻤﺎر ﻛﺎﺷﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺬر رﻗﻢ ﭼﻤﺮان در ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم داراي ﺑﻴﺶ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان 3850/44 اول ﺑﺎ ﻋﻤﻠﻜﺮد و ﭘﺲ از آن ﺗﻴﻤﺎر ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ ﺑﺪون ﺳﺮزﻧﻲ رﻗﻢ
ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم در 3345/90 ﭼﻤﺮان در ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﺘﻘﺎل اول ﺑﺎ ﻫﻜﺘﺎر داراي ﺑﻴﺶ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﻮد ه و اﺧﺘﻼﻓﻲ ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘﺎر داﺷﺘﻨﺪ .ﺗﻴﻤﺎر ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ 504/5 ﺣﺪود 1020/30 ﺑﺪون ﺳﺮزﻧﻲ رﻗﻢ ﻓﻮﻧﮓ در ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﺘﻘﺎل دوم ﺑﺎ ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم در ﻫﻜﺘﺎر داراي ﻛﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﻮد . ﮔﻴﺎﻫﭽﻪﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ در ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ اول داراي ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﻴﺶ ﺗﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﻴﺎﻫﭽﻪﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ در ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ دوم و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﺎﺷﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺬر در ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ دوم ﻛﻪ از دﻻﻳﻞ آن ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻛﺎﺷﺖ ،در ﺗﻤﺎم ارﻗﺎم ﺑﻮدﻧﺪ زودﺗﺮ اﻳﻦ ﮔﻴﺎﻫﭽﻪﻫﺎ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎﻛﺎﺷﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺗﺄﺧﻴﺮي در ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ دوم و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻛﺎﺷﺖ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺿﺮ .(3 روزه ﻧﺴﺒﺖ داد)

ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ دارد .ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺸﺎت ﻣﺤﻔﻮظ و الﻫﺒﺎل و (2010) 2ﺟﻴﺎن و ﻫﻤﻜﺎران ،(1992) ( و 1384) در ﮔﻨﺪم، راﻫﻨﻤﺎ و ﺑﺨﺸﻨﺪه (2000) 3ﻫﻤﻜﺎران در ﻛﻠﺰا و ﮔﻴﻼﻧﻲ و ﻫﻤﻜﺎران (2001) 4ﻣﻮﻣﻮ و زو در ﺑﺮﻧﺞ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ (1942) 5 (و اداﻳﺮ و ﻫﻤﻜﺎران 1382) دارد . وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ، ﺻﺪﻣﺎت ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺑﻪ رﻳﺸﻪ وارد ﻣﻲ ﮔﺮدد و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻤﺎس زﻳﺎد رﻳﺸﻪ ﺑﺎ ﺧﺎك ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ .ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ ﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﻣﺪت زﻣﺎن ﻧﻴﺎز ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ ﺗﺎ دوﺑﺎره رﻳﺸﻪﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪ و ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ ﺟﺪﻳﺪ ﺳﺎزﮔﺎر ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ .اﻳﻦ ﺗﺄﺧﻴﺮات در ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎي ﻧﻤﻮي، ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﺄﺧﻴﺮ در ﮔﻠﺪﻫﻲ و رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﺮاي ﮔﻴﺎﻫﭽﻪﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ ﻣﻲ ﮔﺮدد. در ﺣﺎﻟﻲﻛﻪ ﻛﺎﺷﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ در ﻛﺎﺷﺖﻫﺎي ﺗﺄﺧﻴﺮي ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺪت زﻣﺎن ﺗﺎ ﮔﻠﺪﻫﻲ ﻣﻲ ﮔﺮدد )ﻣﻮروﻧﮕﻮ و (ﺑﻴﺎن ﻛﺮد ﻛﻪ در ﮔﻨﺪم 2009)اﺳﺘﺎﻳﺠﺮ .(2006ﻫﻤﻜﺎران، ﻛﺎﻫﺶ اﺟﺰاء ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻧﻈﻴﺮ :ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺒﻠﻪ در ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ، درﺻﺪ ﭘﻨﺠﻪﻫﺎي ﺑﺎرور، ﻃﻮل ﺳﻨﺒﻠﻪ و ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ درﺳﻨﺒﻠﻪ در ﻛﺎﺷﺖ ﻧﺸﺎﻳﻲ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻛﺎﺷﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ، ﺑﺪﻟﻴﻞ آن اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻛﺎﺷﺖ ﻧﺸﺎﻳﻲ ﭘﺲ از ﻣﺮﺣﻠﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﮔﻴﺎﻫﭽﻪﻫﺎ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺷﻮك وارد ﺷﺪه ﻛﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺖ از اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ و ﺑﺎزﻳﺎﻓﺖ ﻣﺠﺪد ﮔﻴﺎﻫﭽﻪﻫﺎ ﺑﻪ زﻣﺎن اﺣﺘﻴﺎج دارد ﺗﺎ آﻧﻬﺎ رﺷﺪ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺧﻮد را از ﺳﺮ ﮔﻴﺮﻧﺪ .ﮔﻴﺎﻫﭽﻪﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﻮي رﺷﺪ ﻧﻜﺮدﻧﺪ و در ﻧﻤﻮ ﺗﺄﺧﻴﺮ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ . ﻧﻤﻮ ﮔﻴﺎه و رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻌﺪي ﺳﻨﺒﻠﻪﻫﺎ در ﻛﺎﺷﺖ ﻧﺸﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ ﻛﺎﺷﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺬر ﻧﺒﻮد و ﺗﻌﺪادي از ﺳﻨﺒﻠﻪ
ﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ و ﺟﻮانﺗﺮ در زﻣﺎن ﺑﺮداﺷﺖ ﻛﺎﻣﻼً ﭘﺮ ﻧﺸﺪه ﺑﻮدﻧﺪ .ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﻤﺒﻮد رﻃﻮﺑﺖ و ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺬب در دوره ﭘﻴﺶ از ﮔﻠﺪﻫﻲ
ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد اﺧﺘﻼﻻت ﺷﺪﻳﺪي در ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻓﺘﻮﺳﻨﺘﺰ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ .وﺟﻮد درﺟﻪ ﺣﺮارتﻫﺎي ﺑﺎﻻ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺴﺮﻳﻊ ﭘﻴﺮ ﺷﺪن ﺑﺮگﻫﺎ و ﺳﺎﻳﺮ ﺑﺨﺶﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﮔﻴﺎه ﻣﻲ ﺷﻮد . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺷﻮك وارد ﺷﺪه ﺑﻪ ﻧﺸﺎء اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ در ﻛﺎﻫﺶ ﻋﻤﻠﻜﺮد و اﺟﺰاء آن در ﻛﺎﺷﺖ ﻧﺸﺎﻳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ داﺷﺘﻪاﻧﺪ .ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ ﻫﺎي ﻣﺴﻦ، ﻣﻴﺰان ﺗﻌﺮق ﺑﺎﻻﻳﻲ را در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ ﺑﻴﺶ ﺗﺮ دارﻧﺪ و اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮاﺳﺘﻘﺮار اﺛﺮ ﺑﮕﺬارد .ﺗﻌﺪاد ﺑﻮﺗﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﻦ ﮔﻴﺎﻫﭽﻪﻫﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ .ﮔﻴﺎﻫﭽﻪﻫﺎي ﻣﺴﻦﺗﺮ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ آب ﺑﻴﺶ ﺗﺮي را در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﻌﺮق، از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ آن ﻣﻴﺰان ﺣﻴﺎت آﻧﻬﺎ را ﺑﻌﺪ از .(2006 اﻧﺘﻘﺎل ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ دﻫﺪ )ﻣﻮروﻧﮕﻮ و ﻫﻤﻜﺎران، ﮔﺮﻣﺎي زود ﻫﻨﮕﺎم دوران رﺷﺪ ﮔﻴﺎه را ﻛﻮﺗﺎه ﺗﺮ ﻛﺮده و زودرﺳﻲ اﺟﺒﺎري ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺒﻠﻚ در ﺳﻨﺒﻠﻪ در ﻛﺎﺷﺖ ﺗﺄﺧﻴﺮي و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ را ﻛﺎﻫﺶ داده اﺳﺖ . ﻋﺪم رﺷﺪ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮگﻫﺎ ﺗﺎ ﻗﺒﻞ از ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺳﻨﺒﻠﻪﻫﺎ ﺳﺒﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﺳﻨﺒﻠﻚﻫﺎ و ﮔﻠﭽﻪﻫﺎ از ﻣﻴﺰان ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻً ﺑﺎ ﻋﺪم اﻧﺘﻘﺎل ﻛﺎﻓﻲ ﻣﻮاد ﻓﺘﻮﺳﻨﺘﺰي ﺑﻪ ﺟﻮاﻧﻪ اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﻫﻤﺮاه ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد )ﻛﺎﻓﻲ و ﻫﻤﻜﺎران، ( و ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻳﻜﻲ از دﻻﻳﻞ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺒﻠﻚﻫﺎ 1379 در ﻛﺎﺷﺖ ﻧﺸﺎﻳﻲ در ﮔﻴﺎﻫﭽﻪﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ در ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ دوم ﺑﺎﺷﺪ . در ﻛﻨﺎر آﻧﭽﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ، در ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎﺷﺖ ﻣﺘﺮاﻛﻢ در ﺧﺰاﻧﻪ، ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻓﻀﺎ و ﺑﻌﻀﺎً ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮاﻣﻞ رﺷﺪ، رﻗﺎﺑﺖ ﺑﻴﻦ ﺑﻮﺗﻪاي از ﻫﻤﺎن اﺑﺘﺪاي رﺷﺪ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه و ﺑﺨﺸﻲ از اﻧﺮژي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه در ﮔﻴﺎه ﺻﺮف ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ رﻗﺎﺑﺖﻫﺎ ﻣﻲ ﮔﺮدد ﻛﻪ اﺛﺮات آن در ﺗﻤﺎم ﻣﺮاﺣﻞ رﺷﺪ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در ﻃﻲ رﺷﺪ زاﻳﺸﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺒﻠﭽﻪ ﻛﻢ ﺗﺮ در ﻫﺮ ﺳﻨﺒﻠﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد . اﻏﻠﺐ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت در ﻋﻤﻞ ﻧﺸﺎن دادهاﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﺄﺧﻴﺮ در ﻛﺎﺷﺖ ﻏﻼت زﻣﺴﺘﺎﻧﻪ و ﺑﻬﺎره، ﻣﻮﺟﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺮاﻛﻢ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺳﻨﺒﻠﻪ ﻣﻲﺷﻮد .روي ﻫﻢ رﻓﺘﻪ روﺷﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ ﺑﺮ اوﻟﻴﻦ ﺟﺰء ﻋﻤﻠﻜﺮد داﻧﻪ، در درﺟﻪ اول ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ در اﺳﺘﻘﺮار ﮔﻴﺎه و در ﻣﺮﺗﺒﻪ دوم، ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺗﻌﺪاد ﭘﻨﺠﻪ در ﻫﺮ ﺑﻮﺗﻪ ﻛﻪ ﺑﻴﺶ ﺗﺮ ﺑﺎ ﺗﺄﺧﻴﺮ در ﻛﺎﺷﺖ، ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ، ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻌﺪاد .(1385 ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد )اﻣﺎم و ﻣﻤﺘﺎزي، ﺳﻨﺒﻠﻪ در واﺣﺪ ﺳﻄﺢ در ﻛﺎﺷﺖ ﻧﺸﺎﻳﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻌﺪاد ﭘﻨﺠﻪﻫﺎ و ﻛﺎﻫﺶ اﺳﺘﻘﺮار ﮔﻴﺎﻫﭽﻪﻫﺎ و از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻦ ﺑﻌﻀﻲ از آﻧﻬﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﻜﻲ از دﻻﻳﻞ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ در ﺳﻨﺒﻠﻪ در ﻛﺎﺷﺖ ﺗﺄﺧﻴﺮي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﮔﺮده اﻓﺸﺎﻧﻲ ﮔﻴﺎه در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺎدﺗﺮ اﺳﺖ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد . وزن ﻫﺰارداﻧﻪ و ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ در ﺳﻨﺒﻠﻪ ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ ﺑﺎ ﺗﺄﺧﻴﺮ در ﻛﺎﺷﺖ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻛﻮﺗﺎه ﺷﺪن دوره ﻣﻨﺎﺳﺐ رﺷﺪ در ﻣﺮاﺣﻞ روﻳﺸﻲ و زاﻳﺸﻲ، ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ )زاﻧﮓ و .(ﺑﺮﻃﺒﻖ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ در ﺳﻨﺒﻠﻪ ﻧﺸﺎء 2007 ،1ﻫﻤﻜﺎران ﺟﻮان ﺑﻴﺶ ﺗﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ و ﻋﻠﺖ آن را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ دوره رﺷﺪ ﻃﻮﻻﻧﻲﺗﺮ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻴﺰان رﺷﺪ ﺑﻴﺶ ﺗﺮ در زﻣﺎن ﻇﻬﻮر ﺳﻨﺒﻠﻪ در ﻧﺸﺎﻫﺎي ﺟﻮانﺗﺮ ﻧﺴﺒﺖ داد .ال ﺷﺎه و ﮔﺰارش ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد روز از ﻛﺎﺷﺖ ﺗﺎ (2001) 2ﻳﺎداو ﮔﻠﺪﻫﻲ و رﺳﻴﺪﮔﻲ ﻫﻤﭽﻨﺎنﻛﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﻧﺸﺎء ﺑﻪ ﺗﺄﺧﻴﺮ اﻓﺘﺎد ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ . ﻛﺎﻫﺶ وزن داﻧﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً داراي اﺛﺮ ﻛﻢ ﺗﺮي ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﮔﻨﺪم ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ )ﺳﺎﺗﻮره و .(ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﺪه وزن ﻫﺰارداﻧﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ 1999 ،3اﺳﻼﻓﺮ ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ﮔﺮدهاﻓﺸﺎﻧﻲ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻗﺮار ﻣﻲ
ﮔﻴﺮد و ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻴﻦ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ از اﻳﻦ ﻧﻈﺮ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻪ وﺟﻮد ﻧﻤﻲآﻳﺪ . در ﻛﺎﺷﺖﻫﺎي دﻳﺮﺗﺮ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻛﻮﺗﺎه ﺷﺪن دوره ﭘﺮ ﺷﺪن داﻧﻪﻫﺎ و اﻓﺰاﻳﺶ دﻣﺎ ﻃﻲ اﻳﻦ دوره و ﺗﺴﺮﻳﻊ ﻣﺮاﺣﻞ ﻧﻤﻮي ﮔﻴﺎه ﻓﺮﺻﺖ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮاي ﭘﺮﺷﺪن داﻧﻪ وﺟﻮد ﻧﺪارد . ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ در ﺳﻨﺒﻠﻪ و وزن ﻫﺰارداﻧﻪ راﺑﻄﻪ ﻣﻨﻔﻲ ﺑﺎ ﻫﻢ دارﻧﺪ .ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ وزن داﻧﻪ و ﺗﻌﺪاد
داﻧﻪ، اﻓﺰاﻳﺶ وزن ﻫﺰارداﻧﻪ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﺸﺎءﻛﺎري در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻛﺎﺷﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻧﺎﺷﻲ از ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ در ﻫﺮ ﺳﻨﺒﻠﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ؛ زﻳﺮا ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ، وزن ﻫﺰارداﻧﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ .ﺑﻪ ﻃﻮر اﺻﻮﻟﻲ ﺗﺄﺧﻴﺮ در ﻛﺎﺷﺖ ﺑﻌﺪ از ﻳﻚ زﻣﺎن ﺑﻬﻴﻨﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺪاوم ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺎﻟﻘﻮه ﮔﻴﺎه ﻣﻲ ﺷﻮد .ﭼﻮن ﺳﻬﻢ ﻓﺰاﻳﻨﺪهاي از ﺗﺎﺑﺶ ﺧﻮرﺷﻴﺪي ، ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺳﺎﻳﻪ اﻧﺪاز ﮔﻴﺎﻫﻲ درﻳﺎﻓﺖ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ در ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺎ ﺗﺄﺧﻴﺮ در ﻛﺎﺷﺖ ﻛﻢ .(ﺗﺄﺧﻴﺮ در ﻛﺎﺷﺖ، در 1383 ، ﻣﻲ ﺷﻮد )راﺑﺮت و واﻛﺮ ﻛﺎﺷﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﻧﺸﺎﻳﻲ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﺎﺷﺖ ﺗﺎ ﺟﻮاﻧﻪزﻧﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎزﻳﺎﻓﺖ ﻧﺸﺎءﻫﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ، ﻃﻮل دوره ﮔﻠﺪﻫﻲ و رﺳﻴﺪﮔﻲ ﻧﻴﺰ ﻛﺎﻫﺶ ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻮده، ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺒﻠﻪ در ﺑﻮﺗﻪ، ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ در ﺳﻨﺒﻠﻪ و ﻋﻤﻠﻜﺮد داﻧﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﺑﺪ . در ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺑﺎ رﺷﺪ ﻣﺤﺪود، ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺷﺪن رﺷﺪ روﻳﺸﻲ ﮔﻴﺎه ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻓﺘﻮﺳﻨﺘﺰ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺰرگ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ، ﻋﻤﻠﻜﺮد داﻧﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ .(1374 ﺧﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ) ﻛﻮﭼﻜﻲ و ﻫﻤﻜﺎران، اﻳﻦ ﻛﻪ در ﻛﺎﺷﺖ ﻧﺸﺎﻳﻲ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻛﺎﺷﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ، ﮔﻴﺎﻫﺎن در ﭘﺎﻳﺎن ﻣﺮﺣﻠﻪ روﻳﺸﻲ، رﺷﺪ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻜﺮده ﺑﻮدﻧﺪ، ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻳﻜﻲ از دﻻﻳﻞ ﻛﺎﻫﺶ ﻋﻤﻠﻜﺮد در ﻛﺎﺷﺖ ﻧﺸﺎﻳﻲ، اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ . اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺗﻴﻤﺎر ﻛﺎﺷﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺬر در رﻗﻢ ﭼﻤﺮان در ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ اول را ﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﺑﻮدن اﺟﺰاء ﻋﻤﻠﻜﺮد آن از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ در ﺳﻨﺒﻠﻪ، ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺒﻠﻚ در ﺳﻨﺒﻠﻪ، ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺒﻠﻪ در ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ و ﻃﻮل دوره رﺷﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ در اﻳﻦ ﺗﻴﻤﺎر ﻣﺮﺑﻮط داﻧﺴﺖ .در ﺗﻴﻤﺎر ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ ﺑﺪون ﺳﺮزﻧﻲ رﻗﻢ ﻓﻮﻧﮓ در ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ دوم، ﻛﺎﻫﺶ ﻋﻤﻠﻜﺮد را ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﭼﻮن دارا ﺑﻮدن ﻛﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﺳﻨﺒﻠﻪ در ﺑﻴﻦ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ، ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻌﺪاد ﺳﻨﺒﻠﻚ و داﻧﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎي داراي ﺑﻴﺶ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار، ﻧﺴﺒﺖ داد .از ﻃﺮﻓﻲ دﻳﮕﺮ ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﭼﻮن ﺷﻮك ﺑﻴﺶ ﺗﺮ ﻧﺎﺷﻲ از اﻧﺘﻘﺎل در ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ ﺑﺎ ﺳﻨﻴﻦ ﺑﺎﻻﺗﺮ و ﻛﺎﻫﺶ ﻃﻮل دوره رﺷﺪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﺄﺧﻴﺮ در ﻛﺎﺷﺖ ﮔﻴﺎﻫﭽﻪﻫﺎ در اﻳﻦ ﺗﻴﻤﺎر، ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ  ﻋﻤﻠﻜﺮد آن ﺷﺪه اﺳﺖ .ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭼﻮن ﻛﺎﺷﺖ ﺑﺬر در دي ﺑﺎ ﺗﺄﺧﻴﺮ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ و در اﻳﻦ ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﻴﺰ 15 ﺗﺎرﻳﺦ ﻓﺮﺻﺖ ﻻزم ﺑﺮاي ﻛﺎﺷﺖ ﺑﺬر ﺳﭙﺮي ﺷﺪه اﺳﺖ، ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎ آﺑﺎن و اﻧﺘﻘﺎل آن ﭘﺲ از ﻳﻚ ﻣﺎه 30 ﻛﺎﺷﺖ ﻧﺸﺎء در آذر (ﻣﻲ ﺗﻮان از ﻛﺎﻫﺶ 30 )ﮔﻴﺎﻫﭽﻪﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل ﻳﺎﻓﺘﻪ در ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﺄﺧﻴﺮ در ﻛﺎﺷﺖ ﺑﺬر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻧﻤﻮد؛ زﻳﺮا ﮔﻴﺎﻫﭽﻪﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺬور ﻛﺎﺷﺖ ﺷﺪه در ﺷﺮاﻳﻂ ،ﻛﺎﺷﺖ ﺗﺄﺧﻴﺮي از ﻧﻈﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ رﺷﺪي ﺟﻠﻮﺗﺮ ﺑﻮده ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎ ﻃﻮل دوره رﺷﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﻴﺶ ﺗﺮي را ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﺮده اﻧﺪ. ﻧﺸﺎﻫﺎي ﺟﻮانﺗﺮ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺑﺮﺧﻮرداري از ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ در زﻣﺎن اﻧﺘﻘﺎل ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺿﻤﻦ اﻳﺠﺎد ﺗﻌﺎدل ﺑﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﺗﻌﺮق و ﺟﺬب آب ﺗﻮﺳﻂ رﻳﺸﻪ، ﻃﻮل ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﻣﺮگ ﺑﻮﺗﻪ ،دوره ﺑﺎزﻳﺎﻓﺖ را ﻛﺎﻫﺶ دﻫﻨﺪ در آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﻴﺪه و ﭘﻨﺠﻪ زﻧﻲ ﻣﺠﺪد ﺑﻮﺗﻪﻫﺎ زودﺗﺮ آﻏﺎز ﮔﺸﺘﻪ و ﺑﺎ دوره رﺷﺪ ﻃﻮﻻﻧﻲﺗﺮ در زﻣﻴﻦ اﺻﻠﻲ، ﻓﺮﺻﺖ ﺑﻴﺶ ﺗﺮي ﺑﺮاي ﺑﻬﺮهﮔﻴﺮي از ﻋﻮاﻣﻞ رﺷﺪ داﺷﺘﻨﺪ
و در ﻧﻬﺎﻳﺖ، ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺎﻻﺗﺮي را در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻧﺸﺎﻫﺎي دي (ﺗﻮﻟﻴﺪ 15)ﻣﺴﻦﺗﺮ و ﻛﺎﺷﺖ ﺑﺬر در ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ دوم ﻛﺮدﻧﺪ . ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺗﺄﺧﻴﺮ در ﻛﺎﺷﺖ و اﻧﺘﻘﺎل ﻧﺸﺎء ﻋﻤﻠﻜﺮد را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲ داري ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ دﻫﺪ .ﻛﺎﺷﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ در زﻣﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﺎﺷﺖ ﻧﺸﺎﻳﻲ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﻴﺶ ﺗﺮ ي داﺷﺘﻪ، اﻣﺎ ﻛﺎﺷﺖ ﻧﺸﺎء و اﻧﺘﻘﺎل آن در زﻣﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﻴﺶ ﺗﺮي را دي( ﺗﻮﻟﻴﺪ 15 ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﺎﺷﺖ ﺑﺬر ﺗﺄﺧﻴﺮي) ﻛﺎﺷﺖ در ﻣﻲ ﻛﻨﺪ . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳ ﻦ، ﻧﺸﺎءﻛﺎري در زﻣﺎن ﻣﻄﻠﻮب و ﺑﺎ ﺳﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﮔﻴﺎﻫﭽﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﻛﺎﺷﺖ ﺗﺄﺧﻴﺮي ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در زﻣﺎن ﺗﺄﺧﻴﺮ در ﺷﺮوع ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲﻫﺎي ﭘﺎﻳﻴﺰه و ﻣﺰاﺣﻤﺖﻫﺎي ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲﻫﺎي ﻣﻜﺮر ﺑﻌﺪ از آن در ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﻛﺮدن ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎﺷﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺬر ﮔﺮدد.

منبع : مجله علمی کشاورزی