روشهاي مختلف شکستن خواب بذر بر جوانه زنی گیاهان جنگلی چگونه است ؟

Question

حسین برخورداری · Answer

روشهای مختلف شکستن خواب بذر بر جوانه زنی گیاهان جنگلی چگونه است ؟

ﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد رﮐﻮد ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﺑﺬر در ﺧﺎﻧﻮادۀ ﺑﻘﻮﻹت ﮐﻪ ﻧﺎﺷﯽ از ﭘﻮﺳﺘﻪ ، ﻫﺎي ﻧﻔﻮذ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺑﺬر در ﺑﺮاﺑﺮ آب اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﭘـﮋوﻫﺶ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮاي ﺷﮑﺴﺘﻦ ﺧﻮاب ﺑﺬرﻫﺎي ﮐﻬﻮر و آﮐﺎﺳﯿﺎ و ﺗﺤﺮﯾﮏ ﺟﻮاﻧﻪ زﻧﯽ آن ﻫﺎ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ .ﺗﯿﻤﺎرﻫـﺎي ﻣـﻮرد درﺻﺪ ﺑﻪ 95 اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي ﺷﮑﺴﺘﻦ ﺧﻮاب ﺑﺬر ﻋﺒﺎرت ﺑﻮدﻧﺪ از :ﺗﯿﻤﺎر اﺳﯿﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮرﯾﮏ ﻏﻠﯿﻆ دﻗﯿﻘﻪ، اﺳﯿﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮرﯾﮏ رﻗﯿـﻖ 15 ﻣﺪت درﺻﺪ ﺑﻪ 50 درﺟﻪ ﺑﻪ 95 دﻗﯿﻘﻪ، ﺗﯿﻤﺎر آب داغ15 ﻣﺪت دﻗﯿﻘﻪ و ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ﺷﺎﻣﻞ اﺳﯿﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮرﯾﮏ ﺑﻪ 15 ﻣﺪت ﻋـﻺوه ﺳـﺮﻣﺎ و درﺟﻪ و ﺳﺮﻣﺎ .ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ از آب ﻣﻘﻄﺮ ﺑﻪ 95 ﺗﯿﻤﺎر آب داغ ﻋﻨﻮان ﺷﺎﻫﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ .اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح ﮐﺎﻣﻺً ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺑﺎ ﭼﻬﺎر ﺗﮑﺮار اﻧﺠﺎم ﺷﺪ .ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از ﺗﺠﺰﯾﮥ وارﯾﺎﻧﺲ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﯽ دار ﺟﻮاﻧﻪ زﻧﯽ ﺣﺎﺻﻞ از ﺗﯿﻤﺎرﻫـﺎ را ﻧﺸـﺎن داد .ﺑﯿﺸـﺘﺮﯾﻦ ﻣﯿـﺰان ﺟﻮاﻧﻪ Pr ) زﻧﯽ ﺑﺮاي ﮔﯿﺎﻫﺎن ﮐﻬﻮر Acacia ) (و آﮐﺎﺳﯿﺎ ospopis juliflora ( ﺑﻪ victoriae ﺗﺮﺗﯿﺐ، ﺑـﺮ اﺛـﺮ اﻋﻤـﺎل ﺗﯿﻤـﺎر اﺳـﯿﺪ درﺻﺪ و ﺗﯿﻤﺎر آب داغ ﺑﻪ 98ﺳﻮﻟﻔﻮرﯾﮏ ﻏﻠﯿﻆ دﺳﺖ آﻣﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي اﺳـﯿﺪ ﺳـﻮﻟﻔﻮرﯾﮏ و آب داغ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ، ﺑﺮاي ﮔﯿﺎﻫﺎن ﮐﻬﻮر و آﮐﺎﺳﯿﺎ از ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮﯾﻦ و آﺳﺎن ﺗﺮﯾﻦ روش ﻫﺎي ﺗﺤﺮﯾﮏ ﺟﻮاﻧﻪ زﻧﯽ ﺑﺬر ﻫﺴﺘﻨﺪ.

ﮔﯿـﺎه ﮐﻬـﻮر Acacia ) (و آﮐﺎﺳـﯿﺎ juliflora (از ﮔﻮﻧﻪ victoriae ﻫﺎي ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﺸﮏ و ﻧﯿﻤﻪ ﺧﺸﮏ ﺗﺜﺒﯿـ ﺖ ، ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﭼﻮب و ذﻏـﺎل، ﺣﻔﺎﻇـﺖ ﺧـﺎك ﺷﻦ ﺗﺜﺒﯿﺖ ازت در ﺧﺎك، ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻠﻮﻓﻪ و ارزش داروﯾﯽ ، ﻫﺎي روان .(1374 ؛ اﻣﺘﺤﺎﻧﯽ، 1384 ﺑﺴﯿﺎر ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ )ﻋﺴﮑﺮي، درﺧﺘﯽ ﭘﺎﮐﻮﺗﺎه ﺑـﺎ ﺗـﺎج ﮔﺴـﺘﺮده و ﺳـﺒﺰ از ﺧـﺎﻧﻮاد ۀ ،ﮐﻬﻮر (. درﺧـﺖ ﮐﻬـﻮر در ﻣﻨــﺎﻃﻖ 1384 اﺳـﺖ )ﻋﺴـﮑﺮي، 1ﺑﻘـﻮت ﮔﺮﻣﺴﯿﺮي و ﻧﯿﻤﻪ ﮔﺮﻣﺴﯿﺮي اﯾﺮان )ﺑﻨﺪرﻋﺒﺎس، ﻓﺎرس، ﺟﯿﺮﻓﺖ و ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن و ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن(، ﻫﻨﺪ، اﺳﺘﺮاﻟﯿﺎ، آﻣﺮﯾﮑﺎي ﺗﯿﻦ، آﻓﺮﯾﻘـﺎي ﺟﻨﻮﺑﯽ و در ﺻﺤﺮاي ﺳﻮزان اﻣﺎرات ﻣﺘﺤﺪۀ ﻋﺮﺑـﯽ ﻣـﯽ روﯾـﺪ و ﺗﻮاﻧــﺎﯾﯽ ﺗﺤﻤــﻞ وﺿــﻌﯿﺖ ﺳــﺨﺖ آب و ﻫــﻮاﯾﯽ را دارد و در ﺷﺮاﯾﻂ دﺷﻮار ﮐﻢ آﺑﯽ، ﺑﺎ درﺻﺪ ﺷﻮري در ﺣﺪ آب درﯾﺎ ﻧﯿﺰ رﺷﺪ ﻣﯽ ﺑﯿﺸـﺘﺮﯾﻦ ﺳـﺎﯾﻪ را در وﺿـﻌﯿﺖ ، ﮐﻨﺪ و در اوﺿـﺎع ﻧﺎﻣﺴـﺎﻋﺪ اﻗﻠﯿﻤﯽ ﮔﺮﻣﺴﯿﺮي ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ .(1390 آورد )ﺳﻠﯿﻤﺎﻧﯽ و ﻫﻤﮑﺎران، اﯾﻦ ﮔﯿﺎه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﯿﺎه ﭘﯿﺸﮕﺎم در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺗﺤﺖ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺑﺎدي و ﻋﺎري از ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ، ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻓﺮﺳـﺎﯾﺶ ﺑﺎدي و ﺗﺜﺒﯿﺖ ﺷﻦ ﮐﻤﮏ ﺷﺎﯾﺎن ﺗﻮﺟﻬﯽ ﮐﻨﺪ )ﻃﻮﯾﻠﯽ ، ﻫﺎي روان 138 ،و ﻫﻤﮑﺎران .( ﻣﯿﻮۀ آن دو ﻏﻓﻪ و ﻧﺎزك ﺑـﻪ ﺷـﮑﻞ ﻟﻮﺑﯿـﺎ 7 ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺮاي ﻣﺼﺮف دام ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮﺷـﻤﺰه اﺳـﺖ . ﺷـﺘﺮ و ﺑـﺰ ﻣﻌﻤﻮً از ﺑﺮگ ﺧﺸﮏ اﯾﻦ درﺧﺖ ﺗﻐﺬﯾﻪ ﻣﻰ ﮐﻨﻨﺪ. (از ﺧــﺎﻧﻮاد ۀ Acacia victoriae)آﮐﺎﺳــﯿﺎ وﯾﮑﺘﻮرﯾــﺎ ﺑﻘﻮت اﺳﺖ و اﻏﻠﺐ ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﺧﺎرداري ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨـﺪ .اﯾـﻦ ﮔﯿﺎه ﺑﻪ در ﻃﯿﻒ وﺳـﯿﻌﯽ از ﺧـﺎك ﻣـﯽ ، ﻃﻮر ﻃﺒﯿﻌﯽ روﯾـﺪ و ﺑـﻪ ، ﺧﺸﮑﯽ ﻣﻘﺎوﻣﺖ دارد. اﮔﺮ ﻣﻘﺪار ﮐﺎﻓﯽ آب در دﺳـﺘﺮس ﺑﺎﺷـﺪ درﺧﺖ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑـﻪ ﻣﺮﺣﻠـ ﮥ زادآوري ﻣـﯽ رﺳـﺪ و ﺑﯿﺸـﻪ ﻫـﺎ ﯾﯽ ﻣﺘﺮاﮐﻤﯽ را ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽ آورد .اﯾﻦ ﮔﯿﺎه در ﻟﯿﺒـﯽ و ﻓﻠﺴـﻄﯿﻦ، در ﻧﻘﺎﻃﯽ ﺑﺎ ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽ ﺳﺎﻧﻪ ﻣﯿﻠﯽ200ﺗﺎ150 اي ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﻣﺘـﺮ ﻣـﻮرد آزﻣﺎﯾﺶ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ آﻣﯿﺰي داﺷﺘﻪ اﺳﺖ )ﮐﻨﺸﻠﻮ، ( .اﯾﻦ ﮔﯿﺎه ﻋوه ﺑﺮ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﭼﻮب ﺳﻮﺧﺖ، ﺷﺎﺧﺴﺎرﻫﺎﯾﺶ 1380 ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﺗﻐﺬﯾﮥ دام ﻣﯽ رﺳـﺪ .داﻧـﻪ ﻫـﺎ ي ﺳـﻨﮕﯿﻦ آن ﺑـﺮاي دام ﻣﺼﺮف ﻣﯽ ﺷﻮد .اﯾﻦ ﮔﻮﻧﮥ وارداﺗﯽ در ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮐﺸﻮر از ﺟﻤﻠﻪ در ﺑﻮﺷﻬﺮ، ﺧﻮزﺳﺘﺎن و ﻓﺎرس )ﮔﺮه ﺑﺎﯾﮕﺎن (ﻣﻮرد آزﻣﺎﯾﺶ وﺿﻌﯿﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﯽ را ،واﻗﻊ ﺷﺪه و از ﻧﻈﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ ﺧﺸﮑﯽ اراﺋﻪ ﮐﺮده اﺳﺖ .اﯾﻦ ﮔﯿـﺎه رﺷـﺪ ﻃـﻮﻟﯽ و ﻗﻄـﺮي ﭼﺸـﻤﮕﯿﺮ ي داﺷﺘﻪ اﺳﺖ .ﮔﯿﺎه آﮐﺎﺳﯿﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺑـﺎدي و آﺑـﯽ، 1. Fabaceae
ﺣﻔﺎﻇــﺖ از آب و ﺧــﺎك، اﻓــﺰاﯾﺶ ﺗﻨــﻮع ﮔﻮﻧــﻪ اي، اﯾﺠــﺎد ﭼﺸﻢ اﻧﺪازﻫﺎي زﯾﺒﺎ، اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮي آب و ﺳﺎﯾﺮ ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎي زﯾﺴﺖ ( .از اﯾـﻦ 1389 ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ )ﻣﺮﺗﻀـﻮي و ﮐـﻮﺛﺮ، ﮔﯿﺎه ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑـﺮاي ﺟﻨﮕـﻞ ﮐـﺎري در ﻣﻨـﺎﻃﻖ ﺧﺸـﮏ و ﺑﯿﺎﺑـﺎﻧﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد .اﯾﻦ ﮔﯿﺎه ﻣـﯽ ﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﺮاي ﻓﻀـﺎي ﺳـﺒﺰ در ﻣﻨـﺎﻃﻖ .(1380 ﮔﺮﻣﺴﯿﺮ و ﺟﻨﻮب ﮐﺸﻮر اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد )ﮐﻨﺸﻠﻮ، ﻧﺎﺷﯽ از ﭘﻮﺳﺘﻪ، ﺧﻮاب ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﺑﺬر در ﺧﺎﻧﻮادۀ ﺑﻘﻮت ﻫﺎي (1998 ،2 ﻧﻔﻮذﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺑﺬر در ﺑﺮاﺑﺮ آب اﺳـﺖ )ﺑﺎﺳـﮑﯿﻦ و ﺑـﺎﮐﯿﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﻧﻔﻮذﻧﺎﭘـﺬﯾﺮي ﭘﻮﺳـﺘ ﮥ ﺑـ ﺬر در ﺑﻪ ، ﺧﺎﻧﻮادۀ ﺑﻘﻮت واﺳﻄﮥ ﯾﮏ ﯾﻪ از ﺳـﻠﻮل ﻫـﺎي اﺳـﮑﻠﺮﯾﺪي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﮑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﭘﻮﺷﺶ ﻫﺎي اﯾﻦ ﺳﻠﻮل ﻫﺎ ﯾﺎ ﻓﺸﺎر ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﻧﻔﻮذ آب و ﺟﻮاﻧﻪ 3 زﻧﯽ ﺷﻮد. ﺑﺮاﻧﺖ و ﻫﻤﮑﺎران (ﮔــﺰارش 1978) 4 (و روﻟﺴــﺘﻮن 1978) ﺧﻮﺷــﺨﻮي،(1971) ﺑــﻪ ، ﮐﺮدﻧــﺪ ﮐــﻪ ﺑــﺮاي ﺑــﺬرﻫﺎي ﺧــﺎﻧﻮادۀ ﻟﮕﻮﻣﯿﻨــﻮز ﻣﻨﻈــﻮر اﻏﻠـﺐ از ﺗﯿﻤﺎرﻫـﺎي ،ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮﮐﺮدن ﭘﻮﺳﺘﻪ و ﺷﮑﺴـﺘﻦ ﺧـﻮاب ﭘﯿﺶ ﺟﻮاﻧﻪ زﻧﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻋﻤﺪﺗﺎً ﺧﯿﺴﺎﻧﺪن ﺑـﺬر در آب داغ در ﻣﺪت زﻣﺎن ﮐﻮﺗﺎه ﯾﺎ ﺧﺮاش دﻫﯽ ﺑﺬر ﺑﻪ روش ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﯾﺎ (2001) 6 (و ﺳﺒﻮﻧﮕﺎري 1991) 5 ﺷﻤﯿﺎﯾﯽ اﺳﺖ .ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ آﮔﺒﻮ ﺑﯿﺎن ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻏﻮﻃﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑـﻪ ، وري ﺑﺬرﻫﺎي ﺧﺸﮏ در آب داغ ﺗﻐﯿﯿـﺮات ، ورود ﭼﺸﻤﮕﯿﺮ آب ﺑﻪ ﺑﺎﻓﺖ ﺑﺬر ﺷﺪه ﮐـﻪ در ﻧﻬﺎﯾـﺖ ﻓﯿﺰﯾﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ و ﺟﻮاﻧﻪ زﻧﯽ ﺑﻬﺘﺮ ﺟﻮاﻧﻪ را در ﭘﯽ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ. (در ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي 1386) ﻧﮋادﺻﺎﺣﺒﯽ و ﻫﻤﮑﺎران ﻣﺨﺘﻠــﻒ ﺧــﺮاش دﻫــﯽ ﺑــﺎ آب داغ و اﺳــﯿﺪ ﺳــﻮﻟﻔﻮرﯾﮏ ﺑــﺮ ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﺟﻮاﻧﻪ 8 و ﻓﻠـﻮس 7 زﻧﯽ ﺑﺬور درﺧﺘﺎن ﻣﺸﻌﻞ ﺟﻨﮕﻞ )ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮادۀ ﻟﮕﻮﻣﯿﻨﻮز( ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺬور ﻣﺸﻌﻞ ﺑﻪ،ﺟﻨﮕﻞ ﺗﯿﻤﺎرﺷﺪه ﺑﺎ اﺳﯿﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮرﯾﮏ ﻏﻠﯿﻆ ﺳﺎﻋﺖ و 3 ﻣﺪت ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن ﻏﻮﻃﻪ درﺟﮥ ﺳﺎﻧﺘﯽ 90 وري در آب داغ ﮔﺮاد ﺑﻪ ﻣﺪت ده ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ درﺻﺪ و ﺳﺮﻋﺖ ﺟﻮاﻧﯽ ،ﺛﺎﻧﯿﻪ زﻧﯽ را دارد؛ درﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ در ﺧﺼﻮص ﻓﻠﻮس اﺳﯿﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮرﯾﮏ ﻏﻠﯿﻆ ﺑﻪ دﻗﯿﻘـﻪ در 30 ﻣـﺪت درﺟﮥ ﺳﺎﻧﺘﯽ 95 ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺗﯿﻤﺎر آب داغ ﮔﺮاد ﺑﻪ دﻗﯿﻘﻪ از 6 ﻣﺪت ﻧﻈﺮ درﺻﺪ و ﺳﺮﻋﺖ ﺟﻮاﻧﯽ زﻧﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار را داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. ( ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮ ﺗﯿﻤﺎر 2003) 9ﻣﺤﻤﺪ و آﻣﻮﺳﺎ ﻫﺎي اﺳﯿﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮرﯾﮏ ﻏﻠﯿﻆ درﺟﮥ 50 و 100 دﻗﯿﻘﻪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي آب داغ 60 و 30 ﺳﺎﻧﺘﯽ ﮔﺮاد ﺑﻪ دﻗﯿﻘﻪ ﺑﺮ روي ﺑﺬر ﺗﻤﺮ ﻫﻨﺪي )ﻣﺘﻌﻠﻖ 60 و 30 ﻣﺪت ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮادۀ ﺑﻘﻮت (ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺬرﻫﺎي ﺗﯿﻤﺎرﺷﺪه ﺑﺎ درﺟﮥ ﺳﺎﻧﺘﯽ 100 آب داغ ﮔﺮاد ﺑﻪ ﻫﻔﺘﻪ و 3 دﻗﯿﻘﻪ ﭘﺲ از 30 ﻣﺪت ﻫﻔﺘﻪ از ﺷﺮوع آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﻪ 15 درﺻـﺪ 50 و 20 ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ، ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺟﻮاﻧﻪ ﻣﯽ زﻧﻨﺪ؛ درﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ درﺻﺪ ﺟﻮاﻧﻪ زﻧﯽ ﺑﺬور ﭘﺲ از ﻫﻔﺘﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﯿﻤﺎر اﺳﯿﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮرﯾﮏ ﻏﻠﯿﻆ ﺑﻪ 15 دﻗﯿﻘﻪ 30 ﻣﺪت 1 رﻫﻤﺎن و ﻫﻤﮑﺎران ، درﺻﺪ اﺳﺖ. در ﭘﮋوﻫﺸﯽ دﯾﮕﺮ 70ﺑﻪ ﻣﯿﺰان Acacia salic ( ﺑﺮاي ﻏﻠﺒﻪ ﺑﺮ ﺧﻮاب ﺑﺬر 1999) ﮐﻪ ﭘﻮﺳﺘﮥ ina 98 ﮔﺰارش ﮐﺮدﻧﺪ ﮐـﻪ ﮐـﺎرﺑﺮد اﺳـﯿﺪ ﺳـﻮﻟﻔﻮرﯾﮏ ،ﺳﺨﺘﯽ دارد درﺻﺪ ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﻮاﻧﻪ زﻧﯽ اﯾﻦ ﺑﺬر ﺷﺪ؛ ﺑﻪ ﻃﻮري ﮐﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻌﺪاد ﺑﺬرﻫﺎي ، ﻣﺪت زﻣﺎن ﺗﻤﺎس ﺑﺬر ﺑﺎ اﯾﻦ اﺳﯿﺪ ﺟﻮاﻧﻪ (ﻧﯿﺰ ﺑﺎ اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺸﯽ 1989) 2 زده ﮔﺮدﯾﺪ. راﻧﺎ و ﻧﯿﻮﺗﯿن Acaci ﻣﺸﺎﺑﻪ روي ﺑﺬر ﻣﺸـﺎﻫﺪه ﮐﺮدﻧـﺪ ﮐـﻪ a farniesiana ﮐﺎرﺑﺮد اﺳﯿﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮرﯾﮏ ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﻮاﻧﻪ 70 زﻧﯽ ﺑـﻪ ﻣﯿـﺰان درﺻﺪ ﻣﯽ (اﻋـم ﮐـﺮد ﺑـﺮاي ﺟﻮاﻧـﻪ 1989) 3 ﺷـﻮ د. ووزو زﻧـﯽ ﺑﺬرﻫﺎي ﻣﺸﻌﻞ ﺟﻨﮕﻞ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺧـﺮاش دﻫـﯽ ﺑـﺎ آب داغ و اﺳـﯿﺪ ( ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ 1989) 4 ﺳﻮﻟﻔﻮرﯾﮏ اﺳﺖ. ﻣﯿت و ﻣﺼﻄﻔﯽ ﻏﻮﻃﻪ وري ﺑﺬور درﺧﺘﺎن زﯾﻨﺘﯽ ﻧﻈﯿﺮ ﻣﺸﻌﻞ ﺟﻨﮕﻞ و ﺑﺮﻫـﺎن ﺑـﺎ درﺟﮥ ﺳﺎﻧﺘﯽ 90آب ﺑـﺮ ، ﺳـﺎﻋﺖ 24 ﺛﺎﻧﯿـﻪ و 10 ﮔﺮاد ﺑـﻪ ﻣـﺪت ﺟﻮاﻧﻪ زﻧﯽ آن ﻫﺎ ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ. ﺑﺎ وﺟـﻮد اﻫﻤﯿـﺖ ﮔﯿﺎﻫـﺎن ﻣﺮﺗﻌـﯽ، ﺗـﺎﮐﻨﻮن ، ﺟﻨﮕﻠﯽ و داروﯾﯽ ﺑﺮاي ﮔﯿﺎﻫﺎن ﮐﻬﻮر و آﮐﺎﺳﯿﺎ در اﯾﺮان ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺟﺎﻣﻌﯽ درﺑﺎرۀ ﺷﮑﺴﺘﻦ ﺧﻮاب ﺑﺬر آن ﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﻧﺸﺪه اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ روش ﻋﻤﺪۀ ﺗﮑﺜﯿﺮ ﮔﯿﺎﻫـﺎن آﮐﺎﺳـﯿﺎ و ﮐﻬـﻮر از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﺬر اﺳﺖ، اﻣﮑﺎن ﺟﻮاﻧﻪ زﻧﯽ ﺑﺬر ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﻣﯿﺴﺮ ﻧﯿﺴﺖ. ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﺮاي ﯾﺎﻓﺘﻦ روش ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻏﻠﺒﻪ ﺑﺮ ﺧﻮاب ،اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺬر ﮐﻬﻮر و آﮐﺎﺳﯿﺎ در ﻣﻨﻄﻘﮥ داراب واﻗﻊ در اﺳﺘﺎن ﻓﺎرس اﻧﺠﺎم ﺷﺪ . ﻣﻮاد و روش ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﯿﯿﻦ روش ﻫـﺎي ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﺷﮑﺴـﺖ ﺧـﻮاب ﺑـﺬر در ﮔﯿﺎﻫﺎن ﮐﻬﻮر و آﮐﺎﺳﯿﺎ آزﻣﺎﯾﺸﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻃﺮح ﮐﺎﻣً ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺑﺎ ﺗﯿﻤﺎر و ﭼﻬﺎر ﺗﮑﺮار در آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﺑﺨﺶ ﻣﺮﺗﻊ و آﺑﺨﯿـﺰداري 6
1. Rehman 2. Rana&Nuatiyal 3. Vozzo 4. Millat
داﻧﺸﮑﺪۀ ﮐﺸﺎورزي و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ داراب ـ داﻧﺸﮕﺎه ﺷﯿﺮاز و ﺑـﺎ 27 دﻗﯿﻘﻪ ﻃﻮل ﺷﺮﻗﯽ ﺗﺎ 33 درﺟﻪ و55ﺗﺎ54 ﻣﺤﺪودۀ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ 13 درﺟﮥ ﻋـﺮض ﺷـﻤﺎﻟﯽ در ﺳـﺎل 29 دﻗﯿﻘﻪ و53 درﺟﻪ و 90 اﻧﺠﺎم ﺷﺪ .ﺗﯿﻤﺎرﻫـﺎي آزﻣﺎﯾﺸـﯽ ﻋﺒـﺎرت ﺑﻮدﻧـﺪ از: ﺷـﺎﻫﺪ )آب ﺗﯿﻤـﺎر ﺑـﺎ ،( درﺻـﺪ 95) ﺗﯿﻤﺎر ﺑﺎ اﺳﯿﺪﺳﻮﻟﻔﻮرﯾﮏ ﻏﻠـﯿﻆ ،(ﻣﻘﻄﺮ درﺻﺪ (ﻫﺮ دو ﺑـﻪ 50)اﺳﯿﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮرﯾﮏ رﻗﯿﻖ دﻗﯿﻘـﻪ، 15 ﻣـﺪت درﺟﻪ ﺑﻪ 95ﺗﯿﻤﺎر آب ﺟﻮش دﻗﯿﻘﻪ، ﺗﯿﻤـﺎر ﺗ ﺮﮐﯿﺒـﯽ از 15 ﻣﺪت اﺳﯿﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮرﯾﮏ و ﺳﺮﻣﺎ و ﺗﯿﻤـﺎر ﺗﺮﮐﯿﺒـﯽ از آب داغ و ﺳـﺮﻣﺎ . وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﻣـﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺷـﺎﻣﻞ ﺣـﺪاﮐﺜﺮ درﺻـﺪ، ﺳـﺮﻋﺖ و ﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ ﺟﻮاﻧﻪ زﻧـﯽ ﺑـﺬرﻫﺎ ﺗﺤـﺖ ﺗـﺄﺛﯿﺮ ﺗﯿﻤﺎرﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺷﮑﺴﺘﻦ ﺧﻮاب ﺑﺬر ﺑﻮد .ﺑﺮاي ﻫﺮ ﮔﯿﺎه ﯾﮏ آزﻣﺎﯾﺶ ﺑـ ﻪ ﺻـﻮرت ، ﻣﺠﺰا ﺑﺮاي اﻋﻤﺎل ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي ﻓﻮق اﻧﺠﺎم ﺷﺪ .ﺑـﺮاي ا ﯾـﻦ ﻣﻨﻈـﻮر اﺑﺘﺪا ﭘﺘﺮي دﯾﺶ ﻫﺎي ﺗﻤﯿﺰﺷﺪه ﺑﻪ 110 ﻣﺪت دو ﺳﺎﻋﺖ در دﻣـﺎي درﺟﮥ ﺳﺎﻧﺘﯽ ﮔﺮاد در دﺳﺘﮕﺎه آون ﺿﺪ ﻋﻔﻮﻧﯽ ﺷـﺪﻧﺪ .ﮐـﻒ ﻫـﺮ ﭘﺘﺮي . دو ﯾﻪ ﮐﺎﻏﺬ ﺻﺎﻓﯽ واﺗﻤﻦ ﺷﻤﺎرۀ ﯾﮏ ﻗﺮار داده ﺷﺪ ، دﯾﺶ ﻋـﺪد ﺑـﺬر 25 ﺑﺮاي ﺗﯿﻤﺎر ﺷﺎﻫﺪ از آب ﻣﻘﻄﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ .ﺗﻌﺪاد ﺳﺎﻟﻢ و ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ )ﺑﺮاي ﻫﺮ ﭘﺘﺮي دﯾﺶ( ﺑﻪ ﺛﺎﻧﯿﻪ ﺑﺎ آب 40 ﻣﺪت اﮐﺴﯿﮋﻧﻪ ﺿﺪ ﻋﻔﻮﻧﯽ ﺷﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﺎ آب ﻣﻘﻄﺮ ﺷﺴﺖ وﺷﻮ و در ﻫﺮ ﭘﺘﺮي دﯾﺶ ﻗﺮار داده ﺷﺪ .ﺑﺮاي اﻋﻤﺎل ﺗﯿﻤﺎر اﺳﯿﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮرﯾﮏ درﺻﺪ ﺑﺬر50 و 95 ﻫﺎ ﺑﻪ دﻗﯿﻘﻪ در اﺳﯿﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و 15 ﻣﺪت ﺳﭙﺲ ﺑﺎ آب ﻣﻘﻄﺮ ﺷﺴﺘﻪ و ﺑﻪ ﭘﺘﺮي دﯾﺶ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪ .ﺑﺮاي اﻋﻤﺎل ﺗﯿﻤﺎر آب داغ ﺑﺬر ﻫﺎ ﺑﻪ درﺟـﻪ 95 دﻗﯿﻘﻪ در آب ﺟﻮش 15 ﻣﺪت ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﭘﺘﺮي دﯾـﺶ اﻧﺘﻘـﺎل داده ﺷـﺪ . ﺗﯿﻤﺎرﻫـﺎي ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﮐـﻪ ﺗﻌـﺪادي ﺑـﺬر ﮐـﻪ ﺗﯿﻤـﺎر اﺳـﯿﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮرﯾﮏ و آب داغ روي آن اﻧﺘﺨـﺎب و ، ﻫﺎ اﻋﻤﺎل ﺷـﺪه ﺑـﻮد ﺑﻪ روز در ﻣﺤﯿﻂ ﺳﺮد )ﯾﺨﭽﺎل (ﻗﺮار داده ﺷﺪ و ﺳﭙﺲ 10 ﻣﺪت ﺑﺬرﻫﺎ در ﭘﺘﺮي دﯾﺶ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﭘـﺲ از آن ﭘﺘـﺮي دﯾـﺶ ﻫـﺎ در . درﺟـﻪ ﻗـﺮار داده ﺷـﺪ 20ﻣﺤﯿﻂ اﻧﮑﻮﺑﺎﺗﻮر در دﻣـﺎي ﻣﻄﻠـﻮب ﺷﻤﺎرش ﺑﺬرﻫﺎي ﺟﻮاﻧﻪ زده ﺑﻪ ﺻﻮرت روزاﻧﻪ و در ﺳﺎﻋﺖ ﯾﺎزده ﺻﺒﺢ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ .در ﻫﻨﮕﺎم ﺷﻤﺎرش، ﺑﺬرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻃﻮل رﯾﺸﻪ ﭼﮥ آن ﻣﯿﻠﯽ2 ﻫﺎ ﺑﻪ، ﻣﺘﺮ ﯾﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻮد ﻋﻨﻮان ﺑﺬرﻫﺎي ﺟﻮاﻧﻪ زده ﺗﻠﻘﯽ و از ﭘﺘﺮي دﯾﺶ ﺧﺎرج ﺷﺪ .ﺷﻤﺎرش ﺗـﺎ زﻣـﺎﻧﯽ اداﻣـﻪ ﯾﺎﻓـﺖ ﮐـﻪ اﻓﺰاﯾﺸﯽ در ﺗﻌﺪاد ﺑﺬور ﺟﻮاﻧﻪ زده وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ. اﯾـﻦ زﻣـﺎن ده ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﮥ ﺳﻪ ﻣﻮرد ﻓﻮق از ، روز ﻃﻮل ﮐﺸﯿﺪ .در اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ Germin ﺑﺮﻧﺎﻣﮥ - اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ .

منبع : ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻤﯽ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ اﮐﻮﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﯿﺎﺑﺎن