لایه (افق های )خاک را توضیح دهید ؟

Question

مصطفی قدیری · Answer

شناخت پروفیل خاك
پروفیل خاك ، گودالی مکعب مستطیل با ابعاد مشخص در خاك می باشد که براي بررسی خاك تا عمق معین احداث می شود .

شکل پروفیل
پروفیل را به شکل مکعب مستطیل در زمین احداث می کنند .

گاهی براي برخی آزمایش هاي صحرایی پروفیل به صورت پله اي هم زده می شود.

ابعاد پروفیل
ابعاد پروفیل معمولاً 1 ×5/1 یا 1×1 متر می باشد .

عمق پروفیل
عمق بسته به نیاز ما و برخی معیارها متغیر می باشد .

اگر هدف از مطالعه خاك به منظور کاشت گیاه مشخصی باشد

عمق پروفیل تا جایی که ریشه آن گیاه نفوذ می کند (مثلاً در گیاهان زراعی تا عمق 60 سانتی متر) در نظر گرفته میشود

اما به منظور مطالعات رده بندي خاك که گیاه مطرح نیست تا جایی ادامه خواهیم داد که خاك یک دست گردد .

اما اگر تنوع خاك ادامه داشت تا عمق 2 متر کافی است چون پایین تر از این عمق را معمولاً خاك کشاورزي به حساب نمی آوریم .

لایه ها یا افق هاي خاك
وقتی به پروفیل احداث شده نگاه می کنیم مشاهده می کنیم که خاك متغیر است .

وقتی از سطح به عمق می رویم هر جا که خاك عوض شد یک لایه تشکیل می دهد که این لایه ها معمولاً موازي سطح خاك می باشند .

نامگذاري آنها در مباحث پیدایش و رده بندي خاك ها مطرح می گردد .

بعد از احداث پروفیل باید لایه هاي خاك را تشخیص داد .

ولی برخی مطالعات نیاز به لایه ندارند و اعماق مشخص از سطح را یک لایه فرض می کنند .

(مثلاً عمقهاي 30-0 ،60-30 سانتی متر و ...)

در علوم خاك به جاي کلمه لایه ، بیشتر از افق یا Horizon استفاده می کنند.

تعریفی که اداره حفاظت خاك ایالات متحده آمریکا براي آن بیان داشته ، بدین صورت است :

افق خاك عبارت است از لایه اي از خاكئ که تقریباً موازي با سطح زمین بوده و داراي خصوصیاتی است که به وسیله پروسه هاي خاک سازي بوجود آمده اند

و با لایه مجاور و نزدیک از نظر خواص :

فیزیکی

شیمیایی

بیولوژیک

مانند :

رنگ Color

ساختمان Structure

بافت  Texture

استحکام و ثبات Consistency

مقدار مواد آلی Content Organic of Matter

درجه اسیدي یا قلیایی فرق دارد.

نکته :

افقها را به دو صورت نام گذاري می کنند :
1 - به صورت حروف الفبا :

همانند .... ,E, C, B, A, O که بر حسب تحول خاک ها صورت می گیرد.

اگر مواد سازنده افق سنگ بستر باشد آنرا با  R

اگر مواد کمی تحول یافته باشد به آن مواد مادري می گویند C

مرحله ي بعدي A

تحول کامل B

اگر تجمع ماده آلی در سطح خاك باشد  افق را O

می نامند.

بسته به اینکه مواد هر افق داراي چه ترکیباتی نام دارد.

سیستم هاي نامگذاري t باشند خود تقسیمات دیگري نیز دارند.

به عنوان مثال :

اگر لایه B باشد و داراي رس هم باشد B مختلفی هم در این زمینه وجود دارد که در تمام کتب رده بندي خاك ها این علایم ذکر گردیده است.

بر اساس نظر انجمن بین المللی علوم خاك افقها بدین صورت تقسیم بندي می شوند :

افق هاي سطحی که به وسیله مواد آلی مشخص می شوند.

افق هاي تحتانی که به وسیله پروسه هاي خاک سازي حاصل می شوند.

مواد مادري کم و بیش تغییر نیافته .

افق هایی که گلی هستند .

تعریفی

همین افقها که بر اساس حروف الفبا مشخص شده اند، در جهت استفاده در رده بندي خاك با توجه به مواد موجود،
پروسه خاک سازي و عوامل خاک سازي نام هاي دیگري می یابند که عبارتند از :

افق هاي آمبریک Umbric

اکریک  Ochric

آگریک  Agric

مالیک  Mollic

آرجلیک Argillic

ناتریک Natric

پلاگن Plaggen

هیستیک Histic

سپودیک Spodic ،

کامبیک Cambic

اکسیک Oxic ،

آنتروپیک Antropic

و ... که شرح مفصل آنها در کتب پیدایش و رده بندي خاك ها آمده است.

به منظور کسب اطلاعات بیشتر به بستر مرکز آموزش ویدیویی مراجعه نمایید .

به منظور مشاهده محصولات تولیدی داخلی کشور و لیست تولیدکنندگان محصولات کشاورزی به بخش صنایع کشاورزی مراجعه نمایید .