تأثیر کود شیمیایی و بیولوژیکبر عملکرد، اجزاي عملکرد، درصد روغن و پروتئین ارقام کنجد را شرح دهید .

Question

حسین برخورداری · Answer

تأثیر کود شیمیایی و بیولوژیکبر عملکرد، اجزای عملکرد، درصد روغن و پروتئین ارقام کنجد را شرح دهید .

براي بررسی اثر مقادیر مختلف کود شیمیایی نیتروژن ( 25 ،0 و 50 کیلوگرم در هکتار) و کود بیولوژیک  (Sesamum indicum L.) نیتروکسین (عدم تلقیح و تلقیح بذور) بر عملکرد و اجزاي عملکرد سه رقم کنجد جیرفت ویزدي) تحقیقی در سال زراعی 1388 در مرکز تحقیقات کشاورزي و منابع طبیعی یزد انجام گرفت. آزمایش به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوكهاي کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا در آمد. صفات ارتفاع بوته، تعداد کپسول در بوته، تعداد شاخههاي فرعی، تعداد دانه در کپسول، وزن هزاردانه، عملکرد دانه، شاخص برداشت، درصد روغن، عملکرد روغن و درصد پروتئین اندازهگیري شدند. نتایج نشان داد که ارقام مختلف در تمامی صفات (بهاستثناي درصد روغن) با یکدیگر اختلاف معنیدار دارند. کاربرد کود شیمیایی نیتروژن و کود بیولوژیک نیتروکسین نیز بر تمامی 1794 کیلوگرم در هکتارصفات به جز درصد روغن و شاخصبرداشت تأثیر معنیداري داشتند. بالاترین عملکرد دانه 4 22  در رقم داراب- 14 و کاربرد توأم نیتروژن( 50 کیلوگرم در هکتار) وکود بیولوژیک به / و بیشترین درصد پروتئین  48 دست آمد. عملکرد دانه همبستگی معنیداري با تعداد شاخههاي فرعی، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، درصد پروتئین و عملکرد روغن داشت. در کل نتایج نشان کنجد با نام علمی گرمسیري و نیمه گرمسیري است و از این نظر که می تواند در دماهاي بالا و همچنین زمینهاي ضعیف عملکرد خوبی داشته باشد بسیار مورد توجه است (بدیجیان 2004 ، الحبشی داراي خواص دارویی، تغذیه اي، آرایشی و بهداشتی بوده و به دلیل کمیت و کیفیت بالاي پروتئین و روغن خوراکی ارزش غذایی بالایی دارد و همچنین روغن آن به دلیل وجود آنتی سسامین 1، سسامولین 2 و سسامول 3 از ثبات فوق العاده بالایی برخوردار است (سابناوار 2008 و سوجا و همکاران 2004 ). فراهم نمودن مقدار کافی عناصر غذایی مورد نیاز گیاه در خاك با مصرف کودهاي شیمیایی یکی از جنبههاي بسیار مهم مدیریت زراعی براي افزایش تولید و بهبود کیفیت محصولات است (سعیدي 1387 ). ارقام محلی کنجد به دلیل کود پذیري پایین، به مصرف کودهاي شیمیایی واکنش چندانی نشان نمی دهند ولی در ارقام اصلاح شده مصرف کود اوره منجر به افزایش عملکرد شده است (احمدي و بحرانی 1388 ). به طور تقریبی براي دستیابی به عملکرد یک تا دو تن در هکتار در کنجد به حدود 35 تا 75 کیلوگرم در هکتار نیتروژن نیاز است(خواجه پور 1383 ). در آزمایشی مشخص شد که کاربرد 45 کیلوگرم نیتروژن در هکتار باعث افزایش معنیدار ارتفاع بوته، تعداد کپسول در بوته و عملکرد دانه کنجد شد (شارما و همکاران 1996 ). ایمایاوارامبان و همکاران( 2002 ) در پژوهشی مشاهده کردند که43 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار به / کاربرد 8 میزان 25 درصد بالاتر از مقدار معمول عملکرد دانه را به حداکثر رساند. مالیک و همکاران ( 2003 ) بیان نمودند که با افزایش میزان کود شیمیایی نیتروژن ارتفاع بوته، تعداد کپسول در بوته، تعداد شاخههاي فرعی، تعداد بذر در کپسول، وزن هزار دانه و درصد روغن دانه کنجد به صورت معنیداري افزایش یافت. در یک بررسی مشخص شد که کاربرد کود شیمیایی تأثیري بر ارتفاع بوته کنجد نداشت ولی به طور معنی- داري تعداد شاخههاي فرعی را افزایش داد و این در حالی است که همین محقّق در سال 2004 گزارش کرده بود که کاربرد کودهاي شیمیایی ارتفاع بوته و تعداد شاخههاي فرعی گیاه کنجد را به طور معنیداري افزایش می دهد (اوجیکپونگ 2005 ). احمدي و بحرانی 1388 گزارش کردند که با کاربرد کود شیمیایی  نیتروژن تعداد کپسول در بوته، تعداد شاخههاي فرعی، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و درصد روغن دانه کنجد تأثیر معنیداري داشت ولی بر روي وزن هزار دانه تأثیر معنیداري مشاهده نگردید. آنان بیان نمودند که با افزایش میزان نیتروژن درصد روغن کاهش یافت ولی این کاهش غیر معنیدار بود که این نتایج با نتایج بحرانی و بابایی ( 1386 ) ،آوارد و همکاران 1998 ایمایاوارامبان و همکاران ( 2002 ) و عبدالرحمان و همکاران( 2003 ) مطابقت داشت. سجادي نیک و همکاران ( 1389 ) بیان کردند که کاربرد کود شیمیایی نیتروژن به میزان 50 کیلوگرم در هکتار باعث افزایش معنیدار تعداد بذر در کپسول، وزن هزار دانه، شاخص برداشت، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه شد. بحرانی و بابایی ( 1386 ) بیان نمودند که افزایش کود نیتروژن میزان پروتئین دانه را به صورت معنیداري افزایش می دهد که با نتایج پاپري و بحرانی ( 1384 ) مشابه بود. به کارگیري جانداران مفید خاك زي تحت عنوان کودهاي بیولوژیک به عنوان طبیعی ترین و مطلوب ترین راه حل براي زنده و فعال نگه داشتن سیستم حیاتی خاك و جلوگیري از آلودگی در اراضی کشاورزي مطرح است (درزي و همکاران 1387 ). امروزه به تثبیت بیولوژیک نیتروژن از طریق باکتريهاي همیار آزادزي از جمله آزوسپریلوم و ازتوباکتر توجه ویژه اي معطوف شده است (تیلاك و همکاران 2005 ). کود باکتریایی نیتروکسین از خانواده آزوتوباکتر از جمله کودهاي باکتریایی صد در صد بیولوژیک در ایران است. در یک میلی لیتر از آن بیش از ده میلیون سلول زنده باکتري تثبیت کننده نیتروژن وجود دارد .تعداد باکتريهاي ،107 ×0/ موجود در یک میلی لیتر از مایع، آزتوباکتر 05 2/5 × آزوسپیروم 107 ، باکتري گرم منفی باسیل 105 109 باکتري گرم منفی با کلنیهاي شیري میباشد ×1/2، و فاقد هر نوع آلودگی قارچی بوده است که به وسیلهي مؤسسه تحقیقات خاك و آب و مؤسسه بیوتکنولوژي و مؤسسه پژوهشهاي علمی و صنعتی ایران مورد  تائید قرار گرفته است ملکوتی و نفیسی 1376 آزوسپریلوم علاوه بر قابلیت تثبیت نیتروژن، با تولید مواد محرّك رشد سبب بهبود رشد ریشه و متعاقب آن افزایش سرعت جذب آب و عناصر غذایی گردیده و از همکاران 2005 . ازتوباکتر قادر به تولید ترکیبات ضد قارچی بر علیه کلّیه بیماريهاي گیاهی بوده و سبب تقویت جوانه زنی و بنیه گیاه می شود  گیاهی را به دنبال دارد (چن 2006 ). شریفی و حق نیا 1386 ) بیان کردند کاربرد کود بیولوژیک نیتروکسین  بر روي گندم رقم سبلان ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله در گیاه را به صورت معنیداري افزایش داد. در برنج نیز کود بیولوژیک نیتروکسین قدرت پنجه زنی، حجم ریشه، ضخامت و طول ساقه و تعداد دانه را در خوشه افزایش داد. قوش و موهیودین( 2000 ) گزارش کردند کاربرد کودهاي بیولوژیک بر روي گیاه کنجد به طور معنیداري ارتفاع بوته، تعداد شاخههاي فرعی، تعداد کپسول در بوته، وزن هزاردانه و عملکرد دانه را افزایش داد. شاتا و الخاواس( 2003 ) تأثیر معنیدار کودهاي بیولوژیک بر عملکرد و اجزاي عملکرد گیاه آفتابگردان را گزارش کردند. سجادي نیک و همکاران ( 1389 ) بیان نمودند کود بیولوژیک نیتروکسین در گیاه کنجد به هزاردانه، وهمکاران ( 2009 ) بیان کردند که کاربرد کودهاي بیولوژیک به همراه درصد پایینی از کودهاي شیمیایی بر روي گیاه کنجد به طور معنیداري ارتفاع بوته، وزن عملکرد روغن را افزایش داد و همچنین توا نست درصد روغن و وزن هزار دانه را افزایش دهد که البته این افزایش غیر معنیدار بود. یوسف و همکاران ( 2004 ) نیز گزارش کردند کودهاي بیولوژیک حاوي ازتو باکتر و آزوسپریلوم ارتفاع بوته و وزن خشک بوته را در گیاه مریم گلی به طور معنیداري افزایش داد. در بررسی دیگري مشخص شد کاربرد آزوسپریلوم توانست کاربرد نیتروژن را تا حد 50 درصد کاهش دهد (ردي و همکاران 1996 ). در کل پژوهشهاي بسیاري بیان کننده آثار معنیدار حضور باکتري ها در ریزوسفر برشاخصهاي کمی و کیفی گیاهان است، به نحوي که دانشمندان بسیاري رابطه متقابل گیاه با آزوسپریلوم و ازتوباکتر را از حیث آثار مفید باکتري بر رشد گیاه، قابل قیاس با همزیستی لگوم-ریزوبیوم می . دانندجاشانکار و وهب 2004 هدف از این تحقیق، کاهش مصرف کود شیمیایی نیتروژن با جایگزینی آن با کود بیولوژیک، بررسی تاثیر کود بیولوژیک برعملکرد و اجزاي عملکرد کنجد ودر نهایت تعیین میزان کود نیتروژن ایده آل تحت تاثیر کود زیستی جهت افزایش عملکرد کنجد بوده است.

مواد و روش ها

این مطالعه، طی تابستان 1388 در مزرعه آموزشی-تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزي و منابع طبیعی استان یزد طول جغرافیایی 54 درجه و عرض جغرافیایی 31 درجه و ارتفاع 1220 متر از سطح دریا) کربن ،pH= 7/ اجرا شد. خاك مورد استفاده داراي 67 /50درصد و بافت لومی، شنی بود. زمین پس / آلی کل 112 از آماده سازي و شخم زدن و تسطیح، کرت بندي شد. 3 متر در نظر گرفته شد. عرض × ابعاد کرت ها نیز 5 بندهاي بین کرتهاي اصلی و فرعی براي جلوگیري از نشت کود به کرتهاي مجاور به ترتیب دو و یک متر در نظر گرفته شد. فواصل بین تکرارها نیز دو متر معین شد. قبل از کاشت نیز کود فسفر( 100 کیلوگرم در هکتار) مورد نیاز بر حسب نیاز کنجد و آزمایش خاك به زمین داده شد.آزمایش به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوكهاي کامل تصادفی در سه تکرار اجراشد. ارقام مختلف کنجد (داراب- 14 ، جیرفت و یزدي) در کرتهاي اصلی و مقادیر مختلف کود نیتروژن (اوره) در سه سطح ( 25 ،0 و 50 کیلوگرم کود نیتروژن در هکتار) و کود بیولوژیک نیتروکسین (حاوي ، ازتوباکتر کروئوکوکوم 1، ازتوباکتر آجیلیس 2 آزوسپریلیوم برازیلنس 3 و آزوسپریلیوم لیپوفروم 4) در دو سطح (عدم تلقیح کود و تلقیح کود به بذر به صورت بذرمال) در کرتهاي فرعی لحاظ شدند. در هر کرت فرعی شش خط کاشت به طول پنج متر و به فواصل 0/5 متر در نظر گرفته شد.جهت بذرمال کردن ، بذور یک روز قبل از کاشت در محفظه پلاستیکی قرار داده 1 لیتر / شد و سپس کود بیولوژیک به مقدار لازم ( 5 براي 9 کیلوگرم بذر) به آن اضافه شد و به طور کامل بذور با کود مخلوط شد. بذور آغشته به کود در انبار مرکز تحقیقات کشاورزي در محیطی کاملا سًایه و دور از آفتاب بر روي نایلون تمیز پهن شد و به مدت 12 ساعت به طور کامل خشک شد. در تاریخ چهاردهم 6 سانتیمتر از یکدیگر - تیرماه کشت بذور به فاصله 5 در روي ردیف انجام شد و در همان روز آبیاري اول (روش غرقابی) نیز صورت گرفت. سه روز بعد نیز آبیاري دوم انجام شد و از آن به بعد هفته اي یکبار آبیاري ها صورت گرفت. مقادیر کود شیمیایی نیتروژن نیز به صورت تقسیط در سه مرحله (پس از کاشت، اوایل مرحله گل دهی و ابتداي زمان پرشدن کپسولها) به صورت نواري در کنار ردیفهاي کاشت قرار گرفت. یک هفته قبل از برداشت در آبان ماه هفت بوته به طور تصادفی در هر کرت انتخاب و اقدام به نمونه برداري شد و صفاتی از قبیل ارتفاع بوته (اندازه گیري بوسیله خط کش)، تعداد شاخههاي فرعی (شمارش)، تعداد کپسول در بوته (شمارش)، تعداد دانه در کپسول ( 20 کپسول در هر بوته به طور تصادفی انتخاب و تعدا بذر در آنها شمارش شد و در نهایت میانگین آنها به عنوان تعداد بذر در کپسول تعیین شد) اندازه گیري شد. در کرت منظور شد. در تاریخ 14 آبان پس از حذف اثر حاشیه، دو ردیف وسط خطوط کاشت هر واحد 2 متر مربع به تعداد 50 بوته) / آزمایشی (مساحت 5 انتخاب و برداشت شدند. بوته ها براي جلوگیري از ریزش دانه در داخل گونی قرار داده شده و به انبار مرکز تحقیقات که مجهز به دستگاه تهویه بود منتقل شدند. در انبار نیز براي جلوگیري از کپک زدگی تمام گونی ها بر روي پایههاي چوبی قرار داده شد تا در زیر آنها هوا در حال جریان باشد. در نهایت پس از خشک شدن، بوته ها در داخل همان گونی به شدت تکان داده شد تا بذر ها به طور کامل از کپسول ها خارج شوند. براي اندازه گیري وزن هزار دانه با استفاده از دستگاه شمارشگر بذر تعداد 1000 تا از دانه ها شمارش و سپس توزین گردید. وزن کل بوته ها و بذرها نیز اندازه گیري شد و شاخص برداشت و عملکرد دانه محاسبه شد. اندازه گیري درصد روغن به روش سوکسله (حسینی 1373 ) در آزمایشگاه دام و طیور دانشکده کشاورزي دانشگاه تربیت مدرس تهران انجام شد. جهت اندازه گیري درصد پروتئین، ابتدا درصد نیتروژن در آزمایشگاه آب و خاك مرکز تحقیقات کشاورزي یزد با استفاده از روش کجلدال (حسینی 1373 ) اندازه گیري شد. بعد از آن، درصد پروتئین با استفاده از فرمول زیر .( محاسبه شد: (خواجه پور 1383 درصد نیتروژن = درصد پروتئین ×5/3 پس از جمعآوري دادهها، آنها را وارد نرمافزار تجزیه SAS نموده و سپس بوسیله نرمافزار Excel آماري انجام شد. مقایسه میانگین ها نیز با آزمون دانکن انجام شد.

نتایج و بحث

نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر رقم، بر تمامی صفات مورد مطالعه به جز درصد روغن دانه در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود (جدول 1). افزایش کود شیمیایی نیتروژن بر تمامی صفات (به جز درصد روغن و شاخصبرداشت) اثر معنیدار داشت(جدول 1). تلقیح کود بیولوژیک نیتروکسین به بذور نیز بر تمامی صفات مورد بررسی (به جز درصد روغن و شاخصبرداشت) . اثر معنیداري در سطح یک درصد داشت (جدول 1 اختلاف ارتفاع بوته در میان ارقام با نتایج مالیک و ) مطابقت دارد که این اختلاف ارتفاع مربوط به توانایی ارقام مختلف در استفاده از مقادیر مختلف کودي میباشد. افزایش کود شیمیایی نیتروژن ارتفاع بوته را به صورت معنیداري افزایش داد که این نتایج با نتایج احمدي و بحرانی ( 1388 ) و مالیک وهمکاران ( 2003 ) مطابقت دارد(جدول 1). کاربرد 50 کیلوگرم کود شیمیایی نیتروژن بیشترین ارتفاع بوته 136/40 ) سانتیمتر را موجب شد (جدول 3). در واقع ) افزایش کود نیتروژن سبب تأمین عناصر غذایی مورد نیاز گیاه شده و در نتیجه موجب تقسیم و بلند شدن سلولهاي گیاهی می گردد (خواجه پور 1383 ). تلقیح کود بیولوژیک نیتروکسین نیز ارتفاع بوته را به طور معنیداري افزایش داد (جدول 4) که با نتایج کومار و همکاران ( 2009 ) مطابقت دارد.از دلایل مهمی که میتوان براي تأثیر کود بیولوژیک در افزایش ارتفاع بوته برشمرد این که مصرف این کودها منجر به افزایش طول میانگره ها شده که این امر می تواند مربوط به تحریک تولید هورمونهاي گیاهی تولید شده توسط این کود ها باشد ( حسن پور و همکاران 1389 ). اثر رقم بر تعداد کپسول در بوته معنیدار شد (جدول 1) که با نتایج دیگران همخوانی داشت (بحرانی و بابایی 1386 ، احمدي و بحرانی 1388 و حسن پور و همکاران 1389 ). با افزایش نیتروژن مصرفی تعداد کپسول در بوته به صورت معنیداري افزایش یافت که با نتایجی که پیش از این توسط پژوهشگران بیان شده بود همخوانی دارد (بحرانی و بابایی 1386 ، احمدي و بحرانی 1388 ، مالیک و همکاران 2003 ، شارما و همکاران 1996 ). کاربرد کود بیولوژیک نیز اثر افزایشی معنیداري در سطح احتمال ( یک درصد بر تعداد کپسول در بوته داشت (جدول 1 که با نتایج حسن پور و همکاران ( 1389 ) مطابقت دارد. اثر متقابل کود نیتروژن و کود بیولوژیک نیز بر تعداد کپسول در بوته معنیدار بود (جدول 1). بیشترین تعداد 223 ) در تیمار داراب- 14 ، کاربرد کود / کپسول ( 78 شیمیایی 50 کیلوگرم در هکتار و کاربرد کود بیولوژیک نیتروکسین به دست آمد(شکل 1). تعداد کپسول در بوته از اجزاي اصلی عملکرد کنجد محسوب میشود (مانکار و همکاران 1996 ) از اثرات افزایش تعداد کپسول در بوته ازدیاد تعداد دانه در بوته است که این افزایش تولید تأثیر زیادي در عملکرد خواهد داشت. با افزایش نیتروژن تعداد شاخههاي فرعی در تمام ارقام افزایش معنیدار داشت (جدول 1) ولی واکنش ارقام به مصرف کود شیمیایی یکسان نبود. تلقیح کود بیولوژیک نیتروکسین نیز تعداد شاخههاي فرعی را به طور معنی- داري افزایش داد (جدول 4). اثر متقابل کود نیتروژن و کود بیولوژیک نیز بر تعداد شاخههاي فرعی معنیدار (15/ بود(جدول 1). بیشترین تعداد شاخههاي فرعی( 88 در تیمار جیرفت، کاربرد کود شیمیایی 50 کیلوگرم در هکتار و کاربرد کود بیولوژیک نیتروکسین به دست آمد(شکل 2). گنان مورتی ( 1992 ) گزارش نمود که از مهمترین فاکتورهاي مؤثر بر عملکرد کنجد در ارقام چند شاخه تعداد شاخههاي فرعی است. در واقع به دلیل اثرات مستقیم فراهم بودن مواد غذایی مورد نیاز براي شکل گیري ساختار رویشی و زایشی گیاه، وجود این مواد منجر به تولید حجم سبزینه اي بالا و تعداد شاخههاي فرعی بیشتر می شود. اثر رقم بر وزن هزار دانه معنیدار بود(جدول 1) و با افزایش کود نیتروژن وزن هزار دانه افزایش معنیداري یافت (جدول 2) که با نتایج مالیک و همکاران ( 2003 ) و پاترا و همکاران 2005 ، مانکار و همکاران ( 1996  مطابقت داشت همچنین کاربرد کود بیولوژیک توانست اثر معنیداري در سطح احتمال یک درصد بر وزن هزار دانه اعمال کند (جدول 1) که از این نظر نیز نتایج به دست آمده با نتایج سجادي نیک و همکاران ( 1389 ) مطابقت دارد. وزن هزار دانه مستقیما تًحت تأثیر جریان مواد فتوسنتزي بعد از گرده افشانی است. این مواد می توانند از فتوسنتز جاري گیاه و یا انتقال مجدد مواد ذخیره شده در ساقهها، برگ ها و یا کپسول ها تأمین شوند (احمدي و بحرانی 1388 ). افزایش وزن هزار دانه با توجه به افزایش طول دوره پر شدن دانه قابل توجیه بوده و می تواند بیانگر تأثیر باکتريهاي افزایش دهنده رشد گیاه از طریق افزایش مقدار مواد فتوسنتزي ذخیره شده در طول مدت پر شدن دانه باشد (اکبري و همکاران 1388 ). افزایش میزان مواد غذایی قابل دسترس بوسیله کاربرد کودهاي شیمیایی و کودهاي بیولوژیک توانسته است تا حد زیادي به افزایش وزنهزار دانه منجر شود. افزایش اجزاي عملکرد بر اثر استفاده از کودهاي بیولوژیک با نتایج اکبري و همکاران 1388 ) و همچنین زهیر و همکاران ( 1998 ) همخوانی دارد. به نظر میرسد باکتريهاي موجود در کود بیولوژیک (ازتوباکتر و آزوسپیلیوم) میتوانند به طور مستقیم روي رشد گیاه بوسیله افزایش جذب نیتروژن، سنتز فیتوهورمونها و انحلال مواد معدنی مفید باشند (هرمان و همکاران 2008 ). اثر رقم برعملکرد دانه در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود (جدول 1) به 1173  کیلوگرم در / طوري که بیشترین عملکرد دانه  08 هکتار در رقمدار ب- 14 به دست آمد (جدول 2). در کل رقم جیرفت داراي ارتفاع بوته و تعداد شاخههاي فرعی بیشتري بود در حالی که رقم داراب- 14 داراي تعداد کپسول در بوته، وزن هزاردانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت بیشتري بود که به نظر میرسد این رقم نسبت به جیرفت توانایی بیشتري در اختصاص مواد فتوسنتزي به عملکرد اقتصادي دارد. اثر کود نیتروژن بر عملکرد دانه معنیدار بود (جدول 1) که با نتایج ،( احمدي و بحرانی ( 1388 )، بحرانی و بابایی ( 1386 ،( پاپري و بحرانی ( 1384 )، مالیک و همکاران ( 2003 الحبشی و همکاران ( 2007 )، حسنپور و همکاران 1389 و سجادي نیک و همکاران ( 1389 ) همخوانی  دارد. کاربرد کود نیتروژن میتواند با توسعه رشد رویشی، گسترش و دوام بیشتر سطح برگ، ساقه و نیز تولید شاخه بیشتر سبب افزایش عملکرد دانه شود. کاربرد کود بیولوژیک نیتروکسین روي عملکرد دانه در ( سطح احتمال یک درصد تأثیر معنیدار داشت (جدول 1 ) که این یافتهها با نتایج سجادي نیک و همکاران ( 1389 مطابقت دارد. جدول مقایسه میانگین ها نشان داد که مربوط به تیمار دارب- 14 و عدم استفاده از کود شیمیایی نیتروژن و کود بیولوژیک بود. به نظر میرسد که رقم داراب- 14 داراي واکنش کود پذیري بالایی در مقایسه با دو رقم دیگر است (شکل 3). در واقع این افزایش عملکرد و اجزاي آن در زمان استفاده از کود بیولوژیک می تواند ناشی از وجود جمعیتهاي میکروبی در خاك یا ریزوسفر بر اثر تلقیح بذور با باکتريهاي افزاینده رشد باشد که بوسیله ایجاد چرخه مواد غذایی و قابل دسترس ساختن آنها، افزایش حفظ هاي گیاهی ریشه و افزایش جذب مواد غذایی باعث رشد گیاه می شوند (روئستی و همکاران 2006 ). از آنجا که کود بیولوژیک نیتروکسین شامل دو باکتري تثبیت کتتده نیتروژن است با تلقیح این باکتري ها به بذر توان تثبیت زیستی نیتروژن، سطح ریشه، جذب بهینه

آب و عناصر غذایی و تولید برخی ویتامینها افزایش یافته که درنتیجه رشد کمی و کیفی گیاه تقویت شده و نتیجه آن به صورت افزایشعملکرد نمایان می گردد. نکته بسیار مهم و قابل توجه اینکه عملکرد دانه در دو رقم داراب- 14 و یزدي و استفاده توأم از کود شیمیایی نیتروژن به میزان 25 کیلوگرم در هکتار و تلقیح کود بیولوژیک بیشتر از تیمار استفاده از 50 کیلوگرم کود شیمیایی و عدم تلقیح کود بیولوژیک بود (شکل 3). در نتیجه میتوان گفت که کاربرد کود بیولوژیک نیتروکسین که حاوي ازتوباکتر و آزوسپریلوم است توانسته مصرف کود شیمیایی را تا حد 50 % کاهش دهد که این نتایج با نتایج ردي و همکاران ( 1996 ) همخوانی دارد. همچنین کاربرد کودهاي بیولوژیک به همراه پایینی از کودهاي شیمیایی توانست بیشتر که این نتایج پیشاز این توسط کومار و همکاران

2009  گزارش شده بود. به بیان بهتر در حضور  کودهاي زیستی، جذب نیتروژن از کود شیمیایی افزایش یافت که این با نتایج حاصل از مطالعه اي که توسط شاتا و همکاران ( 2007 ) در آفتابگردان، لوبیا چشم بلبلی، ذرت و ارزن و همچنین اکبري و همکاران  1388 در آفتابگردان، انجام گرفت، مطابقت دارد. بین ارقام مورد مطالعه تفاوت معنیداري از نظر شاخصبرداشت دیده شد که با نتایج احمدي و بحرانی ( 1388 ) و پاپري و بحرانی ( 1384 ) مطابقت دارد (جدول 1). رقم داراب- 23/42 ) داراي بیشترین شاخصبرداشت ) بود(جدول 2). این صفت ملاك مهمی در گزینش ارقام و تعیین کارایی آنها میباشد و به عنوان عملکرد منظور می گردد(احمدي و بحرانی 1388 ). کاربرد مقادیر مختلف کود شیمیایی باعث افزایش شاخص برداشت شد ولی تأثیر معنیداري نداشت که با نتایج بحرانی و بابایی ( 1386 ) و پاپري و بحرانی ( 1384 ) و .( الحبشی و همکاران ( 2007 ) همخوانی دارد (جدول 2 اثر تلقیح کود بیولوژیک نیز بر درصد شاخص برداشت غیر معنیدار بود که سجادي نیک و همکاران نتایج مشابهی گزارش کردند (جدول 1 ) افزایش معنیدار عملکرد روغن بر اثر استفاده از ( کودهاي زیستی با نتایج اکبري و همکاران ( 1388 همخوانی دارد. عملکرد روغن همبستگی بسیار معنی- به نظر میرسد .(r=0/ داري با عملکرد دانه داشت ( 995 با مصرف متعادل کود نیتروژن چون عملکرد دانه زیاد میشود، عملکرد روغن نیز افزایش مییابد (اوزون و همکاران 2008 ) (شکل 4). درصد روغن دانه از تیمارهاي مورد مطالعه تأثیر معنیداري نپذیرفت که با نتایج سایر پژوهشگران مشابه است (پاپري و بحرانی 1384 ، بابایی و بحرانی 1386 ). اثر رقم، کود نیتروژن، کود بیولوژیک نیتروکسین و همچنین اثرات متقابل آنها بر درصد پروتئین معنیدار بود (جدول 1). بیشترین 22 ) در رقم داراب- 14 و مصرف / درصد پروتئین ( 48 50 کیلوگرم کود شیمیایی نیتروژن و کاربرد کود بیولوژیک به دست آمد(شکل 5). افزایش درصد پروتئین بر اثر استفاده از کودهاي بیولوژیک بدلیل تأثیر تلقیح باکتريها میباشد که کارایی تنظیم کنندگی رشد، فعالیت فیزیولوژیکی و متابولیسمی را در گیاه افزایش داده اند (رام رائو و همکاران 2007 ). عملکرد دانه با تعداد کپسول در بوته، تعداد شاخههاي فرعی، و تعداد .( دانه در کپسول همبستگی معنیداري داشت جدول 5 که این مطلب یعنی همبستگی معنیدار عملکرد دانه و اجزاي عملکرد در گیاه کنجد پیش از این در مطالعات دیگري نیز گزارش شده است سعیدي 1387 ، احمدي و بحرانی 1388 ، کومار و همکاران 2009 . سعیدي 1387 بیان نمود که دو صفت تعداد کپسول در بوته و ) تعداد دانه در کپسول به عنوان اجزاي اصلی عملکرد دانه محسوب می شوند که این مطلب در مطالعه ویس 2000 ) نیز بیان شده است. همچنین احمدي و بحرانی ) 1388 ) نیز گزارش کردند که در کنجد تعداد کپسول در بوته جزء مؤثر عملکرد است و همبستگی مثبت بسیار معنیداري با سایر اجزاي عملکرد دارد. همبستگی معنیدار عملکرد دانه با شاخصبرداشت (جدول 5) نیز با نتایج پاپري و بحرانی ( 1384 )، بحرانی و بابایی

1386 ) و احمدي و بحرانی ( 1388 ) مطابقت دارد. به  طور خلاصه این پژوهش نشان داد که رقم داراب 14 از نظر عملکرد دانه و همچنین درصد پروتئین بر دو رقم دیگر برتري دارد. کود نیتروژن موجب افزایش ارتفاع بوته، سرعت رشد، سهولت تنفس، شادابی رنگ بوتهها، افزایش رشد ریشه ها و سطح برگ ها می گردد و در نهایت عملکرد دانه را بهبود می بخشد. کاربرد کود بیولوژیک نیتروکسین می تواند تا حد زیادي ( 50 درصد) جایگزین کود شیمیایی نیتروژن شود. که در نتیجه میتوان به جاي استفاده از 50 کیلوگرم کود شیمیایی نیتروژن مقدار 25 کیلوگرم را به همراه 5 لیتر / مصرف کود بیولوژیک به صورت بذرمال ( 5 براي 9 کیلوگرم بذر) توصیه نمود. در واقع باکتريهاي موجود در کود بیولوژیک علاوه بر تثبیت نیتروژن هوا و متعادل کردن جذب عناصر اصلی پر مصرف و ریز مغذي مورد نیاز گیاه با تولید مواد محرك رشد نظیر انواع هورمونهاي تنظیم کننده رشد و همچنین ایجاد مقاومت به استرسهاي محیطی مختلف از جمله کمبود آب و سمیت عناصر سنگین، باعث بهبود رشد و نمو کنجد شدند.

منبع : جهاد کشاورزی

کود مناسب رشد و عناصر ریز مغذی ( میکرو ) 
مشخصات کود های میکرو
یکی از صدها خدمات مجموعه ی بزرگ پارادایس تهیه و بسته بندی بهترین نوع کودهای میکرو می باشد ، که تهیه نمودن آن برای شما دوستان عزیز به علت سنگین بودن وزن بسته های آن (25 کیلوگرم ) هزینه بر و گاهی اوقات غیرممکن است .
میکرو المنت ها یا عناصر یا عناصر کم مصرف ( ریز مغذی ها ) مانند :
آهن ، روی ، منگنز ، مس ، بور ، مولیبدن و کلر گیاهان مختلف برحسب نیاز و با توجه به نتایج آزمایشات خاک و برگ به کود های فوق نیازمند خواهند بود . ادامه مطالب کلیک کنید .
جایگاه میکروالمنت در تولیدات کشاورزی :
با وجود این که گیاهان به شکل واضحی به کود های ماکروالمنت ها نیازمندند ، اما کودهای میکروالمنت یا ریز مغذی ها علی رغم نیاز کم گیاهان جایگاه ویژه ای در تولیدات کشاورزی دارند لذا از آنها به عناصر خرد با تاثیرات مکان یاد میشود.

کود مناسب رشد و عناصر درشت مغذی ( ماکرو) 
مشخصات کود های ماکرو
در این قسمت از بانک اطلاعاتی مجموعه ی پارادایس نظر شما را به توضیحاتی هر چند مختصر توسط متخصصان این مجموعه در رشته ی کشاورزی و کود شناسی در رابطه با کود های ماکرو بستته بندی شده توسط این مجموعه جلب می نماییم .
معرفی عناصر کود ماکرو :
کودهای ماکرو موضوع بحث ما را تشکیل می دهند این کودها از مجموع سه عنصر : ازت ، فسفر و پتاسیم به نسبت های مختلف و متناسب با زمانبندی رشد و باروری گیاه تشکیل میشود .

حال برای درک هرچه بیشتر تاثیر این کودها نظر شما را به تاثیر هر یک از این عناصر به تنهایی بر روی گیاهان و درختان جلب می نماییم : جهت مطالعه ادامه مطالب کلیک کنید .

کود مناسب تقویت محصول و گلدهی ( پتاس بالا )

تغذیه گیاهان شامل چندین مرحله می باشد، مرحله رویشی ، نمو و گلدهی، گیاهان برای رشد به ازت برای ریشه دهی و شروع سوخت و ساز و پتاسیم مسئول خیلی از وقایع فیزیولوژیک گیاه می باشد. گیاهی که وارد فاز گلدهی نمی شود، به خاطر رشد رویشی ناشی از مصرف کود ازته یا ضعف عمومی گیاه می باشد. فاز رویشی ناشی از استفاده از ازت باعث آبدار شدن بافت گیاه شده و نسبت C/N را کمتر یا به زبان ساده پوست به گوشت را بیشتر میکند، و همین عامل باعث می شود گیاه شما بزرگ و قوی شده ولی به شما گل نمی دهد ! با دادن کودهای گلدهی میزان گوشت را بیشتر کرده و از شیره گیاهی کاسته می شود. همین امر موجب افزایش گلدهی در همه گیاهان می شود. برای افزایش کیفیت گلها باید هنگام اتمام عمر گل ، غنچه های خشک شده رو از ته بچینید ، تا انرژی گل روی تولید بذر متمرکز نشود ! همینطور برای افزایش کیفیت گلدهی باید از مکمل های غذایی استفاده نمود ، از آنجایی که جذب مواد غذایی و کودهای شیمیایی تابع اسیدیته ی خاک می باشد و درصورت بالاتر رفتن اسیدیته خاک از 7 ، برخی از مواد غذایی قابلیت جذب خود را از دست می دهند  جهت کسب اطلاعات بیشتر و طرح سوال کلیک کنید .

جهت خرید انواع محصولات کشاورزی اعم از کود ، سم و اقلام کلیک کنید .

جهت بازدید از ویدئو های آموزش کشاورزی رایگان کلیک کنید .