ضرورت کود دهی پتاسیم در سیب زمینی افزایش محصول و بهبود کیفیت را شرح دهید ؟

Question

با عرض سلام و درود خدمت مشاورین عزیز مجموعه زنجیره تامین بهشت 
خواهشمندم درباره گیاه سیب زمینی و کود پتاسیم مورد نیاز این گیاه و روند جذب و چگونگی افزایش محصول اطلاعاتی را در اختیار بنده قرار دهید 
با تشکر

مصطفی قدیری · Answer

پیشگفتار

خاک یکی از اجزای مهم منابع پایه است که به عنوان بستر اصلی کشت گیاه و نیز محیطی منحصر به فرد برای انواع حیات محسوب می گردد .

انسان اگر چه در مسیر تکاملی خود با دستیابی به فناوری‌های نوین و دگرگونی در شرایط عادی و متعارف منابع پایه به ویژه :

خاک

آب

همراه گردیده که موجب پدیدار شدن انواع :

ناهنجاری ها

کاهش سطح حاصلخیزی خاکهای زراعی

افت تولید

و بحران های زیست محیطی شده است .

از این رو اکنون بیش از هر زمان دیگر برگزیدن سیاست‌های سازگار و راه حل های منطقی برای عرضه مواد غذایی در پاسخگویی به تقاضای :

شرکت روز افزون جمعیت و در مسیری هماهنگ با ملاحظات زیست محیطی احساس می‌شود

در این میان آنچه که بیش از هر عامل دیگر به ویژه در سطح ملی می‌تواند در جهت پیشرفت در افکار عمومی

افزایش آگاهی جامعه

شناخت مسایل و مشکلات زیست محیطی

نیروهای مردمی را در گام برداشتن در مسیر توسعه پایدار سهیم سازد .

تهیه و نیز تدوین :

نشریه ها و کتب علمی و فنی آموزشی

تحقیقی

ترویجی

و تحلیلی که به عنوان وسیله ارتباطی مناسب برای بیان و اشاعه مبانی نظری و ارائه راهکارهای علمی و فنی در جهت افزایش آگاهی و دانش مخاطبان به شمار می‌آیند .

از آنجایی که هدف اساسی موسسه نخست :

شناخت توان تولیدی منابع خاک و آب و سپس بهره‌برداری مدیریت مناسب این منابع در راستای تولید پایدار امنیت غذایی و سلامت جامعه می باشد  .

هدف این مجموعه از انتشار مقالات این است تا از طریق ارائه آثار علمی و فنی و کاربردی مورد نیاز کشاورزان گامی اساسی و بنیادی در راستای رسالت خویش بردارد.

در این رهگذر این مجموعه به صورت شبانه روزی :

پذیرای پیشنهادهای سازنده

انتقادهای مسئولانه

و راهنمایی های ارزنده

کلیه اندیشمندان پژوهشگران و دست اندرکاران نیز خواهد بود .

باشد که این گام ضمن انجام مسئولیت خطیر همگان را در تلاش بی وقفه برای پاسداری از بستر هستی فراخوانیم .

مقدمه

سطح زیر کشت سیب زمینی در کشور حدود ۱۷۳ هزار هکتار

میزان تولید ۴ میلیون و ۲۱۶ هزار تن.

و 24500 کیلوگرم در هکتار می باشد .

بدیهی است با عنایت و ارقام اصلاح شده موجود عملکرد هکتاری پایین بوده و مورد قبول نمی باشد .
با رعایت اصول مصرف بهینه کودی خصوصا مصرف کودهای پتاسیمی به صورت سرک در خاک های تخلیه شده

به سهولت می توان عملکرد هکتاری سیب زمینی را تا حد پیش بینی شده در برنامه چهارم توسعه و چشم‌انداز ۲۰ ساله کشور افزایش داد  .

( بر طبق دفتر آمار و فناوری اطلاعات در سال ۱۳۸۳ توسط ملکوتی و همکاران ) .
در گیاهان مبتلا به کمبود پتاسیم برخی تغییرات شیمیایی رخ خواهد داد که در برگیرنده :

انباشتگی قند های حل شدنی

کاهش میزان نشاسته

و انباشتگی ترکیبات ازت حل شدنی است .

این امکان می باشد که تغییرات سوخت و ساز قند در پیوند با نیاز برخی آنزیم های تنظیم کننده به میزان زیاد پتاسیم باشد .

فعالیت آنزیم سینتار نشاسته نیز به کاتیونهای یک ظرفیتی وابسته می‌باشد که در میان آنها پتاسیم از همه موثر تر خواهد بود .

این آنزیم جابجایی گلوکز را به مولکولهای نشاسته کاتالیز می کند .

نشاسته + گلوکز - ADP = گلوکزیل - نشاسته + ADG

به همین صورت پتاسیم و آنزیم سینتاز نشاسته که از گونه‌ها و اندامهای دیگر  گیاهان به عنوان مثال :

برگها

دانه ها

غده ها

جدا گشته فعال می نماید .

بیشترین میزان پتاسیم مورد نیاز میان ۵۰ تا ۱۰۰ میلی مولار می باشد .

این نکته را به خاطر داشته باشید که چنانچه از غلظت های بیشتر پتاسیم استفاده شود این امکان وجود دارد که اثرات بازدارندگی داشته و احتمالاً به کاهش میزان نشاسته در غده های سیب زمینی منجر گردد .

یکی دیگر از نقش‌های کلیدی عنصر پتاسیم فعال کردن آنزیم های چسبنده  ATP به به وسیله پتاسیم می باشد که نیازمند منیزیم بوده و به وسیله پتاسیم و در مواردی به همان اندازه به وسیله سدیم فعال خواهد شد .

مزایای فعال شدن آنزیم های ATP به وسیله پتاسیم :

۱ -  نه تنها باعث سهولت جابجایی خود پتاسیوم محلول بیرون از راه غشای سیتوپلاسمی به درون سلول های ریشه می گردد .

بلکه

2 - پتاسیم را نیز به مهمترین عنصر کانی در بزرگ شدن سلول و تنظیم اسمزی تبدیل می کند .

تجمع نیترات در غده های سیب زمینی :

حد مجاز نیترات در بودجه‌های سیب زمینی در منابع مختلف متفاوت گزارش شده است .

تعدادی از محققین خصوصاً حد مجاز نیترات بر حسب ازت برنده توریسم درمانی - نیتراته را ۶۷ و به صورت نیترات NO3

290 میلی گرم در کیلوگرم بر مبنای وزن خشک اعلام نموده اند .

به عبارت دیگر  در هر کیلوگرم غده سیب زمینی خشک شده در دمای 65درجه سانتیگراد حرارت ۲۹۰ میلی گرم نیترات وجود خواهد داشت .

اگر ۲۰ درصد سیب زمینی را ماده خشک با ۸۰ درصد آب تشکیل داده باشد غلظت نیترات در سیب زمینی تازه برابر با ۶۰ میلی گرم در کیلوگرم خواهد شد .

خواجه پور و همکاران در سال ۱۹۸۹ همین حد را در بوته های سیب زمینی به عنوان حد مجاز گزارش نموده اند .

در کشورهای اروپایی از جمله لهستان و آلمان که مصرف روزانه سیب زمینی توسط مردم بسیار بیشتر از کشور ما می باشد

حد بحرانی غلظت نیترات در سیب زمینی را ۱۵۰ میلی گرم در کیلوگرم بر مبنای وزن خشک گزارش نموده اند .

به صورت کلی رقم نقش مهمی در تجمع نیترات خواهد داشت .

تحت شرایط مدیریت یکسان رقم دیامانت خیلی بهتر از دراگا خواهد بود .

به صورت کلی و تجمع نیترات در سیب زمینی هنگامی بیشتر خواهد بود که گیاه توانایی متابولیسم آن را نداشته و این مسئله به صورت عمده با :

کمبود رطوبت

زیادی ازت در خاک

و زمان برداشت ارتباط دارد .

توزیع نیترات در غده ها یکسان نمی باشد .

بیشترین مقدار آن در پوست و لایه زیر پوست وجود دارد .

مقدار نیترات سه رقم سیب زمینی را اندازه‌گیری کردند که مقدار آن در حدود :

۸۰

۱۸۰

۲۸۰

میلی گرم در کیلوگرم بر اساس وزن تر بوده است .

که با پوست کندن و پختن آنها مقدار قابل توجهی از نیترات کاسته شده است غلظت نیترات در غده ها با افزایش مصرف عنصر ازت بالا خواهد رفت .

میزان حداکثر مجاز به غلظت نیترات در برخی از محصولات سبزی و صیفی بر حسب میلی گرم در کیلوگرم بر حسب وزن تر :

نکته :

مقادیر بر حسب میزان مصرف روزانه قابل تغییر می باشد .

مثلاً در ایران مصرف روزانه سیب زمینی ۱۰۰ گرم ولی در آلمان ۴۰۰ گرم می باشد

بنابراین در آلمان باید حد مجاز نیترات در سیب‌زمینی پایین‌تر باشد .

تحقیقات صورت گرفته بر روی سیب زمینی :

در تحقیقی که در ایستگاه تحقیقات اکباتان همدان در سال ۱۳۷۷ به مدت دو سال به منظور بررسی ارتباط مقدار مصرف ازت با تجمع نیترات بر روی دو رقم سیب زمینی صورت گرفته است 6 سطح  کودی ازت بر روی دو رقم:

دیامانت

و

مارفونا

مورد بررسی قرار گرفت .

نتایج حاصله بیانگر این مطلب بود که :

با مصرف کودهای ازته به تنهایی و یا مصرف نامتعادل کود ازت میزان تجمع نیترات در غده های سیب زمینی افزایش یافته است .