تأثیر تیمارهاي مختلف بر جوانهزني بذر گونة سنجد تلخ در آزمایشگاه چیستت ؟

Question

حسین برخورداری · Answer

تأثیر تیمارهای مختلف بر جوانهزنی بذر گونه سنجد تلخ در آزمایشگاه چیستت ؟

این پژوهش برای اولین بار در ایران بهمنظور معرفی درختچۀ پیشآهنگ جنگلی و دارویی سنجد تلخ و تعیيین تيثییر تیمارهای مختلف بر جوانه زنی بذور این گونه در آزمایشگاه انجام پذیرفت .برای این منظور بذور مبيد قيزوین پي از - آب داغ 4- آبآهي و 6- جیبيرلین در 4 - یيخ آب 3 - شاهد 2- سيرماده ی 1 : ضدعفونی و تیمارها ی مختلف شامل بذری در پتریدیش کشت شدند و در ژرمینياتور قيرار گرفتنيد .در پایيان 24 قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار شاخصهای درصد جوانه ،دوره ، تعداد سياقه چيه ، ضریب آلومتری ، میانگین طول ریشهچه ، میانگین طول ساقهچه ، زنی میانگین زمان جوانه ، تعداد ریشهچه سرعت جوانه ، زنی . شاخص بنیۀ بذر و قدرت (انرژی) جوانهزنی محاسيبه شيد ، زنی میانگین درصد جوانه ،4 ،41 ،12 ،33 آب داغ، آبآه و جیبرلین بيه ترتیيب ، یخآب ، زنی تیمارهای شاهد، سرمادهی درصد بهدست آمد. نتایج تجزیۀ واریان یکطرفه نشان داد که بیشترین درصد جوانيه 32 و 1 تعيداد سياقه چيه، ، زنيی تعداد ریشهچه و شاخص بنیۀ بذر در تیمار یخآب است. در تیميار جیبيرلین بیشيترین مقيدار صيفات میي انگین طيول ساقه میانگین طول ریشهچه و سرعت جوانه ، ‏چه زنی و کمترین میانگین زمان جوانهزنی دیده شد. ضریب آليومتری در و انرژی جوانه ، تیمار سرمادهی بیشترین مقدار زنی در تیمار شاهد بیشترین مقدار را نشان داد. به جيز میيانگین زميان کمترین مقدار صفات مورد بررسی در تیمار آب داغ رخ داد .با توجه به ارزشهای گوناگون این درختچيه نظیير ، جوانهزنی مقاومت به خشکی، تثبیتکنندگی ازت و خاصیت دارویی کمنظیر آن تحقیق بیشتر توصیه میشود.

مقدمه و هدف پژوهش در مورد راهکارهای افزایش سطح و میزان موفقیت جنگلکياری هيا و تولیيد و تيثمین نهيال هيای مناسب با کياربرد چنيدمنظوره بيا توجيه بيه تخریيب روزافزون جنگل ها در طيی سيال هيای اخیير ضيروری است .افزایش و بهبود جواني هزني ی یک يی از راهکارهيای مناسب به منظور توسعه وضعیت کميی و کیفيی نهيال .(Ranal and Santann, 2006)است گونههای پیشرو برای جنگلکاری اولیيه در منياطق خش و نیمهخش ضروریانيد و یکيی از گوني ه هيای پیشاهنگ ارزشمند از نظر تثبیيت کننيدگی ازت بيرای خاک و ارز شهای دارویی، درختچۀ سنجد تليخ اسيت ). سنجد تلخ از گونههيای بيومی 1384(مروی مهاجر، 138 منيياطق ایييران تييورانی اسييت (مظفریييان، ؛ 3 ، ). سيينجد تلييخ گونييه ای درختچييهای 1333یييابتی، خزانکننده، و مقاوم به سرما و خشکی و محيی هيای کيم پوشيش اسيت ایين گیياه (Zhang et al., 2010) اسيييييت کيييييه در Elaeagnaceaeاز خيييييانوادۀ (Theplantlist, بعضيييی منيييابع بيييا نيييام 2014) معرفيی Elaeagnus rhamnoides (L.) A. Nelson شده است. این درخت دوپایه است. غنچۀ گل نر شش بيی ،بخش گلبير و گيل مياده تنهيا یي تخمي و .(Geetha and Asheesh, 2011) تخمدان دارد محصولات این گونه در طب سينتی بيرا ی درميان التهاب دهان، زخم معده و آسیبهای ناشی از تشعشع خاصييیت ضييد (Lu, 1992) و سييوختگی کيياربرد دارد باکتریایی و آنتی میوه و بر ، اکسیدانی متانول از بذور (Geetha این گیاه تثیید شده است .این et al., 2002) گیيياه جراحييات ربيياط و تانييدون، اسييترس و بیميياری عصبی، تورم رحيم، ایمنيی کيم بيدن، چربيی خيون و در C بسیاری از بیماریها را درمان میکنيد. ویتيامین .)1341 میوۀ این گیاه وجيود دارد (آقيایی مظياهری، ، اسید فولی و ریبوفلاوین نیز در B و K ویتامینهای Jain, 2008; ( ایيين گیيياه شناسييایی شييده اسييت .) ریشيۀ ایين گیياه بيا Geetha and Asheesh, 2011 همزیسييتی قييار اکتینومیسييت نیتييروژن را تثبیييت
می کند و در صنایع آرایشی، نوشیدنی و مرباسازی نیيز (Michel بهکار میرود et al., 2012). جنین سالم بيذر خشي در ابتيدا دارای جریيان هيای متابولیسمی حداقل اسيت و زميانی شيروب بيه جوانيه زنيی می کند که شرای مناسب از جمله رطوبيت، دميا و انيرژی برای فعالیتهای متابولیکی آنزیم ATPلازم بهصورت هيای هیييدرولیزکننييدۀ موجييود در جنييین بييذر فييراهم شييود (Vilela et al., 2001; Kuriakose and Prasad, 2008.) اعمييال تیمارهييای مفیييد ، سييبب افييزایش فعالیييت هييای متابولیکی آنزیمهای هیدرولیزکنندۀ موجود در جنین بيذر، ساخته شدن هورمونهای گیاهی سيیتوکنین و تریتتوفيان و در نهایت فراهم شدن شرای برای رشيد و نميو و تکثیير Elsayed ( سييلولی جنييین مييیشييود et al ., 2008; .) آنزیمهای هیدرولیز کننيده بيا Benito et al., 2005 استفاده از ذخایر غذایی و هیيدرولیز کربوهیيدرات هيا، سبب تسریع جوانه ، پروتئینها و چربیها زنيی و رشيد بیشتر گیاهچهها شده و نیز با افزایش پایيداری و دوام ،گیاه در مقابيل اسيترس خشيکی، بيرودت و بیمياری (Oliet سبب بهبود زندهمانی ميی شيود et al., 2009). بذور سنجد تلخ در شيرای محيی طبیعيی در چهيار بستر خاک نهالستان، خياک نهالسيتان و سيوپرجاذب، ماسه و خاک با لاشبر کاشته شدند .درصيد جوانيه و 30/83 ،10/83 ،0/83 زنی در این بسترها بهترتیيب (Ahani به دست آمد 30 . بيذور سينجد et al., 2014) درصيد 34/4 ، تلخ با تیمار نیترات پتاسیم ی درصيد . بيذور (Li and Wardle, 1999) جوانهزنيی نشيان داد سنجد تلخ با تیمار بدون آب و تنها با نیتيرات پتاسيیم درصدی) نشيان نيداده 14/63نتیجه مناسبی (کاهش (Korekar است . جوانيه زنيی بيذر ایين et al., 2013) درصيد گيزارش 34/63 تيا 48گونه در هندوسيتان از (Vashistha شيده اسيت . سينجد تليخ et al., 2013) گونۀ با ارزش و بومی ایران است که تا کنيون مطلبيی در مجلات علمی کشور از آن منتشير نشيده و دربيارۀ جوانهزنی بذور آن نیيز تحقیيق آزمایشيگاهی صيورت نگرفته است. تحقیقات اولیه بهمنظور معرفيی و تولیيد آن به دلیل کمی سطح و پراکندگی رویشيگاه هيای آن ضرورت دارد. بررسی خيواب فیزیکيی و فیزیو ليوژیکی ایيييين گونييييه از اهييييدان ایيييين تحقیييييق اسييييت . هييدن از ایيين مطالعييه عييلاوه بيير (Schmidt, 2007) معرفی و اهمیت گونۀ در معير خطير سينجد تليخ، بررسی عملی جوانهزنی در آزمایشگاه است.
مواد و روشها این مطالعه در آزمایشگاه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی انجيا م گرفيت. در ایين تحقیق بذرهای سنجد تلخ از طریيق ادارۀ کيل منيابع متير متوسي 1440 طبیعی قزوین، منطقه الموت، بيا و 446834 ارتفاب از سيطح دریيا و طيول جفرافیيایی سیستم موقعیت جهيانی 4036144 عر جفرافیایی 2 مرکيياتور تهیييه شييد. بييذور دارای عيير متوسيي میل یمتر و طول متوس 4 میلیمتر بيا وزن هزاردانيۀ گييرم بودنييد. بييا توجييه بييه عييدم شييناخت دقیييق 12 تیمارهای مناسب برای تسيریع جواني ه زنيی بيذور ایين گونه، بهمنظور رسیدن به نتیجۀ مطلوب شش پيیش تیمار مختلف مرسوم مطابق جدول 1 تهیه شد. طيرح به صورت کامل تصادفی با چهار تکرار برای هر تیميار و بذر برای هر تکرار و در کل بيا 006 بيذر انجيام 24با گرفت. در شروب آزمایش، خصوصیات تیمارهای بذر با مشخصات فوق تعیيین شيد (شيیران پيور و همکياران، ؛ نبئييی و همکيياران، 1311 ؛ طييالبی و همکيياران، 1310 Caliskan, ؛ 1310 ) .بييرای ضييد 3 (جييدول ،) 2014 عفونی کردن بذرها از قار کش کاربندازیم بيه نسيبت دو در هزار استفاده شد. میانگین دميای ژرمینياتور در درصيد 30 درجۀ سانتیگراد و رطوبت دستگاه در 24 بهمين 21 تنظیم شد .شمارش بيذر های جوانيه زده از (مشيياهدۀ اولييین بييذر جوانييه زده) آغيياز شييد و هيير روز یيي بييار تييا سييبز شييدن تمييامی بييذ رها ی دارای روز) اداميييه یافيييت 20 قيييوۀ نامیيييه (در مجميييوب و شروب و پایان جوانه (Vashistha et al., 2013) زنيی نیز یادداشت شد .در پایان دوره شياخص هيای درصيد
جوانييه میييانگین زمييان جوانييه ،1 زنييی سييرعت ،2 زنييی جوانه یيا قيدرت جوانيه زنيی 4 و انرژی جوانهزنيی 3 زنی ) محاسييبه شييد .در ایيين 1310 (احمييدلو و همکيياران، تحقیق شاخص بنیۀ بذر نیز از ضيرب میيانگین طيول ریشه 100 چه و ساقهچه در درصد جوانهزنی تقسیم بر .) بعيد از 1388 بهدست آمد (سلطانیپور و همکياران، کامل شدن دورۀ جوانه زنی طول ریشهچه و سياقه چيۀ بذور جوانه زده در هر پتریدیش بيرای تعیيین ضيریب آلييومتری (نسييبت طييول ریشييهچييه بييه سيياقه چييه) اندازه .)همچنین 1381 گیری شد (غلامی و همکاران، غیر از صفات محاسيبه شيده، نميودار درصيد تجمعيی جوانه زنی در دورۀ بیست روزه (اطمینان از تمام شيدن جوانه .)2 و 1 زنی بذرها) ترسیم شد (شکلهای تجزیهوتحلیل آماری دادهها با استفاده از نيرم افيزار EXCEL و رسييم نمودارهييا توسيي نييرم افييزار SAS صورت گرفت. ابتدا نرمال بودن دادهها از طریق آزمون تعیین شد .تبدیل دادههيا بيا Shapiro-Wilk نرمالیته استفاده از جذر صورت پذیرفت. برای تعیین معنيی دار بودن ایر تیمارهای مختلف بر صفات جوانه زنی بيذر از آزمون تجزیۀ واریان یکطرفه و برای تعیین معنيی دار بودن ایر تیمارهای مختلف بر صفات جوانه زنی بيذر از تجزیۀ واریان در قالب طرح کامل تصيادفی اسيتفاده شد. مقایسۀ میانگینهيا بيا اسيتفاده از آزميون تيوکی ) صورت گرفت .بيرای تعیيین همبسيتگی بيین HSD( و پي از نرميال کيردن Minitab پارامترها از نرمافزار دادههييا از آزمييون همبسييتگی پیرسييون اسييتفاده شييد .،