عملکرد و اجزاي عملکرد ماش متاثر از کاربرد ورمی کمپوست و کود زیستی فسفات را شرح دهید .

Question

حسین برخورداری · Answer

عملکرد و اجزای عملکرد ماش متاثر از کاربرد ورمی کمپوست و کود زیستی فسفات را شرح دهید .

به منظور بررسی اثر کود آلی (ورمی کمپوست) و کود زیستی فسفات بارور- 2 بر عملکرد و اجزاي عملکرد ماش 91 در یاسوج انجام گرفت. آزمایش به روش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با - آزمایشی در سال زراعی 92 30 تن در ،20 ، دوازده تیمار و سه تکرار انجام یافت. عامل اول مصرف ورمیکمپوست در چهار سطح (صفر، 10 100 گرم ، هکتار) بهصورت خاك مصرف و عامل دوم استفاده از کود زیستی فسفات بارور- 2 در سه سطح (صفر، 50 در هکتار) بهصورت بذرمال در نظر گرفته شدند. صفات اندازه گیري شده شامل عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، شاخص برداشت و ارتفاع بوته بودند. نتایج حاصل از مقایسه میانگینها و برهمکنش تیمارها نشان داد که کاربرد 30 تن در هکتار ورمیکمپوست همراه با بارور- 2 به میزان 100 گرم در هکتار سبب بیشترین عملکرد دانه و عملکرد 18 گرم در بوته شدند. بر اساس یافتههاي آزمایش استفاده از تلفیق بارور- 2 و / 4 و 8 / بیولوژیکی بهترتیب برابر 3 ورمیکمپوست نسبت به استفاده از هر کدام به تنهایی از این عوامل برتري نشان داده و تلفیق این دو عامل با همدیگر میتواند باعث افزایش عملکرد شود. با توجه به یافتههاي آزمایش، مصرف 30 تن ورمیکمپوست همراه با بارور- 2 به میزان 100 گرم در هکتار براي افزایش عملکرد دانه در این گیاه میتواند مفید باشد ماش گیاهی است گرمسیري با نام علمی متعلق به تیره حبوبات که معمولاً در دماي radiata بالاتر از 16 درجه سلسیوس رشد میکند و در دماي

کمتر از 1- درجه سلسیوس از بین میرود ماش در مناطق خشک نیمه .(Mozaffarian, 2002) گرمسیر و گرمسیر، مانند ایران فقط تحت شرایط آبی محصول میدهد. این گیاه به خشکی متحمل بوده و  به شرایط ماندابی حساس است ماش در اراضی سبک و غنی از . مواد آلی یا خاكهاي شنی رسی، عملکرد بیشتري دارد. این گیاه به خاكهاي بیش از حد مرطوب، حساس بوده و در خاكهاي گرم و خشک، محصول . خوبی تولید میکند 2000 ورمی کمپوست یکی از انواع کودهاي زیستی می باشد که از طریق فرآوري ضایعات آلی نظیر کود دامی، بقایاي گیاهی و غیره توسط کرمهاي خاکی حاصل میشود. این ماده داراي تخلخل زیاد، قدرت جذب و نگهداري بالاي عناصر معدنی، تهویه و زهکشی مناسب، ظرفیت زیاد نگهداري آب و عاري از بو و عوامل بیماريزا میباشد و امروزه استفاده از آن در کشاورزي پایدار، جهت بهبود رشد و کیفیت محصولات زراعی و باغی متداول است یکی از ارکان اصلی در کشاورزي پایدار .(al., 2004 استفاده از کودهاي زیستی در سیستمهاي کشت با هدف حذف یا کاهش مصرف نهادههاي شیمیایی است. کودهاي زیستی شامل مواد نگهدارندهاي با جمعیت متراکم از یک یا چند نوع میکروارگانیسم مفید خاکزي و یا بهصورت فرآورده متابولیکی این موجودات میباشند که به منظور تامین عناصر غذایی مورد نیاز گیاه در یک اکوسیستم زراعی به کار .(Sharma, 2002; Somani et al., میروند ( 2011 فسفر یکی از عناصر غذایی ضروري و پرمصرف گیاه بهشمار میآید. نقش این عنصر عمدتاً در فرآیندهاي ذخیره و انتقال انرژي میباشد. در بین ترکیبات فسفري مهمترین ترکیب که خاصیت حمل Mardani ) انرژي را دارد، آدنوزین تري فسفات است غلظت فسفر کل خاكها در حدود .(et al., 2005 200 تا 400 میلیگرم بر کیلوگرم است ولی غلظت فسفر آزاد در محلول خاك، معمولاً بسیار اندك و بهطور طبیعی در حدود یک میلیگرم در کیلوگرمکاربرد .(Tisdale et al., خاك میباشد ( 1999 باکتريهاي حلکننده فسفات و استفاده از آنها به عنوان همیار گیاه، راهکاري مؤثر براي کاهش مصرف کودهاي شیمیایی و کاهش آلودگیهاي زیستمحیطی به شمار میرود. کود زیستی فسفات بارور- 2 حاوي باکتريهاي مفیدي است که در اطراف ریشه گیاه رشد میکنند و ترکیبات نامحلول فسفاته موجود در خاك را تجزیه کرده و به صورت فسفات قابل جذب در اختیار گیاه قرار میدهند. این همیار گیاهی در دو فرمولاسیون مایع و پودري عرضه . میشود  کودهاي زیستی فسفاته علاوه بر صرفهجویی و کاهش مصرف کود شیمیایی فسفاته، باعث جذب بیشتر فسفر توسط گیاهان و در نتیجه افزایش رشد آن شده و مقاومت گیاه به بیماري را افزایش میدهند. علاوه بر آن، مصرف این نسل از کودها باعث کاهش آلودگیهاي زیست محیطی میشود . افتخاري و همکاران

طی تحقیقی که در مورد برنج انجام دادند، 7593/ اظهار داشتند بیشترین میزان عملکرد دانه ( 7 31 گرم) و / کیلوگرم در هکتار)، وزن هزار دانه ( 13 29 سانتیمتر) بهترتیب در / بلندترین طول خوشه ( 7 ، تیمارهاي مصرف سوپرفسفات تریپل به میزان 150 کیلوگرم در هکتار به اضافه مصرف باکتريهاي حل کننده فسفات مشاهده گردید. میانگین برداشت محصول در مزارع سیبزمینی کشور با استفاده از کود 29 تن برهکتار گزارش شده است / شیمیایی فسفاته 5 در حالی که با مصرف کود زیستی بارور 2 به بیش از

35 تن درهکتار رسیده است . مطالعات محققان نشان داد مصرف کودهاي آلی در گیاه بومادران سبب افزایش بیوماس و درصد اسانس می شود  در  وادیراج و همکاران   مطالعهاي بر روي گیاه دارویی زردچوبه نشان دادند که مصرف 10 تن ورمیکمپوست سبب بهبود ارتفاع بوته و عملکرد آن میگردد. یافتههاي چاند و همکاران بیانگر بهبود عملکرد گیاه (Chand et al., 2007) در (Pelargonium graveolens) اسانسدار ژرمانیوم اثر مصرف ورمیکمپوست بود. در مطالعهاي دیگر نیز مشاهده شد که کاربرد ورمیکمپوست موجب افزایش عملکرد دو گونه از گیاه دارویی بارهنگ شد در پژوهشی دیگر، تبریزي . (Sanchez et al., 2008) تاثیر کودهاي  همکاران ( 2008 Hyssopus ) بیولوژیکی را بر روي گیاه دارویی زوفا مطالعه و بیان کردند که کودهاي  بیولوژیک منجر به افزایش ارتفاع، قطر بوته، وزن تر و خشک بوته و عملکرد اسانس زوفا نسبت به شاهد میشود.

با توجه به مزایاي کودهاي ورمی کمپوست و فسفات بارور 2، در این تحقیق تاثیر این دو کود زیستی و برهمکنش آنها بر عملکرد و اجزاي عملکرد گیاه ماش مورد بررسی قرار میگیرد.

مواد و روش ها

این تحقیق در یاسوج و در ارتفاع 1813 از سطح دریا در سال 1392 متر در شرایط گلخانهاي با 35 ، اجرا شد. - 25 و رطوبت نسبی 40 - دماي 28 جهت بررسی خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاك، تعداد 3 نمونه از خاك گلدانهاي مختلف جمعآوري و پس از خرد و الک نمودن، درون پاکتهاي پلاستیکی قرار داده شد و جهت تجزیه و انجام آزمون خاك به آزمایشگاه خاكشناسی یاسوج ارسال گردید. جدول 1

نتایج آزمون خاك را نشان می دهد. این تحقیق بر اساس فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادف ی در سه تکرار انجام گرفت . عامل هاي آزمایشی شامل ورمی کمپوست در چهار سطح (صفر ، 20 و 30 تن در هکتار ) و کود زیستی فسفات ،10 بارور- 2 در سه سطح (صفر، 50 و 100 گرم در هکتار) بودند. در ابتدا بر اساس نقشه طرح، عامل ورمی 20 و 30 تن در ،10 ، کمپوست در چهار سطح ( 0 هکتار) تهیه شده و با است فاده از ترازوي دیجیتالی میزان مورد نیاز به گلدان ها اضافه گردید، سپس بذور مورد نیاز بر اساس 35 کیلوگرم در هکتار تهیه و با استفاده از ترازوي دیجیتالی میزان مورد نیاز جهت همه گلدان ها توزین و با کود فسفات بارور - 2 در سه 50 و 100 گرم در هکتار) بذرمال ش ده و به ، سطح ( 0 گلدانها اضافه شدند . پس از آن بذر مورد نیاز بر اساس 35 کیلوگرم در هکتار تهیه و با استفاده از ترازوي دیجیتالی میزان مورد نیاز جهت همه گلدان ها توزین و در گلدانها کشت شدند. در مرحله 2 برگی ، یک گیاه در داخل هر گلدان نگه داشته شده و بقیه از خاك خارج شدند . عملیات

داشت در همه گلدان ها به صورت یکسان انجام شد . با توجه به نوع خاك و نیاز آبی گیاه در دوران رشد رویشی اولیه گیاه ، هر 7 روز یک بار آبیاري انجام گرفت. در زمان رسیدگی فیزیولوژیکی، بوتهها از ناحیه طوقه کف بر شده و داخل پاکت هاي کاغذي قرار داده و پس از خرمن کوبی و جداسازي دانه از کاه نمونهها در داخل آون با دماي 70 درجه س لسیوس به مدت 72 ساعت خشک شد . وزن صد دانه با رطوبت درصد ، عملکرد دانه با استفاده از ترازوي دیجیتالی اندازهگیري و بعد از آن عملکرد بیولوژیکی و شاخص برداشت نیز محاسبه گردید . در ا ین بر رس ی برا ي به دست آوردن عملکرد بوته، کل دانه ها ي آن بوته از

غلافهاي گ یاه جدا و توزین شد . براي به دست آوردن عملکرد ب یولوژیکی وزن اندام هوایی گیاه ت عیین شد .در نها یت عملکرد ب یولوژیکی بر حسب گرم در بوته مشخص گردید . در ا ین بررس ی برا ي به دست آور دن شاخص برداشت از فرمول ذیل استفاده شد: پس از ب هدست آمدن داده ها، محاسبات آماري و تجزیه واریانس انجام پذیرفت . جهت تجز ی ه و تحل ی ل و براي مقایسه SPSS آماري دادهها از نرم افزار و آزمون دانکن استفاده Mstatc میانگینها از نرم افزار Excel گردید. همچنین، شکلها با استفاده از نرم افزار رسم شدند.

نتایج و بحث

عملکرد دانه : براساس نتایج تجزیه واریانس دادهها، ورمی کمپوست و کود فسفات بارور - 2، به تنهایی و به صورت برهمکنشی اثر معنی داري در سطح احتمال 1 درصد بر عملکرد دانه داشتند (جدول

2). در شکل 1، غلاف دانه هاي مختلف ماش از لحاظ اندازه دانه در 3 تیمار شاهد (تصویر سمت راست )، بدون ورمی کمپوست همراه با فسفات بارور - 2 به میزان 100 گرم (تصویر وسط ) و تیمار 30 تن در میزان 100 گرم در هکتار (تصویر سمت چپ ) با هم مقایسه شده است. نتایج حاصل از مقایسه میانگین داده ها نشان داد که بر هم کنش عامل هاي ورمی کمپوست و کود زیستی فسفات بارور- 2 سبب افزایش معنی دار عملکرد دانه شده است . بر این اساس ، تیمار 30 تن در هکتار ورم یکمپوست همراه با فسفات بارور - 2 به   گرم در بوته / میزان 100 گرم در هکتار با م یانگین 3  داراي ب یشترین عملکرد دانه بوده و با د یگر ت یمارها داراي اختلاف معن یدار بود . تیمار شاهد با م ی انگین 1/9 گرم در بوته دارا ي کمتر ین عملکرد دانه در بین تیمارهاي مختلف بوده است (شکل 2). با توجه به

مطالعات انجام گرفته در هر متر مربع ، حداقل 40 بوته ماش کاشته می شود که عملک رد گیاه 172 گرم در متر مربع معادل 1720 کیلوگرم در هکتار به دست میآید. کودهاي ز یستی از طری ق قدرت ز ی اد جذب آب و تدارك مطلوب عناصر غذا یی پرمصرف و ریزمغذي بر صفات مورد مطالعه گ ی اه ماش تاث یر مثبت داشته و سبب بهبود عملکرد گ یاه م یشوند. به

عبارت د یگر مصرف مقاد یر مناسب ورم یکمپوست از تنظیم ک نندههاي رشد توسط ا ین م یکروارگانیسمها و نیز در دسترس قرار دادن مقدار ب یشتري مواد غذا یی براي مصرف گ یاه، سبب افزا یش مقدار کلروف یل برگ، بالا رفتن م ی زان فتوسنتز و در نت یجه افزا یش ماده با توجه به . خشک گیاهی گردید  نتایج به دست آمده بین ورمی کمپوست و فسفات بارور- 2، رابطه هم افزایی و تشدید کننده وجود داشته که سبب افزایش فعایت میکروارگانیسم ها ي خاك شده و با افزایش جذب عناصر معدنی سبب افزایش عملکرد دانه گردید . یافتههاي بسیار ي از پژوهش گران مؤید این حقیقت است که حضور کودهاي زیستی در نظامهاي مختلف کش اورزي پای دار از ط ریق اثر همافزایی با ایجاد بستر مناسب و دسترسی مطلوب گیاه به عناصر غذایی سبب بهبود رشد و افزایش عملکرد دانه میگردد

عملکرد بیولوژیک : بر اساس نتایج تجزیه واریانس داده ها، ورمی کمپوست و کود فسفات بارور - 2 به تنهایی اثر معنی داري در سطح احتمال 1%، بر عملکرد بیولوژیک داشتند و برهمکنش سطوح مختلف و فسفات باور - 2، اثر معنی داري بر .( عملکرد بیولوژیک در سطح 5 % داشت (جدول 1 نتایج حاصل از مقایسه میانگین داده ها نشان داد که بر هم کنش عامل هاي ورمی کمپوست و کود زیستی فسفات بارور- 2 سبب افزایش معنیدار عملکرد بیولوژیک شده اند. بر این اساس ، تیمار 30 تن در هکتار ورم یکمپوست همراه با فسفات بارور - 2 به 18 گرم در / میزان 100 گرم در هکتار با م ی انگین 8 بوته دارا ي بیشترین عملکرد بیولوژیک و تیمار شاهد 10 گرم در بوته داراي کمتر ین عملکرد / با م یانگین 3 بیولوژیک در بین تیمارهاي مختلف بوده است. افزودن ورمی کمپوست و کودهاي بیولوژیک به خاك با بهبود شرایط فیزیکی و فرایندهاي حیاتی خاك، ضمن ایجا د یک محیط مناسب براي رشد ریشه سبب افزایش رشد اندام هوایی و عملکرد بیولوژیک گیاه می شود. نتایج این تحقیق با یافته هاي انوار و بر روي گیاه دارویی همکاران ریحان مطابقت داشت . تحقیق دیگري نشان داد که Phyllanthus باکتريهاي حل کننده فسفات در گیاه از خانواده فرفیون، سبب افزایش معنی دار amarus  عملکرد بیولوژیک گیاه میشود

شاخص برداشت: بر اساس نتایج تجزیه واریانس دادهها، ورمی کمپوست و کود فسفات بارور 2 به تنهایی اثر معنیداري بر شاخص برداشت نداشتند و برهمکنش سطوح مختلف ورمی کمپوست سطح احتمال 5 % داشت (جدول 2). بر اساس نتایج به دست آمده از مقایسه میانگین دادهها، تیمار 30 تن در هکتار ورمیکمپوست و 100 گرم در هکتار فسفات 22 ) و / بارور- 2 داراي بیشترین شاخص برداشت ( 6 /18 ) بود. / شاهد داراي کمترین شاخص برداشت  44 با توجه به شکل، برهم کنش عاملها در سطوح بالا سبب معنیدار شدن شاخص برداشت میشود،

بنابراین اگر هدف از کاشت ماش شاخص برداشت بالا باشد مقدار 20 تن در هکتار ورمیکمپوست و 100 گرم در هکتار فسفات بارور- 2 بهترین تیمار براي کشت میباشد شکل 4

ارتفاع بوته : بر اساس نتایج تجزیه واریانس دادهها، ورمی کمپوست و کود فسفات بارور - 2 به تنهایی و به صورت برهمکنشی اثر معنی داري در سطح احتمال 1% بر ارتفاع بوته ماش داشتند (جدول 2). نتایج حاصل از مقایسه میانگین داده ها نشان داد که برهمکنش فاکتورهاي ورمی کمپوست و کود زیستی فسفات بارور - 2، سبب افزایش معنی دار طول اندام هوایی بوته گیاه ماش می شود به طوري که ، بیشترین ارتفاع بوته در تیمار 30 تن در هکتار ورمیکمپوست همراه با بارور - 2 به م ی زان 100 گرم 74 سانتی متر) و کمترین ارتفاع بوته / در هکتار ( 66. 48/55 سانتیمتر در تیمار شاهد مشاهده شد ) (شکل 5). استفاده از کودهاي بیولوژیک حاوي آزوسپریلیوم و ازتوباکتر در گیاه دارویی مریم گلی سبب افزایش ارتفاع بوته می (Salvia officinalis L.) در مطالعه اي که بر . شود روي گیاه دارویی سیر انجام شد ورمی کمپو ست سبب افزایش ارتفاع بوته شد که این افزایش به قابلیت تحریک کنندگی فعالیت میکروب هاي مفید خاك توسط ورمی کمپوست و توانایی آن در افزایش جذب عناصر معدنی پرمصرف و ریزمغذي و پیامد آن در بهبود فرآیند فتوسنتز نسبت داده شد ه است .(Arguello et al., 2006)

طول ریشه: براساس نتایج تجزیه واریانس دادهها، ورمی کمپوست و کود فسفات بارور- 2 به تنهایی اثر معنیداري در سطح احتمال 1% بر طول ریشه داشتند و برهمکنش سطوح مختلف ورمی- کمپوست و فسفات بارور- 2 اثر معنیداري بر طول  ریشه در سطح 5% داشت (جدول 2). در (شکل 6 ) تاثیر ورمی کمپوست بر طول ریشه گیاه در تیمارهاي مختلف نشان داده شده است. نتایج حاصل از مقایسه میانگین دادهها نشان داد که برهمکنش فاکتورهاي ورمی کمپوست و کود زیستی فسفات بارور - 2 در سطح پنج درصد با تیمار شاهد اختلاف معنیدارداشت بهطوري که، بیشترین طول ریشه در تیمار 30 تن در هکتار ورمیکمپوست همراه با بارور- 2 به میزان 58 سانتیمتر و / 100 گرم در هکتار با میانگین 64 34/ کمترین طول ریشه در تیمار شاهد با میانگین 77 سانتیمتر مشاهده شده است (شکل 7). مطالعات انجام گرفته بر روي لوبیا چشم بلبلی نشان داد که افزایش سطوح فسفر قابل دسترس خاك در اثر تلقیح با کودهاي زیستی سبب افزایش سطح ریشه گیاه . میشود

نتیجه گیري کلی

یافته هاي آزمایش نشان داد که کودهاي بیولوژیک فسفات بارور- 2 و ورمیکمپوست به تنهایی و بر همکنش آنها، اثر معنیداري بر تمامی صفات مورد مطالعه (عملکرد، عملکرد بیولوژیک، شاخص

برداشت، ارتفاع بوته، طول ریشه) داشت. این تحقیق به خوبی تاثیر مثبت استفاده از ورمیکمپوست و میکروارگانیسمهاي حل کننده فسفات را بر عملکرد و اجزاي عملکرد ماش نشان داد، بهطوري که، کاربرد همزمان دو کود زیستی ورمیکمپوست و فسفات داشت. این تیمارها بدون کوچکترین صدمات محیطی و با حفظ پایداري و سلامت سیستم کشاورزي میتوانند نیازهاي غذایی گیاه را تا حد زیادي برطرف کنند.

منبع : جهاد کشاورزی

کود مناسب رشد و عناصر ریز مغذی ( میکرو ) 
مشخصات کود های میکرو
یکی از صدها خدمات مجموعه ی بزرگ پارادایس تهیه و بسته بندی بهترین نوع کودهای میکرو می باشد ، که تهیه نمودن آن برای شما دوستان عزیز به علت سنگین بودن وزن بسته های آن (25 کیلوگرم ) هزینه بر و گاهی اوقات غیرممکن است .
میکرو المنت ها یا عناصر یا عناصر کم مصرف ( ریز مغذی ها ) مانند :
آهن ، روی ، منگنز ، مس ، بور ، مولیبدن و کلر گیاهان مختلف برحسب نیاز و با توجه به نتایج آزمایشات خاک و برگ به کود های فوق نیازمند خواهند بود . ادامه مطالب کلیک کنید .
جایگاه میکروالمنت در تولیدات کشاورزی :
با وجود این که گیاهان به شکل واضحی به کود های ماکروالمنت ها نیازمندند ، اما کودهای میکروالمنت یا ریز مغذی ها علی رغم نیاز کم گیاهان جایگاه ویژه ای در تولیدات کشاورزی دارند لذا از آنها به عناصر خرد با تاثیرات مکان یاد میشود.

کود مناسب رشد و عناصر درشت مغذی ( ماکرو) 
مشخصات کود های ماکرو
در این قسمت از بانک اطلاعاتی مجموعه ی پارادایس نظر شما را به توضیحاتی هر چند مختصر توسط متخصصان این مجموعه در رشته ی کشاورزی و کود شناسی در رابطه با کود های ماکرو بستته بندی شده توسط این مجموعه جلب می نماییم .
معرفی عناصر کود ماکرو :
کودهای ماکرو موضوع بحث ما را تشکیل می دهند این کودها از مجموع سه عنصر : ازت ، فسفر و پتاسیم به نسبت های مختلف و متناسب با زمانبندی رشد و باروری گیاه تشکیل میشود .

حال برای درک هرچه بیشتر تاثیر این کودها نظر شما را به تاثیر هر یک از این عناصر به تنهایی بر روی گیاهان و درختان جلب می نماییم : جهت مطالعه ادامه مطالب کلیک کنید .

کود مناسب تقویت محصول و گلدهی ( پتاس بالا )

تغذیه گیاهان شامل چندین مرحله می باشد، مرحله رویشی ، نمو و گلدهی، گیاهان برای رشد به ازت برای ریشه دهی و شروع سوخت و ساز و پتاسیم مسئول خیلی از وقایع فیزیولوژیک گیاه می باشد. گیاهی که وارد فاز گلدهی نمی شود، به خاطر رشد رویشی ناشی از مصرف کود ازته یا ضعف عمومی گیاه می باشد. فاز رویشی ناشی از استفاده از ازت باعث آبدار شدن بافت گیاه شده و نسبت C/N را کمتر یا به زبان ساده پوست به گوشت را بیشتر میکند، و همین عامل باعث می شود گیاه شما بزرگ و قوی شده ولی به شما گل نمی دهد ! با دادن کودهای گلدهی میزان گوشت را بیشتر کرده و از شیره گیاهی کاسته می شود. همین امر موجب افزایش گلدهی در همه گیاهان می شود. برای افزایش کیفیت گلها باید هنگام اتمام عمر گل ، غنچه های خشک شده رو از ته بچینید ، تا انرژی گل روی تولید بذر متمرکز نشود ! همینطور برای افزایش کیفیت گلدهی باید از مکمل های غذایی استفاده نمود ، از آنجایی که جذب مواد غذایی و کودهای شیمیایی تابع اسیدیته ی خاک می باشد و درصورت بالاتر رفتن اسیدیته خاک از 7 ، برخی از مواد غذایی قابلیت جذب خود را از دست می دهند  جهت کسب اطلاعات بیشتر و طرح سوال کلیک کنید .

جهت خرید انواع محصولات کشاورزی اعم از کود ، سم و اقلام کلیک کنید .

جهت بازدید از ویدئو های آموزش کشاورزی رایگان کلیک کنید .