مروري کلی بر کشاورزي ارگانیک .

Question

حسین برخورداری · Answer

مروری کلی بر کشاورزی ارگانیک .

ﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻧﻮﻋﯽ ﮐﺸﺎورزي ﻗﺎﻧﻮﻧﻤﻨﺪ و ﻣﺘﮑﯽ ﺑﻪ ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎ و ﺿﻮاﺑﻂ ﺧﺎص ﺑﻮم ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺪف آن ﭘﺎﯾﺪاري ﺗﻮﻟﯿﺪ وﻟﯽ ﻧﻪ ﺑﻪ اﻟﺰام ﺑﻪ ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ رﺳﺎﻧﺪن آن اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﻧﻮع ﮐﺸﺎورزي ﮐﻪ ﻋﻮاﻣﻞ اﻧﺴﺎﻧﯽ و ﺟﻮاﻣﻊ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪه و ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه، در ﻗﺎﻟﺐ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي ﺟﺪا ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﻧﮕﺎه ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ، ﺑﻪ اﺻﻮل ﺳﻼﻣﺖ )ﺧﺎك، آب، ﮔﯿﺎﻫﺎن، ﺟﺎﻧﻮران و ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ(، ﺑﻮم ﺷﻨﺎﺳﯽ )ﺑﺮ اﺳﺎس ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎ و ﭼﺮﺧﻪ ﻫﺎي اﮐﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ(، اﻧﺼﺎف و ﻋﺪاﻟﺖ )ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎ و ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﻫﺎي زﻧﺪﮔﯽ و ﻣﺤﯿﻂﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﯽ (و ﻣﺮاﻗﺒﺖ )ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﺳﻼﻣﺖ و آﺳﺎﯾﺶ ﻧﺴﻞ ﻫﺎي ﺑﻌﺪ و ﻣﺤﯿﻂ (ﺗﻮﺟﻪ وﯾﮋه اي ﻣﯽ ﺷﻮد .ﺣﻔﻆ ﺗﻨﻮع زﯾﺴﺘﯽ ﻣﺒﻨﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ در اﯾﻦ ﻧﻮع ﮐﺸﺎورزي اﺳﺖ و زﻧﺠﯿﺮه ﻏﺬاﯾﯽ از ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺗﺎ ﺗﻮزﯾﻊ، ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ، ﻓﺮاوري و ﻣﺼﺮف، ﻫﻤﻪ زﯾﺮ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار دارد .و در آن ، ﺑﯿﺶ از ﮐﻤﯿﺖ ، ﺑﻪ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺮ ﺣﻔﻆ و ﻧﮕﻬﺪاري از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﭘﺎﯾﻪ ﮐﺸﺎورزي اﺳﺘﻮار اﺳﺖ .در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﺮوري، ﻧﮕﺎﻫﯽ ﮐﻠﯽ ﺑﻪ ﺟﻬﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ در رﺷﺘﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ وﯾﮋه ﻋﻠﻮم ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﯽ ﺷﺪه، ﺗﻨﮕﻨﺎﻫﺎي آن ﺑﺮرﺳﯽ و راﻫﮑﺎرﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮاي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ.

ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ دارد ﮐﻪ از ﻣﯿﺎن آن ﻫﺎ ")ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ Organic" واژه )ﻣﻮﺟﻮد زﻧﺪه ﯾﺎ اﻧﺪاﻣﻮاره(" ﯾﺎ ﮐﻠﯽ Organism ﺗﺮ ﺑﺮ اﯾﻦ ﻣﺒﻨﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﻣﺰرﻋﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ، (. ﮐﺎرﺑﺮد اﯾﻦ واژه در ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ 10) ")ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ (ﺟﺎﻧﺪاران" ﺑﯿﺸﺘﺮ راﯾﺞ اﺳﺖ ﻣﻮﺟﻮد زﻧﺪه در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد. ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻫﺎي ﮐﺸﺎورزي زﯾﺴﺘﯽ، ﮐﺸﺎورزي ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ، ﮐﺸﺎورزي ﺑﻮم ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ، ﮐﺸﺎورزي زاﯾﻨﺪه و ﮐﺸﺎورزي ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد، ﻧﻮﻋﯽ ﮐﺸﺎورزي ﻗﺎﻧﻮﻧﻤﻨﺪ و ﻣﺘﮑﯽ ﺑﻪ ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎ و ﺿﻮاﺑﻂ ﺧﺎص ﺑﻮم ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ اﺳﺖ. در ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻫﺪف ﭘﺎﯾﺪاري ﺗﻮﻟﯿﺪ وﻟﯽ ﻧﻪ ﺑﻪ اﻟﺰام ﺑﻪ ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ رﺳﺎﻧﺪن آن اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﻧﻮع ﮐﺸﺎورزي، ﻋﻮاﻣﻞ اﻧﺴﺎﻧﯽ و ﺟﻮاﻣﻊ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪه و ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه، در ﻗﺎﻟﺐ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي ﺟﺪا ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﻧﮕﺎه ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ، ﺑﻪ اﺻﻮل ﺳﻼﻣﺖ )ﺧﺎك، آب، ﮔﯿﺎﻫﺎن، ﺟﺎﻧﻮران و ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ(، ﺑﻮم ﺷﻨﺎﺳﯽ )ﺑﺮ اﺳﺎس ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎ و ﭼﺮﺧﻪ ﻫﺎي اﮐﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ(، اﻧﺼﺎف و ﻋﺪاﻟﺖ )ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎ و ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﻫﺎي زﻧﺪﮔﯽ و 2 ) ( ﻣﺤﯿﻂﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﯽ (و ﻣﺮاﻗﺒﺖ )ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﺳﻼﻣﺖ و آﺳﺎﯾﺶ ﻧﺴﻞ ﻫﺎي ﺑﻌﺪ و ﻣﺤﯿﻂ (ﺗﻮﺟﻪ ﺧﺎﺻﯽ ﻣﺒﺬول ﻣﯽ ﺷﻮد .ﺣﻔﻆ ﺗﻨﻮع 0 زﯾﺴﺘﯽ ﻣﺒﻨﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ در اﯾﻦ ﻧﻮع ﮐﺸﺎورزي اﺳﺖ و زﻧﺠﯿﺮه ﻏﺬاﯾﯽ از ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺗﺎ ﺗﻮزﯾﻊ، ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ، ﻓﺮاوري و ﻣﺼﺮف، ﻫﻤﻪ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار دارﻧﺪ . ﮐﺎرﺑﺮد آن دﺳﺘﻪ از اﻓﺰودﻧﯽ ﻫﺎي ﻏﺬاﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ رﻧﮓ، ﻃﻌﻢ و ﺑﻬﺒﻮد ﻣﺰه اﺳﺖ وﻟﯽ ﺑﺮاي ﺳﻼﻣﺖ اﻧﺴﺎن در ﻋﻤﻞ ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺑﻪ ﮐﯿﻔﯿﺖ آن ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺮ ﺣﻔﻆ و ، اﺳﺖ ﻧﯿﺰ، ﻣﻤﻨﻮع ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ .ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ، ﺑﺎوﺟﻮد ﮐﺎﻫﺶ درﮐﻤﯿﺖ ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻫﺎي ﺑﺴﯿﺎري ﺑﺮاي ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﺷﺪه ﮐﻪ از ﻣﯿﺎن آﻧﻬﺎ دو ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺟﺎﻣﻌﺘﺮﻧﺪ. ﺗﻌﺮﯾﻒ اول ﮐﻪ ﻓﺪراﺳﯿﻮن ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي
ﺑﯿﻦ ﻣﯿﻼدي ﻣﻮرد ﺗﺼﻮﯾﺐ ﻗﺮار داد ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از "ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ 2008 در ﺳﺎل 5(IFOAM) اﻟﻤﻠﻠﯽ ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﺗﻨﻮع زﯾﺴﺘﯽ و ، ﺗﻮﻟﯿﺪي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﻼﻣﺖ ﺧﺎك، اﮐﻮﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎ و اﻧﺴﺎن را ﭘﺎﯾﺪارﻣﯽ ﺳﺎزد .اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ، ﺑﺮ ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎي ﺑﻮم ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ ﭼﺮﺧﻪ ﻫﺎي ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤﻠﯽ ﺗﮑﯿﻪ دارد و ﺑﻪ ﻧﻬﺎده ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﺛﺮﻫﺎي ﻣﺸﮑﻞ زا دارﻧﺪ، واﺑﺴﺘﮕﯽ ﻧﺪارد .ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ روش ﻫﺎي ﺳﻨﺘﯽ، ﻋﻠﻤﯽ و ﻧﻮآوري را در ﻫﻢ ﻣﯽ آﻣﯿﺰد ﺗﺎ از ﻣﺤﯿﻂ ﺧﻮد و آﺳﺎن ﺳﺎزي ارﺗﺒﺎط ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ آن، ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮد و زﻧﺪﮔﯽ ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺧﻮب را، ﺑﺮاي ﺗﻤﺎم دﺳﺖ ( آورده ﺷﺪه ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ 37) Raviv ﻣﯿﻼدي ﺗﻮﺳﻂ 2010 .(ﺗﻌﺮﯾﻒ دوم ﮐﻪ در ﺳﺎل 10) اﻧﺪرﮐﺎران ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎزد "ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻣﻔﻬﻮم و روﺷﯽ از ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺸﺎورزي ﺑﺪون ﮐﺎرﺑﺮد آﻓﺖ ﮐﺶ ﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻪ اي، ﮐﻮدﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﻧﯿﺰ ﭘﺎدزﯾﺴﺖ ﻫﺎ و ﻫﻮرﻣﻮن ﻫﺎ در ﺗﻮﻟﯿﺪﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ و داﻣﯽ اﺳﺖ .ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﯿﺮي ﻣﻮﺟﻮدﻫﺎي زﻧﺪه ﺗﻐﯿﯿﺮ ﯾﺎﻓﺘﻪ ژﻧﺘﯿﮑﯽ را ﻧﻤﯽ ﭘﺬﯾﺮد". آﻣﺎر ﺟﻬﺎﻧﯽ ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ 201 ﺑﺮ اﺳﺎس آﺧﺮﯾﻦ آﻣﺎر ﺟﻬﺎﻧﯽ ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﮐﻪ در ﺳﺎل 201 ﻣﯿﻼدي ﺑﺮاي ﺳﺎل 5 ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺪراﺳﯿﻮن ﺟﻨﺒﺶ 4 ﻫﺎي ﺑﯿﻦ (، ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ زﻣﯿﻦ ﻫﺎي ﮐﺸﺎورزي زﯾﺮ 24) ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه 1(FiBL) اﻟﻤﻠﻠﯽ ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ و ﻣﻮﺳﺴﻪ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ (%و آﻓﺮﯾﻘﺎ 8/02) (%، آﻣﺮﯾﮑﺎي ﺷﻤﺎﻟﯽ 8/57) (%، آﺳﯿﺎ 18/21) (%، آﻣﺮﯾﮑﺎي ﻻﺗﯿﻦ 29/75) (%، اروﭘﺎ 32/4)ﮐﺸﺖ ارﮔﺎﻧﯿﮏ در اﻗﯿﺎﻧﻮﺳﯿﻪ ، اﺳﭙﺎﻧﯿﺎ 1/9 ، ﭼﯿﻦ2/2 ، آﻣﺮﯾﮑﺎ3/6، آرژاﻧﺘﯿﻦ 12 (%ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ده ﮐﺸﻮري ﮐﻪ درﺟﻬﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺳﻄﺢ زﯾﺮﮐﺸﺖ را دارﻧﺪ اﺳﺘﺮاﻟﯿﺎ 3/05) ﻣﯿﻠﯿﻮن ﻫﮑﺘﺎر ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ، ﺳﻄﺢ زﯾﺮ ﮐﺸﺖ ﮐﺸﺎورزي 0/6 و ﮐﺎﻧﺎدا 0/9 ، اوروﮔﻮﺋﻪ 1/0، ﻓﺮاﻧﺴﻪ 1/0، آﻟﻤﺎن 1/2اﯾﺘﺎﻟﯿﺎ ،1/6 . ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ2012 ﻣﯿﻼدي ﺗﺎ ﺳﺎل 1999 اﯾﻦ اﻓﺰاﯾﺶ را از ارﮔﺎﻧﯿﮏ در ﺟﻬﺎن رو ﺑﻪ ﻓﺰوﻧﯽ اﺳﺖ .ﺷﮑﻞ 1

.(16) ﻫﮑﺘﺎر ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ 43332 ،2011 ﻣﯿﻼدي ﺻﻔﺮ و در ﺳﺎل 2005 در اﯾﺮان ﺳﻄﺢ زﯾﺮﮐﺸﺖ ارﮔﺎﻧﯿﮏ در ﺳﺎل ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﻄﺢ زﯾﺮﮐﺸﺖ ﻣﻮاد ارﮔﺎﻧﯿﮏ را داﺷﺘﻪ اﻧﺪ ﺑﻪ 2012 ﮐﺸﻮري ﮐﻪ در ﺳﺎل 10 آﻣﺎرﻫﺎي ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ﮐﻪ 10 ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻋﺒﺎرت از ﯾﻮﻧﺎن، ﻣﮑﺰﯾﮏ، ﻗﺮﻗﯿﺰﺳﺘﺎن، ﺗﺮﮐﯿﻪ، ﺗﺎﻧﺰاﻧﯿﺎ، اﯾﺘﺎﻟﯿﺎ، روﻣﺎﻧﯽ، ﻓﺮاﻧﺴﻪ، ﻟﻬﺴﺘﺎن و داﻧﻤﺎرك ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ .در ﻫﻤﯿﻦ ﺳﺎل ﮐﺸﻮر ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن، اوﮔﺎﻧﺪا، ﻣﮑﺰﯾﮏ، ﺗﺎﻧﺰاﻧﯿﺎ، اﺗﯿﻮﭘﯽ، ﺗﺮﮐﯿﻪ، ﭘﺮو، اﯾﺘﺎﻟﯿﺎ، اﺳﭙﺎﻧﯿﺎ و ﻟﻬﺴﺘﺎن ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ داراي ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ارگانیک بوده اند .

ﮔﯿﺎﻫﺎن 8/6 ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺳﺒﺰ، 31/2 ﻏﻼت، 35/4 ﻣﯿﻼدي ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ از ﮐﻞ زﻣﯿﻦ ﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﮐﺸﺖ دﻧﯿﺎ 2 012 آﻣﺎر ﺳﺎل %زﯾﺮ ﮐﺸﺖ ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.ﺧﺮده ﻓﺮوﺷﯽ ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ارﮔﺎﻧﯿﮏ در 17/2 ﺳﺒﺰي ﻫﺎ و 3/3 ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ﭘﺮوﺗﺌﯿﻨﯽ، 4/2روﻏﻨﯽ، %ﺑﻮده 19 %و ﺑﻘﯿﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎ 4 %، ﺳﻮﺋﯿﺲ 3 %، اﯾﺘﺎﻟﯿﺎ 4 %، ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿﺎ 4 %، ﮐﺎﻧﺎدا 8 %، ﻓﺮاﻧﺴﻪ 14 %، آﻟﻤﺎن 44 ﻣﯿﻼدي در آﻣﺮﯾﮑﺎ 2012ﺳﺎل ، اﺳﺘﺮاﻟﯿﺎ 129، ﻟﯿﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﯾﻦ 123، ﻟﻮﮔﺰاﻣﺒﻮرگ 152 ، داﻧﻤﺎرك 189 اﺳﺖ .ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺼﺮف ﺳﺮاﻧﻪ ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ارﮔﺎﻧﯿﮏ در ﺳﻮﯾﺲ ﯾﻮرو ﺑﻮده اﺳﺖ .ﺑﺎزارﻓﺮوش ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ و ﻧﻮﺷﺎﺑﻪ ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ در 61 و ﻓﺮاﻧﺴﻪ 62، ﮐﺎﻧﺎدا 72، آﻣﺮﯾﮑﺎ 86، آﻟﻤﺎن 95 ، ﺳﻮﺋﺪ 127 .(24) ﺑﯿﻠﯿﻮن دﻻر آﻣﺮﯾﮑﺎ رﺷﺪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ 60 ﺑﻪ ﺑﯿﺶ از 2012 ﺑﯿﻠﯿﻮن دﻻر آﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﻮده و در ﺳﺎل 20 ﺣﺪود 2000ﺳﺎل اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﺗﻮﺳﻂ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﮐﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ و ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ در ﺳﻄﺢ ﺑﯿﻦ ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﺎﻧﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﮐﻤﯿﺴﯿﻮن 1980 اﻟﻤﻠﻠﯽ اﺳﺖ ﺗﺪوﯾﻦ ﺷﺪه و ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد در ﺳﺎل ﮐﺪﮐﺲ و ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﯽ 2(FAO) ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﮐﻤﯿﺴﯿﻮن ﻣﺸﺘﺮك ﺳﺎزﻣﺎن ﺧﻮارﺑﺎر و ﮐﺸﺎورزي ﺟﻬﺎﻧﯽ 1963ﮐﻪ در ﺳﺎل 1 )ﺑﺎ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺳﺎزﻣﺎن 1991 و ﺑﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻫﺎي ﻏﺬاﯾﯽ اﯾﺠﺎد ﺷﺪ، در ﺳﺎل 3(WHO) ﻫﺎي ﻧﺎﻇﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺗﺤﺎدﯾﻪ اروﭘﺎ (ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﺪوﯾﻦ ﺷﯿﻮه ﻧﺎﻣﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ، ﻓﺮآوري، ﺑﺮﭼﺴﺐ ، اﺑﺘﺪا ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺗﻮﻟﯿﺪ 1999 زﻧﯽ و ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﮐﺎر ﮐﺮد .در ﻣﺤﺼﻮل ، ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي داﻣﯽ ﺗﻮﺳﻂ اﯾﻦ ﮐﻤﯿﺴﯿﻮن ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺐ رﺳﯿﺪ .ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﯿﻦ 2001 ﻫﺎي زراﻋﯽ و ﺳﭙﺲ در اﻟﻤﻠﻠﯽ ﻧﯿﺰ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺻﺪور ﮔﻮاﻫﯽ ﺑﺮاي ﻣﻮﺳﺴﻪ 4(ISO) اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻫﺎي ﮔﻮاﻫﯽ . ﺗﺼﻮﯾﺐ ﮐﺮد 1996 ﮐﻨﻨﺪه ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ را درﺳﺎل اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﯾﺎ ﻓﺮاﻣﻨﻄﻘﻪ اي و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﺤﻠﯽ ﻫﻢ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ .ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ اﯾﺮان ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان واژه ﻧﺎﻣﻪ ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﺑﻮد، ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺻﻨﻌﺘﯽ اﯾﺮان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻠﯽ 1388درﺳﺎل « آﯾﯿﻦ ﮐﺎر ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺤﺼﻮلﻫﺎي ﻃﺒﯿﻌﯽ » ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ .دوﻣﯿﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد از اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان 1386در ﺳﺎل اﻗﺘﺼﺎد و ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ  ﮐﺸﺖ ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺑﺎر ﺑﻪ ﻋﻨﻮان راه ﺣﻠﯽ ﺗﺼﻮري ﺑﺮاي اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮل در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﺟﻬﺎن ﺳﻮم و ﺑﻪ وﯾﮋه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ روش در ﻫﻨﺪ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ .ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ در ﺑﺎزار داراي ﻗﯿﻤﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﻫﺴﺘﻨﺪ .ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ﺷﯿﺮي % اﺧﺘﻼف ﻗﯿﻤﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ. اﯾﻦ اﺧﺘﻼف ﻗﯿﻤﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ و ﺗﻮﻟﯿﺪ و 50ارﮔﺎﻧﯿﮏ در اﯾﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه داراي دﺳﺘﮑﻢ ﻋﺮﺿﻪ ﻏﺬاي ﺳﺎﻟﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﺎداش ﺑﻪ ﮐﺸﺎورزان داده ﺷﻮد. ﺑﺎﯾﺪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﺎزي ﺷﻮد و ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ را آﮔﺎه ﮐﺮد ﮐﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﺑﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺧﺮﯾﺪ ﻣﺤﺼﻮل ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻣﯽ ﭘﺮدازﻧﺪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ارزش ﺗﻐﺬﯾﻪ ﺳﺎﻟﻢ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺣﻔﻆ ﺳﻼﻣﺖ ، ﮔﺮان   .(28 ،18) ﻧﯿﺴﺖ ﺗﻨﻮع زﯾﺴﺘﯽ و ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ  %75 ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﺸﺎورزي ﻧﻮﯾﻦ ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﺗﻬﺪﯾﺪﻫﺎي ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺑﺮاي از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ ﺗﺪرﯾﺠﯽ ﺗﻨﻮع زﯾﺴﺘﯽ ﮐﺸﺎورزي اﺳﺖ .ﺣﺪود  ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ وﺳﯿﻊ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺤﻠﯽ ﺑﺎ رﻗﻢ 1999 ﺗﺎ 1900 ﺗﻨﻮع ژﻧﺘﯿﮑﯽ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﮐﺸﺎورزي در ﺳﺎل ﻫﺎي ﻫﺎي ﻧﻮﯾﻦ از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻨﺪ . ﺑﻬﻨﮋادﮔﺮان در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ رﻗﻢ ﻫﺎي ﺑﺮﺗﺮ ﺑﺮاي ﮔﯿﺎﻫﺎن ﮐﺸﺎورزي ﻣﺸﺎرﮐﺖ دارﻧﺪ و اﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﺳﺒﺐ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ ﺑﺎ رﻗﻢ ﻫﺎي ﺑﺴﯿﺎر ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ از ﻧﻈﺮ ژﻧﺘﯿﮑﯽ،  ، ﺑﺎ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺑﺎﻻﺗﺮ اﻣﺎ ﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺷﺪه اﻧﺪ .اﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﺳﺒﺐ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ژﻧﺘﯿﮑﯽ و از دﺳﺖ رﻓﺘﻦ ژن ﻫﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻓﺮاﻣﻮﺷﯽ ﺳﭙﺮده ﺷﺪن ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ، رﻗﻢ ﻫﺎ و ﺗﻮده ﻫﺎي ﻣﺤﻠﯽ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ از دﺳﺖ رﻓﺘﻦ ، ﺑﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺑﻬﻨﮋادي در آﯾﻨﺪه ﻣﻮرد ﻧﯿﺎزﻧﺪ ﮔﻮﻧﻪ 7300 داﻧﺶ ﺑﻮﻣﯽ ﺑﻮد .ﺑﺴﯿﺎري از ژن ﻫﺎ و وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﻣﻄﻠﻮب را ﻣﯽ ﺗﻮان در ﮔﯿﺎﻫﺎن وﺣﺸﯽ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﮐﺮد .ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه ﮐﻪ در اﯾﺮان ﮔﯿﺎﻫﯽ وﺟﻮد دارد .ﺧﺸﮏ ﺷﺪن ﺗﺎﻻب ﻫﺎ و درﯾﺎﭼﻪ ﻫﺎ زﻧﺪﮔﯽ ﮔﯿﺎﻫﺎن اﻃﺮاف اﯾﻦ زﯾﺴﺖ ﺑﻮم ﻫﺎ را ﺑﺎ ﺧﻄﺮ اﻧﻘﺮاض ﻣﻮاﺟﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ. ﺑﺴﻨﺪه ﻧﯿﺴﺖ ، ﺗﻼش ﻫﺎي ارزﺷﻤﻨﺪي ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺟﻤﻊ آوري و ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺬرﻫﺎ و ﺳﺎﯾﺮ اﻧﺪام ﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ در ﺑﺎﻧﮏ ﻫﺎي ژن ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و ﻧﮕﻬﺪاري اﯾﻦ ذﺧﺎﯾﺮ ژﻧﺘﯿﮑﯽ ﺑﺴﯿﺎر دﺷﻮار اﺳﺖ .از ﻧﻈﺮ ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ، ﺑﺮداﺷﺖ از ﻋﺮﺻﻪ ﻫﺎي ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﺣﯿﺎت وﺣﺶ ﻣﺎﻧﻌﯽ ﻧﺪارد ﺑﻪ ﺷﺮﻃﯽ ﮐﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ، ﯾﺎ ﺟﺎﻧﻮري را ﺗﻬﺪﯾﺪ ﻧﮑﻨﺪ و زﯾﺴﺘﮕﺎه .(27 ،10 ،9) ﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ و ﺣﯿﺎت وﺣﺶ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﻮﻧﺪ ﺑﻬﻨﮋادي درﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪ ﺗﺎ رﻗﻢ ،1950 اﻧﻘﻼب ﺳﺒﺰ در دﻫﻪ ﻫﺎي ﭘﺮﻣﺤﺼﻮل و ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ آﻓﺖ ﻫﺎ و ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎ در ﺳﺮاﺳﺮ ﮐﺸﻮرﻫﺎي در ﺣﺎل ﻧﯿﻤﯽ از زﻣﯿﻦ ﻫﺎي زﯾﺮ ﮐﺸﺖ ﮔﻨﺪم و ﺑﯿﺶ از ﻧﯿﻤﯽ از زﻣﯿﻦ ﻫﺎي زﯾﺮ ﮐﺸﺖ ﺑﺮﻧﺞ ﺗﻮﺳﻂ اﯾﻦ رﻗﻢ 1990 ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺮاﮐﻨﺪه ﺷﻮﻧﺪ. ﺗﺎ ﺳﺎل ﻫﺎ ﭘﻮﺷﯿﺪه ﺷﺪﻧﺪ. ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﻋﻤﻠﮑﺮد اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﻓﺖ، از ﺗﻨﻮع رﻗﻢ ﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﮐﺎﺳﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﺪ و اﯾﻦ ﺳﺒﺐ ﺷﺪ ﺗﺎ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺳﺎزﮔﺎري ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ( .ﯾﮑﯽ از ﭘﺎﯾﻪ ﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ اﺳﺘﻔﺎده از رﻗﻢ ﻫﺎي ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ آﻓﺖ 20) ﺷﺮاﯾﻂ در ﺣﺎل ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﺑﺪ ﻫﺎ و ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎي ﻗﺎﻃﻊ ﺗﺮﯾﻦ و اﻗﺘﺼﺎدي ﺗﺮﯾﻦ روش ﮐﻨﺘﺮل در ﻧﻈﺎم ﮐﺸﺎورزي ﻣﺘﺪاول و ، ﮔﯿﺎﻫﯽ اﺳﺖ .از ﺳﻮي دﯾﮕﺮ، ﮐﺎرﺑﺮد رﻗﻢ ﻫﺎي ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎ ارﮔﺎﻧﯿﮏ اﺳﺖ .در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺑﻬﻨﮋادي ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل داﻣﻨﻪ وﺳﯿﻌﯽ از اﻧﻮاع ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد .ﺑﻪ ﺑﯿﺎن دﯾﮕﺮ، ﺗﻤﺮﮐﺰ اﺻﻠﯽ ﺑﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎ ﻃﯿﻒ وﺳﯿﻊ و اﺳﺘﻔﺎده از وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﮔﯿﺎه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل، ﺟﺬاﺑﯿﺖ ﮔﯿﺎه در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺣﺸﺮه ﻫﺎ را ﮐﺎﻫﺶ دﻫﺪ .در .(10) اﯾﻦ ﺟﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﯾﺎد آور ﺷﺪ ﮐﻪ در ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ، از ﺟﺎﻧﻮران، ﺑﺬر و ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺗﻐﯿﯿﺮ ژﻧﺘﯿﮑﯽ ﯾﺎﻓﺘﻪ )ﺗﺮارﯾﺨﺖ (ﻧﺒﺎﯾﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد زراﻋﺖ درﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ( .ﺑﺎﯾﺪ 29) در زراﻋﺖ ارﮔﺎﻧﯿﮏ رﻋﺎﯾﺖ ﺗﻨﺎوب ﻫﺎي ﺑﻬﯿﻨﻪ زراﻋﯽ و ﮐﺸﺖ ﻫﺎي ﻣﺨﻠﻮط از اﻫﻤﯿﺖ و ﺟﺎﯾﮕﺎه وﯾﮋه اي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ﺗﺎ ﺣﺪ ﻣﻤﮑﻦ از روش ﻫﺎي ﺑﺪون ﺷﺨﻢ ﯾﺎ ﮐﻢ ﺷﺨﻢ ﺑﺮاي آﻣﺎده ﺳﺎزي زﻣﯿﻦ ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮي ﺷﻮد. از ﮐﺎرﺑﺮد ﮐﻮدﻫﺎ و ﺳﻤﻮم ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﭘﺮﻫﯿﺰ ﺷﻮد .ﻧﻈﺎم ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺗﻠﻔﯿﻘﯽ ﮐﻪ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻤﺎم اﺟﺰاي ﻣﺤﯿﻂ ﭘﯿﺮاﻣﻮن ﺑﺎﺷﺪ و ﺟﺎﻧﻮران ﻫﻢ ﺑﺨﺸﯽ از اﯾﻦ ﻧﻈﺎم ﺑﻪ ﺷﻤﺎر آﯾﻨﺪ، ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮﻗﺮار ﺷﻮد. از اﯾﻦ رو ﻻزم اﺳﺖ ﺗﻮازﻧﯽ ﻣﻄﻠﻮب ﺑﯿﻦ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي زراﻋﯽ و داﻣﯽ اﯾﺠﺎد ﺷﻮد .ﺑﺎﻻ ﺑﻮدن ﻗﯿﻤﺖ ﮐﻮدﻫﺎي داﻣﯽ و زﯾﺎد دﻟﺨﻮاه ﮐﺸﺎورزان ﻧﯿﺴﺖ. اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﻮﺳﺎن )ﮐﻤﭙﻮﺳﺖ( ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺷﻬﺮي و ﻟﺠﻦ ﻓﺎﺿﻼب ، ﮐﻤﺒﻮد آب ﺟﻬﺖ ﮐﺸﺖ ﮔﯿﺎه ﺑﺮاي ﮐﻮد ﺳﺒﺰ ﻫﻢ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﮐﻮد ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر آﯾﺪ، وﻟﯽ ﯾﮑﯽ از ﺗﻨﮕﻨﺎﻫﺎي اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ، ﻣﻘﺪار ﺑﺎﻻي ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺳﻨﮕﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺑﺨﺶ ﺧﺎك ﺑﺪان ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻫﺎي ﯾﺎد ﺷﺪه ﯾﮑﯽ از راﻫﮑﺎرﻫﺎ ﺟﻬﺖ ﮐﻮددﻫﯽ ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮي از ﻋﻠﻒ ﻫﺎي ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ )ﻫﺮز (و ﺑﻘﺎﯾﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭼﺎﻟﮑﻮد ﯾﺎ ﮐﺎﻧﺎل ﮐﻮد در ﻃﻮل ﻓﺼﻞ رﺷﺪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﮐﻮد ﺳﺒﺰ ﻋﻤﻞ ﮐﻨﺪ و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺑﺎﮐﺘﺮي1 ( .اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺎﮐﺘﺮي ﻫﺎي ﺗﻘﻮﯾﺖ ﮐﻨﻨﺪه رﺷﺪ ﮔﯿﺎﻫﺎن اﺳﺘﻘﺮار ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻗﺎرچ-رﯾﺸﻪ 4) ﻫﺎي ﻫﻤﺰﯾﺴﺖ ﺗﺜﺒﯿﺖ ﮐﻨﻨﺪه ﻧﯿﺘﺮوژن در ﺧﺎك ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﻘﻮﯾﺖ ﮐﻨﻨﺪه زﯾﺴﺘﯽ ﺧﺎك، ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. در ﺻﻮرت ﻧﯿﺎز، ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﻋﻠﻒ ﻫﺎي ﻫﺮز ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ روش ﻫﺎي ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ و ﻏﯿﺮ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد. از ﺳﻮزاﻧﺪن ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﭘﺮﻫﯿﺰ ﺷﻮد .ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﺎ ﭘﯿﺸﮕﯿﺮي از ﺗﺨﺮﯾﺐ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ، ﺗﻬﺪﯾﺪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﺑﻪ ﻫﻢ ﺧﻮردن ﺗﻌﺎدل ﺑﻮم .(12) ﻧﻈﺎم ﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد آب در ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮓ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﻪ اﯾﺮان در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﺸﮏ و ﻧﯿﻤﻪ ﺧﺸﮏ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ، در ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﮐﻤﺒﻮد آب ﺑﻪ وﯾﮋه آب ﺳﺎﻟﻢ ( .آﺷﮑﺎرا، اﺳﺘﻔﺎده از آب ﺳﺎﻟﻢ و ﻏﯿﺮآﻟﻮده ﺑﺮاي آﺑﺰﯾﺎن و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﮐﺸﺖ ﺳﺒﺰي 13) ﺑﺮاي ﮐﺸﺎورزي ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮارﮔﯿﺮد ﻫﺎ و ﺳﻼﻣﺖ ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ﻧﯿﺰ از اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. دور ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻦ ﺗﺎﺳﯿﺴﺎت آﺑﺮﺳﺎﻧﯽ از آﻟﻮدﮔﯽ ،اﻧﺴﺎن ، ﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ زﯾﺎﻧﺒﺎر ﺑﺮاي ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ  ام و ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ. ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﺗﺠﻤﻊ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﺬاﯾﯽ در ﻓﺮآورده ﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه، آب ﻫﺎي ﺳﻄﺤﯽ و زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد .ﻧﺒﺎﯾﺪ از آب ﻫﺎي ﻏﯿﺮﻣﺘﻌﺎرف ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺴﺎب ﻓﺎﺿﻼب ﻫﺎ ﺑﺪون ﺗﺼﻔﯿﻪ ﻻزم و آب ﻫﺎي آﻟﻮده رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﺮاي آﺑﯿﺎري ﮐﺸﺘﺰار ﻫﺎ و ﺑﻪ وﯾﮋه ﺳﺒﺰﯾﮑﺎري ﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد .از آب ﺑﯿﺸﺘﺮ رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ در ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﭘﺎﯾﯿﻦ دﺳﺖ و آب ﻫﺎي آﻟﻮده ﺑﻪ ﻧﯿﺘﺮات زﯾﺎد و ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺳﻼﻣﺖ ﻣﺤﺼﻮل را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﻣﯽ اﻧﺪازد ﺑﺎﯾﺪ ﭘﺮﻫﯿﺰ ﺷﻮد. روش آﺑﯿﺎري ﻧﯿﺰ ﺑﻪ وﯾﮋه از ﻧﻈﺮ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ .از اﯾﻦ ﻧﻈﺮ، ﻻزم اﺳﺖ از آﺑﯿﺎري ﻏﺮﻗﺎﺑﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﺸﻮد .آﺑﯿﺎري دور از ﻃﻮﻗﻪ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺑﺎﺷﺪ .در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از اﻧﻮاع آﺑﯿﺎري زﯾﺮﻓﺸﺎر، آﺑﯿﺎري ﻗﻄﺮه اي در ﺗﻤﺎم ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده اﺳﺖ .اﺳﺘﻔﺎده از آﺑﯿﺎري ﺑﺎراﻧﯽ در ﻣﻮرد ﺑﯿﻤﺎرﯾﺰاﻫﺎ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻗﻄﺮه ﻫﺎي آب اﻧﺘﺸﺎر ﻣﯽ ﯾﺎﺑﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎي ﺑﺎﮐﺘﺮﯾﺎﯾﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻧﯿﺴﺖ. ﺟﻬﺖ ﮐﺎﻫﺶ اﺷﺎﻋﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎي ﻗﺎرﭼﯽ و ﺷﻤﺎري از ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎي ﺑﺎﮐﺘﺮﯾﺎﯾﯽ، ﮐﻨﺘﺮل رﻃﻮﺑﺖ ﺧﺎك و ﻫﻮاي ﮔﻠﺨﺎﻧﻪ روش ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻮﺛﺮي در ﮐﺎﺳﺘﻦ از زﯾﺎن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ . ﺑﺎﯾﺪﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻫﺮ روش آﺑﯿﺎري ﮐﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﯿﺮد ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻣﺤﯿﻂ ﺑﺴﺘﻪ ﮔﻠﺨﺎﻧﻪ ﻣﯿﺰان رﻃﻮﺑﺖ ﻣﺤﯿﻂ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﻣﺤﯿﻂ ﺑﻬﯿﻨﻪ اي ﺑﺮاي رﺷﺪ، ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺜﻞ و آﻟﻮدﮔﯽ اﻧﻮاع ﺑﯿﻤﺎرﯾﺰا ﻫﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ .از آن ﺟﺎ ﮐﻪ در ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ اﺳﺘﻔﺎده از آﻓﺖ ﮐﺶ ﻫﺎ ﻣﻤﻨﻮع ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﺎﻫﺶ رﻃﻮﺑﺖ ﮔﻠﺨﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﻫﻮادﻫﯽ و ﻋﺪم ﮐﺸﺖ ﻣﺘﺮاﮐﻢ ﮔﯿﺎﻫﺎن از ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﯿﻤﺎرﯾﺰا ﻫﺎ ﻣﯽ ﮐﺎﻫﺪ. ﺧﺎك در ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮓ در ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﺧﺎك ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻣﻮﺟﻮد زﻧﺪه ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد .ﮔﯿﺎﻫﺎن در ﮐﺸﺖ ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻧﯿﺰ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﮐﺸﺖ ﻫﺎي ﮔﺎﻧﻪ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ. در ﮐﺸﺖ ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻣﻨﺒﻊ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﺬاﯾﯽ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻏﯿﺮﺳﺎﺧﺘﮕﯽ و ﻏﯿﺮﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ 17ﻣﻌﻤﻮل، ﺑﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﺬاﯾﯽ ﺑﻮده و ﺑﻪ ﮐﻠﯽ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ، ﻣﻌﺪﻧﯽ و زﯾﺴﺘﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد. ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻧﻬﺎده ﻫﺎي ﮐﻮدي ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده در ﮐﺸﺖ ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﯾﮏ دﻏﺪﻏﻪ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ و ﺗﻮﻟﯿﺪ اﯾﻦ ﻧﻬﺎده ﻫﺎ ﺑﺴﺘﺮ ﻻزم را ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﯿﺪ اﻗﺘﺼﺎدي و ﻋﻠﻤﯽ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻣﻬﯿﺎ ﻣﯽ ﺳﺎزد ﺳﻼﻣﺘﯽ ﺧﺎك ﯾﮑﯽ از اﺟﺰاي اﺻﻠﯽ ﺳﻼﻣﺘﯽ ﺑﻮم ﻧﻈﺎم ﮐﺸﺎورزي اﺳﺖ. ﺗﻌﺎدل ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ، ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و زﯾﺴﺘﯽ ﻧﻬﺎده ﻫﺎ در ﮐﺎرﻫﺎي ﮐﺸﺎورزي ﺑﺎﯾﺪ رﻋﺎﯾﺖ ﺷﻮد ﺗﺎ ﮐﻤﯿﺖ و ﺗﻨﻮع ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺎي زﻧﺪه ﺧﺎك و ﺣﺎﺻﻠﺨﯿﺰي آن ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺷﻮد .ﻗﺎرچ-رﯾﺸﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺮﻫﻤﮑﻨﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ- ﻗﺎرﭼﯽ در ﺧﺎك اﺳﺖ و اﻫﻤﯿﺖ ﺑﻮم ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ زﯾﺎدي دارد .ﻗﺎرچ-رﯾﺸﻪ در اﺛﺮ ارﺗﺒﺎط ﻣﯿﺎن رﯾﺸﻪ ﯾﮏ ﮔﯿﺎه و ﯾﮏ ﻗﺎرچ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه و ﻋﻤﺪة ﮔﯿﺎﻫﺎن آوﻧﺪي داراي اﯾﻦ ﺑﺮﻫﻤﮑﻨﺶ ﻫﺴﺘﻨﺪ .در ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﻮارد، ﻋﺎﻣﻞ ﻗﺎرﭼﯽ ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﺬب ﻋﻨﺎﺻﺮﻏﺬاﯾﯽ از ﺧﺎك ﺗﻮﺳﻂ ﮔﯿﺎه، اﻓﺰاﯾﺶ اﻧﺪازه و ﻃﻮل ﻋﻤﺮ رﯾﺸﻪ ﭼﻪ، ﺣﻔﺎﻇﺖ از رﯾﺸﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻤﺎرﯾﺰا و ﻧﯿﺰ ﺟﺬب و اﻧﺘﻘﺎل آب ﺑﻪ ﮔﯿﺎه ﻣﯿﺰﺑﺎن ﻣﯽ ﺷﻮد. در ﺧﺎك ﻫﺎي ﺑﺎﻻﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﮐﻤﺒﻮد روي و آﻫﻦ ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﺸﮑﻞ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ .ﮐﻮدﻫﺎي داﻣﯽ ﺑﺎ pH ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﺸﮏ ﻣﺪﯾﺘﺮاﻧﻪ اي ﮐﻪ داراي ﮐﻠﺴﯿﻢ و .(30 ،26 ،3) زﻣﯿﻨﻪ ﺟﺬب اﯾﻦ ﻣﻮاد را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﺳﺎزﻧﺪ pH ﭘﺎﯾﯿﻦ آوردن آﻓﺖ ﻫﺎ و ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎ در ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮓ ﯾﺎﻓﺘﻦ روش ﻫﺎي ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﻣﺒﺎرزه ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻫﻤﻮاره ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ دﻏﺪﻏﻪ ﻫﺎي ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ آﯾﺪ .اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻫﺎي ﺗﻠﻔﯿﻘﯽ ارﮔﺎﻧﯿﮏ در ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺨﺮﯾﺒﯽ ﯾﮑﯽ از ﮐﻠﯿﺪﻫﺎي اﺻﻠﯽ ﻣﺸﮑﻞ ﺗﻮﻟﯿﺪ ارﮔﺎﻧﯿﮏ اﺳﺖ .ﺑﻪ ﺑﯿﺎن دﯾﮕﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻨﻮع ﻣﺤﺼﻮل در ﺳﺎل ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺗﻨﺎوب ﺗﻮﻟﯿﺪ و روش ﻫﺎي ﺷﺨﻢ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ، اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﯿﺎﻫﺎن ﭘﻮﺷﺸﯽ و ﮐﻮدﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﻣﻨﺎﺳﺐ و روش ﻫﺎي ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﻋﻠﻒ ﻫﺎي ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ )ﻫﺮز (و ﻏﯿﺮه از ﻃﻐﯿﺎن آﻓﺖ ﻫﺎ، ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻋﻠﻒ ﻫﺎ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﮐﺮد ﺗﺎ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻢ ﻧﺒﺎﺷﺪ. ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ اﻗﺪام ﻫﺎي ﭘﯿﺸﮕﯿﺮاﻧﻪ در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺗﻠﻔﯿﻘﯽ آﻓﺖ ﻫﺎ در ﮐﺸﺖ ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮي از ﺑﺬر ﻫﺎ و ﻧﻬﺎل ﻫﺎي ﺳﺎﻟﻢ، ﭘﺮﻫﯿﺰ از وارد آوردن ﺗﻨﺶ ﻫﺎي ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻨﺶ ﺧﺸﮑﯽ، ﺷﻮري و ﯾﺎ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از اﯾﺠﺎد زﺧﻢ روي رﯾﺸﻪ ﯾﺎ اﻧﺪام ﻫﺎي ﮔﯿﺎه ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ .از ﻣﯿﺎن ﺗﻤﺎم روش ﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ آﻓﺖ ﻫﺎ ﮐﻨﺘﺮل زﯾﺴﺘﯽ ﭘﯿﭽﯿﺪه ﺗﺮﯾﻦ روش اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ اﺳﺘﻔﺎده از دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﯿﻌﯽ در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺟﻤﻌﯿﺖ آﻓﺖ ﻫﺎ و ﺑﯿﻤﺎريﻫﺎ اﺳﺖ. ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ اﯾﻦ روش ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﻮﺟﻮدﻫﺎي زﻧﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ از زﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ زﻣﺎن دﯾﮕﺮ و از ﻣﮑﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﻣﮑﺎن دﯾﮕﺮ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ .داﺷﺘﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﮐﺎﻓﯽ در ﻣﻮرد ﺑﻮم ﺷﻨﺎﺳﯽ و ﻧﺤﻮه ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ و ﺣﺮﮐﺖ در ﻣﻮرد ﻗﺎرچ ﻫﺎ ﺳﻤﻮم ﮔﻮﮔﺮدي و ﻣﺴﯽ ، ﺟﻤﻌﯿﺖ آﻓﺖ ﻫﺎ و ﺷﮑﺎرﭼﯿﺎن آن ﻫﺎ، ﭘﺎﯾﻪ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ اﯾﻦ روش اﺳﺖ .از آﻓﺖ ﮐﺶ ﻫﺎي ﻣﺠﺎز ﻣﺠﺎز ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه و در ﻣﻮرد ﺑﺎﮐﺘﺮي ﻫﺎ ﻧﯿﺰ از ﺳﻤﻮم ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻫﺎي ﻣﺴﯽ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﭘﺎدزﯾﺴﺖ ﻫﺎي ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻧﻪ ﺳﺎﺧﺘﻨﯽ ﻣﯽ ﺗﻮان اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد .ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮي از ﮔﺮﻣﺎدرﻣﺎﻧﯽ ﻧﯿﺰ در ﻣﻮاردي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ وﯾﺮوس ﻫﺎ ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﺑﻮده اﺳﺖ .آﻓﺖ ﮐﺶ ﻫﺎي ﻣﺠﺎز در ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از : آﻓﺖ ﮐﺶ ﻫﺎي ﻣﯿﮑﺮوﺑﯽ: ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺗﺮﯾﻦ آﻓﺖ thuringiensis ﮐﺶ ﻣﯿﮑﺮوﺑﯽ از ﺑﺎﮐﺘﺮي ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ Bacillus آﯾﺪ و ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﻧﻮاع ﺧﺎﺻﯽ از ﺣﺸﺮه ﻫﺎ را ﮐﻨﺘﺮل ﮐﻨﺪ. آﻓﺖ ﮐﺶ ﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ: ﻣﻮاد آﻓﺖ ﮐﺸﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﮔﯿﺎﻫﺎن از ﻣﻮاد ژﻧﺘﯿﮑﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ آن ﻫﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ .ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل، ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ژن ﻫﺎي ﭘﺮوﺗﺌﯿﻨﯽ داراي ﺧﺎﺻﯿﺖ آﻓﺖ Bacillus thuringiensi ﮐﺸﯽ را از ﺑﻪ ﮔﯿﺎه ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽ s ﮐﻨﻨﺪ .در ﻧﺘﯿﺠﻪ، ﮔﯿﺎه ﺧﻮدش ﻣﻮاد را ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ آﻓﺖ را ﮐﻨﺘﺮل ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. آﻓﺖ ﮐﺶ ﻫﺎي ﺑﯿﻮﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ: ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮاد ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ رﺷﺪ ﮔﯿﺎه ﺗﺪاﺧﻞ اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﮐﻨﻨﺪه ﻫﺎي رﺷﺪ ﯾﺎ ﻣﻮادي ﮐﻪ آﻓﺖ ﻫﺎ را ﻣﻮرد ﺣﻤﻠﻪ ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺮوﻣﻮن ﻫﺎ. ﺳﻢ ﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ: ﺑﺮﺧﯽ از ﮔﯿﺎﻫﺎن داراي ﻣﻮاد ﺳﻤﯽ ﺑﺮاي ﺣﺸﺮه ﻫﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ .اﯾﻦ ﻣﻮاد از ﮔﯿﺎﻫﺎن اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪه و روي ﮔﯿﺎﻫﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮده ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ، ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ آن ﻫﺎ ﭘﯿﺮﺗﺮﯾﻦ، روﺗﻨﻮن و ﻧﯿﮑﻮﺗﯿﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ .اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﻣﻮاد ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺗﺠﺰﯾﻪ ﺳﺮﯾﻊ و ﮐﺎرآﯾﯽ ﺑﺎﻻ در ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ .اﯾﻦ ﺣﺸﺮه ﮐﺶ ﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻧﺎﭘﺎﯾﺪارﻧﺪ و ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺖ ﯾﺎ ﭼﻨﺪ روز ﺗﺠﺰﯾﻪ ﺷﺪه و ،ﻣﻬﺎر ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺣﺸﺮه ﻫﺎ ﻏﯿﺮﻓﻌﺎل ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ. ﻋﺼﺎره ﻓﻠﻔﻞ ﺗﻨﺪ ﯾﮑﯽ از ﻣﻮاد ﮔﯿﺎﻫﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﮐﻨﺘﺮل آﻓﺖ ﻫﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺳﻮدﻣﻨﺪ واﻗﻊ ﺷﻮد .ﮔﺎﻫﯽ ﺑﺮاي ، از ﻋﺼﺎره ﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ اﻓﺰاﯾﺶ ﮐﺎراﯾﯽ ﻣﺤﻠﻮل اﻓﺰون ﺑﺮ ﻓﻠﻔﻞ ﺗﻨﺪ از ﺳﯿﺮ، ﭘﯿﺎز ﺗﻨﺪ و ﯾﺎ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﻋﻠﻔﯽ ﺗﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻌﻨﺎع ﻓﻠﻔﻠﯽ ﯾﺎ اﺳﻄﻮﺧﻮدوس ﻧﯿﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد .در ﺑﺎره اﺳﺘﻔﺎده از ﻋﺼﺎره ﻫﺎي ﻃﺒﯿﻌﯽ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻧﯿﺰ در ﮐﺎﻫﺶ آﺳﯿﺐ و زﯾﺎن ﺑﻪ ﻓﺮآورده ﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ ﮔﺰارش ﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ وﻟﯽ ﻫﻨﻮز ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﮐﺎرﺑﺮدي ﻧﺮﺳﯿﺪه اﺳﺖ. اﻏﻠﺐ روﻏﻦ ﻫﺎي ﺳﺒﮏ ﺟﺪﯾﺪي ﻧﯿﺰ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه اﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﯽ ﺗﺤﻤﻞ آن ﻫﺎ را داﺷﺘﻪ و آﺳﯿﺐ ﻧﻤﯽ ﺑﯿﻨﻨﺪ. اﺳﺘﻔﺎده از روﻏﻦ ﻫﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﮐﻨﺘﺮل آﻓﺖ ﻫﺎي ﺑﺎﻏﯽ ﮐﺎرﺑﺮد دارﻧﺪ و ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﮔﯿﺎﻫﺎن در ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻔﺘﮕﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ، از آن ﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد .اﯾﻦ روﻏﻦ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل از ﺗﻨﻔﺲ آﻓﺖ ﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﻨﻪ ﻫﺎ و ﺣﺸﺮه ﻫﺎ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ .در ﻣﻨﺎﻃﻖ زﯾﺘﻮن ﮐﺎري ﻃﺎرم در اﺳﺘﺎن زﻧﺠﺎن، اﺳﺘﻔﺎده از روﻏﻦ وﻟﮏ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻄﻠﻮﺑﯽ آﻓﺖ ﻣﻬﻢ ﭘﺴﯿﻞ زﯾﺘﻮن را از ﭘﻮدر ﮐﺎﺋﻮﻟﻦ، ﻣﺤﻠﻮل ﮐﻒ ﺻﺎﺑﻮن و ، ﮐﻨﺘﺮل ﻧﻤﻮده و ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺳﻢ ﻫﺎي ﻓﺴﻔﺮه در ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ اﯾﻦ آﻓﺖ ﺷﻮد .اﻓﺰون ﺑﺮ ﺳﻢ ﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫـﯽ ﺑﺎ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﺧﺎص ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﻞ ﻫﺎي ﺑﺰرگ و رﻧﮕﯽ )آﻓﺘﺎﺑﮕﺮدان (و ﯾﺎ ﺑﺎﻓﺖ ﻧﺮم و ﺗُﺮد )ﺑﺎﻗﻼ و ، ﮔﻮﮔﺮد ﻧﯿﺰ ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮي ﻣﯽ ﺷﻮد. ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺗﻠﻪ ﻟﻮﺑﯿﺎ (آﻓﺖ ﻫﺎ را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺧﻮد ﺟﻠﺐ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﻣﯽ ﺗﻮان از آن ﻫﺎ در ﭘﯿﺮاﻣﻮن ﮐﺸﺘﺰار ﻫﺎ ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮي ﮐﺮد .ﻧﮑﺘﻪ ﻣﻬﻤﯽ ﮐﻪ در ﺑﺎره ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ آﻓﺖ ﻫﺎ درﮐﺸﺖ ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ آن اﺷﺎره ﺷﻮد، ﻧﺒﻮد ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﻫﺎي ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﺮاي ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ اﺳﺖ .اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﻪ .(40 ،32 ،7 ،5) . ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﺪود ﮐﻨﻨﺪه ﮐﺸﺖ ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ در ﺟﻬﺎن ﻣﻄﺮح ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ داﻣﭙﺮوري و ﺷﯿﻼت در ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮓ ﻫﺪف از داﻣﭙﺮوري ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي داﻣﯽ دوﺳﺘﺪار ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ، دام ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺳﻼﻣﺘﯽ ﺑﺎﻻﺳﺖ ﮐﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﭘﺮورش داراي اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺑﺎﻻي آﺳﺎﯾﺶ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳﺖ. داﻣﭙﺮوري ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ زراﻋﺖ %ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﺑﺎﺷﺪ، اﻟﺒﺘﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﮐﺮدن وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ ﻫﺎ و ﻣﻮاد ﻣﻌﺪﻧﯽ ﺑﺮاي 100 ارﮔﺎﻧﯿﮏ اﺳﺖ. ﺧﻮراك ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي ﺗﻐﺬﯾﻪ اﯾﻦ دام ﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ %ارﮔﺎﻧﯿﮏ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪ وﻟﯽ ﺑﻌﺪ از آن ﺑﺎﯾﺪ 80 ﻣﺎه از ﺧﻮراك 9 ﻣﺘﻌﺎدل ﮐﺮدن ﺟﯿﺮه آن ﻫﺎ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ. در ﻣﻮرد ﮔﺎوﻫﺎي ﺷﯿﺮي ﻣﺠﺎزﻧﺪ %ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﺑﻪ آن 100 ﻣﺎه از ﺧﻮراك 3ﺑﻪ ﻣﺪت ﻫﺎ داده ﺷﻮﻧﺪ. ﭘﺮورش دﻫﻨﺪﮔﺎن دام ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻣﺠﺎز ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﻮراك دام، ﻫﻮرﻣﻮن ﯾﺎ ﻫﺮ ﻧﻮع ﺗﻘﻮﯾﺖ ﮐﻨﻨﺪه رﺷﺪ دﯾﮕﺮ و ﯾﺎ ﭘﺎدزﯾﺴﺖ ﻫﺎ را اﺿﺎﻓﻪ ﮐﻨﻨﺪ. روش ﻫﺎي ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ ﭘﯿﺸﮕﯿﺮي ﮐﻨﻨﺪه از ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺎﯾﻪ ﮐﻮﺑﯽ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﺑﯿﻤﺎر ﺷﺪن دام ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﯿﺮد. ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﺠﺎز ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ از روش ﻫﺎي درﻣﺎﻧﯽ در ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ دام ﺑﯿﻤﺎر ﯾﺎ زﺧﻤﯽ اﺳﺖ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﮐﻨﻨﺪ و ﻧﺒﺎﯾﺴﺘﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪﻫﺎي دام ﺑﯿﻤﺎر زﯾﺮ درﻣﺎن، ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﺑﻪ ﺑﺎزار ﻋﺮﺿﻪ ﺷﻮد

ﺗﻤﺎم ﺣﯿﻮان ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﭘﺮورش ﻣﯽ ﯾﺎﺑﻨﺪ، ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ ﺑﺎز ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﭼﺮاﮔﺎه ﺑﺮاي ﻧﺸﺨﻮارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن اﺳﺖ، دﺳﺘﺮﺳﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ .اﻟﺒﺘﻪ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ آزاد را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ دﻻﯾﻞ ﺣﻔﻆ ﺳﻼﻣﺘﯽ دام، ﺣﻔﻆ اﻣﻨﯿﺖ دام، ﺷﺮاﯾﻂ ﺗﻮﻟﯿﺪي دام ﯾﺎ ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ﮐﯿﻔﯿﺖ آب ﯾﺎ ﺧﺎك ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮﻗﺘﯽ ﻣﺤﺪود ﮐﺮد .ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ در ﻗﻔﺲ ﻧﺒﻮده و در ﻫﻮاي آزاد ﺣﺮﮐﺖ ﻫﺎي ﻃﺒﯿﻌﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﭘﺮﻫﯿﺰ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ، اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻠﻘﯿﺢ ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺿﺮورت ﮔﺴﺘﺮش ژﻧﺘﯿﮑﯽ و ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ و اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ دام ﻫﺎي ﭘﺮﺗﻮﻟﯿﺪ اﺳﺖ. داﻣﭙﺮوري ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﯾﮏ راه ﺣﻞ ﺑﺮاي ﺗﻤﺎم ﺗﻨﮕﻨﺎﻫﺎي ﺻﻨﻌﺖ داﻣﭙﺮوري و ﺗﻮﻟﯿﺪﻫﺎي داﻣﯽ ﻧﯿﺴﺖ .داﻣﭙﺮوري ارﮔﺎﻧﯿﮏ در اﺑﺘﺪا ﯾﮏ روش ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي داﻣﯽ ﺑﺮاي ﻓﺮوﺷﮕﺎه ﻫﺎي ﺧﺎص و ﺧﺮﯾﺪاران وﯾﮋه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﯿﻔﯿﺖ و ﺳﻼﻣﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪﻫﺎ اﻫﻤﯿﺖ زﯾﺎدي ﻣﯽ دﻫﻨﺪ و ﺣﺎﺿﺮﻧﺪ ﺑﺮاي آن ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﭘﺮداﺧﺖ ﮐﻨﻨﺪ .ﭘﺮورش آﺑﺰﯾﺎن در آب ﻫﺎي داﺧﻠﯽ و آب ﻫﺎي درﯾﺎﯾﯽ از اﻫﻤﯿﺖ وﯾﮋه اي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ . ،1) در ﺗﻮﻟﯿﺪ ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻧﺒﺎﯾﺪ از ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﺮﻃﺎﻧﺰا ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﺗﻠﻒ ﺷﺪن ﻣﺎﻫﯿﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد و ﯾﺎ آب آﻟﻮده ﺑﻪ ﮐﺎر رود 21.( ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ در ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮓ ﻣﻘﺎدﯾﺮ زﯾﺎد ﻧﻤﮏ و ﻗﻨﺪ در ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ، ﻣﻘﺎدﯾﺮ ، ﻋﻮاﻣﻞ ﻋﻤﺪه اي ﮐﻪ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾـﯽ را در ﺟﻬـﺎن زﯾﺮ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﺪ ﻧﺎﮐﺎﻓﯽ ﻣﻮاد ﻓﯿﺒﺮي در ﺟﯿﺮه ﻏﺬاﯾﯽ، ﻋﺪم ﺗﻨﺎﺳﺐ در ﻣﯿﺰان ﻣﯿﻮه ﻫﺎي ﻣﺼﺮﻓﯽ روزاﻧﻪ ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ﮐﻞ ﻏﺬاي روزاﻧﻪ، ﻋﺪم ﺗﺎﻣﯿﻦ ﺑﯿﺶ از ﯾﮏ ﺳﻮم از آﻧﺘﯽ اﮐﺴﯿﺪان ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺪن در اﻏﻠﺐ ﺟﯿﺮه ﻫﺎي ﻏﺬاﯾﯽ و ﺳﺮاﻧﺠﺎم وﺟﻮد ﺑﺎﻗﯿﻤﺎﻧﺪه ﺳﻤﻮم و ﻧﯿﺘﺮات در ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻤﻮم آﻓﺖ ﮐﺶ، ﻗﺎرﭼﮑﺶ و ﻋﻠﻔﮑﺶ در ﮐﺸﺘﺰار ﻫﺎ و ﺑﺎغ ﻫﺎ و ﺑﻪ وﯾﮋه ﺗﻮﻟﯿﺪﻫﺎي ﮔﻠﺨﺎﻧﻪ اي ﺑﺪون ، اﺳﺖ .ﮔﺎزﻫﺎي زﯾﺎن آور رﻋﺎﯾﺖ ﺿﻮاﺑﻂ ﻋﻠﻤﯽ و ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪي داراي ﺑﺎﻗﯿﻤﺎﻧﺪه ﺳﻤﻮم ﺑﻪ ﺑﺎزار ﻣﺼﺮف. اﺳﺘﻔﺎده از داروﻫﺎ، ﭘﺎدزﯾﺴﺖ ﻫﺎ و ﻫﻮرﻣﻮن ﺗﻐﺬﯾﻪ دام ، ﻫﺎ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﺗﻠﻒ ﺷﺪن دام و رﺷﺪ ﺳﺮﯾﻊ آن ﻫﺎ و ﮔﺎﻫﯽ ﻋﺪم رﻋﺎﯾﺖ اﺻﻮل ﻋﻠﻤﯽ ﻫﺎ ﺑﺎ ﻋﻠﻮﻓﻪ و داﻧﻪ ﻫﺎي آﻟﻮده ﺑﻪ زﻫﺮاﺑﻪ ﻫﺎ در اﺛﺮ ﻧﮕﻬﺪاري ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب و آﻟﻮده ﮐﺮدن ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي داﻣﯽ ﺑﻪ ﺑﻘﺎﯾﺎي اﯾﻦ ﺳﻢ ﻫﺎ ﻫﻤﮕﯽ ﺑﺎﯾﺪ رﻋﺎﯾﺖ ﺷﻮﻧﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ از اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﺮﺗﻮ ﻫﺎي ﯾﻮﻧﯿﺰه ﮐﻨﻨﺪه ﻣﺎﻧﻨﺪ ، اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﻮدﻫﺎي ﺣﯿﻮاﻧﯽ ﻓﺮآوري ﻧﺸﺪه ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي زراﻋﯽ و از ﺟﻤﻠﻪ ﺳﺒﺰيﻫﺎ ﮔﺎﻣﺎ ﺑﺮاي ﻓﺮآوري و ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ .ﻧﮕﻬﺪاري، آﻣﺎده ﺳﺎزي و ﻓﺮاوري ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ﻏﺬاﯾﯽ ﺑﺎ روش ﻫﺎي ﻏﯿﺮارﮔﺎﻧﯿﮏ و از ﺟﻤﻠﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﺎزﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺘﯿﻞ ﺑﺮوﻣﯿﺪ، ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺎدزﯾﺴﺖ ﻫﺎ، ﺑﻨﺰوات ﺳﺪﯾﻢ و ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ، ﻧﯿﺘﺮات و ﻏﯿﺮه در ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﭘﺮﻫﯿﺰ ﺷﻮد .ﻋﺪم ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﻬﯿﻨﻪ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ﮐﺸﺎورزي ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده دام ﻫﺎ و اﻧﺴﺎن در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ زﻫﺮاﺑﻪ ﻫﺎ در آن ﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﻃﺒﯿﻌﯽ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ آﻟﻮده ﮐﺮدن ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ﺑﻪ ﺗﺮﮐﯿﺐ ، ﻋﺪم اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد ،آﻓﻼﺗﻮﮐﺴﯿﻦ ﮐﻪ ﺑﯿﻤﺎرﯾﺰا و ﺳﺮﻃﺎﻧﺰا ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و از ﺟﻤﻠﻪ ﭘﻠﯿﻤﺮﻫﺎ و ﻋﺪم ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮي از ﻣﻮاد ﺗﺠﺰﯾﻪ ﭘﺬﯾﺮ زﯾﺴﺘﯽ ﺑﺮاي ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﻓﺮآورده ﻫﺎ. اﻓﺰودن ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻫﺎي ﻏﯿﺮﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻪ ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ﺑﺮاي رﻧﮓ ﻇﺎﻫﺮي ﺑﻬﺘﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﯿﺘﺮات در ﻓﺮآورده ﻫﺎي ﮔﻮﺷﺘﯽ، ﺑﺎﻗﯿﻤﺎﻧﺪه دود ﮔﻮﮔﺮد در ﺧﺸﮑﺒﺎر و ﺑﯽ ﺳﻮﻟﻔﯿﺖ ﺳﺪﯾﻢ در آب ﻣﯿﻮه ﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﻫﻤﮕﯽ ﻣﺸﮑﻠﺰا ﻫﺴﺘﻨﺪ. اﺳﺘﻔﺎده از اﻓﺰودﻧﯽ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ را از ﺣﺎﻟﺖ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺧﻮد ﺧﺎرج ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ .ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪﻫﺎ، ﺷﯿﺮﯾﻦ ﮐﻨﻨﺪه ﻫﺎ، رﻧﮓ دﻫﻨﺪه ﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ، ﻃﻌﻢ دﻫﻨﺪه ﻫﺎ، رﻧﮓ ﻫﺎي ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ، اﺳﺎﻧﺲ ﻫﺎي ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ و ﻏﯿﺮه ﻣﻮاد ﻋﻤﺪه ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ در ﻓﺮآوري ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ درﺑﺮﮔﯿﺮﻧﺪه ﻣﻮاد ﺳﺎﺧﺘﻨﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﯾﺰوﭘﺮوﭘﯿﻞ اﻟﮑﻞ و ﻣﻮاد ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﻼل ،14) ﻫﺎي ﻧﻔﺘﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ 15(. ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﯽ ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻓﺮآورده ، ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺗﻮﻟﯿﺪﻫﺎي ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﯽ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاري ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪﺗﯽ را ﻧﯿﺎز دارﻧﺪ. از ﺳﻮي دﯾﮕﺮ ﻫﺎي ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻓﺴﺎدﭘﺬﯾﺮ و ﺗﺎزه ﻣﺼﺮف ﻫﺴﺘﻨﺪ از اﯾﻦ رو ﺗﻮﻟﯿﺪ ارﮔﺎﻧﯿﮏ آن ﻫﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ .ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﻪ اﻣﺮوزه روﯾﮑﺮد ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺳﻮي ﮐﺸﺎورزي ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ در آﯾﻨﺪه ﺣﻀﻮر در ،ارﮔﺎﻧﯿﮏ اﺳﺖ و ﻫﺮ ﺳﺎﻟﻪ ﻣﻘﺪاري ﺑﻪ ﺳﻄﺢ زﯾﺮ ﮐﺸﺖ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ اﻓﺰوده ﻣﯽ ﺷﻮد ﻣﺴﺘﻠﺰم ﻋﺮﺿﻪ ﻓﺮآورده ،ﺑﺎزارﻫﺎي ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺑﻪ وﯾﮋه در ﻣﻮرد ﻓﺮآورده ﻫﺎي ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﯽ ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ و ﺑﺪون ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎﺷﺪ در ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﯽ ارﮔﺎﻧﯿﮏ اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﺎﻧﺎل ﮐﻮد، ﮐﻮد داﻣﯽ و ﮐﻤﭙﻮﺳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از ﻋﻠﻒ ﻫﺎي ﻧﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻪ )ﻫﺮز( ﺑﯿﻦ ردﯾﻒ درﺧﺘﺎن و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ورﻣﯽ ﮐﻤﭙﻮﺳﺖ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺟﻬﺖ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻧﯿﺎز ﮐﻮدي درﺧﺘﺎن اﻗﺘﺼﺎدي و ﻋﻤﻠﯽ ﺑﺎﺷﺪ .ﻣﺼﺮف ﮐﻮد داﻣﯽ و ورﻣﯽ ﮐﻤﭙﻮﺳﺖ در ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﯽ ﺑﺮ ﻋﮑﺲ زراﻋﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻘﺮون ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ .ﮐﻮد داﻣﯽ ﯾﮑﯽ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ارزﺷﻤﻨﺪ در ﮐﺸﺘﺰارﻫﺎ و ﺑﺎغ ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ آﯾﺪ و ﯾﮑﯽ از اﺛﺮﮔﺬاري ﻫﺎي ﻣﻬﻢ آن، ﺑﻬﺒﻮد ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﮐﻤﯿﺎب در ﺧﺎك اﺳﺖ. ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي ﺑﺴﯿﺎري در ﻣﻮرد ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﯽ ﻓﺮاورده ﻫﺎي .( آﻣﺎرﻫﺎي ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﺳﻄﺢ زﯾﺮﮐﺸﺖ ﻣﯿﻮه ﻫﺎ و 39 ،38 ،36 ،35 ،34 ،31 ،22 ،18 ،8 ،4)ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ .

ﻣﺮﺣﻠﻪ اﻧﺘﻘﺎل از ﮐﺸﺎورزي راﯾﺞ ﺑﻪ ﮐﺸﺎورزي زﯾﺴﺘﯽ، ﺑﺴﯿﺎر ﺣﺴﺎس ﺑﻮده و ﻧﯿﺎز ﺑﻪ آﮔﺎﻫﯽ و داﻧﺶ ﮐﺎﻓﯽ از ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎي ﻃﺒﯿﻌﯽ دارد و ﺑﺪون ﺗﺮدﯾﺪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ درﺑﺮﮔﯿﺮﻧﺪه ﻫﻤﻪ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ﮐﺸﺎورزي در ﯾﮏ دوران ﮐﻮﺗﺎه ﺷﻮد و ﺗﺒﺪﯾﻞ آن ﺑﻪ زﻣﺎن ﻧﯿﺎز دارد. در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اﯾﺮان، ﭼﻮن ﺑﺨﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ از ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺸﮑﺒﺎرﻫﺎ و ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﯿﻮه ﻫﺎي ﺗﺎزه و ﺳﺒﺰي ﻫﺎ و ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ ﺻﺎدر ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ، اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎ را ﻣﯽ ﺗﻮان در ﻗﺎﻟﺐ ﺗﻮﻟﯿﺪﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﺑﻪ ﺑﺎزارﻫﺎي ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻋﺮﺿﻪ ﮐﺮد و ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﮐﺎرﺑﺮد ﺳﻢ ﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ آن ﺑﺎ ﺳﻤﻮم زﯾﺴﺘﯽ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﮐﺎﻫﺶ ﮐﺎرﺑﺮد ﮐﻮدﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ آن ﺑﺎ ﮐﻮدﻫﺎي ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ، زﯾﺎن ﻫﺎي ﻧﺎﺷﯽ از ﻣﺼﺮف ﺑﯽ روﯾﻪ ﻧﻬﺎده ﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ در ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﺼﺮف داﺧﻠﯽ دارﻧﺪ را ﻧﯿﺰ ﮐﺎﻫﺶ داد .ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ، ﭼﻮن اﺣﺘﻤﺎل ﮔﺴﺘﺮش اﯾﻦ ﻧﻮع ﮐﺸﺎورزي ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﯽ روﯾﻪ و ﺑﺪون رﻋﺎﯾﺖ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﻋﻠﻤﯽ در ﮐﺸﻮر وﺟﻮد دارد، ﺿﺮورت ﺳﺎﻣﺎﻧﺪﻫﯽ آن از ﻫﻢ اﮐﻨﻮن ﮐﻪ ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﯿﻪ را ﻣﯽ ﮔﺬراﻧﺪ، اﺣﺴﺎس ﻣﯽ ﺷﻮد. ﺑﺮاي ﭘﺎﯾﻪ ﮔﺬاري ﻧﻈﺎم ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ در ﮐﺸﻮر ﺑﺎﯾﺪ ﻫﻤﮕﺎم ﺑﺎ ﺗﻼش ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﯿﺪ اﯾﻦ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎي ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻄﻤﺌﻦ در ﺷﺒﮑﻪ ﺗﻮزﯾﻊ ﻧﯿﺰ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد .اﻓﺰون ﺑﺮ اﯾﻦ، ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ در ﮐﺸﻮرﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻣﺮﯾﮑﺎ، ﮐﺸﻮرﻫﺎي اروﭘﺎﯾﯽ و ژاﭘﻦ اﻋﻤﺎل ﻣﯽ ﺷﻮد ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻫﺎي ﺣﻤﺎﯾﺘﯽ دوﻟﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺮداﺧﺖ ﯾﺎراﻧﻪ و ﺗﺨﺼﯿﺺ وام ﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت، ﺗﺸﻮﯾﻖ و ﺗﺎﻣﯿﻦ اﻋﺘﺒﺎرﻫﺎي  اﯾﺠﺎد آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﻫﺎي اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ، ﺿﺮوري اﺳﺖ .ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ ، ﺳﻄﺢ ﺳﻢ ﻫﺎ و آﻓﺖ ﮐﺶ ﻫﺎ در ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎ و ﻓﺮآورده ﻫﺎي ﮐﺸﺎورزي و ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ اﯾﺠﺎد ﻧﻈﺎم ﻏﺬاي ﺳﺎﻟﻢ ﻧﯿﺰ ﻻزم اﺳﺖ .ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺮاي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮآورده ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ و ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻢ آن در ﺳﻼﻣﺘﯽ اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﻘﺶ رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﻤﻌﯽ زﯾﺎد اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﮕﯽ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﯾﮏ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻗﻮي در ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ اﺳﺖ . ﻣﻮاد ﺳﺎﺧﺘﻨﯽ و ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻣﺠﺎز در ﻓﺮآوري ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ در ﺑﺮﮔﯿﺮﻧﺪه اﻟﮑﻞ ﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺗﺎﻧﻮل و روﻏﻦ ﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ. از ﻣﺎﻫﯽ ﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪي در ﺣﻮﺿﭽﻪ ﻫﺎي ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﺗﻠﻒ ﺷﺪن ﻣﺎﻫﯽ ﻫﺎ ﺑﻪ آب آن ﻫﺎ ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ اﻓﺰوده ﻣﯽ ﺷﻮد، ﻧﺒﺎﯾﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد .ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯿﻮه و ﺳﺒﺰي ﺳﺎﻟﻢ در ﺳﺒﺪ ﻏﺬاﯾﯽ ﻣﺮدم ﻧﻘﺶ ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎدي در ﺳﻼﻣﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﮐﺎﻫﺶ ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎي ﻧﺎﺷﯽ از ﮐﺎرﺑﺮد ﻏﯿﺮاﺻﻮﻟﯽ ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ در ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ﮐﺸﺎورزي دارد. ﺑﺴﯿﺎري از ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎي راﯾﺞ اﻣﺮوزي ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻨﺸﺎء ﮔﺮﻓﺘﻪ از وﺟﻮد ﺑﻘﺎﯾﺎي ﺳﻢ ﻫﺎ، ﮐﻮدﻫﺎ و ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﺎﺷﻨﺪ .آﻣﺎرﻫﺎي ﺗﮑﺎن دﻫﻨﺪه اي در ﻣﻮرد وﺟﻮد دارد و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ را ﺑﻪ ﯾﮏ ﺿﺮورت ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ .ﺑﺎ ، وﺟﻮد ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎي ﮐﺸﻨﺪه در اﺛﺮ ﺗﻐﺬﯾﻪ ﻧﺎﺳﺎﻟﻢ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻮﺟﻮد در زﻣﯿﻨﻪ ﺳﻼﻣﺘﯽ، اﻣﺮوزه ﻣﺼﺮف ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﯾﮏ ﺣﺮﮐﺖ ﺗﻔﻨّﻨﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻠﮑﻪ ﻻزﻣﻪ ﺳﻼﻣﺘﯽ و ﺑﻘﺎي ﻋﻤﺮ اﻧﺴﺎن در ﺣﺪ ﻋﻤﺮ ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳﺖ. ﺑﺎ وﺟﻮد ﺗﺪوﯾﻦ و ﺗﺼﻮﯾﺐ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻠﯽ و ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ﺳﺎﻟﻢ در ﮐﺸﺎورزي ﺻﻨﻌﺘﯽ، ﮐﻨﺘﺮل ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻃﺒﯿﻌﯽ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎ وﺟﻮد ﻧﺪارد .ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﺗﻮاﻓﻖ ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﯽ در ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ، داﺷﺘﻦ ﮔﻮاﻫﯽ در  ﺧﺼﻮص ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻮدن ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ارﮔﺎﻧﯿﮏ رواﻧﻪ ﺑﺎزار ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ .اﯾﻦ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎ، ﺑﺪون داﺷﺘﻦ ﮔﻮاﻫﯽ رﺳﻤﯽ، ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺠﺎرت ﺑﺎ ﺑﺮﭼﺴﺐ ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ .ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺑﺎزرﺳﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﮐﻠﯿﻪ ﻣﺮاﺣﻞ از ﺷﺮوع ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺗﺎ ﻋﺮﺿﻪ ﻣﺤﺼﻮل اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺎﮐﻨﻮن زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎي آن در اﯾﺮان ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ. از ﺳﻮي دﯾﮕﺮ، ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و زﻣﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻻزم ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﻗﯿﻤﺖ ﻓﺮآورده ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻣﯽ ﮔﺮدد ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﻮﺟﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﺗﻮان ﺧﺮﯾﺪ ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺷﻮد . ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي داﻣﯽ ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﭘﯿﭽﯿﺪه زﯾﺮا در داﻣﭙﺮوري ارﮔﺎﻧﯿﮏ ، ﺗﺮ از ﻓﺮآورده ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﮔﯿﺎﻫﯽ اﺳﺖ اﻓﺰون ﺑﺮ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺧﻮراك دام ﺣﺎﺻﻞ از ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ، ﺑﺎﯾﺪ ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻓﻀﺎي آزاد ﺑﺮاي ﺗﺤﺮﮐﺎت ﻃﺒﯿﻌﯽ دام، ﻋﺪم اﺳﺘﻔﺎده از اﻧﮕﻞ ﮐﺶ ﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ، ﭘﺎدزﯾﺴﺖ ﻫﺎ و ﻫﻮرﻣﻮن ﻫﺎ و ﺧﻮدداري از درﻣﺎن ﺑﺎ داروﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﻮد و اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع، ﺗﻮﻟﯿﺪ ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي داﻣﯽ را ﻣﺸﮑﻞ ﺗﺮ و ﭘﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺗﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. درﻣﻮرد ﻓﺮآورده ﻫﺎي ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﯽ اﯾﺮان اﻋﻢ از ﺧﺸﮑﺒﺎر، ﻣﯿﻮه و ﺳﺒﺰي ﺿﺮوري اﺳﺖ در آﯾﻨﺪه ﺑﻪ ﺻﻮرت ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﻋﺮﺿﻪ در ﺑﺎزارﻫﺎي ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﭘﯿﺶ ﺷﺮط ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯿﻮه ارﮔﺎﻧﯿﮏ، اﻧﺘﺨﺎب رﻗﻢ ﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻨﻄﻘﻪ و اﯾﺠﺎد ﺑﺎغ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﺮاﯾﻂ ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ، در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺧﯿﻠﯽ از ﺑﺎغ ﻫﺎي ﻓﻌﻠﯽ ﮐﺸﻮر ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس، آﻣﺎده ﻧﺸﺪه اﻧﺪ و زﻣﺎن زﯾﺎدي ﻃﻮل ﻣﯽ ﮐﺸﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮان ﺗﻤﺎم ﺑﺎغ ﻫﺎي ﯾﮏ ﻣﻨﻄﻘﻪ را اﺻﻼح ﮐﺮد. در ﻫﻤﯿﻦ راﺳﺘﺎ در ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﻨﻮﻧﯽ، ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﺑﺮداﺷﺖ ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ و ﻣﻌﻄﺮ ﺑﻪ دﻻﯾﻠﯽ ﺗﻨﻬﺎ از ﻋﺮﺻﻪ ﻫﺎي ﻃﺒﯿﻌﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد .ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﻧﺎﭘﺎﯾﺪار و ﻋﺪم آﮔﺎﻫﯽ ﮐﺎﻓﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ در اﯾﻦ ﻋﺮﺻﻪ ﻫﺎ، ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺨﺮﯾﺐ زﯾﺴﺘﮕﺎه ﻫﺎ، و ﻧﺎﺑﻮدي اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ در ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮاﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺸﺘﺰارﻫﺎي ﻫﻤﺠﻮار ﻧﯿﺰ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪ و ﮔﺮﻧﻪ ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ آﻓﺖ ﻫﺎ و ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎ ﺑﺪون اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻢ ﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻋﻤﻠﯽ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد .اﺟﺮاي ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ روش در ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻫﻤﮑﺎري ﮐﺸﺎورزان ﻣﻨﻄﻘﻪ دارد ﮐﻪ ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ. اﺟﺮاﯾﯽ ﺷﺪن ﻓﺮاﮔﯿﺮﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎﯾﯽ را ﻣﻄﺮح ﻣﯽ ﺳﺎزد (آﯾﺎ از ﻧﻈﺮ اﻗﺘﺼﺎدي ﺣﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﺳﻮي ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ 25) ﻣﺎﻧﻨﺪ اﯾﻦ ﮐﻪ آﯾﺎ ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻏﺬاي ﮐﺎﻓﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ؟ در اﯾﺮان ﻣﻨﻄﻘﯽ اﺳﺖ؟ آﯾﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﺘﻌﺎرف اﻧﺘﻘﺎل ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ در ﮐﺸﻮر، ﮐﺎراﯾﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﮐﺮدن ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ را دارد؟ آﯾﺎ اﻣﮑﺎن اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم ﺑﻪ ﮐﺸﺎورزان در زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎي ﻓﻨﯽ، ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ، ﺑﺎزاررﺳﺎﻧﯽ و ﻗﻮاﻧﯿﻦ و ﻣﻘﺮرات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮐﺸﺖ و ﻓﺮاوري ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ وﺟﻮد دارد؟ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﻪ در ﮐﺸﺖ ارﮔﺎﻧﯿﮏ از ﮐﻮدﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﯽ ﺷﻮد و در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﻣﺎده آﻟﯽ ﮐﻢ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﻬﺮه وري آب آﺑﯿﺎري ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ، آﯾﺎ اﻣﮑﺎن ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ﻻزم ﺑﺮاي ﮔﯿﺎﻫﺎن از ﻃﺮﯾﻖ ﮐﻮدﻫﺎي آﻟﯽ و ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﮐﺎﻓﯽ در زﻣﯿﻦ ﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﮐﺸﺖ ﻓﻌﻠﯽ وﺟﻮد دارد و اﻣﻨﯿﺖ ﻏﺬاﯾﯽ ﮐﺸﻮر ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﻧﻤﯽ اﻓﺘﺪ؟ ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎي دﯾﮕﺮي ﻧﯿﺰ در راه ﺗﻮﻟﯿﺪ ارﮔﺎﻧﯿﮏ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﮐﻪ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ آن ﻫﺎ دﯾﺪﮔﺎه ﻫﺎي ﻧﻪ ﭼﻨﺪان ﻣﻮاﻓﻖ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﮔﺬاران ﺑﺨﺶ ﮐﺸﺎورزي، ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﺒﻮدن زﯾﺮﺳﺎﺧﺖ ﻫﺎي ﻋﻠﻤﯽ- ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻻزم و ﻋﺪم وﺟﻮد اﻧﮕﯿﺰه ﮐﺎﻓﯽ در ﮐﺸﺎورزان ﺑﺮاي ﭘﺬﯾﺮش ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﻓﺮآوري ارﮔﺎﻧﯿﮏ اﺳﺖ. ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ در ﺟﻬﺎن، ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي رﺷﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ را ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﺷﺘﺎب در ﺑﺮﻗﺮاري ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻣﻠﯽ در آن ﺑﺪون اﯾﺠﺎد ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي ﻻزم، درﺳﺖ ﻧﯿﺴﺖ .از ﻃﺮﻓﯽ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ، ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻫﺎي ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺷﺪه در ﮐﺸﻮر ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ ﻧﻈﺎم ﮐﺸﺎورزي راﯾﺞ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎﺷﺪ .ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰان در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺎﯾﺪ از ﻧﻮﻋﯽ اﻧﻌﻄﺎف اﺻﻮﻟﯽ و ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﺗﻮام ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺷﻨﺎﺧﺖ و ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﻫﻤﭽﻨﺎن ﮐﻪ در ﺑﺨﺶ آﻣﺎر ﻫﺎ ﻧﺸﺎن داد ﺷﺪ، ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ، ﺑﺎزار ارﮔﺎﻧﯿﮏ اروﭘﺎ، ، ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻠﯽ درﮔﯿﺮ در ﻣﻮﺿﻮع، ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ آﻣﺮﯾﮑﺎي ﺷﻤﺎﻟﯽ و ﺷﺮق آﺳﯿﺎ ﮔﺴﺘﺮش ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺧﻮﺑﯽ در ﺳﺎل ﻫﺎي اﺧﯿﺮ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ و ﻇﺮﻓﯿﺖ ﻫﺎي ﺑﺎﻟﻘﻮه ﻓﺮاواﻧﯽ ﺑﺮاي ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ اﯾﺮان در اﯾﻦ ﺑﺎزارﻫﺎ وﺟﻮد دارد .ﭘﺴﺘﻪ ﯾﮑﯽ از ﻣﺜﺎل ﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺤﺼﻮﻟﯽ راﻫﺒﺮدي در ﺻﺎدرات ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ اﯾﺮان ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ رود، اﯾﺮان ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﭘﯿﺸﺮو ﺻﺎدرات در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﺻﺎدرﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺮﮐﯿﻪ، 19 ﺗﻨﻬﺎ وارد ﮐﻨﻨﺪه ﭘﺴﺘﻪ ﺑﻮد، ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﻣﺤﺼﻮل را در ﺳﺎل 1979 ﺳﻮرﯾﻪ، ﯾﻮﻧﺎن و اﯾﺘﺎﻟﯿﺎ ﺑﺎﺷﺪ .اﯾﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه آﻣﺮﯾﮑﺎ ﮐﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺑﺎزار 87 ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻋﺮﺿﻪ ﮐﺮد از اﯾﻦ ﺳﺎل ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﺑﺎ ﻋﺮﺿﻪ ﻣﺤﺼﻮل ﭘﺴﺘﻪ اﯾﺎﻟﺖ ﮐﺎﻟﯿﻔﺮﻧﯿﺎ ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺘﯽ ﻗﺎﺑﻞ رﻗﺎﺑﺖ و ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﯿﺮي اﻣﮑﺎﻧﺎت ﺧﻮد در ﺑﺴﺘﻪ .(18) ﺑﻨﺪي، ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت ﺑﺎزار رﺳﺎﻧﯽ و ﻧﮑﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ رﻗﯿﺒﯽ ﻧﯿﺮوﻣﻨﺪ در ﺑﺎزار ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﺷﻮد ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي داروﯾﯽ ﮐﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻮرد ﮐﺸﺖ و ﮐﺎر ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﯾﻦ ﮐﻪ ﮔﯿﺎﻫﺎﻧﯽ ﮐﻢ ﺗﻮﻗﻊ، ﺑﺎ ﻧﻬﺎده ﭘﺬﯾﺮي ﮐﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮاي ﮐﺸﺖ در ﻧﻈﺎم ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ روﻧﺪ .ﮐﺸﺖ ارﮔﺎﻧﯿﮏ اﯾﻦ ﮔﯿﺎﻫﺎن، ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﻮاد ﻣﺆﺛﺮه را ﮐﻪ ﻫﺪف اﺻﻠﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ آﻧﻬﺎﺳﺖ، ﺗﻀﻤﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ .در اﯾﺮان، ﻧﻈﺎم ﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ زﻋﻔﺮان ﮐﻪ از ﻟﺤﺎظ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﻓﻨﯽ و ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ- اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺗﺎ ﺣﺪودي ﺑﻪ ﻧﻈﺎم ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻧﺰدﯾﮏ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮاي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاري در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ .ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در ﮔﻠﺰارﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﮔﻞ ﻣﺤﻤﺪي در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻻﻟﻪزار اﺳﺘﺎن ﮐﺮﻣﺎن، اﺳﺎﻧﺲ، ﻏﻨﭽﻪ و ﮔﻞ ﺑﺎز داراي ﮔﻮاﻫﯽ ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﺎزارﻫﺎي ﺧﺎرﺟﯽ ﺻﺎدر ﻣﯽ ( .در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﭘﺎﯾﻪ ﻫﺎي ﻋﻠﻤﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﭼﻨﯿﻦ ﻧﻬﺎده ﻫﺎﯾﯽ در ﮐﺸﻮر ﻣﻬﯿﺎ ﻧﺒﺎﺷﺪ، در اﯾﻦ ﺻﻮرت اﻏﻠﺐ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮي 6) ﺷﻮد ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ، ﮐﺸﺎورزي ﺳﻨﺘﯽ ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ ﻣﺼﺮف ﺗﻨﻬﺎ ﮐﻤﭙﻮﺳﺖ از ﺑﻘﺎﯾﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ و داﻣﯽ ﺷﮑﻞ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﮐﻪ ﺣﺎﺻﻞ آن ﮐﺎﻫﺶ ﮐﻤﯽ و ﮐﯿﻔﯽ ﻣﺤﺼﻮل و ﻏﯿﺮﻗﺎﺑﻞ رﻗﺎﺑﺘﯽ ﺷﺪن ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪي ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ. ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﮐﺮدن ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ، ﺑﺎ آﻣﻮزش ﺑﺮاي ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪﺳﺎزي ﮐﺸﺎورزان و ﯾﺎ اﯾﺠﺎد ﻣﺰرﻋﻪ ﻫﺎي ﻧﻤﻮﻧﻪ ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮد. در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ ﺟﻬﺎن ﻫﻢ ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ % از ﮐﻞ 5 در ﺻﺪ زﻣﯿﻦ ﻫﺎي زﯾﺮﮐﺸﺖ ارﮔﺎﻧﯿﮏ ، ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻣﺤﺪود اﺳﺖ .ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل، درآﻟﻤﺎن ﺑﺎ وﺟﻮد ﻓﺮاﻫﻢ ﺑﻮدن ﺷﺮاﯾﻂ زﻣﯿﻦ .(10) %در ﺳﺎل ﻫﺎي آﯾﻨﺪه ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﺷﺪه اﺳﺖ 20 ﻫﺎﺳﺖ و ﺑﺮاي ﻣﯿﺰان  ﻧﺒﻮد ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺼﺮف ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ، ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﯿﺪ ارﮔﺎﻧﯿﮏ اﺳﺖ. ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﮐﻢ ﺷﺪن ﻋﻤﻠﮑﺮد و ﻋﺪم رﻏﺒﺖ ﮐﺸﺎورزان ﺑﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ اﺳﺖ .ﺑﻪ ﺧﻄﺮ اﻓﺘﺎدن اﻣﻨﯿﺖ ﻏﺬاﯾﯽ ﮐﺸﻮر .ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻤﺘﺮ ﻫﻢ ﻧﺒﺎﯾﺪ از ﻧﻈﺮ دور ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻪ ﺷﻮد.ﺗﻨﮕﻨﺎﻫﺎﯾﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﮐﺎﺷﺖ، داﺷﺖ، ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﺒﻮد ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎﮐﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﻮاد آﻟﯽ ﮐﻢ، وﺟﻮد دارد .ﻣﺸﮑﻞ ﺗﻮزﯾﻊ و ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻫﻢ از دﺷﻮاري ﻫﺎﺳﺖ. ﻧﺒﻮد ﮐﻮدﻫﺎي داﻣﯽ ﮐﺎﻓﯽ و ﮐﻤﺒﻮد آب ﺟﻬﺖ ﮐﺸﺖ ﮔﯿﺎه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮐﻮد ﺳﺒﺰ، اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ دو را در اﯾﺮان ﺗﺎ اﻧﺪازه اي ﻣﺤﺪود ﻣﯽ ﮐﻨﺪ .ﺗﻨﮕﺎﻫﺎي اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﻤﭙﻮﺳﺖ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺷﻬﺮي و ﻟﺠﻦ ﻓﺎﺿﻼب ﻫﻢ وﺟﻮد دارﻧﺪ .ﻧﺒﻮدﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﻫﺎي ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﺮاي ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻢ ﻫﺎ و ﻋﻠﻔﮑﺶ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﺪود ﮐﻨﻨﺪه ﮐﺸﺖ ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ در دﻧﯿﺎ ﻣﻄﺮح ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ .ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺘﻐﯿﺮﺟﻮي از ﺳﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﺳﺎل دﯾﮕﺮ و از ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺰ ﮔﺎﻫﯽ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﯿﺪ ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻣﺸﮑﻠﺰا ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﻮد. وﺟﻮد ﺑﺎورﻫﺎﯾﯽ ﻧﺎدرﺳﺖ ﺑﺮاي ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﯾﻦ ﮐﻪ ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﺣﺮﮐﺖ رو ﺑﻪ ﻋﻘﺐ اﺳﺖ ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻫﺎ و ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻣﻨﻄﻘﻪ اي، ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺳﺎزي اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ، ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﻣﺮاﺣﻞ ﭼﻨﺪﮔﺎﻧﻪ ﮔﻮاﻫﯽ و اﻋﺘﺒﺎردﻫﯽ و ﺗﻨﮕﻨﺎﻫﺎي ورود ﺑﻪ ﺑﺎزار اﯾﻦ ﻓﺮآورده ﻫﺎ ﻫﻢ وﺟﻮد دارﻧﺪ .ﮔﺮاﻧﺘﺮ ﺑﻮدن ﻗﯿﻤﺖ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ روش ﻫﺎ، ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻃﻮل ﻋﻤﺮ ﮐﻮﺗﺎه ﺗﺮ و زﻣﺎن ﻣﺼﺮف ﻣﺤﺪودﺗﺮ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ و ﮔﺎﻫﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﺟﺬاﺑﯿﺖ و ﻃﻌﻢ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ .(23) در ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ﻧﻮﯾﻦ دﯾﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد ﻫﻢ از ﺗﻨﮕﻨﺎﻫﺎﺳﺖ راﻫﮑﺎرﻫﺎ و ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻫﺎ در اﯾﺮان، ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﮐﻢ ﮐﺮدن ﻣﺸﮑﻼت آﻟﻮدﮔﯽ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ، ارﺗﻘﺎء ﺳﻼﻣﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ، اﯾﺠﺎد اﺷﺘﻐﺎل و ﮐﺎﻫﺶ ﺑﯿﮑﺎري و اﻣﮑﺎن اﻓﺰاﯾﺶ ﺻﺎدرات ﻏﯿﺮ ﻧﻔﺘﯽ و ﭘﺎﯾﺪاري ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ، در دراز ﻣﺪت ﺿﺮوري اﺳﺖ. ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺎﯾﺪ اﺛﺮﮔﺬاري ﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﺑﻮم ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻧﻈﺎم ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﻓﺮاوري ارﮔﺎﻧﯿﮏ و ﭘﺬﯾﺮش اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ آن ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﻮد .ﺳﭙﺲ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد ﮐﻪ در ﭼﻪ زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎ و در ﭼﻪ ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ در ﮐﺸﻮر اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ، ﺑﻪ ﻃﻮري ﮐﻪ ﺿﻤﻦ ﺳﻮدرﺳﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﮐﺸﺎورزان، اﻣﻨﯿﺖ ﻏﺬاﯾﯽ ﻧﯿﺰ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد. ﻻزم اﺳﺖ ﭘﯿﺶ از اﻗﺪام ﺑﻪ ﮐﺸﺖ ارﮔﺎﻧﯿﮏ، ﺑﺎ رﻋﺎﯾﺖ ﻫﻤﻪ ﺟﻮاﻧﺐ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻬﯿﻪ ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺗﻠﻔﯿﻘﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﺑﺮاي ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﻗﺪام ﮐﺮد .اﺟﺮاﯾﯽ ﺷﺪن ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ زﻣﺎن و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻗﻮي و ﻧﯿﺰ ﺗﻮﺳﻌﻪ ارﮔﺎﻧﯿﮏ دارد ﮐﻪ ﺧﻮد ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ .ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰان ﮐﺸﻮر ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺷﻨﺎﺧﺖ، ﻫﺪاﯾﺖ، ﻧﻈﺎرت و  ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻠﯽ درﮔﯿﺮ در ﻣﻮﺿﻮع ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ، ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ، ﺗﺎ ﻧﺴﺨﻪ ﻏﯿﺮ ﻣﻠﯽ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﺑﺎ اﺧﺬ ﮔﻮاﻫﯽ ﺧﺎرﺟﯽ ﻣﻌﻤﻮل ﻧﺸﻮد. ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻫﺎي ﺣﻤﺎﯾﺘﯽ دوﻟﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺨﺼﯿﺺ وام ﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪت، ﺗﺸﻮﯾﻖ و ﺗﺎﻣﯿﻦ اﻋﺘﺒﺎرﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺸﯽ و اﺧﺘﺼﺎص ﻣﺮاﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ ﺑﺮاي ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﺿﺮوري اﺳﺖ. در ﺗﻤﺎم ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﻈﺎرت دﻗﯿﻖ ﺑﺮ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ، ﻓﺮاوري و ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ اﻋﺘﻤﺎد ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻓﺮآورده ﻫﺎ ﺟﻠﺐ ﺷﻮد. اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻫﻤﮑﺎري و ﺗﺒﺎدل ﻧﻈﺮ ﺑﺎ ﻣﺘﺨﺼﺼﯿﻦ، ﺻﺎﺣﺒﻨﻈﺮان و ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺧﺼﻮﺻﯽ و ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد وﺿﻊ ﮔﺮدد. ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ، اﯾﺠﺎد آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﻫﺎي اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﺑﺎﻗﯿﻤﺎﻧﺪه ﺳﻢ ﻫﺎ و آﻓﺖ ﮐﺶ ﻫﺎ، ﭘﺎدزﯾﺴﺖ ﻫﺎ و داروﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ، در ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ﮐﺸﺎورزي و ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﻧﻈﺎم ﻏﺬاي ﺳﺎﻟﻢ ﻧﯿﺰ ﺿﺮوري اﺳﺖ .ﺑﺎﯾﺪ از ﻣﻘﺮرات دﺳﺖ و ﭘﺎ ﮔﯿﺮ ﺑﺮاي ﺻﺪور ﮔﻮاﻫﯽ و ﺑﺮﭼﺴﺐ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﭘﺮﻫﯿﺰ ﺷﻮد .در اﯾﻦ راﺳﺘﺎ، ﺑﺮاي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮآورده ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ و ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻢ آن در ﺳﻼﻣﺘﯽ اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﻤﻌﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺴﯿﺎر ﻓﻌﺎﻻﻧﻪ ﻋﻤﻞ ﮐﻨﻨﺪ .ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ آﮔﺎه ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﺑﻬﺎي ﮐﻤﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺧﺮﯾﺪ ﻣﺤﺼﻮل ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻣﯽ ﭘﺮدازﻧﺪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ارزش ﺗﻐﺬﯾﻪ ﺳﺎﻟﻢ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺣﻔﻆ ﺳﻼﻣﺖ اﻧﺴﺎن زﯾﺎد ﻧﯿﺴﺖ. آﻣﻮزش ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻮﺳﺴﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ داﻧﺸﮕﺎه ﻫﺎ و ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻈﺎم ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ واﻓﺮاد ﻣﺘﺨﺼﺺ در ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ، داده ﺷﺪه و ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ را ﺑﻪ ﮐﺸﺎورزان ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﺑﯿﺎﻣﻮزﻧﺪ .دﺷﻮاري ﻧﺒﻮد ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺼﺮف ﺗﻮﻟﯿﺪﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ را ﻣﯽ ﺗﻮان در دراز ﻣﺪت، از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﻮﻟﯿﺪ اﻧﺒﻮه، ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﻬﺘﺮ و ﮐﺎﻫﺶ ﻗﯿﻤﺖ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه و در ﻧﻬﺎﯾﺖ اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﻄﺢ ﺗﻘﺎﺿﺎ از ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﺑﻪ ﻓﺮﺻﺖ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮐﺮد. از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺗﺎﮐﯿﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ روي ﮐﺸﺎورزي ﭘﺎﯾﺪار ﺑﻪ ﻋﻨﻮان زﻣﯿﻨﻪ ﺳﺎز ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ اﺳﺖ، ﻫﺪف ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﭘﺎﯾﺪاري ﺗﻮﻟﯿﺪ در دراز ﻣﺪت و ﻧﻪ ﺑﻪ اﻟﺰام ﺑﻪ ﺣﺪاﮐﺜﺮ رﺳﺎﻧﺪن آن در ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪت اﺳﺖ، ﮐﺎﻫﺶ اﻧﺪك ﻋﻤﻠﮑﺮد در ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪت ﻋﺎﻣﻞ ﻧﮕﺮان ﮐﻨﻨﺪه اي ﻧﯿﺴﺖ و ﺑﺎ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺻﺤﯿﺢ و درك ﮐﺎﻣﻞ از ﻧﯿﺎزﻫﺎي زﯾﺴﺘﯽ ﮔﯿﺎﻫﺎن، اﯾﻦ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻮﻗﺘﯽ ﺟﺒﺮان ﻣﯽ ﺷﻮد. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻧﯿﺎز روزاﻓﺰون ﺑﻪ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ ﻫﺎي ﺣﯿﻮاﻧﯽ در ﮐﺸﻮر و اﺟﺒﺎر ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺻﻨﻌﺘﯽ داﻣﺪاري ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺘﺮاﮐﻢ ﮐﻪ ﻻزﻣﻪ آن اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻬﺎده ﻫﺎي ﻏﯿﺮ ارﮔﺎﻧﯿﮏ اﺳﺖ، در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي داﻣﯽ ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﮔﻮاﻫﯽ ﺷﺪه را ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ رو ﺑﻪ رو ﮐﺮده اﺳﺖ .ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﻪ داﻣﺪاري ﺳﻨﺘﯽ و روﺳﺘﺎﯾﯽ اﯾﺮان ﺑﻪ داﻣﭙﺮوري ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻧﺰدﯾﮏ اﺳﺖ، در وﺿﻊ ﻣﻮﺟﻮد ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﻣﺎن ﺑﺨﺸﯽ داﻣﺪاري ﻫﺎي روﺳﺘﺎﯾﯽ و ﻋﺸﺎﯾﺮي ﮐﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪه اﺻﻠﯽ ﮔﻮﺷﺖ ﻗﺮﻣﺰ و ﺷﯿﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺮﻏﺪاري و ﮔﺎوداري ﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﯽ، آن ﻫﺎ را ﺑﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﺳﺎﻟﻢ وﻟﯽ ﻧﻪ ﺑﻪ اﻟﺰام ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻫﺪاﯾﺖ، ﺣﻤﺎﯾﺖ و ﻧﻈﺎرت ﻧﻤﻮد .در اﯾﺮان، ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ﺗﻮان ﺳﻮق دادن ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ﮐﺸﺎورزي ﺑﻪ ﺳﻮي ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ، ﻓﻘﻂ در %اﺳﺖ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺴﺘﻪ، زﻋﻔﺮان، ﮔﻼب، زرﺷﮏ، اﻧﺠﯿﺮ، اﻧﺎر و ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ اﯾﺮان، 10 ﺗﺎ 5ﺣﺪود ﺟﺎﯾﮕﺎه وﯾﮋه اي در ﺑﺎزارﻫﺎي ﺟﻬﺎﻧﯽ دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ رﻗﺎﺑﺖ ﻫﺎي ﺳﯿﺎﺳﯽ و اﻗﺘﺼﺎدي دﺳﺘﺨﻮش ﻣﺸﮑﻞ ﻫﺎﯾﯽ ﺷﺪه اﻧﺪ، ﺷﺎﯾﺪ ﺗﺎﻣﯿﻦ اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻻزم ﺑﺮاي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﺷﺪن آن ﻫﺎ راﻫﯽ ﺑﺮاي ﺑﺮون رﻓﺖ از اﯾﻦ دﺷﻮاري ﺑﺎﺷﺪ .ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻫﺎي ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﮐﻤﺘﺮ و ﻗﯿﻤﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺤﺼﻮل ﺗﻮﻟﯿﺪي، ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ در ﺷﺮوع ﮐﺎر، ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺗﻼش ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﯿﺪ ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ﯾﺎد ﺷﺪه، ﺑﺴﻨﺪه ﺷﻮد و ﺑﺎ اﻧﺠﺎم ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎ و زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎي ﻻزم، ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺞ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎ، ﮔﺴﺘﺮش ﯾﺎﺑﺪ. اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﮐﺸﻮر ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﯿﺎز ﻏﺬاﯾﯽ ﺟﻤﻌﯿﺖ اﻓﺰوده ﺷﺪه، ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد و ﺑﺎ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺗﺪرﯾﺠﯽ ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ اﻣﮑﺎن ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻏﺬاي ﺳﺎﻟﻤﺘﺮ را ﻓﺮاﻫﻢ آورد .ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﺑﺎﺑﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ وﺟﻮد اﻗﻠﯿﻢﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ، ﺗﻨﻮع ذﺧﺎﯾﺮ ژﻧﺘﯿﮑﯽ، ﻣﻨﺎﺑﻊ آب و ﺧﺎك از ﯾﮏ ﺳﻮ و رﻫﺎﯾﯽ از ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ ﻧﺒﻮدن ﺑﺮﺧﯽ از ﻏﺬاﻫﺎ و ﻣﯿﻞ ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻃﻮل ﻋﻤﺮ و اﻣﯿﺪ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ و ﺑﻬﺒﻮد ﺳﻼﻣﺖ ﻓﺮدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ از ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ارﮔﺎﻧﯿﮏ را ﺿﺮوري ﻣﯽ ﺳﺎزﻧﺪ و آن را از ﯾﮏ ﺣﺮﮐﺖ ﺗﻔﻨﻨﯽ ﺑﻪ ﯾﮏ ﻫﺪف آرﻣﺎﻧﯽ ،ﺳﻮي دﯾﮕﺮ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. ﺳﻼﻣﺖ ﻏﺬا و ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎي ﮐﺸﺎورزي، ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از اﯾﻦ ﮐﻪ ﮐﺸﺎورزي ارﮔﺎﻧﯿﮏ ﯾﺎ ﻏﯿﺮارﮔﺎﻧﯿﮏ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﻫﻤﻮاره ﻣﻮرد ﺗﺎﮐﯿﺪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد.

منبع : ﻣﺠﻠﻪ ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي راﻫﺒﺮدي در ﻋﻠﻮم ﮐﺸﺎورزي و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ